Werkstuk: Vulkanen
Voorwoord
Ik hou mijn verslag over Vulkanen omdat het me wel interessant lijkt.
In ons land zijn geen vulkanen omdat de bodem al is uitgeput. Vulkanen zien er van buiten uit als bergen maar van binnen is het best wel ingewikkeld. Daarom wil ik er wat meer over weten.
Inhoudsopgave:
1. Het ontstaan van een vulkaan
2. Wat komt er uit een vulkaan?
3. Verschillende soorten vulkanen
4. Hot-spots
5. Het verloop van een uitbarsting
6. Waar liggen vulkanen?
7. Grondstoffen uit een vulkaan
8. Vulkaanuitbarstingen meten en voorspellen
9. Bekende vulkanen
Nawoord en boekenlijst
Het ontstaan van een vulkaan
Als een plaat heel langzaam over een andere plaat schuift, zakken de stenen diep in de aarde. Diep in de aarde is het erg warm. Daarom gaan de stenen smelten en ontstaat er magma. Het magma kruipt door allerlei kieren omhoog totdat het een zwakke plek in de aardkorst heeft gevonden.
Er komt dan een gaatje in de aardkorst: de krater.
Daar kan het magma doorheen spuiten: een uitbarsting.
Als het magma boven de aardkorst is noemt men dat: het lava.
De lava koelt snel af. Elke keer als een vulkaan uitbarst, komt er een steenlaagje op. Zo ontstaat in een korte tijd een grote berg.
Wat komt er uit een vulkaan?
De vloeistof die uit de vulkaan komt heet magma. Dit is een mengsel van hete steentjes. Als dat boven de aarde is noemt men het lava. Gloeiende stenen vliegen vanuit de krater omhoog en vallen vlak naast de krater weer neer.
Weggestroomd materiaal kan lava zijn maar ook as of kleine steentjes. Je kunt lava herkennen als bruine of zwarte steenlagen. In dalen en valleien in een vulkaangebied kun je de gestolde lavameren zien die soms wel tientallen meters dik zijn.
Als er een wolk uit de krater komt, nu?e ardente, verpreidt die zich over een heel groot gebied. Daar regent het dan van het as. Die as is soms zo heet dat het aan elkaar smelt. Daarvan ontstaan dan steenlagen. De as die op de grond komt en afgekoeld is, heet basalt.
Vulkaan-as is erg vruchtbaar. Er groeien al snel weer planten op, zelfs als de bodem nog een beetje warm is. Vaak kan je op de hellingen van vulkanen wijnstokken en akkers met vruchtbomen vinden.
Verschillende soorten vulkanen
Er zijn veel verschillende soorten vulkanen. Over 6 soorten zal ik iets vertellen. Het gaat over:
* Hawaii-vulkanen * Strato-vulkanen
* Stromboli-vulkanen * Schild-vulkanen
* Plinius-vulkanen * Plateaubasalt-vulkanen
Hawaii-vulkanen
Hawaii-vulkanen zijn genoemd naar het type vulkanen die op Hawaii voorkomen.
Er zijn 2 kenmerken van dit soort vulkanen:
* Groot en breed
* Brede en ondiepe kraters
De lava die uit deze vulkanen stroomt is erg vloeibaar en stroomt daarom erg snel van de hellingen af. De lava volgt meestal dezelfde weg en koelt snel af. Sommige mensen vinden een uitbarsting van een Hawaii-vulkaan er maar griezelig uitzien, maar eigenlijk valt dat best wel mee.
Stromboli-vulkanen
Stromboli-vulkanen zijn genoemd naar de vulkaan Stromboli op Sicilie, bij Italie. Deze vulkanen zijn gevaarlijker dan de Hawaii-vulkanen want als hij tot uitbarsting komt, stroomt er tegelijk vuur, lava en as uit. Dat komt dan uit verschillende kraters. Stromboli-vulkanen hebben dus meerdere kraters. Rondom een stromboli-vulkaan vind je overal kleine kraters terug, die lijken op kleine asheuveltjes. Deze lava is dikker. Het stroomt veel langzamer weg en blijft veel langer heet dan een Hawaii-vulkaan.
