Werkstuk: RSI
1 Inleiding over de auteurs
Josje Weijters en Erik Oosterink hebben zelf ernstige RSI klachten gehad. Om te herstellen hebben zij verschillende behandelingen ondergaan van therapeuten uit zowel de oosterse als westerse geneeskunde. De effectiviteit van behandeling bleek niet alleen van de therapie, maar vooral ook van de kennis en vaardigheden van de therapeut af te hangen. Uiteindelijk zijn zij de disciplines die hen het meest volledige inzicht verschaften over RSI, gaan studeren en toepassen, te weten Traditionele Chinese Geneeskunde, orthomoleculaire geneeskunde, homeopathie en electroacupunctuur. Zij zochten en vonden docenten die een interessante visie op hun vakgebied hadden en wat aansloot bij hun eigen ervaringen en idee?n. De ontwikkeling van een effectieve RSI behandeling is enerzijds te danken aan hun goede leermeesters en anderzijds aan de mogelijkheid om hun ervaringskennis over RSI te gebruiken. Want alles wat zij tijdens de studies leerden of ontdekten, hebben zij op zichzelf uitgeprobeerd, verder ontwikkeld en toegepast op RSI pati?nten. Daarnaast zijn ook de ervaringen van pati?nten van onschatbare waarde om blijvend nieuwe inzichten op te doen en te integreren in een behandelplan.
Erik Oosterink is fulltime behandelaar. Josje Weijters behandelt part time, geeft voorlichting en heeft daarnaast een baan als onderzoeker in de gezondheidssector. In hun praktijk worden uiteenlopende klachten behandeld; van spijsverteringsklachten, chronische vermoeidheid, slapeloosheid, hartkloppingen en astma tot hoofdpijn, rug-, knie- en enkelpijn en RSI-klachten. Het merendeel van hun RSI-pati?nten heeft fase 3.
Hieronder volgt een beschrijving van hun visie op RSI en de RSI behandeling die zij hebben ontwikkeld voor mensen met chronische klachten waarbij geen voortgang (meer) zit in hun herstel.
2 Symptomen
RSI is een afkorting van Repetitive Strain Injury, een verzamelnaam voor klachten (blessures) aan de bovenste extremiteiten die ontstaan bij korte cyclische en repeterende bewegingen. De term "bovenste extremiteiten" heeft betrekking op het gebied van de nek / schouders tot en met de handen / vingers. RSI is een term die veel verwarring oproept, iets ouds in een nieuw jasje. Alle plekken in het lichaam die overbelast en geblesseerd raken, kunnen min of meer dezelfde symptomen en klachtenpatronen vertonen. Sommige RSI-pati?nten klagen bijv. over vergelijkbare symptomen in de benen.
RSI is vooral bekend geworden door de enorme aantallen beeldschermwerkers die klachten kregen vanwege de repeterende bewegingen met hun vingers. Vandaar de naam. Inmiddels is bekend dat er ook zoiets is als "Continuous Strain Injury", blessures als gevolg van een langdurige statische belasting waardoor de pijn in de nek en schouders verklaard worden.
De klachten kunnen zich in genoemde locaties uiten in de volgende symptomen: "een vaag gevoel" dat je je bewust bent dat je armen aan je lijf hebt, een doof gevoel, kriebelend of prikkend gevoel, vermoeid (zwaar) gevoel, krachtsverlies, uitvalsverschijnselen, problemen met de fijne motoriek, lage belastbaarheid. En verder nog de volgende pijnen: een stekende, zeurderige, doffe of branderige pijn, stijfheid of kramp. Indien de klachten zich beperken tot 1 specifieke locatie spreekt men van specifieke klachten en kan er makkelijker een diagnose aan gekoppeld worden. De tenniselleboog, golfarm en het carpaal tunnelsyndroom in de pols zijn daar de meest bekende voorbeelden van.
Indien de klachten echter aspecifiek zijn, wordt het al moeilijker er een naam aan te geven. Dit is het geval indien de symptomen "wandelen": bijv. vaak een stijve nek, maar niet altijd, soms last van je pols maar niet speciaal gekoppeld aan een bepaalde handeling, soms verkramping of controle verlies in de ene vinger, dan weer van de ander, soms aan de linkerkant, soms rechts, vaak ook allebei. Het is mij opgevallen dat er veel verschillende manieren zijn waarop dit laatste klachtenpatroon wordt gedefinieerd en beoordeeld, dus gediagnosticeerd. Dit biedt veel ruimte of een bepaalde overbelasting nu RSI is of niet. De ene arts vindt juist die vaagheid aan symptomen een t?pisch geval van RSI en de andere arts beweert juist dat een dergelijk klachtenpatroon wel duidt op een algehele overbelasting maar dat dat juist n?et aan repeterende bewegingen en statische houding te wijten is, dus t?pisch g??n RSI. Vaak wordt dan gedacht aan psychische problemen of burn out. Echter, niet alle RSI pati?nten herkennen zich in de symptomen die weer specifiek voor deze aandoening gelden zoals psychische problemen, depressies, algehele uitputting of slaapproblemen. Een gedeelte die zich er wel in herkent, meent dat deze klachten als gevolg optreden vanwege continue pijn of vanwege angst omdat men geen uitzicht (meer) denkt te hebben.
Fasen van RSI
Er is een tijd geweest dat de mate van de ernst van RSI-klachten opgedeeld werden in 3 fasen. Het geeft inzicht in de verraderlijkheid waarin de klachten kunnen voortschrijden zonder dat je het door hebt. Mensen blijken bepaalde type klachten vaak al langer te hebben zonder dat ze weten welk risico ze lopen als ze geen stappen ondernemen ter preventie. De diagnose "U hebt fase X" zegt eigenlijk niet zoveel over de mogelijkheden voor een individuele pati?nt. Voor de volledigheid beschrijven de fasering. Wij hebben hier echter nog een gradatie aan toegevoegd, nl. fase 0.
Fase 0: de fase waarin iemand nog geen "echte" klachten heeft maar wel risico loopt. Vaak koude handen hebben kan bijv. een aanwijzing dat iemand RSI-gevoelig is. Andere factoren die een rol (lijken te) spelen zijn slechte ergonomische inrichting, vermoeidheid en teveel stress. Uit onze ervaring blijkt dat slechte voeding ook een factor is. Meestal gaat het om een samengaan van al deze factoren (multifactoreel bepaald syndroom). Het gevaar kan zowel op het werk als priv? loeren.
