Boekverslag: Au pair
Titelverklaring:
De titel Au pair duidt op het feit, dat de hoofdpersoon als au
pair gaat werken in Parijs.
De auteur:
W.F. Hermans wordt op 1 september 1921 in Amsterdam geboren te Utrecht.
Hij studeert fysische geografie aan de Gemeentelijke Universiteit van
Amsterdam en wordt in 1958 aangesteld als lector aan de Rijksuniversiteit
van Groningen. In 1973 neemt hij ontslag en vestigt zich als fulltime
schrijver in Parijs. De laatste jaren van zijn leven woont hij in Brussel
en sterft op 27 april 1995.
Hij debuteert met po?zie. Daarna volgen recensies, essays en verhalen.
In 1947 verschijnt zijn romandebuut Conserve. Op zijn naam staat
een zeer omvangrijk oeuvre in alle mogelijke genres. Sommige van zijn
boeken zijn verfilmd en een aantal is vertaald in bijv. het Zweeds, Engels
en Duits. Het grondthema in Hermans? werk is zijn wereld- en
literatuurbeschouwing, volgens welke de werkelijkheid een chaos is. Binnen
deze chaos probeert de mens tevergeefs waarheid, identiteit, orde en zin
te ontdekken. Vanwege de kritische manier waarop hij aan deze idee?n vorm
geeft, groeit hij uit tot een controversi?le figuur. Er wordt hem wegens
anti-katholieke passages in de roman Ik heb altijd gelijk
(1951) een proces aangedaan - dat hij overigens gewonnen heeft.
Hermans? perfectionisme met betrekking tot zijn werk leidt ertoe, dat er
bij herdrukken vaak belangrijke correcties worden aangebracht.
Onder het pseudoniem Age Bijkaart publiceert hij vanaf ?74 opstellen in
Het Parool, later gebundeld in Boze brieven van Bijkaart (1977). In
1977 aanvaardt hij de Grote Prijs der Nederlandse Letteren, nadat hij
eerder andere literaire prijzen, o.a. P.C. Hooftprijs, geweigerd heeft.
Hermans? werk wordt onder meer be?nvloed door Multatuli, Kafka, Bordewijk
en L. Wittgenstein, van wie hij ook werken vertaalt. In 1993 schrijft hij
het Boekenweekgeschenk In de mist van het schimmenrijk.
Een korte selectie uit zijn oeuvre:
Po?zie: Kussen door een rag van woorden (debuut),
Overgebleven gedichten (1968);
Romans: De tranen der Acacia?s (1949), Nooit meer slapen
(1966), Ruisend gruis (1995, postuum verschenen);
Novellen, verhalen: Het behouden huis (1952), De laatste
roker (1991).
Ook schreef hij studies en essays, dramatische werken en
wetenschappelijk werk.
Literaire stroming:
Moderne Nederlandse literatuur.
Genre:
Psychologische roman.
Samenvatting:
Paulina, afkomstig uit Vlissingen, wil in Parijs kunstgeschiedenis en
Frans gaan studeren. Ze krijgt van haar vader een klein maandgeld en gaat
als au pair werken om haar financi?n aan te vullen. Nadat ze twee en een
halve dag bij het welgestelde, maar bizarre echtpaar Pauchard en hun
13-jarige zoon Hughes is geweest, vertrekt ze vanwege de slechte
behandeling. Van de vrouw achter de balie van het au pair-bureau krijgt ze
het adres van de steenrijke gepensioneerde generaal De Lune. In het
flatgebouw, waar de familie De Lune woont, krijgt ze een prachtige eigen
kamer met badkamer, en ze wordt overladen met cadeaus. Ze voelt zich
hierbij ietwat ongemakkelijk omdat haar taak niet duidelijk is. Het is
niet toevallig dat ze juist hier terechtgekomen is. De dame van het bureau
blijkt namelijk familie van de generaal te zijn. Zij had opdracht een
meisje te zoeken die interesse voor kunst heeft. De generaal blijkt een
bewonderaar van de uit Vlissingen afkomstige tekenaar Guys, en vertelt
haar veel over hem.
