Boekverslag: Au pair
Auteur: Willem Frederik Hermans
Titel: Au Pair, Wolters-Noordhoff en Wolters Plantyn, Groningen, 2002, 457 blz. (eerste druk 1989)
Genre: psychologische roman
Eerste reactie
Keuze: Ik heb deze roman gekozen omdat de roman een aantal onderwerpen bevat die mij aanspreken zoals de tweede wereldoorlog, naar het buitenland gaan, liefde etc. Verder was ik al aan het boek begonnen voordat ik de opdracht kreeg mijn eerste boekverslag in te leveren, en het leek mij daarom ook een logische beslissing om deze roman hiervoor te kiezen. Ik vond het een erg boeiende roman, dus als ik er een boekverslag over zou maken zou ik nog meer over het boek te weten komen, en er daarom plezier in hebben.
Inhoud: Mijn eerste reactie toen ik de roman uitgelezen had was vertwijfeling, aangezien het slot van de roman anders was geschreven als de rest van het boek. Dat vond ik jammer. Maar afgezien daarvan was ik blij dat ik de roman gelezen had, omdat het zeker de moeite waard was geweest. Ik vond het boek prettig om te lezen, en ik hoefde tenminste niet om de zoveel bladzijdes naar mijn ouders te stappen om te vragen wat er met een passage bedoeld werd. Want bij veel Nederlandse romans voor volwassenen wordt er veel moeilijke taal gebruikt, en dat was bij dit boek niet zo duidelijk aanwezig.
Verdieping
Samenvatting: Paulina, afkomstig uit Vlissingen, wil in Parijs kunstgeschiedenis en Frans gaan studeren. Ze krijgt van haar vader een klein maandgeld en gaat als au pair werken om haar financi?n aan te vullen. Nadat ze twee en een halve dag bij het welgestelde, maar bizarre echtpaar Pauchard en hun 13-jarige zoon Hughes is geweest, vertrekt ze vanwege de slechte behandeling. Van de vrouw achter de balie van het au pair-bureau krijgt ze het adres van de steenrijke gepensioneerde generaal De Lune. In het flatgebouw, waar de familie De Lune woont, krijgt ze een prachtige eigen kamer met badkamer, en ze wordt overladen met cadeaus. Ze voelt zich hierbij ietwat ongemakkelijk omdat haar taak niet duidelijk is. Het is niet toevallig dat ze juist hier terechtgekomen is. De dame van het bureau blijkt namelijk familie van de generaal te zijn. Zij had opdracht een meisje te zoeken die interesse voor kunst heeft. De generaal blijkt een bewonderaar van de uit Vlissingen afkomstige tekenaar Guys, en vertelt haar veel over hem.
In de loop van het verhaal maakt Paulina kennis met de overige familieleden van de generaal: zijn vrouw Germaine, zijn zoon Armand, diens vrouw Jacqueline en hun zoon Edouard, en Michel, de tweede zoon van de generaal. Uiteindelijk is het Edouard die als eerste het onderwerp aanroert, waarom zij, zoals later blijkt, Paulina 'in dienst' hebben genomen. Van generaal De Lune hoort ze dan de details van het verhaal: hij heeft tijdens de oorlog een koffer met geld en waardepapieren van een joodse buurman in bewaring gekregen, die met zijn vrouw naar Spanje wilde vluchten. De koffer is nooit opgehaald, de man en zijn vrouw zijn dood en de enige erfgenaam is een oud-SS'er. Als hij dit vertelt, krijgt de generaal een aanval en Paulina ziet hem daarna niet weer.
Bij een volgend gesprek met Eduoard over dit onderwerp, hoort Paulina van het plan het geld aan een joodse organisatie voor kinderbescherming in Isra?l te schenken. Hiervoor moet de koffer eerst naar Zwitserland worden gebracht, en daarna naar Isra?l worden doorgesluisd. Paulina biedt spontaan aan de koffer over de grens te willen brengen, maar heeft op hetzelfde moment het idee in een val getrapt te zijn. Alles wordt met behulp van een notaris voorbereid, maar op het laatste moment wordt het reisdoel Basel in Luxemburg gewijzigd. Paulina levert de koffer af bij de bank, maar hoort later van Michel, dat het geld toch aan de voormalige SS-er (een halfbroer van de vrouw) is gegeven omdat die een testament van de erflater bezat. Het andere verhaal zou alleen verzonnen zijn om de generaal te ontzien. Deze sterft enkele dagen later zonder de waarheid te kennen.
Paulina verlaat, na enkele incidenten met zowel Michel als Edouard, de flat van de familie, zoekt eigen woonruimte en wijdt zich verder aan haar studie.
