Boekverslag: Nooit meer slapen
In 1944 debuteerde Hermans met de dichtbundel ?Kussen Door Een Rag Van Woorden?. Verder schreef hij hierna meerdere boeken. De bekendste waren toch wel ?De Donkere Kamer Van Damokles?, ?Nooit Meer Slapen? en ?Au Pair?.
In 1977 ontving Hermans de Grote Prijs der Nederlandse Letteren. Een van de literaire prijzen die hij aannam. Hij liet bij een aantal literaire prijzen ook verstek gaan, zoals bij de P.C. Hooftprijs in 1971.
Sommige van zijn boeken zijn verfilmd en een aantal werden vertaald in het Zweeds, Engels en Duits.
Zijn werken werden beïnvloed door L. Wittgenstein, Multatuli, F. Kafka en F. Bordewijk.
Samenvatting
Het verhaal begint als Alfred aankomt bij professor Nummendal, een geoloog die internationale bekendheid heeft verworven. Alfred zou luchtfoto's krijgen van het gebied waar hij heengaat voor zijn onderzoek: Finnmarken. Als Alfred uiteindelijk binnengelaten wordt (de portier was niet de hoogte van zijn afspraak) en hij kennis gemaakt heeft met Nummendal krijgt hij haast alles. Hij krijgt alleen geen de foto's. De professor geeft zijn negatieve mening over de Nederlandse wetenschap en over Alfreds leermeester Sibbelee, naar diens zeggen een goede vriend van hem, waarna hij Alfred als het ware college geeft. Als Alfred eindelijk de luchtfoto's als onderwerp van gesprek naar voren heeft kunnen brengen, wordt hij doorverwezen naar professor Hvalbiff van de geologische dienst Trondheim.
De geologische dienst Trondheim is echter nog helemaal niet gevestigd, en Hvalbiff blijkt niet aanwezig te zijn. Een zekere Oftedahl wil Alfred echter wel helpen, maar hij kan dit niet. Als de luchtfoto's in Trondheim waren, zouden ze onvindbaar zijn, want het archief is nog niet in orde. Alfred zal het zonder luchtfoto's moeten doen.
Alfred reist door naar Alta, waar hij Arne vindt. Samen reizen ze door tot Skoganvarre, waar ze Qvigstad en Mikkelsen treffen. Hoewel ze geplaagd worden door de muggen blijven ze daar slapen, althans Arne. Alfred kan niet slapen vanwege het licht (het wordt in het noorden van Noorwegen niet donker) en de muggen.
Vergezeld door een sterke man trekt de expeditie de volgende dag verder. Alfreds doel is de hypothese van zijn leermeester Sibbelee te bewijzen. Die hypothese houdt in dat bepaalde gaten in het Noorse landschap ontstaan zijn door meteoorinslagen. De aanvaarde theorie luidt echter dat deze gaten ontstaan zijn door smeltijs. Sibbelee en Nummendal hebben hier een fikse ruzie om gehad. Alfred heeft de grootste moeite met het heuvelachtige landschap en de zware rugzak, die hij dragen moet, maar hij houdt zijn mond en klaagt niet, zelfs niet als hij in het water valt. Alfred begint na te denken en bedenkt dat zijn vader misschien wel helemaal niet de belangrijke man was waar hij hem altijd voor had gehouden. Tijdens de expeditie schieten er veel van dit soort gedachten door Alfred heen en als hij met de anderen praat in de tent, 's avonds, levert hij ook zo zijn bijdrage wanneer Qvigstad zijn gedachten spuit. Alfred kan nog steeds niet slapen. Maar klagen doet hij niet.
Alfreds onderzoek levert nog steeds niets op en de pessimist in hem ontwaakt. Dan ziet hij dat Mikkelsen, een leerling van Nummendal luchtfoto's van het gebied heeft! Hij wordt woedend. Mikkelsen heeft die foto's natuurlijk van zijn leermeester Nummendal gehad, zodat hij het onderzoek voltooien kon. Zodat Nummendal, die jaren eerder Sibbelees theorie de grond in boorde minder voor schut zou staan! Maar dat gaat niet! Gefrustreerd vertelt hij het verhaal aan Qvigstad en Arne. Qvigstad regelt dan dat Alfred ook op de foto's kijken mag.
Nog steeds heeft Alfred geen bewijs voor de hypothese van zijn leermeester en hij raakt er steeds meer van overtuigd dat hij niet geschikt is voor de geologie. De anderen lachen hem uit, denkt hij. Hij ziet het er steeds somberder in.