Fase 1: in deze fase treden af en toe klachten op. Die verdwijnen echter meteen als men ophoudt met de handeling waarbij die klacht optreedt. Bij sommige mensen is het zo dat in deze eerste fase een lichte klacht optreedt (bijv. vage tintelingen) maar die al vrij permanent aanwezig is. Je kan je afvragen of dat eigenlijk niet al fase 2 is waarbij fase 1 ongemerkt aan je voorbij is gegaan.
Fase 2: de klachten blijven wat langer duren, ook nadat men is opgehouden met de handeling. Met andere woorden de hersteltijd duurt steeds langer. Dit zie je bijv. bij mensen die maandag nog nergens last van hebben en waarbij tegen het einde van de week de klachten steeds erger zijn geworden. Je hebt een paar dagen nodig om weer van je klachten af te komen, bijv. het hele weekend. Deze periode duurt steeds langer. Op een gegeven moment is ook een weekend niet meer genoeg. Dan blijkt dat tijdens een vakantie de klachten weg kunnen gaan maar relatief snel terug komen na de vakantie.
Fase 3: in deze fase zijn er 2 mogelijkheden. Of de klachten zijn permanent aanwezig onafhankelijk van de handeling die je verricht en de rustperiode die je neemt. Of je hebt geen pijnklachten bij rust maar je belastbaarheid is absoluut nul. Zodra je ook maar iets extra’s doet boven op je eigen dagelijkse verzorging (fietsen, aardappels schillen, je kind aankleden) zul je wel klachten hebben die erger worden als je daar niet acuut gehoor aan geeft. Uit ervaring weten pati?nten dan dat ze bij een bepaalde handeling of activiteit dat nog dagen moeten bezuren. Dit hoeft niet perse te betekenen dat pezen, spieren, zenuwen of gewrichten onherstelbaar zijn beschadigd. Er zijn nog meer aandachtsgebieden waarop winst te behalen valt om de herstelcapaciteit weer op te bouwen.
3 Oorzaken van RSI klachten
RSI gerelateerde klachten ontstaan door een onbalans tussen belasting (dat wat van je gevraagd wordt te (ver)dragen) en belastbaarheid (dat wat je aankan). Indien die onbalans leidt tot problemen in het functioneren spreken we van overbelasting. Overbelasting kan ontstaan door een te hoge belasting, maar ook door een te lage belastbaarheid en meestal een combinatie van die twee. Oorzaak en gevolg zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden omdat er een sterke wisselwerking is tussen belasting en belastbaarheid. Beter is te spreken van een vicieuze cirkel die doorbroken moet worden.
BELASTING
In het voorwoord van het boek van Deborah Quilter "Leven en werken met RSI", stelt de handchirurg Robert Markison: "Lange tijd was ik zo na?ef om te geloven dat ergonomie h?t middel is om RSI te voorkomen. Dat is gewoon niet zo. Het is een treurig feit dat de meeste mensen niet zijn gebouwd om de hele dag achter de computer te zitten. Te veel gebruik van de hand is te veel gebruik van de hand, zelfs op een hypermoderne werkplek."
"TE" is dus nooit goed en indien klachten optreden bij bepaalde handelingen en activiteiten, is dat een signaal van het lichaam dat er een grens bereikt is. Belastende patronen zijn:
Te veel cyclische (steeds terugkerende) bewegingen. Denk aan productiewerk, werk van uitbeners in slachterijen, schilderen of timmerwerk, knipbewegingen bij kappers of tuinders, het pipetteren door laboranten, computerspelletjes door kinderen.
Te veel statische belasting door te lang in dezelfde houding te werken. Denk aan de stijve nek en schouders bij langdurig beeldschermwerk of bij de scheve werkhouding van kappers. Deze houding kan ook bevorderd worden door een ergonomisch slecht ingerichte werkplek.
Algemeen belastend is: een algemeen gebrek aan beweging en te weinig afwisseling, slechte voeding, slaapgebrek, gebrek aan ontspanning hetgeen vooral voorkomt op een hectische werkplek, lang aanhoudende hoge werkdruk, het doen van werk dat je eigenlijk niet bevredigend vindt, activiteiten die je continue concentratie vergen of werken in een organisatie waar een slechte werksfeer heerst. Hierdoor kan je de hele tijd met aangespannen spieren rondlopen hetgeen hetzelfde effect sorteert als bij statische belasting. Hetzelfde kan gezegd worden als je voortdurend in een te koude omgeving verblijft waardoor spieren continue in samengetrokken toestand verkeren. D??rom is RSI zo verraderlijk: iemand kan ook slachtoffer worden van RSI klachten wanneer hij maar weinig beeldschermwerk doet. Hierdoor worden de symptomen niet op tijd herkend omdat de bewuste persoon denkt "ik typ niet veel, dus dan kan het geen RSI zijn".
Beeldschermwerkers hebben vaak een combinatie van belastingspatronen waardoor ze een combinatie van type klachten ontwikkelen. Bijv. nek- en schouderklachten als gevolg van statische belasting door steeds naar het beeldscherm te turen en onder tijdsdruk of hectiek rapporten te moeten schrijven en pijn in de vingers en onderarmen als gevolg van de cyclische bewegingen van het typen.
BELASTBAARHEID
RSI-gerelateerde klachten zijn overbelastingsklachten. Die ontstaan niet alleen door een te hoge belasting maar ook door een te lage belastbaarheid. Belastbaarheid is per individu verschillend. De pati?nt wordt voor de vraag geplaatst: "hoe komt het dat juist IK deze blessure heb opgelopen en niet een ander die hetzelfde werk doet?" Dit heeft te maken met ieders individuele lichaamsbouw maar ook met zijn spijsvertering, ontgiftingscapaciteit, immuunsysteem, psychische instelling en reserves kortom alle stofwisselingsprocessen die zich in lichaam ?n geest afspelen. In de veronderstelling dat training de belastbaarheid zal vergroten, worden pati?nten gemotiveerd om hun belasting weer op te schroeven. Daarbij wordt uitgegaan van een gemiddelde capaciteit. Uit de ervaringen die pati?nten ons melden, kunnen we de conclusie trekken dat deze veronderstelling aanvulling behoeft. Er is ook nog zoiets als aanleg. De een kan 8 uur achter een PC zitten, de ander maar 2 uur. Er zijn marathonlopers en sprinters. Een marathonloper die gaat trainen voor de 100 meter krijgt waarschijnlijk sneller blessures aan pezen en gewrichten dan een in aanleg "geboren sprinter". Evenzo zal een sprinter onherroepelijk spijsverteringsproblemen (de zwakke plek bij duursporten) krijgen als hij te vaak een lange duurloop van een uur moet doen wat voor een marathonloper slechts een peulenschil is. Je kan de een dus niet vergelijken met een ander en je kan een pati?nt niet ophangen aan richtlijnen die uitgaan van gemiddelde personen. De signalen die het lichaam van de pati?nt afgeeft, vertellen hem wat bij hem de grenzen van het haalbare zijn. En pijn of een vage klacht betekent een grens, zelfs een klein miezerig rotpijntje.