Schrijfstijl: over het algemeen was het taalgebruik helder. Sommige zinnen daarentegen waren wat ingewikkeld, en tamelijk lang. Verder bevat de roman lange dialogen die ervoor zorgen dat het verhaal op die punten in het verhaal wat trager verloopt.
Ruimte: het verhaal speelt zich hoofdzakelijk in Parijs af, met uitzondering van de reis naar Luxemburg en Londen.
De verhaalfiguren:
Paulina:
Paulina is een meisje van 19 jaar, met een lengte van 1 meter 92, waarmee ze soms moeite heeft. Verder heeft ze lang blond haar, blauwe ogen en een mooi figuur, dat menige man hartkloppingen bezorgt, hoewel ze daar zelf haar twijfels over heeft. Ze is bovendien niet gelukkig met haar afstaande oren en speelt zelfs even met de gedachte deze operatief te laten veranderen. Ze heeft een vriendelijke natuur, is studieus en bezit een goede gespreksvaardigheid, zelfs in het Frans. Ze is wat na?ef in het beoordelen van mensen en situaties, wat haar menige teleurstelling oplevert. Maar ze zet zich toch goed over deze teleurstellingen heen en wordt, ook wat betreft haar uiterlijk, steeds zelfverzekerder. Hoewel ze anderzijds ook - terecht - achterdochtig is, richt ze deze achterdocht vaak op de verkeerde personen of situaties. Of ze luistert niet naar wat haar intu?tie haar, soms in een droom, ingeeft. Dat zorgt ervoor dat ze er vaak te laat achterkomt dat iemand zich anders voordoet dat hoe hij of zij werkelijk is.
Generaal de Lune:
De generaal is een bijfiguur in het verhaal. Hij is een gepensioneerd Franse officier, met een grote voorliefde voor de prenten van Constantin Guys. Hij is geobsedeerd door de teruggave van het door hem beheerde geld, en heeft een zwakke gezondheid.
Armand de Lune:
Armand heeft een kantoorbaantje bij de elektriciteitsmaatschappij van Frankrijk, maar is daar niet gelukkig. Zijn grote hobby is dichten, en hij zou het liefst een beroemde dichter worden. Maar vanwege het falen een beroemde dichter te worden heeft hij een negatief zelfbeeld, en is hij aan de drank.
Michel de Lune:
Michel is werkeloos en woont samen met zijn werkster in het huis. Zijn grote obsessie is pianospelen, en hoewel Paulina hem erg goed vind kunnen spelen, twijfelt hij voortdurend aan zichzelf en is nooit tevreden. Zijn doel is perfectie in zijn spel te bereiken. Hij heeft een zwak voor Paulina en nodigt haar voortdurend uit voor een dineetje.
Edouard de Lune:
Eduard is een gevierde econoom, en het enige waar hij aan lijkt te denken is hoe het het meeste geld kan verdienen. Hij is grof en doortrapt, en heeft daarom niet voor niets een roofvogelkop. Hij doet minachtend over zijn familie, maar lijkt Paulina wel aardig te vinden.
De situatie: doordat Paulina in huize de Lune zo wordt verwend, en in het begin geen duidelijke taak lijkt te hebben voelt ze zich een beetje onzeker en wilt ze graag helpen. Daarom houd ze de Generaal gezelschap en verdiept ze zich in Guys om mee te kunnen praten. Als ze later de opdracht krijgt de koffer met geld naar Luxemburg te brengen voelt ze zich opgelucht, omdat ze op deze manier niet voor niets van de gastvrijheid van de familie gebruikmaakt.
Op zoek naar de thematiek:
Hoofdgedachte: een conflict tussen mensen onderling, waarbij eenzaamheid een grote rol speelt. En teleurstellingen aan de orde van de dag zijn. Ook het zoeken naar de werkelijkheid is belangrijk in het verhaal.
Tekstgedeelte dat typerend is voor het thema: “Zaterdag. Ze kon dus madame Le Dantec niet wijsmaken dat ze naar de universiteit moest. Maar al was ze met hoofdpijn wakker geworden, dit laatste wilde ze in geen geval bekennen, hoeveel zin ze ook had in haar bed te blijven liggen. Mevrouw Le Dantec zou daar, vreesde ze, vreselijk van uit haar doen raken, een dokter willen roepen en wie weet wat nog meer. Dus zorgde ze dat ze al aangekleed was, toen er aan haardeur geklopt werd. Gelukkig bracht niet madame Le Dantec haar ontbijt maar Luyn. Hij zou geen opmerkingen maken over haar uiterlijk, dat wel geen gezonde indruk zou maken, haar ogen die wat flauw stonden. Hij stelde nooit andere dan onpersoonlijke beleefde vragen, zoals of ze goed geslapen had. Daarop gaf je beleefde antwoorden, wat zeggen wilde, antwoorden die net als de vraag tot niets verplichtten. Nadat ze haar ontbijt had opgegeten, zakte de hoofdpijn gelukkig. Een soort onwil een der leden van de familie op de gang te ontmoeten en verplicht te zijn een gesprek te voeren, kon ze niet overwinnen. Voor ze haar kamer uitging, luisterde ze eerst of ze iemand hoorde. Daarna trok ze de deur op een kiertje open, en luisterde nogmaals met de grootste aandacht. Vervolgens snelde ze op haar tenen naar de lift, sprong erin, daalde af naar de vestibule en verliet het huis zonder dat iemand haar gezien had.”
