Boekverslag: Een leeg huis
1a) Marga Minco is het pseudoniem van Sara Voeten- Minco. Zij werd in de
omgeving van Breda geboren uit Orthodox-Joodse ouders. Zi is getrouwd met
de schrijver en Shakespeare-vertaler Bert Voeten. Tijdens de Duitse
bezetting dook zij onder in Amsterdam; haar gehele familie werd
gedeporteerd en kwam om.
b) Een leeg Huis
De herinneringen van Yona en Sepha aan hun ouderlijk huis spelen een
belangrijke rol in deze roman. Het waren huizen vol menselijk leven, die
een schril contrast vormen met de 'lege' huizen: het huis naast het
onderduikadres van Sepha en Mark, dat ze gesloopt hadden, de gesloopte
huizen van Yona's ouders en Yona's tante, de nieuwe woning van Sepha en
Mark, die door Sepha door middel van een transfusie tot nieuw leven gewekt
moet worden. Om Yona en Sepha is het leven verdwenen. ,Hun familieleden
zijn niet teruggekeerd.
c) Ondertitel:Geen
e) Het thema:Het verhaal laat zien hoe de twee Joodse meisjes, die beiden
ondergedoken hebben gezeten, hun leven na de oorlog beleven. Sepha wil
alles snel vergeten en een nieuw leven beginnen. Yona daarentegen kan de
oorlog niet verwerken en dit beinvloedt haar hele leven(en ook dat van S.)
f) Het verhaal speelt zich af op:28 juni 1945, 25 maart 1947 en 21 april 1950.
Wel wordt er door middel van flashback's teruggekeken op het verleden.
g) Genre: psychologische oorlogsroman
2) Deel 1 : 28 juni 1945
Sepha heeft een maand bij een gezin in Friesland doorgebracht om wat op
verhaal te komen. Op donderdag 28 juni 1945 besluit ze naar haar kamer in
Amsterdam, waar ze de laatste oorlogsjaren ondergedoken heeft doorgebracht,
terug te keren. Op ditzelfde adres was ook Mark, een verzetsstrijder,
ondergedoken. Langzaam is tussen hen een verhouding gegroeid. Sepha moet
naar Amsterdam liften, daar de vrachtrijder met wie ze had kunnen
meerijden, pas een week later vertrekt. Met de paard-en-wagen van de
groenteboer rijdt ze mee tot Sneek. Daar ontmoet zij een groepje Canadezen,
die echter de volgende dag naar de hoofdstad rijden. Vervolgens rijdt ze
tot Heerenveen met een automobilist mee, die haar vol trots foto's laat
zien van zijn omvangrijk en gezond gezin.('Een compleet gezin').
Een stuk voorbij Zwolle valt Sepha langs de weg in slaap; wanneer ze
ontwaakt blijkt ze gezelschap van een andere lifster te hebben gekregen.
Het is Yona, eveneens een jonge Joodse vrouw op weg naar Amsterdam.
Yona vindt liften prettig. Ze heeft een hekel aan treinen, omdat ze als
kind bijna uit de trein is gevallen. Haar vader had haar nog net kunnen
pakken. Yona heeft twee jaar ondergedoken gezeten op een vliering in
Aalten. In al die tijd heeft ze geen stap buiten de deur gezet.
Sepha zegt dat Yona zich niet te veel van Amsterdam voor moet stellen,
maar Yona wil zien waar ze gewoond heeft. Op een vraag van Yona antwoord
Sepha dat ze in Amsterdam een vriend heeft met wie ze sinds haar
onderduiktijd samenwoont. Yona heeft sinds haar h.b.s. tijd een vriend Leo,
die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Amerika is
vertrokken. Yona vertelt over de bezoeken van haar h.b.s. vriendje aan
haar ruime ouderlijke hiis, over haar vadermet wie ze lange wandelingen
maakte. Weer komt ona met bijzonderheden over haar ouderlijk huis. Wanneer
de lifsters in Amsterdam aankomen, wil Yona niet met Sepha naar huis. S.
geeft haar haar adres.