Plinius-vulkanen
Plinius-vulkanen zijn genoemd naar een bekende Romeinse schrijver, Plinius. Die schrijver maakte zelf de uitbarsting mee van de Vesuvius bij Napels, in Italie. Bijna 2000 jaar geleden. De steden Pompei en Herculaneum kwamen helemaal onder het as te liggen. Bij uitbarstingen van een Plinus-vulkaan vliegt veel gloeiende as en vulkanisch gesteente de lucht in. Het regent vlak naast de krater weer neer. Na de uitbarsting ontploft de hele berg en blijft alleen de krater over.
Strato-vulkanen
De meeste Strato-vulkanen zijn hoge spitse bergen. De lava die uit zo’n vulkaan komt is erg zuur. De lava stolt heel snel, dus de lava kan niet ver weg stromen. Daardoor krijgt de Strato-vulkaan z’n steile vorm. Soms raakt de krater helemaal verstopt met hard geworden lava. Bij een volgende uitbarsting wordt de prop er met een knal uitgeblazen. Als de prop erg vast zit, zoekt het magma een nieuwe weg om naar buiten te komen. Zo kunnen er ook zij-kraters ontstaan. Een bekende Strato-vulkaan is de Fuji-vulkaan op Japan.
Schild-vulkanen
Deze vulkanen heten zo omdat de vorm doet denken aan een schild van een middeleeuwse ridder. Daarom noemden de mensen het een een Schild-vulkaan. Schild-vulkanen zijn hoog, minder steil maar veel breder dan een Strato-vulkaan. De bekenste vulkanen zijn op Ijsland en Hawaii te vinden.
Plateaubasalt-vulkanen
Deze vulkanen hebben geen krater. Daarom stroomt de lava door spleten en scheuren naar buiten. Meestal is dat basalt. Basalt kan, net als niet-zure lava, erg ver weg stromen.
Uit de breuken middenin de oceanen komt basalt naar boven. Langzaam vloeit het naar beide kanten van de breuk uit.
Hot-spots
Hot-spots zijn hete plekken waar magma vanuit de aardmantel door een slapende aardschol heen dringt. Op Hawaii midden op de zee-aardschol van de Grote Oceaan, is zo’n hot-spot.
Het kan ook voorkomen dat de hele aardschol gaat schuiven, dan kan het magma niet meer uit dezelfde vulkaan naar boven komen.
Er ontstaan dan nieuwe vulkanen, of soms ook wel vulkanische eilanden. Een voorbeeld hiervan zijn de Canarsiche Eilanden. Omdat de aardschol verschoof kwamen er boven dezelfde hot-spots nieuwe vulkanen bij. Het oudste Canarsiche Eiland is zo’n 19 miljoen jaar geleden ontstaan, het jongste eiland is ongeveer 750.000 jaar oud.
Het verloop van een uitbarsting
Bij een uitbarsting dringt het magma dwars door de aardkorst heen. Als het magma nog niet op de aarde is drukt de aardkorst erop. Daarbij zijn ook andere gassen samengedrukt in het magma. Die gasdruk wordt steeds groter.
Ook onder water, op de bodem van de zee, kan een vulkaan uitbarsten. Dan stroomt de lava langzaam weg over de bodem van de zee. Dat heet kussenlava. Die lava kan je later herkennen als grote ronde rotsen.
Waar liggen vulkanen?
Een bekende rij van vulkanen is de Ring van Vuur. De Ring van Vuur loopt helemaal van de Grote Oceaan heen, van Nieuw -Zeeland, Indonesie, Japan, de Aloeten- Eilanden en de Westkust van Noord- en Zuid-Amerika. Dat zijn de randen van een hele grote aardschol.
Eeen andere rij van vulkanen ligt in het midden van de Atlantische Oceaan, van de Zuidpool tot IJsland toe.
Ook vinden we vulkanen op randen van hele oude aarschollen die nu bijna niet meer bewegen. Meestal zijn de vulkanen daar al dood, uitgedoofd en uitgeblust. Niemand weet precies hoeveel vulkanen er zijn.
Geleerden schatten dat er 12.000 zijn die de laatste 10.000 jaar minstens 1 keer tot uitbarsting zijn gekomen.
Grondstoffen uit vulkanen
Een vulkaanboom is een holle vulkanische steen. Als je hem met een hamer door zou slaan, zou je gele, witte, groene of paarse kristalletjes zien zitten. Een vulkaanbom ontstaat als een gasbel opgesloten zit in een stroom stollend lava.