Tot slot is het zo dat er natuurlijke ouderdomsprocessen (slijtage) optreden in het lichaam die sterk verschillen per persoon. Onze maatschappelijke arbeidsmoraal houdt hier weinig rekening mee. Het hangt van de persoonlijke instelling af hoe je hiermee omgaat. Zowel oudere als jonge mensen hebben hier last van. Veel oude mensen laten zich leiden door hun sociale en maatschappelijke verplichtinggevoel Jonge mensen zijn vooral in hun eerste baan een risicogroep omdat ze een te grote perfectie natreven waardoor ze over hun grenzen heengaan.
Omdat het zo moeilijk is te spreken over oorzaken en gevolgen is het beter te kijken naar de aandachtsgebieden of systemen waar RSI-gerelateerde aandoeningen op ingrijpen. Wij onderscheiden er vier.
Motorische (fysieke) aandachtsgebied. Denk daarbij aan aantasting van de weefsels van spieren en pezen, problemen in de (kleine) motoriek, problemen met de bloedtoevoer van voedingsstoffen en afvoer van afvalstoffen, lichaamsbouw, eenzijdige lichaamshouding, problemen met zenuwstelsel, neurologische reflexen, prikkelgeleiding, krachtsverlies.
Psychologische aandachtsgebied. Denk hierbij aan omgaan met emoties, doorbreken van ziekmakende denkpatronen en cirkelredeneringen, omgaan met beperkingen ?n kansen, omgaan met prioriteiten stellen, keuzes maken t.a.v. je herstel en gezondheid.
Energetische huishouding. Vaak zijn RSI klachten het gevolg van oververmoeidheid in het algemeen. Door uitputting van de reserves van het lichaam gaat de capaciteit verloren om te herstellen van blessures. De meest duidelijke symptomen van een laag energieniveau zijn vermoeidheid en koude handen en voeten. Vooral de aspecifieke klachten patronen terug te voeren op vermoeidheidsklachten in het algemeen.
Biochemische huishouding. Hierbij gaat het om biochemische processen die verstoord zijn, de klachten aan de armen zijn terug te voeren op klachten aan de organen. Dit uit zich in problemen met de spijsvertering (maag-darm klachten), "het maar niet beter worden" (chronisch klachtenpatroon), algemeen fysiek krachtsverlies, concentratieproblemen, informatieverwerkingsproblemen, vermoeidheid, weinig energie, dezelfde klachten ook op andere locaties (benen, kaken) en het samengaan van andere (chronische) aandoeningen (bijv. astma, hyperventilatie, blaasontsteking).
4 Fysieke gevolgen van RSI
Bij langdurige RSI klachten treedt er veelal een verandering op in het weefselvocht in de spieren en gewrichten van armen en schouders. Een langdurige overbelasting zorgt in combinatie met stress, een gebrekkige spijsvertering & ontgifting en ongeschikte voeding, voor het ophopen van afvalstoffen en het indikken van het weefselvocht. De spieren liggen dan als het ware ingebed in een taaie gelei van afvalstoffen (slijm) die de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof en de afvoer van afvalstoffen belet. Dit zorgt voor ernstige pijnklachten en een belastbaarheid die bijna nihil is; je verzuurt immers direct, omdat het melkzuur dat bij beweging geproduceerd wordt niet meer afgevoerd kan worden.
5 RSI en stress
Actieve spieren hebben een goede doorbloeding nodig hetgeen o.a. bevorderd wordt met de aanmaak van het stresshormoon adrenaline. Ook de spijsverteringsorganen hebben een goede doorbloeding nodig. Echter, de spijsverteringsorganen worden juist geremd door adrenaline. Spieren en spijsverteringsorganen kunnen dus niet tegelijkertijd goed doorbloed zijn. Indien het zo is dat er langdurig adrenaline wordt aangemaakt (wegens stress of te lang gebruik van de spieren zonder ontspanning), zullen de darmen op den duur in een slechte conditie verkeren. Zij zullen slechter voedsel kunnen verteren waar de bouwstoffen uitgehaald moeten worden om de cellen van zowel spieren, zenuwcellen als bindweefsel, te voeden, aan te maken, te repareren, etc. Wat er dan gebeurt is dat op termijn ondanks de hoeveelheid adrenaline die er in het bloed zit om de doorbloeding te bevorderen, de spieren zullen gaan verkrampen; ze missen n.l. de juiste bouwstoffen om te kunnen ontspannen, dit is een biochemisch proces. Vergelijkbare storingen kunnen de oorzaak zijn van neurologische storingen en het niet overgaan van peesontstekingen, gewrichtsklachten en motorische stoornissen. RSI als gevolg van stress leidt vaak tot goedbedoelde maar onpraktisch advies als "doe het eens wat rustiger aan". Menig RSI pati?nt herkent de situatie dat hij zich niet meer k?n ontspannen terwijl hij het met zijn gevoel en verstand wel wil. Ook de psycholoog kan hier weinig doen omdat dit fysiologisch niet meer mogelijk is. Er zijn psychotherapeuten, w.o. Sonja van Zweden, die dit bij burnout pati?nten al hebben onderkend. In een interview met Opzij vertelde zij dat ze niets anders kon doen dan haar pati?nten te motiveren vooral lichamelijk op te knappen. Als dat was gebeurd, viel er meestal niets meer te psychotherapeuten. In veel gevallen bleken de emotionele problemen vanzelf te verdwijnen nadat de lichamelijke uitputting was opgelost.
Oefentherapie of jezelf steeds bloot stellen aan stress zal in deze situatie de belastbaarheid blijvend ondermijnen en de klachten doen verergeren omdat er dan nog steeds een inspanning wordt gevraagd van de spieren die ten koste gaat van de doorbloeding van de organen. Het voordeel van beweging wat doorbloeding bevordert, weegt niet op tegen het ‘nadeel’ van bewegen dat energie kost en afvalstoffen produceert. Met als gevolg nog meer ophoping van afvalstoffen, verzuring van weefsel, verandering in de structuur van het weefselvocht (slijmvorming) en overbelasting van de lever en andere organen. Dit wordt nog verder in de hand gewerkt indien men ongezond voedsel eet waardoor ook nog eens een dosis gifstoffen opgeruimd moet worden (en de lever had het al zo druk).