Als Sepha thuiskomt, is er niemand thuis. Even later belt een agent aan,
die meedeelt dat Yona in het Weesperpleinziekenhuis ligt. Ze was in een
gracht gevallen. Sepha gaat haar onmiddellijk opzoeken. Yona vertelt wat er
gebeurd is. Ze was naar huis gegaan, waar ze door de brievenbus had
gekeken. "Er was niets meer. Niets meer dan een groot koud gat."
Het ziekenhuis kamertje is klein, het lijkt wel een cel.
Wanneer S. voor de tweede keer thuiskomt, is het huis weer verlaten; Mark
is naar een feest. Als Sepha daar komt blijkt Mark te zijn vertrokken.
Sepha loopt langs de gracht naar huis.
Deel 2: 25 maart 1947
Sepha brengt de wintermaanden door in een pension in een Frans
vissersplaatsje bij de Spaanse grens. Op deze dag zal Mark zich bij haar
voegen. Hij heeft een functie bij de krant en heeft enige tijd vrij kunnen
krijgen. Iedereen in het plaatsje leeft mee met de aankomst van de
langverwachte echtgenoot van Sepha.
De verstandhouding tussen M. en S., die kort na de bevrijding gehuwd zijn,
is bekoeld. M. heeft gevraagd een kamer voor hem alleen in het pension te
huren. M. moet in Amsterdam -naar Yona overbrieft - een verhouding met
Tinka hebben. S. heeft in een naburig plaatsje een zoon van een wijnbouwer,
Gilbert, leren kennen; zij heeft een verhouding met hem"zonder verder iets
van elkaar te verwachten".
De begroeting verloopt aanvankelijk stroef, maar ze besluiten samen naar
Amsterdam terug te keren.
Tinka, die tegen de wil van Mark met hem is meegereisd tot Parijs en die
het voornemen heeft na een week ook naar het Franse kustplaatsje te reizen
is daar niet welkom. M. zal haar schrijven niet te komen. Als M. en S 's
avonds van een wandeling thuiskomen, treffen ze bij het hek van het pension
Tinka aan. Haar wordt verstaan gegeven, dat ze in een hotel zal moeten
overnachten.
Deel 3: 21 april 1950
's Morgens vroeg belt Yona Sepha op. Haar stem klinkt gejaagd. Ze wil even
komen. S. heefty geen gelegenheid meer haar te zeggen, dat ze haar
eigenlijk nu niet kan ontvangen, daar zij naar het nieuwe huis zal gaan,
dat zij en Mark spoedig zullen betrekken.
Yona deelt mee dat "hij" is teruggekomen. S. schrikt van deze opmerking.
Dan blijkt dat Yona haar h.b.s. vriendje bedoelt, die met vakantie is in
Nederland is en haar heeft opgezocht. "Ze sprak of ze alleen was. Het doet
er nu niets toe. Niemand hoort me, niemand kijkt naar me." Alle illusies
van Yona zijn voorbij. Jaren heeft Yona op Leo gewacht Hij is in Amerika
getrouwd. Het is haar niet gelukt met een ander een duurzame relatie op te
bouwen en ze vraagt zich af wie er beter aan toe zijn "wij die daar maar
moeten doen of er niets veranderd is of zij die niet meer hoeven."
S. merkt op dat niemand iets hoeft. "Als je ergens geen zin ion hebt, dan
laat je het."
Niet alleen door de terugkomst van haar jeugdvriend zit Yona in de put. Het
leven is voor haar inhoudloos geworden, een sleur, er is nooit een dag die
haar het gevoel geeft ergens voor te leven. "Soms verlang ik terug naar de
oorlog, je zult het absurd vinden, maar toen leefde je ergens naar toe,
iedere dag opnieuw, je dacht:straks ..."
Leo heeft Yona uitgenodigd een bezoek aan Amerika te brengen, maar daar
bedankte ze voor. S. krijgt een gevoel van machteloosheid. "Ik zeg de
verkeerde dingen. Ik toon geen begrip. Ik zet mijn stekels op omdat ze een
herinnering is aan iets waar ik niet aan herinnerd wil worden. Ik moet iets
voor haar doen. Ze verwacht iets van me. Net als Mark. Zeg eens iets
waardoor ze voelen dat je van ze houdt."