In zo’n gasbel zitten veel verschillende stoffen, daardoor ontstaan de mooie kleuren in een steen. Een andere grondstof uit een vulkaan is obsidiaan. Dat is vulkanisch glas. Daar maakte men vroeger harde bijlen en speerpunten van.
Lavagrond is erg vruchtbaar. Want in de lava zitten veel voedingsstoffen, waardoor planten erg goed kunne groeien. Ook houden kleine lavasteentjes in hete zomers de bodem goed vochtig. Als je die kleine steentjes goed maalt, krijg je puimsteenpoeder. Daar kun je allerlei spullen prachtig mee schuren. Ruwe lava wordt vaak gebruikt om een soort asfalt van te maken voor autowegen.
In lavastenen kan zwavel zitten maar ook allerlei soorten zout en metaal. In de bodem rondom de magmahaard zijn veel edelmetalen te vinden zoals:
goud, zilver en platina.
Het is dan ook niet raar dat in een gebied waar veel vulkanen liggen ook veel ijzer-, goud- en zilvermijnen te vinden zijn, bijvoorbeeld in het Andesgebergte in zuid-Amerika en Indonesie.
Vulkaanuitbarstingen meten en voorspellen
Geleerden kunnen op verschillende manieren vooruit rekenen wanneer er een uitbarsting zal komen. Ook kan een geleerde berekenen waar een uitbarsting zal komen. Als een vulkaanuitbarsting ‘dreigt’, is dat te merken aan het magma dat omhoog komt. Het magma drukt door de aarkorst heen. Dat gaat met stoten en met kleine aardschokken.
Seismometers kunnen die schokjes meten. Net als bij een aardbeving. Terwijl het magma omhoog komt, gat de aardskorst een beetje scheef staan. Er is een instrument wat de scheefheid kan meten. Dit is een tiltmeter. Vlak voor een uitbarsting stijgen er op sommige plaatsen gassen omhoog.
Onderzoekers en geleerden kunnen meten wat voor soort gassen dat zijn en daarmee uitrekenen wanneer de uitbarsting zal komen.
Zodra een vulkaan tot uitbarsting zal komen, moeten de burgemeester en de politie in het dorp bevel geven om de huizen van de inwoners in dat dorp te ontruimen.
Ook piloten die vlakbij een vulkaan vliegen moeten goed opletten, want een aswolk kan de motoren van het vliegtuig kapot maken. De piloten kunnen dan beter met het vliegtuig een omweg maken.
Bekende vulkanen
Vesuvius, Italie:
Op 24 augustus, in het jaar 79 na Christus barstte de Vesuvius in Italie uit.
Pompeii kwam onder een 18 meter dikke aslaag te liggen. Veel mensen gingen toen dood, zeker wel 20.000 mensen. Een kwart van de inwoners ontsnapte uit de stad. Romeinse schrijvers hebben er veel boeken over geschreven.
Bij veel huizen drong de fosfordamp binnen en overspoelde de pleinen.
Mont Pel?e, Caribische Zee:
In het jaar 1902 barstte de Mont Pel?e uit. Deze vulkaan ligt op het Caribisch eiland Martinique. St. Pierre werd volledig verwoest, die stad ligt 6 km van de vulkaan vandaan. Binnen 2 minuten verspreidde zich een grote gloeiende lawine van steen, as en gas. Van de 28.000 inwoners heeft slecht ??n het overleefd.
Het was de gevangene die opgesloten zat in zijn cel en werd beschermd door de dikke muren van zijn cel.
Nevada del Ruiz, Colombia:
Op 13 november 1985 barstte de Nevada del Ruiz uit. Deze vulkaan ligt in het Andesgebergte.
Op 50 km afstand van de vulkaan, ligt in het dal de stad Almero. Er kwam een grote modderstroom op gang, die met een snelheid van 90 km per uur ging. Binnen enkele seconden waren er 25.000 mensen omgekomen en 9.000 mensen werden dakloos.
Nawoord:
Ik vond het leuk om iets meer van vulkanen te weten te komen maar ik ben wel blij dat in ons land geen vulkanen zijn! Want als een vulkaan tot uitbarsting komt kan dat toch heel gevaarlijk zijn, ook al kunnen geleerden dat meestal wel voorspellen.
Boekenlijst:
Vulkanen en Aardbevingen (thema atlas)
Atlas voor kinderen
Telescoop, Vulkanen en Aardbevingen
Ooggetuigen, vulkanen
Kijklijster, vulkanen
Ik hou mijn verslag over Vulkanen omdat het me wel interessant lijkt.