Op een ochtend blijken Qvigstad en Mikkelsen vertrokken te zijn. Omdat ik zo'n blok aan hun been ben, denkt Alfred onmiddellijk. Arne en Alfred gaan alleen verder. Alfred kijkt nog steeds erg op tegen Arne, die alles zo goed kan. Dan denkt hij dat Arne zijn kompas verkeerd afleest en vertrekt hij in een andere richting dan Arne. Al snel komt hij er achter dat Arne gelijk had, maar dan is hij hem kwijt, evenals zijn kompas en de tijd, want zijn horloge zit vol water. Alfred besluit terug te gaan naar een dal, waar hij Arne makkelijker zou kunnen vinden. Als hem dit, door erg vindingrijk te zijn, gelukt is, vindt hij Arne. Hij is dood. Hij pakt Arnes notitieboekje en vertrekt naar een Laps hotelletje, waar hij de wereld op de hoogte brengt van Arnes dood. Na uitgerust te hebben vertrekt hij naar huis, gedesillusioneerd. Hij hoort bij het verlaten van Finnmarken nog een harde knal.
In de bus naar Nummendal, die hij nog een bezoekje brengt, vertaald een meisje wat aantekeningen van Arne voor Alfred. Het blijkt dat Arne Alfreds doorzettingsvermogen altijd al bewonderde. Bij Nummendal aangekomen ontdekt hij dat professor Hvalbiff van de geologische dienst maar een bijnaam was voor Oftedahl. Het betekent walvissenvlees, Hvalbiff. Walvissenvlees heeft geen spoortje vet, net als Oftedahl.
Alfred gaat dan naar huis, waar hij een cadeautje van zijn moeder krijgt. Een meteoriet, verwerkt in twee manchetknopen.
Tekstbeleving
Onderwerp
?Nooit Meer Slapen? is een roman die gaat over het feit dat een groep mensen op studiereis naar Noorwegen gaat, hetgeen daar op een fiasco uitloopt. Het onderwerp is wel spannend omdat je je afvraagt hoe het verhaal af zal lopen. Mijn mening is dat het een origineel onderwerp is en dat het met voldoende diepgang behandeld wordt. Het is verder geen onderwerp waar ik ooit over na heb gedacht omdat ik niet die richting uit wil als ik verder ga studeren en ik ben tevens nog nooit in Scandinavië geweest.
Gebeurtenissen
Je kan eigenlijk zeggen dat er in het verhaal een nadruk op de gebeurtenissen ligt, want in het verhaal wordt meer over de gebeurtenissen verteld dan over de gevoelens en gedachten. Het verhaal bevat dus veel gebeurtenissen die op een logische manier uit elkaar voortkomen. De rol van het toeval is daarom niet groot in het verhaal. De meeste gebeurtenissen zijn spannend verteld waardoor het boek tot het einde bleef boeien. Echt dramatische gebeurtenissen komen niet voor. Alleen het verongelukken van één van de vier studenten zou je kunnen bestempelen als een dramatische gebeurtenis.
Bouw
Je komt snel op gang in dit verhaal, wat niet ingewikkeld is opgebouwd, omdat eigenlijk maar één verhaallijn bevat. Dat het verhaal chronologisch opgebouwd is vergemakkelijkt ook het lezen. Je hebt niet met flashbacks te maken. Dat zorgt ervoor dat je goed in het verhaal blijft zitten. De tijd verloopt niet zoals in werkelijkheid, want je leest het boek uit in een uur of 5 en de tijd die beschreven wordt is meer dan een maand. Je zou dus kunnen zeggen dat de vertelde tijd groter is dan de verteltijd.
Personages
Je kreeg in dit verhaal een goed beeld van de personages. Ze werden in het verhaal goed beschreven. De personages zijn iets minder herkenbaar om dat het merendeel uit Scandinavië komt en daar hebben ze sowieso andere normen en waarden dan hier. Daarom vind ik dat de personages minder herkenbaar voor mij zijn. Ze reageren over het algemeen voorspelbaar, maar het was niet te verwachten dat de groep zich in de loop van het verhaal zou opsplitsen in twee groepen.
Taalgebruik
Het taalgebruik was gewoon zoals nu ook nog ieder Nederlands boek geschreven is. Dat wil dus zeggen dat er niet al teveel moeilijke woorden en/ of zinnen in stonden.
Tevens kwam er geen beeldspraak in voor, hetgeen het lezen een stuk vergemakkelijkte. De oorzaak dat het taalgebruik niet veel scheelt met het hedendaagse taalgebruik ligt aan het feit dat het boek nog niet zo oud is in vergelijking met sommige andere boeken. De eerste druk dateert namelijk uit 1966. In 34 jaar verandert een taal niet bijzonder veel.
Analyse en interpretatie
Titel
Er zijn verschillende verklaringen voor de titel. Een ervan is dat de hoofdpersoon elke avond moeilijk kan slapen, omdat o.a. zijn tentgenoot te hard snurkt en er zitten vele muggen in de tent. Een andere interpretatie is dat er in het noorden van Scandinavië de hele dag in de zomer de zon schijnt. De zogenaamde ?middernachtzon?. Daardoor is het daar de hele avond licht en kunnen de mensen daar moeilijker slapen.