Maar stress is zoals hierboven vermeld, niet alleen een psychische aangelegenheid. Zonder uitgebreid in te gaan op de energetische en/of biochemische processen volgen hieronder een aantal situaties die het lichaam belasten (= stress) waarin op vergelijkbare wijze neurologische, stofwisselings- en spijsverteringsproblemen kunnen leiden tot RSI klachten en/of deze klachten in stand houden. Hoe langer men in de literatuur zoekt, hoe meer deze lijst uitgebreid kan worden. Chronische RSI pati?nten scoren vaak op meerdere punten.
Uit onderzoek is gebleken dat het algemeen dagelijks eetpatroon van Nederlanders (Daar horen ook RSI pati?nten bij!!) te veel verzadigde vetten (ook vetten die verhit zijn geweest), koolhydraten en suikers bevat en te weinig verse groenten en fruit. In groenten zitten bijv. heel veel mineralen die belangrijk zijn voor de spierstofwisseling om krampen te voork?men. Verkeerde voeding kan ook leiden tot een algemene verzuring van het lichaam dat dezelfde werking heeft als vergiftiging.
Veel chronische pati?nten blijken een voedselintolerantie te hebben waardoor hun hele spijsvertering overhoop ligt. Het voedsel wordt niet goed verteerd hetgeen een enorme belasting is voor het immuunsysteem. Dit geeft een zodanige stress voor het lijf dat iedere prikkel een stressfactor te veel is. Dit leidt tot een vaag chronisch klachtenpatroon als RSI evt. in combinatie met slapeloosheid, vermoeidheid etc.
De darmen kunnen ook door andere ziektes en infecties (bijv. tijdens tropische vakanties) in een slechte conditie zijn geraakt. Veel mensen hebben in hun leven ooit een antibiotica kuur gevolgd. Dit is goed voor het doden van bacteri?n die een infectie veroorzaken alleen worden helaas ook de goede bacteri?n in de darmen gedood die je nodig hebt voor de spijsvertering. Dat zal ook de opname en omzetten van bouwstoffen die nodig zijn voor de opbouw en vervanging van lichaamscellen (spieren) benadelen.
Een aparte vermelding verdient de Candida schimmelinfectie. Candida is een schimmel die thuis hoort in de darmen en nodig is voor de spijsvertering. Uit onderzoek is gebleken dat door overmatig suikerconsumptie (los van frisdrank, snoep en koekjes zijn in bijna alle verpakte voedingsmiddelen suikers toegevoegd!!) bij veel Nederlanders de Candida is gaan woekeren waardoor hij via de bloedbaan in andere organen terecht kan komen. Ook pilgebruik schijnt van invloed te zijn. Indien je immuunsysteem goed werkt hoef je daar geen hinder van te ondervinden. Indien dat echter is aangetast, kunnen zich symptomen voordoen die lijken op de klachten waar veel RSI pati?nten mee kampen: spier - en gewrichtspijnen, hoofdpijnen, vermoeidheid en concentratiestoornissen. Een aanwijzing is een grote behoefte aan zoetigheid om over een "vermoeidheidsdip" heen te komen. In plaats van jezelf op te peppen, wordt de Candida gevoed zodat de klachten op termijn erger worden. Een anti-candida dieet zal niet altijd helpen. Vaak moeten ook de organen (m.n. de lever en de darmen) ontgift worden en daarna voorzichtig met darmpreparaten en gekookt voedsel weer opgelapt worden.
Bij veel RSI-pati?nten die we kennen die met electro-acupunctuur zijn doorgelicht, is aangetoond dat zij teveel stresshormonen in hun lichaam hebben en daardoor een te hoge spierspanning. Dit kan van "nature" zijn, maar ook mede het gevolg zijn van bijv. flitsende beelden of straling van hun beeldscherm. In dat geval komt er een risico factor bij naast de repeterende bewegingen. Elektromagnetische straling van beeldscherm of TV, geluid van zoemende apparaten, maar ook auto rijden, in files rijden en drukte leiden tot de aanmaak van stresshormonen. Door de invloed van geluid, beelden of straling zenden de zintuigen continue signalen naar het zenuwstelsel. Dat raakt hierdoor overprikkeld, maakt daardoor voortdurend stresshormonen aan "om niks". Vervolgens treedt een vicieuze cirkel in werking van enerzijds niet goed kunnen herstellen van (de gevolgen van) stress en anderzijds als het ware allergisch reageren op stresserende factoren (stressgevoelig zijn).
Onvoldoende frisse lucht (werken in afgesloten ruimtes, airconditioning) of een van nature slechte ademhaling (hyperventilatie, ‘hoog’ ademhalen) kunnen een verstoring veroorzaken in het organisme doordat de balans tussen zuurstof en koolzuur in het lichaam zoek is geraakt. Dit heeft indirect ook weer gevolgen voor andere stofwisselingsprocessen (w.o. de aanmaak van melkzuur).
Veel RSI pati?nten zijn beeldschermwerkers die de hele dag in een voor over gebogen houding achter hun bureau zitten. Behalve een zware belasting voor je nek en schouders is dit ook niet de beste houding voor de darmen om hun werk te doen. Denk aan de behoefte om uit te buiken na het eten. Indien de darmen in een slechte conditie verkeren zijn ze ook niet in staat om voldoende enzymen (MAO: mono-amino-oxidaze) aan te maken die adrenaline kunnen omzetten in onschadelijke stoffen.
6 Oorzaken van het ‘niet herstellen’
De oorzaken van het niet herstellen bij een grote groep pati?nten komt door 2 dingen. Het slijm wordt niet verwijderd uit de spieren en gewrichten en de achterliggende stoornissen op het gebied van energetica en biochemie worden niet behandeld. Hierdoor blijft de pati?nt gevangen in een vicieuze cirkel. Hieronder is een voorbeeld beschreven van een IT’er met een verstoring in de stofwisseling als gevolg van een slechte spijsvertering waardoor het niet mogelijk is te herstellen met alleen massages, oefentherapie of ontspanningsoefeningen. Dit voorbeeld is verzonnen maar varianten hiervan komen veel voor bij pati?nten in onze praktijk.