In de loop van het verhaal maakt Paulina kennis met de overige
familieleden van de generaal: zijn vrouw Germaine, zijn zoon Armand, diens
vrouw Jacqueline en hun zoon Edouard, en Michel, de tweede zoon van de
generaal. Uiteindelijk is het Edouard die als eerste het onderwerp
aanroert, waarom zij, zoals later blijkt, Paulina ?in dienst? hebben
genomen. Van generaal De Lune hoort ze dan de details van het verhaal: hij
heeft tijdens de oorlog een koffer met geld en waardepapieren van een
joodse buurman in bewaring gekregen, die met zijn vrouw naar Spanje wilde
vluchten. De koffer is nooit opgehaald, de man en zijn vrouw zijn dood en
de enige erfgenaam is een oud-SS?er. Als hij dit vertelt, krijgt de
generaal een aanval en Paulina ziet hem daarna niet weer.
Bij een volgend gesprek met Eduoard over dit onderwerp, hoort Paulina
van het plan het geld aan een joodse organisatie voor kinderbescherming in
Isra?l te schenken. Hiervoor moet de koffer eerst naar Zwitserland worden
gebracht, en daarna naar Isra?l worden doorgesluisd. Paulina biedt
spontaan aan de koffer over de grens te willen brengen, maar heeft op
hetzelfde moment het idee in een val getrapt te zijn. Alles wordt met
behulp van een notaris voorbereid, maar op het laatste moment wordt het
reisdoel Basel in Luxemburg gewijzigd. Paulina levert de koffer af bij de
bank, maar hoort later van Michel, dat het geld toch aan de voormalige
SS-er (een halfbroer van de vrouw) is gegeven omdat die een testament van
de erflater bezat. Het andere verhaal zou alleen verzonnen zijn om de
generaal te ontzien. Deze sterft enkele dagen later zonder de waarheid te
kennen.
Paulina verlaat, na enkele incidenten met zowel Michel als Edouard, de
flat van de familie, zoekt eigen woonruimte en wijdt zich verder aan haar
studie.
Tijd en tijdvolgorde:
Het is een chronologisch verhaal, dat de tijd beschrijft van ca. half
september tot voor Kerstmis. De vertelde tijd is dus ongeveer drie
maanden.
Plaats/ruimte:
Het geheel speelt zich hoofdzakelijk in Parijs af, met uitzondering van
de missie naar Luxemburg en enkele dagen in Londen.
Karakterbeschrijving en -ontwikkeling:
Paulina:
Paulina is een meisje van 19 jaar, met een lengte van 1 meter 92,
waarmee ze soms moeite heeft. Verder heeft ze lang blond haar, blauwe ogen
en een ?Diana?-figuur, dat menige man hartkloppingen bezorgt, hoewel ze
daar zelf haar twijfels over heeft. Ze is bovendien niet gelukkig met haar
afstaande oren en speelt zelfs even met de gedachte deze operatief te
laten veranderen. Paulina is een rond karakter, van wie de ontwikkeling in
de loop van het verhaal gevolgd kan worden. Ze heeft een vriendelijke
natuur, is studieus en bezit een goede gespreksvaardigheid, zelfs in het
Frans. Ze is wat na?ef in het beoordelen van mensen en situaties, wat haar
menige teleurstelling oplevert. Maar ze zet zich toch goed over deze
teleurstellingen heen en wordt, ook wat betreft haar uiterlijk, steeds
zelfverzekerder. Hoewel ze anderzijds ook - terecht - achterdochtig is,
richt ze deze achterdocht vaak op de verkeerde personen of situaties. Of
ze luistert niet naar wat haar intu?tie haar, soms in een droom, ingeeft.
De anderen zijn bij-figuren, meest vlakke karakters en soms types:
De familie Pauchard laat een karikatuur zien van een welgesteld,
decadent Parijs gezin.
Armand en Michel worden als mislukte kunstenaars belachelijk
gemaakt.
De generaal en zijn vrouw, Emile en Germaine de Lune,
maken de statige indruk van gefortuneerde Fransen uit de hogere
kringen.
Edouard is de enige, die wat meer gestalte krijgt: hij vormt een
tegenstelling met de rest, omdat hij zichzelf niet voor de gek houdt en er
voor uitkomt, dat alleen geld hem interesseert. Maar hij is even doortrapt
als de rest en is nog grof op de koop toe. Hij heeft blijkbaar niet voor
niets een roofvogelkop.
Madame Le Dantec wordt als zeer toegewijd beschreven. Het
huispersoneel wordt verder alleen maar genoemd.