Motief dat typerend is voor het thema: de ongezellige sfeer in het huis.
Verband tussen de titel en het thema: in zie geen duidelijk verband tussen de titel en het thema. De titel is namelijk op het bijbaantje van Paulina gebaseerd.
Plaats in de literatuurgeschiedenis: Willem Frederik Hermans heeft zich in 1973 in Parijs gevestigd, wat verklaard waarom het verhaal zich grotendeels in Parijs afspeelt. De literaire stroming waartoe Hermans behoord is de Moderne Nederlandse literatuur, en dat merk je aan de schrijfwijze, en aan de tijd waarin het verhaal zich afspeelt, namelijk in het heden. Het grondthema in Hermans’ werk is wereld- en literatuurbeschouwing, volgens welke de werkelijkheid een chaos is. Binnen deze chaos probeert de mens tevergeefs waarheid, identiteit, orde en zin te ontdekken. De grondthema vindt je in bijna al zijn literaire werken terug, zo ook in Au Pair. In die zin kun je dit werk vergelijken met andere werken van de schrijver. Of dit werk typerend is voor de tijd waarin het is ontstaan weet ik niet, omdat je daar veel boeken uit deze tijd voor moet hebben gelezen. Maar ik kan me voorstellen dat dit het geval is.
Beoordeling
Het boek leek mij leuk omdat het zich op de eerste plaats afspeelt in Parijs wat ik een geweldige stad vind en op de tweede plaats, omdat ik ook graag een jaar naar het buitenland zou willen. Het boek was van het begin af aan leuk en gemakkelijk om te lezen, vooral omdat ik boeken waar echt een verhaal in zit leuk vindt. Het verhaal op zich was geloofwaardig, omdat deze dingen gewoon echt kunnen gebeuren als je een beetje geluk hebt, alleen het enigste wat ik vreemd vond was dat Paulina na zo’n korte tijd al zo goed Frans sprak. Hiermee doel ik dan op de redelijk diepgaande conversaties met Edouard, Michel en de generaal.Veel schokkende dingen gebeurden er niet in het boek alleen aan het einde waren er wel een paar onverwachte dingen. Bijvoorbeeld als Paulina te horen krijgt dat ze koffer aan Muller heeft gegeven in plaats van aan de organisatie uit Isra?l. Ook het verhaal van Paulina’s vriendin Ada, die vertelt over een vriendin van haar die zeer waarschijnlijk ook bij generaal de Lune heeft gezeten. Zij vertelde haar dat de spiegels in haar badkamer zo waren gemaakt, dat de generaal aan de andere kant van de muur in haar badkamer kon kijken. Paulina weet niet zeker of ze dit wil en kan geloven.
De personen waren goed beschreven en ze leken allemaal redelijk normaal. De leden van de familie de Lune hadden wel allemaal hun eigen aparte trekjes. Alleen de familie Pauchard die aan het begin van het boek voorkomt, is wel erg vreemd. Omdat al vaker hetzelfde is voorgevallen als bij Paulina, maakt het dat ze geen uitzonderlijk geval is en daarmee bedoel ik de behandeling van haar als ze met de boodschappen thuiskomt en het commentaar dat ze krijgt over de wijze waarop ze Hughes behandelt.
Ik vond het erg moedig, hoe Paulina zich gedroeg in de toch wel vele moeilijke situaties. Allereerst toen ze met de Arabieren op een zolder zat en hoe ze de problemen die ze toen kreeg oploste. Haar kordate gedrag bij de familie Pauchard en ook haar wil om alles tot een goed einde te brengen bij de familie de Lune. Het verhaal was gemakkelijk te lezen en goed te volgen, omdat er bijna de hele tijd dingen gebeurden, waarvan je de afloop wilde weten. Hierdoor werd het spannend en je kon makkelijker door het verhaal komen.Het verhaal werd verteld in een chronologische vertelswijze en er waren vrijwel geen flash-backs. De enige tamelijk saaie gedeeltes waren de conversaties van Paulina met de generaal over Guys en de keer dat Paulina bij Armand en Jacqueline op bezoek gaat en ze de hele tijd over hun problemen praten.Jammer vond ik het dat niet meer verteld werd wat er met Paulina gebeurde nadat ze voor de laatste keer in het huis van de generaal was geweest, hoewel het toch geen echt open einde was.Het thema van het verhaal vond ik best wel boeiend, en ik had regelmatig medelijden met bijvoorbeeld Paulina. Omdat de situaties niet altijd even gemakkelijk waren. Ik zou anderen waarschijnlijk ook wel aanraden om dit boek te lezen, mits ze graag lezen en een beetje doorzettingsvermogen hebben vanwege de lange dialogen/ monologen in het boek. Als ik het boek een cijfer zou moeten geven werd het denk ik een 7,0.