Chronische RSI moet worden gezien als een vermoeidheidsklacht
Bij chronische RSI-klachten is er sprake van een langdurig interen op de reserves met lichamelijke uitputting als gevolg. Eigenlijk zijn chronische RSI klachten een uiting van algehele vermoeidheid. Dit moet ook te merken zijn in andere lichaamssystemen, zoals het functioneren van de organen. Om te begrijpen hoe dit energetisch in het lichaam werkt, gebruiken we het volgende voorbeeld. Stel, iemand is een IT-specialist , ongeveer 30 jaar oud. Hij werkt 50 uur per week. In het weekend gaat hij met vrienden uit, niet te beroerd om soms flink door te halen, drinkt een biertje, soms ??n teveel en ’s maandags begint hij, nog niet helemaal bijgekomen van het weekend weer aan het werk. Geleidelijk aan verbruikt hij zijn energiereserves en het lijf wordt moe, maar zijn verantwoordelijkheidsgevoel, de werkdruk, de koffie en de adrenaline houden hem voorlopig nog op de been. Maar het lijf betaalt de rekening. Wat gebeurt er nu met het lichaam in energetische termen? Omdat er te weinig energie overblijft om het hele lijf te voeden, stelt het lichaam prioriteiten. De energie trekt zich terug van de "relatief onbelangrijke ledematen" naar de vitale organen. Dit principe is logisch, gezien het streven van het lijf om te overleven. Immers, met een koud en slap handje kan je prima leven, maar "slappe longen of een slap hart" (astma, hyperventilatie, hartkloppingen) zijn veel bedreigender. Het gevolg hiervan is dat de armen nog onvoldoende van energie worden voorzien (wat zich uit in koude handen), afvalstoffen worden slecht afgevoerd (stijve nek) en hij krijgt een zeurende spierpijn in armen en schouders. Deze pijn komt dus voort uit een gebrek aan energie in armen en schouders. De RSI-pati?nten met deze zogenaamde "energiegebreksklachten" hebben allemaal de ervaring dat het nemen van een hete douche (= warmte = energietoevoer) de pijn in schouders en armen doet verminderen. In plaats van de IT’er kan je daar ook voor invullen: de overbelaste huisvrouw, moeder, sociaal actieve vriendin en werkneemster die nooit eens een minuutje voor zichzelf neemt. De meeste RSI pati?nten zijn n.l. vrouwen.
Massages kunnen een prettig gevoel geven maar zijn niet de structurele oplossing voor dit probleem. Er zit zelfs een nadeel aan. Veel RSI pati?nten melden dat massages hen ontspannen doet voelen, maar dan in termen van sloom en moe. Een gezonde sporter voelt zich na een massage doorgaans ontspannen en fitter. Door massages kunnen blokkades worden opgeheven, waardoor de energie in het lijf zich gaat herverdelen. De energiestroom komt weer op gang. Maar dan moet je natuurlijk wel een surplus aan energie hebben zodat er iets te stromen valt. Bij iemand met te weinig energie wordt in feite de energie verplaatst van de vitale organen naar de armen, terwijl er in bovenstaand voorbeeld in absolute zin juist een tekort aan energie was geconstateerd. Indien een pati?nt toch heel moe wordt van een behandeling is het belangrijk het advies mee te geven dat ze eigenlijk de rest van de dag geen andere activiteiten meer moeten plannen. Ook toegeven aan loomheid en moeheid door te slapen of te rusten geeft het lichaam en dus ook de spieren, de gelegenheid te herstellen. Als een pati?nt zichzelf dwingt om door te stomen naar volgende afspraken, zal het effect van de therapie (deels) teniet gedaan worden. Hier moet hij op gewezen worden. Een therapie helpt niet als hijzelf de oorzaak niet wegneemt of als hij, omdat hij zich weer beter voelt, toch weer over zijn grenzen gaat.
De valkuil van alleen oefentherapie en medische fitness: het voorbijgaan aan de energetica en biochemie van RSI
De meeste RSI-pati?nten beginnen hun behandeltraject met fysiotherapie, omdat er in eerste instantie alleen naar het motorische aandachtsgebied wordt gekeken. De mogelijkheden van de energetica en biochemie wordt voor zover ons bekend niet onderzocht. Soms is er aandacht voor het psychologische aandachtsgebied. Wil men echter tot een juiste diagnose komen, dan moeten alle 4 de aandachtsgebieden onderzocht worden. Dit blijkt uit onderstaande ervaringen.
Ontzettend veel pati?nten klagen dat ze van medische fitness of oefentherapie alleen maar slechter zijn geworden. Het kan zijn dat de betreffende therapeut onvoldoende kennis van zaken heeft. Het is waarschijnlijker dat de diagnose en dus de doorverwijzing niet goed blijkt te zijn. Het is heel goed mogelijk dat de betreffende therapie niet de geschikte is of pas in combinatie met ??n of meerdere therapie?n tot goede resultaten leidt.
De reden waarom mensen toch doorgaan met de fitness is omdat ze er zelf heilig in geloven, omdat hen verteld wordt dat het goed voor ze is of omdat ze druk voelen van de werkgever of bedrijfsarts en angst hebben hun werk te verliezen. Sommige (commerci?le) organisaties selecteren inmiddels hun cli?nten omdat zij de ervaring delen dat oefentherapie vooral aanslaat bij fase 1 en 2 pati?nten. Daardoor voelen fase 3 pati?nten zich heel vaak in de kou staan. Ze voelen zich als hopeloze gevallen uitbehandeld en worden vaak ook als zodanig beschouwd door derden. Meestal wordt in zo’n programma wel aangegeven dat indien de pati?nt het niveau niet haalt, hij naar zijn lichaam moet luisteren en zichzelf minder zwaar moet belasten maar daar zit nu juist ook een valkuil. Fase 3 pati?nten hebben zoveel en zo vaak pijn dat ze niet meer vertrouwen op de signalen van hun lichaam. Of omdat ze altijd pijn hebben ongeacht wat ze doen, of ze weten niet, v?elen niet of iets goed of slecht is, omdat ze dat pas de dag erna merken. Maar dan is het kwaad al geschied en moeten ze weer dagen boeten voor deze misstap. Dat is nou juist de reden waarom ze de hulp inroepen van een therapeut. Je ontkomt er niet aan dat je door schade en schande je grenzen opnieuw moet leren zoeken, maar het is niet de bedoeling dat iemand slechter wordt van een therapie.