In ons land zijn geen vulkanen omdat de bodem al is uitgeput. Vulkanen zien er van buiten uit als bergen maar van binnen is het best wel ingewikkeld. Daarom wil ik er wat meer over weten.
Inhoudsopgave:
1. Het ontstaan van een vulkaan
2. Wat komt er uit een vulkaan?
3. Verschillende soorten vulkanen
4. Hot-spots
5. Het verloop van een uitbarsting
6. Waar liggen vulkanen?
7. Grondstoffen uit een vulkaan
8. Vulkaanuitbarstingen meten en voorspellen
9. Bekende vulkanen
Nawoord en boekenlijst
Het ontstaan van een vulkaan
Als een plaat heel langzaam over een andere plaat schuift, zakken de stenen diep in de aarde. Diep in de aarde is het erg warm. Daarom gaan de stenen smelten en ontstaat er magma. Het magma kruipt door allerlei kieren omhoog totdat het een zwakke plek in de aardkorst heeft gevonden.
Er komt dan een gaatje in de aardkorst: de krater.
Daar kan het magma doorheen spuiten: een uitbarsting.
Als het magma boven de aardkorst is noemt men dat: het lava.
De lava koelt snel af. Elke keer als een vulkaan uitbarst, komt er een steenlaagje op. Zo ontstaat in een korte tijd een grote berg.
Wat komt er uit een vulkaan?
De vloeistof die uit de vulkaan komt heet magma. Dit is een mengsel van hete steentjes. Als dat boven de aarde is noemt men het lava. Gloeiende stenen vliegen vanuit de krater omhoog en vallen vlak naast de krater weer neer.
Weggestroomd materiaal kan lava zijn maar ook as of kleine steentjes. Je kunt lava herkennen als bruine of zwarte steenlagen. In dalen en valleien in een vulkaangebied kun je de gestolde lavameren zien die soms wel tientallen meters dik zijn.
Als er een wolk uit de krater komt, nu?e ardente, verpreidt die zich over een heel groot gebied. Daar regent het dan van het as. Die as is soms zo heet dat het aan elkaar smelt. Daarvan ontstaan dan steenlagen. De as die op de grond komt en afgekoeld is, heet basalt.
Vulkaan-as is erg vruchtbaar. Er groeien al snel weer planten op, zelfs als de bodem nog een beetje warm is. Vaak kan je op de hellingen van vulkanen wijnstokken en akkers met vruchtbomen vinden.
Verschillende soorten vulkanen
Er zijn veel verschillende soorten vulkanen. Over 6 soorten zal ik iets vertellen. Het gaat over:
* Hawaii-vulkanen * Strato-vulkanen
* Stromboli-vulkanen * Schild-vulkanen
* Plinius-vulkanen * Plateaubasalt-vulkanen
Hawaii-vulkanen
Hawaii-vulkanen zijn genoemd naar het type vulkanen die op Hawaii voorkomen.
Er zijn 2 kenmerken van dit soort vulkanen:
* Groot en breed
* Brede en ondiepe kraters
De lava die uit deze vulkanen stroomt is erg vloeibaar en stroomt daarom erg snel van de hellingen af. De lava volgt meestal dezelfde weg en koelt snel af. Sommige mensen vinden een uitbarsting van een Hawaii-vulkaan er maar griezelig uitzien, maar eigenlijk valt dat best wel mee.
Stromboli-vulkanen
Stromboli-vulkanen zijn genoemd naar de vulkaan Stromboli op Sicilie, bij Italie. Deze vulkanen zijn gevaarlijker dan de Hawaii-vulkanen want als hij tot uitbarsting komt, stroomt er tegelijk vuur, lava en as uit. Dat komt dan uit verschillende kraters. Stromboli-vulkanen hebben dus meerdere kraters. Rondom een stromboli-vulkaan vind je overal kleine kraters terug, die lijken op kleine asheuveltjes. Deze lava is dikker. Het stroomt veel langzamer weg en blijft veel langer heet dan een Hawaii-vulkaan.