Extra opdracht
Achtergrondinformatie over de schrijver: Willem Frederik Hermans werd in 1921 te Amsterdam geboren in een onderwijzersgezin. Hij had geen broers en zijn enige, drie jaar oudere zus, pleegde in mei 1940, bij het uitbreken van de oorlog, zelfmoord met haar geheime liefde, een neef. Na het Barlaeus Gymnasium in Amsterd te hebben doorlopen, begon hij Sociografie en vervolgens Fysische Geografie te studeren, welke laatste studie hij pas weer na de oorlog hervatte. Hij promoveerde in 1955 en werd drie jaar later benoemd tot lector Fysische Geografie aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Hij legde deze functie neer in 1973, na een ernstig conflict, en verhuisde naar Parijs, waar hij tot begin jaren negentig met zijn vrouw bleef wonen. De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in Brussel. Hij overleed in 1995 in het Academisch Ziekenhuis te Utrecht.
Al tijdens de oorlog was Hermans begonnen te schrijven: verhalen, gedichten en de roman Conserve. Pas met zijn tijdens de oorlog spelende roman De tranen der acacia?s (1949) begon de erkenning. Een onenigheid over het auteursrecht markeerde ook het begin van een lange reeks conflicten; zijn schrijverscarri?re zou blijvend gepaard gaan met conflicten, juridische kwesties, beschuldigingen, ruzies en ander tumult. Overigens werd hij bij de processen waarin hij betrokken raakte uiteindelijk altijd in het gelijk gesteld. Zo werd hij in 1952 voor het gerecht gedaagd vanwege een aantal antikatholieke passages in zijn roman Ik heb altijd gelijk, maar ook weer vrijgesproken.
Hermans is de auteur van een bijzonder omvangrijk en gevarieerd oeuvre. Het bekendst zijn echter zijn romans De donkere kamer van Damocles (1958) en Nooit meer slapen (1966), die als hoogtepunten gelden van de Nederlandse literatuur van de vorige eeuw. Aan al zijn werk ligt een pessimistisch mens- en wereldbeeld ten grondslag: de wereld is een chaos, de waarheid bestaat niet en elke poging van de mens om orde in die chaos te scheppen leidt tot niets.
Hermans heeft verscheidene hem toegekende literaire prijzen- waaronder de prestigieuze P.C. Hoofdprijs - geweigerd; tot verbazing van menigeen accepteerde hij in 1977 echter wel de Prijs der Nederlandse Letteren.
Een korte selectie uit zijn oeuvre:
Po?zie: Kussen door een rag van woorden (debuut), Overgebleven gedichten (1968);
Romans: De tranen der Acacia's (1949), Nooit meer slapen (1966), Ruisend gruis (1995, postuum verschenen);
Novellen, verhalen: Het behouden huis (1952), De laatste roker (1991).
Ook schreef hij studies en essays, dramatische werken en wetenschappelijk werk.
Willem Frederik Hermans wordt op 1 september 1921 geboren in het Diaconessenhuis aan de Overtoom in Amsterdam. Hij groeit op in een Amsterdams onderwijzersgezin. Zijn oudere zus is hem, vooral door zijn vader, altijd tot voorbeeld gesteld, maar Hermans blijft in haar schaduw staan. Zijn vader zegt hem dat hij niets kan, dat hij meer op zijn zus Corry zou moeten lijken. Hij haat haar. Zijn zus zal slechts 21 jaar oud worden. Als de Duitsers in mei 1940 Nederland binnenvallen, plegen zij en haar neef Piet Blind, met wie ze een geheime relatie had, zelfmoord. Deze gebeurtenis verandert zijn leven in meerdere opzichten. Hij is 18 als ze sterft en vanaf dat moment komt een einde aan zijn jeugd. De dood van zijn zus markeert ook een ander punt: de oorlog. Op het moment dat Nederland capituleert pleegt zij zelfmoord. Het zou goed kunnen dat dit voor de jonge Hermans aanvoelde als verraad. Als het erop aankomt, geeft zij op. De oorlogsjaren en de zelfmoord van zijn zus versterken het beeld dat hij van de wereld heeft: dat de wereld chaotisch is.
Boek informatie
- Au pair
- Willem Frederik Hermans
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Willem Frederik Hermans