Onderlinge relaties:
Emile en Germaine de Lune zijn de generaal, bij wie Pauline in dienst
genomen wordt, en zijn vrouw.
Armand is de oudste zoon van de generaal en Jacqueline is zijn vrouw.
Edouard is hun zoon.
Michel is de tweede zoon van de generaal en zijn vrouw. Hij is een
musicus.
Madame Le Dantec is de huishoudster van de generaal en zijn
vrouw.
Geloofwaardigheid van het verhaal:
....
Thematiek:
Het is het verhaal van een 19-jarige Nederlandse au pair over haar
belevenissen in Parijs. In het verhaal komen twee thema?s naar
voren:
De onkenbaarheid van de werkelijkheid:
Paulina probeert de mensen en situaties juist te beoordelen, maar
slaagt hier niet in en komt bedrogen uit.
De wetmatigheid van de ontwikkeling van een roman.
Hermans treedt in Au pair tweemaal zelf op. De eerste keer in
het Parc du Luxembourg als de keurige, ietwat mysterieuze oude heer, die
haar aankondigt ervoor te zorgen, dat het haar vanaf nu - ze is net
weggelopen van het echtpaar Pauchard - beter zal vergaan in Parijs, m.a.w.
dat hij de oorspronkelijke opzet van de roman zal wijzigen. Dit gebeurt
uiteindelijk niet, hoewel het aanvankelijk materieel wel beter met haar
gaat. Ze wordt echter misbruikt voor de bewuste missie, haar liefde voor
Edouard blijft onbeantwoord, en tenslotte zit ze alleen in een piepklein,
veel te duur kamertje en leest uit verveling voor de zoveelste maal Madame
Bovary. De schrijver is er dus niet in geslaagd de wetmatigheid van de
roman te doorbreken. Paulina zet zich echter bewust met autosuggestie over
haar teleurstellingen heen en zal er zodoende ongetwijfeld nog eens in
slagen haar ideaal (directrice van een museum te zijn) te bereiken.
Motto:
Geen.
Taalgebruik:
Over het algemeen helder. Sommige zinnen daarentegen zijn wat
ingewikkeld van constructie, en tamelijk lang. Verder bevat de roman lange
dialogen, die de voortgang van handeling soms wat vertragen.
Opdracht:
Geen.
Vertelsituatie:
In Au pair is sprake van een auctoriale vertelinstantie, een
verborgen verteller vertelt.
Perspectief:
Hij-perspectief. De verborgen verteller legt het perspectief bij de
hoofdpersoon Paulina. Het is meestal haar visie, die de lezer
voorgeschoteld krijgt. Een enkele keer echter geeft de verteller
commentaar op een gebeurtenis of gedachte van Paulina. Bijvoorbeeld als
Paulina in de wachtkamer van de notaris denkt, dat de ontmoeting aldaar
met Madame Pauchard geen toeval kan zijn (pag. 278).
Verhaalopbouw:
Het boek bestaat uit 96 genummerde hoofdstukken zonder titel.
Willem Frederik Hermans wordt op 1 september 1921 geboren in het Diaconessenhuis aan de Overtoom in Amsterdam. Hij groeit op in een Amsterdams onderwijzersgezin. Zijn oudere zus is hem, vooral door zijn vader, altijd tot voorbeeld gesteld, maar Hermans blijft in haar schaduw staan. Zijn vader zegt hem dat hij niets kan, dat hij meer op zijn zus Corry zou moeten lijken. Hij haat haar. Zijn zus zal slechts 21 jaar oud worden. Als de Duitsers in mei 1940 Nederland binnenvallen, plegen zij en haar neef Piet Blind, met wie ze een geheime relatie had, zelfmoord. Deze gebeurtenis verandert zijn leven in meerdere opzichten. Hij is 18 als ze sterft en vanaf dat moment komt een einde aan zijn jeugd. De dood van zijn zus markeert ook een ander punt: de oorlog. Op het moment dat Nederland capituleert pleegt zij zelfmoord. Het zou goed kunnen dat dit voor de jonge Hermans aanvoelde als verraad. Als het erop aankomt, geeft zij op. De oorlogsjaren en de zelfmoord van zijn zus versterken het beeld dat hij van de wereld heeft: dat de wereld chaotisch is.
Boek informatie
- Au pair
- Willem Frederik Hermans
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Willem Frederik Hermans