Plinius-vulkanen
Plinius-vulkanen zijn genoemd naar een bekende Romeinse schrijver, Plinius. Die schrijver maakte zelf de uitbarsting mee van de Vesuvius bij Napels, in Italie. Bijna 2000 jaar geleden. De steden Pompei en Herculaneum kwamen helemaal onder het as te liggen. Bij uitbarstingen van een Plinus-vulkaan vliegt veel gloeiende as en vulkanisch gesteente de lucht in. Het regent vlak naast de krater weer neer. Na de uitbarsting ontploft de hele berg en blijft alleen de krater over.
Strato-vulkanen
De meeste Strato-vulkanen zijn hoge spitse bergen. De lava die uit zo’n vulkaan komt is erg zuur. De lava stolt heel snel, dus de lava kan niet ver weg stromen. Daardoor krijgt de Strato-vulkaan z’n steile vorm. Soms raakt de krater helemaal verstopt met hard geworden lava. Bij een volgende uitbarsting wordt de prop er met een knal uitgeblazen. Als de prop erg vast zit, zoekt het magma een nieuwe weg om naar buiten te komen. Zo kunnen er ook zij-kraters ontstaan. Een bekende Strato-vulkaan is de Fuji-vulkaan op Japan.
Schild-vulkanen
Deze vulkanen heten zo omdat de vorm doet denken aan een schild van een middeleeuwse ridder. Daarom noemden de mensen het een een Schild-vulkaan. Schild-vulkanen zijn hoog, minder steil maar veel breder dan een Strato-vulkaan. De bekenste vulkanen zijn op Ijsland en Hawaii te vinden.
Plateaubasalt-vulkanen
Deze vulkanen hebben geen krater. Daarom stroomt de lava door spleten en scheuren naar buiten. Meestal is dat basalt. Basalt kan, net als niet-zure lava, erg ver weg stromen.
Uit de breuken middenin de oceanen komt basalt naar boven. Langzaam vloeit het naar beide kanten van de breuk uit.
Hot-spots
Hot-spots zijn hete plekken waar magma vanuit de aardmantel door een slapende aardschol heen dringt. Op Hawaii midden op de zee-aardschol van de Grote Oceaan, is zo’n hot-spot.
Het kan ook voorkomen dat de hele aardschol gaat schuiven, dan kan het magma niet meer uit dezelfde vulkaan naar boven komen.
Er ontstaan dan nieuwe vulkanen, of soms ook wel vulkanische eilanden. Een voorbeeld hiervan zijn de Canarsiche Eilanden. Omdat de aardschol verschoof kwamen er boven dezelfde hot-spots nieuwe vulkanen bij. Het oudste Canarsiche Eiland is zo’n 19 miljoen jaar geleden ontstaan, het jongste eiland is ongeveer 750.000 jaar oud.
Het verloop van een uitbarsting
Bij een uitbarsting dringt het magma dwars door de aardkorst heen. Als het magma nog niet op de aarde is drukt de aardkorst erop. Daarbij zijn ook andere gassen samengedrukt in het magma. Die gasdruk wordt steeds groter.
Ook onder water, op de bodem van de zee, kan een vulkaan uitbarsten. Dan stroomt de lava langzaam weg over de bodem van de zee. Dat heet kussenlava. Die lava kan je later herkennen als grote ronde rotsen.
Waar liggen vulkanen?
Een bekende rij van vulkanen is de Ring van Vuur. De Ring van Vuur loopt helemaal van de Grote Oceaan heen, van Nieuw -Zeeland, Indonesie, Japan, de Aloeten- Eilanden en de Westkust van Noord- en Zuid-Amerika. Dat zijn de randen van een hele grote aardschol.
Eeen andere rij van vulkanen ligt in het midden van de Atlantische Oceaan, van de Zuidpool tot IJsland toe.
Ook vinden we vulkanen op randen van hele oude aarschollen die nu bijna niet meer bewegen. Meestal zijn de vulkanen daar al dood, uitgedoofd en uitgeblust. Niemand weet precies hoeveel vulkanen er zijn.
Geleerden schatten dat er 12.000 zijn die de laatste 10.000 jaar minstens 1 keer tot uitbarsting zijn gekomen.
Grondstoffen uit vulkanen
Een vulkaanboom is een holle vulkanische steen. Als je hem met een hamer door zou slaan, zou je gele, witte, groene of paarse kristalletjes zien zitten. Een vulkaanbom ontstaat als een gasbel opgesloten zit in een stroom stollend lava.