Ook komt het voor dat pati?nten door training wel resultaten boeken in hun armengebied, maar vervolgens ergens anders klachten ontwikkelen. In het beste geval blijft hun situatie stabiel en men traint door op basis van een soort religieus geloof in herstel en niet op basis van resultaten. Sommigen stappen over op spraakherkenning en blijken na enige tijd last krijgen van hun stembanden of kaken. Het lichaam lijkt dan tijdelijk niet goed in staat een inspanning te leveren. Het lijkt misschien dat het af en toe beter gaat met je handen, maar iedere inspanning kost energie en volgens de principes uit de energetische geneeskunde moet je lichaam die toch uit de lengte of de breedte halen. Indien de reserves ontbreken, ontwikkel je ergens anders nieuwe klachten. Het is maar net wat je op dat moment gebruikt in je lichaam. Dit idee lijkt bevestigd te worden door mensen in de ziektewet of WAO die proberen te ontspannen door veel te wandelen en dan dezelfde symptomen in de benen ontwikkelen.
De filosofie achter veel medische fitness programma’s gaat uit van de conditie van (relatief) gezonde mensen. In ieder geval mensen die nog voldoende reserves in hun lichaam hebben. Indien een sporter een blessure krijgt, is het belangrijk dat hij niet meteen stil valt en plotseling ophoudt met trainen. Wel is het belangrijk dat hij een aangepast en minder belastend trainingsschema krijgt.
Maar hoe zit het nu met de chronische RSI pati?nt? We vinden niet dat de constitutie van een relatief gezonde sporter vergeleken kan worden met een RSI pati?nt. Ook de vergelijking met een topsporter (dwz iemand die meer dan 6 uur per dag net als een beeldschermwerker zijn werk doet) gaat mank. Een topsporter belast zijn lichaam ongezond veel, maar tegelijkertijd is hij er ook heel zuinig op. Een topsporter let op zijn voeding, drinkt en rookt niet en is uiterst gedisciplineerd in zijn leefstijl. Hij gaat vroeg naar bed en neemt ook regelmatig tijd om te ontspannen. Dat is nu precies wat een RSI pati?nt allemaal niet doet. Wat gebeurt er indien een voetballer met een knieblessure 6 jaar lang gewoon door voetbalt, pijnstillers (cortisol spuiten) neemt om zijn klacht te kunnen negeren, koffie drinkt om over zijn dips heen te komen, nog een heel huishouden draaiende heeft te houden waar je dezelfde spieren mee belast (strijken, koken, dweilen wringen) en in zijn vrije tijd ook nog activiteiten heeft die dezelfde spiergroepen belasten (muziek maken, internetten, kleren maken, breien)?. Deze persoon kan dan ??k niet meer met een aangepast trainingsschema weg komen. Er is dan meer aan de hand. Sterker nog, er zijn voorbeelden genoeg van sporters die op jonge leeftijd hun lichaam al helemaal hebben versleten. Tegenwoordig let men daar beter op. Een topsporter heeft een heel team aan fysiotherapeuten, sportartsen haptonomen en voedingsdeskundigen om zich heen die dat zullen voorkomen en evt. schade in een vroeg stadium bestrijden. Uiteindelijk is er ook nog een trainer die hem gewoon "op de bank" houdt. Precies de 4 aandachtsgebieden !
Indien een therapie, die gericht is op ontspanning en het verbeteren van de motoriek en de beweeglijkheid, niet (meer) helpt, moet je ervan uit gaan dat er meer aan de hand is dan alleen een motorische aantasting van de spieren. Het is redelijk om aan te nemen dat de biochemische processen in het lichaam, de stofwisseling z?lf is aangetast. Dit heeft niet alleen effect op de spieren maar ook op het immuunsysteem, het zenuwstelsel en de organen. Zie verder het kopje "RSI en stress" van andere mogelijke oorzaken van stress die het immuunsysteem, het zenuwstelsel en de organen aantasten.
7 RSI Therapie: een holistische benadering
Oplossing vanuit de energetica en de voeding
Voor structurele verbetering bij pati?nten met chronische RSI klachten is het nodig de vicieuze cirkel te doorbreken. Hiervoor moet slijm weggenomen worden, en het energieniveau en de spijsvertering weer hersteld worden. In deze fase ligt de voorkeur bij ontspanning i.p.v. training.
a) het wegnemen van de slijmvorming
Indien er sprake is van slijm, dient deze verwijderd te worden. Onze ervaring is dat oefeningen, rust, masseren, acupunctuur, kraken of aangepaste voeding niet helpt om slijm te verwijderen. Met een techniek uit de Chinese geneeskunde (cuppen) is het w?l mogelijk om de taaie afvalstoffen uit de spieren en gewrichten te verwijderen, waardoor de pijn verdwijnt. Het weefsel krijgt nu de mogelijkheid te herstellen. Cuppen is een techniek om met behulp van stolpjes die op de huid vacuum worden getrokken, de afvalstoffen uit de spieren en naar de huidlaag te "trekken". De huid kan deze vervolgens afvoeren. Het hangt van het type pijn en de lokatie af welke cuptechniek wordt toegepast. De organen zijn verantwoordelijk voor het afbreken van de afvalstoffen.
b) het opvullen van het algehele energiegebrek in de organen
Indien er sprake is van uitputting van de organen worden deze met hittebehandelingen "bijgevuld" met energie (moxeren). Daarnaast is het zo dat ook na het cuppen "bijtanken" noodzakelijk is omdat met het wegnemen van het slijm ook energie aan het lijf onttrokken wordt. Indien de uitputting erg groot is zal de pati?nt zich in eerste instantie vermoeider voelen. Dit komt omdat door het wegvallen van de blokkades de energie over een groter oppervlakte wordt verspreid. De energie die in het hoofd zat, zakt als het ware terug de romp in nadat de blokkade in de nek en schoudergebied is opgeheven. Het bepalen van de juiste locaties voor moxeren gebeurt aan de hand van een interpretatie van het type pijnklacht (dof, stekend, etc.) en de toestand van de organen. De conditie van de organen wordt m.b.v. polsdiagnostiek of electro-acupunctuur vastgesteld.
c) het ontgiften van de lever en verbeteren van de spijsvertering
Tot slot moet de pati?nt zelf ook wat doen. De organen worden energetisch opgepept en het slijm wordt weggehaald, maar de pati?nt moet het zo houden. Hieronder vallen o.m. het aanpassen van het voedingspatroon op de specifieke constitutie, het ontgiften van verzuurd (spier)weefsel, het herstellen van de leverfunctie die verantwoordelijk is voor de ontgifting en het verbeteren van de darmfuncties. Vastgesteld moet worden welke voeding slijm produceert en de pati?nt energie kost om te verteren en welke voeding energie opbrengt. Dit is per persoon verschillend. Een veel gemaakte denkfout is dat veel fruit en rauwkost te allen tijde gezonde voeding is. Maar iemand met koorts geef je toch ook geen biefstuk maar bouillon? Met een uitgekiend dieet kan de energie balans weer hersteld worden. Algemeen geldt dat verwarmende producten goed zijn en koude & slijmvormende producten af te raden. Energetische (voedings)principes uit de Ayurveda en Chinese voedingsleer blijken hier erg effectief te zijn.