De titel ?Nooit Meer Slapen? verwijst ook naar de dood. Als Alfred Arne dood in het ravijn vindt verteld Alfred hierover: ?Zijn gezicht is precies zoals ik het gezien heb in zijn slaap. Maar dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.
Thema
Belangrijke thema?s van ?Nooit Meer Slapen? zijn miscommunicatie tussen de hoofdpersonen, chaos, paranoia en misverstand. Die dingen zorgen ervoor dat een onderzoek uitloopt op een fiasco waardoor de hoofdpersoon soms erg over zichzelf gaat nadenken. Hij is bang dat alles mislukt en voor niks geweest is. Motieven in het verhaal zijn o.a. de steeds terugkerende luchtfoto?s, want doordat ze eerst ontbraken zijn ze voor deel in de moeilijkheden gekomen.
Structuur
Het hele verhaal wordt eigenlijk chronologisch verteld en bevat af en toe een kleine terugverwijzing. Het verhaal bevat ook behoorlijk wat tijdsprongen waardoor het een fragmentarisch karakter krijgt. De meeste motieven wijzen naar het thema van het verhaal. Het verhaal is slechts opgebouwd d.m.v. één verhaallijn. Spanning wordt op verschillende manieren opgebouwd in het verhaal. Soms door informatie achter te houden en een andere keer door vertraging of uitstel.
Zoals de meeste verhalen begint het ab ovo en eindigt het met een gesloten einde.
Personages
De belangrijkste personages in het boek staan hieronder beschreven.
Alfred Issendorf is een 25-jarige student geologie, die een expeditie onderneemt om zijn proefschrift te kunnen schrijven. Alfreds vader was een bioloog, die stierf tijdens een expeditie. Aanvankelijk verzette Alfred zich tegen zijn vader, en wilde hij fluitist worden. Maar aan het noodlot en de wil van je moeder valt niet te ontkomen en Alfred trad uiteindelijk toch in de wetenschappelijke voetsporen van zijn vader. Bioloog worden deed hij echter niet Alfred is in zekere zin een optimist: ondanks alle tegenslagen blijft hij lang geloven in een succesvolle operatie. Alfred ziet zichzelf als een kamergeleerde, die theoretisch alles wel doorheeft, maar in praktijk niet goed genoeg kijkt om een goede wetenschapper te zijn.
Alfred heeft de gewoonte om de voetstappen tellen en hij leeft voor het doen van een wetenschappelijke ontdekking.
Arne: Arne is degene die Alfred 'warm maakte' voor de onderneming. Hij gaat voor eigen onderzoek mee naar Finnmarken in Noorwegen. Arne is handig in het veld en Alfred bewondert hem daar erg door. Arne heeft het idee dat, wanneer je jezelf weinig gunt, het noodlot dit waardeert en je op den duur wel iets gunt, zoals een wetenschappelijke ontdekking. Arne werkt daarom met weinig, goedkope en versleten apparatuur. Arne sterft uiteindelijk.
Qvigstad: Qvigstad gaat een stukje mee met Alfreds expeditie, ook om onderzoek te doen. Hij wekt veel respect op bij Alfred vanwege zijn ervaring op het veld en zijn gave altijd leuk te kunnen zijn. Qvigstad heeft een hekel aan religie en levert de nodige theologische bijdragen aan de roman.
Mikkelsen: Mikkelsen is niet zo'n belangrijk man. In de theologische gesprekken met Qvigstad levert hij meestal een cliché bijdrage in gebrekkig Engels. Mikkelsen is wel degene met luchtfoto's van Finnmarken. Luchtfoto's, die Alfred aanvankelijk moest krijgen. Dit zorgt voor een achterdocht bij Alfred.
Je kan in dit boek een duidelijk onderscheid maken tussen de round characters en de flat characters.
De round characters in dit boek zijn de vier mensen die meedoen aan het onderzoek, want om hen draait namelijk het verhaal en zij maken tijdens het verhaal een bepaalde ontwikkeling door. De flat characters in het verhaal zijn eigenlijk dan dus gewoon alle mensen die niet meededen aan het onderzoek, want over hen wordt niet zoveel verteld en zo kom je dus ook niet veel over hen te weten.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in de jaren zestig, want toen werd namelijk ook het boek uitgegeven en er is niks wat er op wijst dat het verhaal zich veel langer geleden heeft afgespeeld. De vertelde tijd in dit verhaal is eigenlijk moeilijk te bepalen omdat er geen bepaalde data in het verhaal terug komen, maar ga er aar van uit dat de vertelde tijd zeker een maand is. De verteltijd van is ongeveer 5 uren. Het verhaal bevat dus veel tijdssprongen en we hebben dan dus te maken met een niet-continu verhaal.