Yona verwijt S. dat ze van haar afwil. Yona vertrekt , S. gaat haar
nieuwe huis bekijken. Op weg daarheen bezoekt ze het atelier van een
schilder Thomas, met wie ze wel eens een relatie had. Tenslotte komt ze
bij het huis ,een nog leeg huis, dat ze tot leven tracht te wekken door
kranen open te draaien , een transfusie.
Wanneer S. 's avonds laat thuiskomt, is Mark er al. Hij vraagt of ze Yona
al lang kent en wat ze kwam doen. Mark heeft wel eens gedacht dat S. en Y.
familie van elkaar zouden kunnen zijn. Dan vertelt Mark date er op de telex
van de redactie van zijn krant een bericht kwam over een ongeluk dat Yona
is overkomen. Ze is op weg naar Apeldoorn uit de trein gevallen en dodelijk
verongelukt. S. gaat naar de zolderkamer waar Yona woonde en bij tijd en
wijle schilderde. Op het bord van de ezel zit een blank vel papier, dat S.
snel vol tekent. Ze vindt foto's die ze nooit van Yona te zien had
gekregen. Er is o.a. een foto van Yona op de stoep van een huis. "Hier was
het huis. De stoep met de balusters leek op die van het huis naast ons..."
Ook vindt S. een dik cahier. "Op het etiket een grote Y. met een davidsster
er om heen. Misschien was het haar dagboek." S. slaat het cahier niet open
en legt het weer weg.
S. vraagt zich af wat Yona die morgen van haar had verwacht, wat Yona had
willen zeggen. "Had ze me, voor de zoveelste keer, willen laten voelen dat
ik net zo min vrij was van schuld?."
Mark komt kijken waar S. blijft. Ze kijkt op de brug nog even naar de de
zolderramen. "Twee glimmende vlakken onder de vuilwitte daklijst. Ik bleef
staan, omdat het luik me tussen de ramen ontgaan was,een zwart luik met een
hijsbalk erboven." Maar Mark draait haar om en trekt haar mee "een
zijstraat in, die donker was en waar op dat ogenblik de lantaarns
aangingen".
3) Eigen mening.
omgeving van Breda geboren uit Orthodox-Joodse ouders. Zi is getrouwd met
de schrijver en Shakespeare-vertaler Bert Voeten. Tijdens de Duitse
bezetting dook zij onder in Amsterdam; haar gehele familie werd
gedeporteerd en kwam om.
b) Een leeg Huis
De herinneringen van Yona en Sepha aan hun ouderlijk huis spelen een
belangrijke rol in deze roman. Het waren huizen vol menselijk leven, die
een schril contrast vormen met de 'lege' huizen: het huis naast het
onderduikadres van Sepha en Mark, dat ze gesloopt hadden, de gesloopte
huizen van Yona's ouders en Yona's tante, de nieuwe woning van Sepha en
Mark, die door Sepha door middel van een transfusie tot nieuw leven gewekt
moet worden. Om Yona en Sepha is het leven verdwenen. ,Hun familieleden
zijn niet teruggekeerd.
c) Ondertitel:Geen
e) Het thema:Het verhaal laat zien hoe de twee Joodse meisjes, die beiden
ondergedoken hebben gezeten, hun leven na de oorlog beleven. Sepha wil
alles snel vergeten en een nieuw leven beginnen. Yona daarentegen kan de
oorlog niet verwerken en dit beinvloedt haar hele leven(en ook dat van S.)
f) Het verhaal speelt zich af op:28 juni 1945, 25 maart 1947 en 21 april 1950.
Wel wordt er door middel van flashback's teruggekeken op het verleden.
g) Genre: psychologische oorlogsroman
2) Deel 1 : 28 juni 1945
Sepha heeft een maand bij een gezin in Friesland doorgebracht om wat op
verhaal te komen. Op donderdag 28 juni 1945 besluit ze naar haar kamer in
Amsterdam, waar ze de laatste oorlogsjaren ondergedoken heeft doorgebracht,
terug te keren. Op ditzelfde adres was ook Mark, een verzetsstrijder,
ondergedoken. Langzaam is tussen hen een verhouding gegroeid. Sepha moet
naar Amsterdam liften, daar de vrachtrijder met wie ze had kunnen
meerijden, pas een week later vertrekt. Met de paard-en-wagen van de
groenteboer rijdt ze mee tot Sneek. Daar ontmoet zij een groepje Canadezen,
die echter de volgende dag naar de hoofdstad rijden. Vervolgens rijdt ze
tot Heerenveen met een automobilist mee, die haar vol trots foto's laat
zien van zijn omvangrijk en gezond gezin.('Een compleet gezin').