Een overbelaste lever kan het gevolg zijn van verkeerde voeding, het blootstaan aan giftige stoffen (rook, drank, koffie) maar ook door emotionele stress en medicijnen als antibiotica, paracetamol en de pil. Een overbelaste lever kan de normale verwerking van afval niet aan indien hij het al te druk heeft met ‘onnodige’ afvalverwerking. Bij sommige RSI pati?nten is er niet direct resultaat te zien van een dieet omdat de conditie van de organen zo slecht is dat het voedsel niet verteerd of omgezet wordt en afvalstoffen niet afgebroken worden. In dat geval is het nodig bepaalde tekorten op te heffen m.b.v. voedingssupplementen, kruiden of andere preparaten (spijsvertering enzymen of darmpreparaten) opdat de pati?nt niet alleen de juiste bouwstenen krijgt toegediend die je lichaamscellen nodig hebben voor hun stofwisseling en herstel maar deze ook kan opnemen en verteren. Ook hier geldt dat e.e.a. gepaard moet gaan met voldoende energie toevoer.
d) Stress en hersenprogrammering
Naast stofwisselingsklachten is stress een belangrijke ondermijnende factor. RSI-pati?nten, maar ook andere mensen met chronische klachten (ME, burnout), zouden in de regel stressgevoeliger zijn. Doorgaans wordt dit gezien als een psychische "zwakte". Onze ervaring heeft ons geleerd dat praten alleen niet helpt. Iemand kan al wel inzichten hebben maar dat betekent niet dat iemand dan ook kan veranderen. Langdurige ophoping van afvalstoffen (zelfvergiftiging) werkt ook in op het gemoed. In de Chinese geneeskunde wordt iedere emotie en ieder gedragspatroon gekoppeld aan een bepaald orgaan. Is een bepaald gedrag uit balans dan moet het orgaan ook uit balans raken of zijn. Andersom geldt ook dat als een orgaan ziek is, dit zich (op termijn) uit in de specifieke bijbehorende emoties en gedragingen. Door het orgaan dan te behandelen is het mogelijk de emoties en gedragingen manipuleren. Maar stressgevoeligheid blijkt ook veel te maken te hebben met de wijze waarop het neurologisch netwerk van het brein is geprogrammeerd. In de baarmoeder begint dit proces al. Door bewegen en - als pasgeborene - door te zien, ruiken, proeven en voelen wordt informatie verwerkt en vastgelegd. Het brein wordt geprogrammeerd. Door allerlei omstandigheden - zoals spanningen in het gezin, een hersenschudding e.d., kan dit proces verstoord raken. In zo’n geval moet het lichaam compenseren om toch het lijf nog goed aan te sturen. Dit kost echter wel extra energie. Een eenvoudige activiteit - zoals het maken van de leesbeweging door het oog - kan in zo’n geval vreselijk vermoeiend zijn en stress geven en de adrenalinespiegel doen stijgen.
Overigens geldt ook dat voedselintoleranties en ziekteverwekkers directe stress opleveren voor het lichaam. Men kan stellen dat mensen die te maken hebben met een verstoorde hersenprogrammering, voedselintoleranties of ziekteverwekkers, standaard al een verhoogd adrenalineniveau in hun lijf hebben. Hierdoor stijgt de spierspanning in het lichaam, waardoor de spieren zelfs in rust al aangespannen staan. Allemaal factoren die de kans op RSI-klachten vergroten. Dit is te meten met aparatuur (Electro acupunctuur volgens Dr. Voll) en spierspanningstesten (toegepaste kinesiologie). Vervolgens is onze therapie erop gericht om het lijf te "ontstressen" en de hersenen te "herprogrammeren". Ook dit gebeurt met behulp van protocollen uit de toegepaste kinesiologie.
Het eerste consult is 80 Euro. Dit consult wordt besteed aan de uitleg over "Chinees" denken en doormeten met EAV. Aan de hand daarvan wordt een verder behandelplan bepaald. Dit kan de volgende handelingen omvatten:
Cuppen en moxeren: 40 Euro per behandeling
Voedingsplan: 25 Euro
Homeopatische preparaten of voedingssupplementen: volgens wettelijk vastgestelde verkoopprijzen
Kinesiologische behandeling: 45 Euro per uur
Beginnende klachten zijn binnen een aantal weken te verhelpen. De behandeling van diepere oorzaken van verzwakte organen en correctie van ingesleten compensatiepatronen vergen veel meer tijd. We streven ernaar dat de pati?nt zoveel mogelijk zelf thuis kan doen door de verkregen inzichten. Een behandelingstraject varieert tussen de 10 en 30 behandelingen.
8 Emoties en RSI
Bij iedere aandoening, dus ook RSI kunnen psychische factoren een rol spelen bij de oorzaak en is er op zijn minst een wisselwerking tussen je lichamelijke en je geestelijke welbevinden. Wij onderscheiden de volgende aspecten.
1) RSI klachten zijn niet ingebeeld. RSI is duidelijk een lichamelijke aandoening aan de bovenste extremiteiten. De behandelaars die weten waar ze op moeten letten, vinden ook altijd iets afwijkends.
2) De klachten treden op bij overbelasting. Psychische factoren spelen een rol. Men kan spreken van "ziekmakend gedrag" indien iemand willens en wetens gedrag vertoont die de klachten nog verder in de hand werken. Bijv. dat iemand moeite heeft met prioriteiten stellen waardoor hij / zij te veel hooi op de vork neemt of dat iemand geen nee kan zeggen tegen zijn / haar baas maar ook in het priv?-leven. Het is aan te bevelen om je eigen functioneren ook aan te pakken. Er is echter nog niemand enkel en alleen door een goed gesprek van zijn RSI klachten afgekomen. De andere aandachtsgebieden moeten dus ook aangepakt worden want de klachten zouden niet zijn opgetreden als dat niet in combinatie was met het werk dat je (hebt) verricht.