Perspectief
Het verhaal wordt voor het grootste gedeelte door de alwetende verteller verteld. Soms is er spraken van een ik-vertelsituatie en die heb je dan vooral bij gedachten.
Ruimte
Het gehele verhaal speelt zich af in Noorwegen en de studenten bevinden zich een groot gedeelte van het verhaal in Lapland. De Nederlandse student moest een proefschrift schrijven over een onderzoek wat hij doet in het gebied Finnmarken.
Taalgebruik
Het taalgebruik in de tekst is eenvoudig en nuchter. Er zitten in het verhaal behoorlijk veel beschrijvingen, maar wat minder dialogen. Het is een levendig verhaal met niet al te lange zinnen, waardoor een eenvoudige zinsbouw ontstaat. Humor bevat het verhaal niet echt veel en beeldspraak komt helemaal niet voor, waardoor het verhaal een stuk gemakkelijker wordt om te lezen. Al met al kan men zeggen dat het taalgebruik in het boek goed is en niet gaat vervelen.
Eigen mening
Ik vond ?Nooit Meer Slapen? een goed boek. Er gebeurde best veel in en het was op een boeiende manier beschreven. Ik heb al meerde boeken van W.F. Hermans gelezen. Het beste boek van hem blijft nog altijd ?De Donkere Kamer Van Damocles?. Dat boek was nog net iets spannender dan dit boek, maar al met al kan ik zeggen dat ik wel eens slechtere boeken dan dit boek gelezen heb uit de Nederlandse literatuur.
Recensies
Ik heb voor dit leesverslag twee recensies gezocht die gaan over het boek wat ik gelezen heb.
De eerste recensie is van Alfred Kossmann. Hij schreef deze recensie voor "Het Vrije Volk" op 19 maart 1966.
Hij vindt het boek een uitvoerig verslag van een expeditie, dat veel natuurbeschrijvingen en een wat vluchtige aanduiding van een wetenschappelijk probleem bevat. Hij vindt het een interessant en boeiend boek, maar na mate het einde nadert vindt hij dat de kwaliteit achteruit gaat, want van die dwaaltocht is de recensent niet echt te spreken.
De tweede recensie is van C.J. Kelk. Hij schreef deze recensie voor "De Groene Amsterdammer" op 2 april 1966.
Hij vindt het een avontuurlijk verslag van een expeditie en is heeft hetzelfde standpunt als de eerste recensent. Hij vindt het ook een boeiend en interessant boek. Hij is tevens tevreden over de afwisseling die in het verhaal zit. De ene keer gaat over de reis, dan weer over teleurstelling etc. Hij vindt dat het verhaal nuchter begint en dan steeds meer uitloopt op een tragedie.
Ik ben het met beide recensenten eens dat het een interessant en boeiend boek is om te lezen, want er gebeurd veel in en er zit afwisseling in de soort gebeurtenissen. Ik ben het er niet mee eens dat het boek na mate het einde nadert het boek slechter wordt, want er gebeurt aan het einde meer dan het begin van het boek. Ik vind ook niet dat het boek uitloopt op een tragedie. Er mislukt wel iets, maar zo kan het leven nu eenmaal zijn. De dood van Arne is wel tragisch, maar om dan te zeggen dat het boek uitloopt op een tragedie is volgens mij erg overdreven.
bron: Internet College
Willem Frederik Hermans wordt op 1 september 1921 geboren in het Diaconessenhuis aan de Overtoom in Amsterdam. Hij groeit op in een Amsterdams onderwijzersgezin. Zijn oudere zus is hem, vooral door zijn vader, altijd tot voorbeeld gesteld, maar Hermans blijft in haar schaduw staan. Zijn vader zegt hem dat hij niets kan, dat hij meer op zijn zus Corry zou moeten lijken. Hij haat haar. Zijn zus zal slechts 21 jaar oud worden. Als de Duitsers in mei 1940 Nederland binnenvallen, plegen zij en haar neef Piet Blind, met wie ze een geheime relatie had, zelfmoord. Deze gebeurtenis verandert zijn leven in meerdere opzichten. Hij is 18 als ze sterft en vanaf dat moment komt een einde aan zijn jeugd. De dood van zijn zus markeert ook een ander punt: de oorlog. Op het moment dat Nederland capituleert pleegt zij zelfmoord. Het zou goed kunnen dat dit voor de jonge Hermans aanvoelde als verraad. Als het erop aankomt, geeft zij op. De oorlogsjaren en de zelfmoord van zijn zus versterken het beeld dat hij van de wereld heeft: dat de wereld chaotisch is.
Boek informatie
- Nooit meer slapen
- Willem Frederik Hermans
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Willem Frederik Hermans