Een stuk voorbij Zwolle valt Sepha langs de weg in slaap; wanneer ze
ontwaakt blijkt ze gezelschap van een andere lifster te hebben gekregen.
Het is Yona, eveneens een jonge Joodse vrouw op weg naar Amsterdam.
Yona vindt liften prettig. Ze heeft een hekel aan treinen, omdat ze als
kind bijna uit de trein is gevallen. Haar vader had haar nog net kunnen
pakken. Yona heeft twee jaar ondergedoken gezeten op een vliering in
Aalten. In al die tijd heeft ze geen stap buiten de deur gezet.
Sepha zegt dat Yona zich niet te veel van Amsterdam voor moet stellen,
maar Yona wil zien waar ze gewoond heeft. Op een vraag van Yona antwoord
Sepha dat ze in Amsterdam een vriend heeft met wie ze sinds haar
onderduiktijd samenwoont. Yona heeft sinds haar h.b.s. tijd een vriend Leo,
die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Amerika is
vertrokken. Yona vertelt over de bezoeken van haar h.b.s. vriendje aan
haar ruime ouderlijke hiis, over haar vadermet wie ze lange wandelingen
maakte. Weer komt ona met bijzonderheden over haar ouderlijk huis. Wanneer
de lifsters in Amsterdam aankomen, wil Yona niet met Sepha naar huis. S.
geeft haar haar adres.
Als Sepha thuiskomt, is er niemand thuis. Even later belt een agent aan,
die meedeelt dat Yona in het Weesperpleinziekenhuis ligt. Ze was in een
gracht gevallen. Sepha gaat haar onmiddellijk opzoeken. Yona vertelt wat er
gebeurd is. Ze was naar huis gegaan, waar ze door de brievenbus had
gekeken. "Er was niets meer. Niets meer dan een groot koud gat."
Het ziekenhuis kamertje is klein, het lijkt wel een cel.
Wanneer S. voor de tweede keer thuiskomt, is het huis weer verlaten; Mark
is naar een feest. Als Sepha daar komt blijkt Mark te zijn vertrokken.
Sepha loopt langs de gracht naar huis.
Deel 2: 25 maart 1947
Sepha brengt de wintermaanden door in een pension in een Frans
vissersplaatsje bij de Spaanse grens. Op deze dag zal Mark zich bij haar
voegen. Hij heeft een functie bij de krant en heeft enige tijd vrij kunnen
krijgen. Iedereen in het plaatsje leeft mee met de aankomst van de
langverwachte echtgenoot van Sepha.
De verstandhouding tussen M. en S., die kort na de bevrijding gehuwd zijn,
is bekoeld. M. heeft gevraagd een kamer voor hem alleen in het pension te
huren. M. moet in Amsterdam -naar Yona overbrieft - een verhouding met
Tinka hebben. S. heeft in een naburig plaatsje een zoon van een wijnbouwer,
Gilbert, leren kennen; zij heeft een verhouding met hem"zonder verder iets
van elkaar te verwachten".
De begroeting verloopt aanvankelijk stroef, maar ze besluiten samen naar
Amsterdam terug te keren.
Tinka, die tegen de wil van Mark met hem is meegereisd tot Parijs en die
het voornemen heeft na een week ook naar het Franse kustplaatsje te reizen
is daar niet welkom. M. zal haar schrijven niet te komen. Als M. en S 's
avonds van een wandeling thuiskomen, treffen ze bij het hek van het pension
Tinka aan. Haar wordt verstaan gegeven, dat ze in een hotel zal moeten
overnachten.
Deel 3: 21 april 1950
's Morgens vroeg belt Yona Sepha op. Haar stem klinkt gejaagd. Ze wil even
komen. S. heefty geen gelegenheid meer haar te zeggen, dat ze haar
eigenlijk nu niet kan ontvangen, daar zij naar het nieuwe huis zal gaan,
dat zij en Mark spoedig zullen betrekken.
Yona deelt mee dat "hij" is teruggekomen. S. schrikt van deze opmerking.