In zo’n gasbel zitten veel verschillende stoffen, daardoor ontstaan de mooie kleuren in een steen. Een andere grondstof uit een vulkaan is obsidiaan. Dat is vulkanisch glas. Daar maakte men vroeger harde bijlen en speerpunten van.
Lavagrond is erg vruchtbaar. Want in de lava zitten veel voedingsstoffen, waardoor planten erg goed kunne groeien. Ook houden kleine lavasteentjes in hete zomers de bodem goed vochtig. Als je die kleine steentjes goed maalt, krijg je puimsteenpoeder. Daar kun je allerlei spullen prachtig mee schuren. Ruwe lava wordt vaak gebruikt om een soort asfalt van te maken voor autowegen.
In lavastenen kan zwavel zitten maar ook allerlei soorten zout en metaal. In de bodem rondom de magmahaard zijn veel edelmetalen te vinden zoals:
goud, zilver en platina.
Het is dan ook niet raar dat in een gebied waar veel vulkanen liggen ook veel ijzer-, goud- en zilvermijnen te vinden zijn, bijvoorbeeld in het Andesgebergte in zuid-Amerika en Indonesie.
Vulkaanuitbarstingen meten en voorspellen
Geleerden kunnen op verschillende manieren vooruit rekenen wanneer er een uitbarsting zal komen. Ook kan een geleerde berekenen waar een uitbarsting zal komen. Als een vulkaanuitbarsting ‘dreigt’, is dat te merken aan het magma dat omhoog komt. Het magma drukt door de aarkorst heen. Dat gaat met stoten en met kleine aardschokken.
Seismometers kunnen die schokjes meten. Net als bij een aardbeving. Terwijl het magma omhoog komt, gat de aardskorst een beetje scheef staan. Er is een instrument wat de scheefheid kan meten. Dit is een tiltmeter. Vlak voor een uitbarsting stijgen er op sommige plaatsen gassen omhoog.
Onderzoekers en geleerden kunnen meten wat voor soort gassen dat zijn en daarmee uitrekenen wanneer de uitbarsting zal komen.
Zodra een vulkaan tot uitbarsting zal komen, moeten de burgemeester en de politie in het dorp bevel geven om de huizen van de inwoners in dat dorp te ontruimen.
Ook piloten die vlakbij een vulkaan vliegen moeten goed opletten, want een aswolk kan de motoren van het vliegtuig kapot maken. De piloten kunnen dan beter met het vliegtuig een omweg maken.
Bekende vulkanen
Vesuvius, Italie:
Op 24 augustus, in het jaar 79 na Christus barstte de Vesuvius in Italie uit.
Pompeii kwam onder een 18 meter dikke aslaag te liggen. Veel mensen gingen toen dood, zeker wel 20.000 mensen. Een kwart van de inwoners ontsnapte uit de stad. Romeinse schrijvers hebben er veel boeken over geschreven.
Bij veel huizen drong de fosfordamp binnen en overspoelde de pleinen.
Mont Pel?e, Caribische Zee:
In het jaar 1902 barstte de Mont Pel?e uit. Deze vulkaan ligt op het Caribisch eiland Martinique. St. Pierre werd volledig verwoest, die stad ligt 6 km van de vulkaan vandaan. Binnen 2 minuten verspreidde zich een grote gloeiende lawine van steen, as en gas. Van de 28.000 inwoners heeft slecht ??n het overleefd.
Het was de gevangene die opgesloten zat in zijn cel en werd beschermd door de dikke muren van zijn cel.
Nevada del Ruiz, Colombia:
Op 13 november 1985 barstte de Nevada del Ruiz uit. Deze vulkaan ligt in het Andesgebergte.
Op 50 km afstand van de vulkaan, ligt in het dal de stad Almero. Er kwam een grote modderstroom op gang, die met een snelheid van 90 km per uur ging. Binnen enkele seconden waren er 25.000 mensen omgekomen en 9.000 mensen werden dakloos.
Nawoord:
Ik vond het leuk om iets meer van vulkanen te weten te komen maar ik ben wel blij dat in ons land geen vulkanen zijn! Want als een vulkaan tot uitbarsting komt kan dat toch heel gevaarlijk zijn, ook al kunnen geleerden dat meestal wel voorspellen.
Boekenlijst:
Vulkanen en Aardbevingen (thema atlas)
Atlas voor kinderen
Telescoop, Vulkanen en Aardbevingen
Ooggetuigen, vulkanen
Kijklijster, vulkanen