Dan blijkt dat Yona haar h.b.s. vriendje bedoelt, die met vakantie is in
Nederland is en haar heeft opgezocht. "Ze sprak of ze alleen was. Het doet
er nu niets toe. Niemand hoort me, niemand kijkt naar me." Alle illusies
van Yona zijn voorbij. Jaren heeft Yona op Leo gewacht Hij is in Amerika
getrouwd. Het is haar niet gelukt met een ander een duurzame relatie op te
bouwen en ze vraagt zich af wie er beter aan toe zijn "wij die daar maar
moeten doen of er niets veranderd is of zij die niet meer hoeven."
S. merkt op dat niemand iets hoeft. "Als je ergens geen zin ion hebt, dan
laat je het."
Niet alleen door de terugkomst van haar jeugdvriend zit Yona in de put. Het
leven is voor haar inhoudloos geworden, een sleur, er is nooit een dag die
haar het gevoel geeft ergens voor te leven. "Soms verlang ik terug naar de
oorlog, je zult het absurd vinden, maar toen leefde je ergens naar toe,
iedere dag opnieuw, je dacht:straks ..."
Leo heeft Yona uitgenodigd een bezoek aan Amerika te brengen, maar daar
bedankte ze voor. S. krijgt een gevoel van machteloosheid. "Ik zeg de
verkeerde dingen. Ik toon geen begrip. Ik zet mijn stekels op omdat ze een
herinnering is aan iets waar ik niet aan herinnerd wil worden. Ik moet iets
voor haar doen. Ze verwacht iets van me. Net als Mark. Zeg eens iets
waardoor ze voelen dat je van ze houdt."
Yona verwijt S. dat ze van haar afwil. Yona vertrekt , S. gaat haar
nieuwe huis bekijken. Op weg daarheen bezoekt ze het atelier van een
schilder Thomas, met wie ze wel eens een relatie had. Tenslotte komt ze
bij het huis ,een nog leeg huis, dat ze tot leven tracht te wekken door
kranen open te draaien , een transfusie.
Wanneer S. 's avonds laat thuiskomt, is Mark er al. Hij vraagt of ze Yona
al lang kent en wat ze kwam doen. Mark heeft wel eens gedacht dat S. en Y.
familie van elkaar zouden kunnen zijn. Dan vertelt Mark date er op de telex
van de redactie van zijn krant een bericht kwam over een ongeluk dat Yona
is overkomen. Ze is op weg naar Apeldoorn uit de trein gevallen en dodelijk
verongelukt. S. gaat naar de zolderkamer waar Yona woonde en bij tijd en
wijle schilderde. Op het bord van de ezel zit een blank vel papier, dat S.
snel vol tekent. Ze vindt foto's die ze nooit van Yona te zien had
gekregen. Er is o.a. een foto van Yona op de stoep van een huis. "Hier was
het huis. De stoep met de balusters leek op die van het huis naast ons..."
Ook vindt S. een dik cahier. "Op het etiket een grote Y. met een davidsster
er om heen. Misschien was het haar dagboek." S. slaat het cahier niet open
en legt het weer weg.
S. vraagt zich af wat Yona die morgen van haar had verwacht, wat Yona had
willen zeggen. "Had ze me, voor de zoveelste keer, willen laten voelen dat
ik net zo min vrij was van schuld?."
Mark komt kijken waar S. blijft. Ze kijkt op de brug nog even naar de de
zolderramen. "Twee glimmende vlakken onder de vuilwitte daklijst. Ik bleef
staan, omdat het luik me tussen de ramen ontgaan was,een zwart luik met een
hijsbalk erboven." Maar Mark draait haar om en trekt haar mee "een
zijstraat in, die donker was en waar op dat ogenblik de lantaarns
aangingen".
3) Eigen mening.
De achternaam was eigenlijk Menco, maar een ambtenaar verwisselde (per ongeluk) de klinker.Geboren in een orthodox joods gezin gaat Minco in 1938 werken bij de Bredasche Courant. Daar wordt zij in mei 1940 op last van Duits-gezinde commissarissen ontslagen, nog voor dat de Duitsers hun anti-joodse maatregelen zouden afkondigen.
Boek informatie
- Een leeg huis
- Sara Menco
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Marga Minco