3) Tot slot is het zo dat iedere pati?nt die plotseling afhankelijk wordt van zijn omgeving, soms zelfs chronisch, daarvan ook emotioneel de rekening gepresenteerd krijgt. Iemand zal emotioneel een aantal fasen moeten doorlopen voordat hij in staat is zich aan te passen aan de situatie ("rol") van pati?nt zijn. Deze hoeven niet samen te gaan met de fasen waarin de klachten optreden.
EMOTIONELE AANPASSINGSFASEN
Ontkenning: In deze fase heeft men nog moeite met accepteren dat er iets aan de hand is. Als men klachten krijgt, gaat men nog rustig door met werken om allerlei redenen: betrokkenheid bij het werk, angst om je werk te verliezen, verantwoordelijkheidsgevoel, denken dat het wel meevalt, niet kinderachtig willen zijn, denken dat je onmisbaar bent, etc. De enige reden die legitiem is om te stoppen met werken, n.l. de verantwoordelijkheid nemen voor het bewaken van je eigen gezondheid, is om de een of andere reden hier aan ondergeschikt. Vaak denken mensen ook dat men pas mag pas stoppen met werken als de dokter het zegt (bedrijfsarts of huisarts). Dit is dus absoluut niet waar: iedereen is uiteindelijk ZELF verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid.
Wat je in deze fase ook wel eens ziet, is dat mensen nog steeds hard achter therapie?n aanhollen en de oorzaak vooral buiten henzelf (de belastingskant) leggen. Ze weigeren te kijken naar oorzaken die bij henzelf (de belastbaarheidskant) liggen. Dit past ook binnen de huidige maatschappelijke norm: ligt de oorzaak bij je zelf dan is het ook je eigen schuld. Dit is natuurlijk onzin. Iedereen heeft een ander gestel. Er zijn mensen die vatbaar zijn voor hartaanvallen, er zijn mensen die neigen naar burnout of depressies en er zijn mensen die neigen naar RSI. Oftewel, mensen met klachten, niet alleen RSI pati?nten, zijn geen watjes al voelen ze zich soms wel zo en kan de buitenwereld zo tegen hen aankijken. Het duurt even voordat je in staat bent dat "eigen schuld, dikke bult gevoel" los te koppelen van het neutraal onderzoeken van de zwakke schakels in je systeem om zodoende daar jezelf in te sterken. Een ding is duidelijk; RSI pati?nten zijn meestal betrokken, hardwerkende werknemers, die een organisatie niet graag kwijt raakt.
Verzet: De emotie die bij deze fase herkenbaar is, is woede en frustratie. Inmiddels kun je niet meer om je klachten heen maar je hebt nog geen manier gevonden daar evenwichtig mee om te gaan. Je voelt je erg geblokkeerd en vindt dat het leven je een streek geleverd heeft, of je werkgever of anderen uit je omgeving. Je voelt frustratie omdat anderen niet zomaar begrijpen wat het voor jou betekent om deze klachten te hebben, niet alleen de pijn maar ook de angsten die je hebt, de machteloosheid die je voelt. Omdat je je boosheid niet altijd op iemand kan richten, bestaat het gevaar dat je er in blijft hangen en onredelijk kan zijn, ook naar mensen die je juist proberen te ondersteunen. Zolang je verzet voortduurt, is ook de weg geblokkeerd om je over te geven aan je ziekteproces. Het is dus belangrijk in deze fase niet in cirkels te blijven ronddraaien en uiteindelijk een blijvende slachtofferige of verongelukte houding te ontwikkelen.
Rouw: Het is onvermijdelijk dat je een fase van verdriet zult doorlopen omdat je (tijdelijk) dingen die je vroeger wel kon, nu niet meer kan doen. Ook soms de leuke en ontspannende dingen. Houd hierbij voor ogen dat wat jij dacht dat ontspannend was, misschien stiekem toch ergens een inspanning voor je was. Geef toe aan die emoties en zoek steun in je omgeving. Als je die niet krijgt, wat weer een reden kan zijn voor depressie of verdriet, raadpleeg dan een professioneel iemand met wie je kunt praten. Soms is dat je behandelend therapeut met wie het goed klikt, sommigen hebben een mentor of maatschappelijk werker op hun werk, of die ene yoga leraar waar je je lekker kunt ontspannen. Emotioneel hulp zoeken is geen zwakte maar een teken dat je eindelijk je klachten serieus neemt en een stapje verder op weg bent naar de fase van herstel. In deze fase nemen pati?nten relatief veel rust, ze kunnen ook niet zoveel anders want de klachten zijn daarvoor te erg geworden.
Acceptatie: In deze fase leer je al aardig leven met je beperkingen. Zolang je je maar gedeisd houdt, heb je waarschijnlijk al een leefstijl ontwikkeld (soms met een aangepast werk(patroon)) waarbij je best met je klachten kunt leven. Mentaal zul je nog best heimwee hebben naar alles wat je ooit kon maar je verstand weet dat als je over je grenzen gaat dat je dan je klachten verergert. In deze fase is het dus heel belangrijk om rustig en voorzichtig op te bouwen, selectief te zijn met alle activiteiten die je zo op een dag doet waarmee je je handen belast: van tanden poetsen tot koffie zetten. Iedere keer dat je toch over een grens gaat tegen beter weten in, word je geconfronteerd met de vraag: waarom doe ik mezelf dit eigenlijk aan? Als er al sprake is van een psychologische "oorzaak" van RSI dan kun je dat in deze sfeer zoeken. Waarom vind ik het belangrijker dat ik mijn baas een plezier doe dan voor mijzelf op te komen, waarom ben ik zo bang om mijn baan te verliezen terwijl toch duidelijk is dat ik dit niet meer kan, waarom vind ik het zo moeilijk om dingen te veranderen en klamp ik me vast aan mijn zekerheden? Waarom blijf ik bij die ene therapeut hangen terwijl er geen vorderingen meer zijn? Beweging, ook in emotionele en figuurlijke zin, zijn een noodzaak voor herstel, en gezondheid in het algemeen. Dat je af en toe er behoorlijk de pest in hebt en gewoon weer even "normaal" wilt doen, hoort erbij, dat je daarvoor wordt "afgestraft" door klachten verergering hoort er ook bij, en dat je daar dan weer een depressieve of opstandige bui van krijgt ook. Oftewel, de fasen lopen ook door elkaar heen, je valt af en toe terug en zul je ook behoorlijk in kringetjes rondlopen. Op het moment dat je vicieuze cirkels echter gaat ontdekken, kun je ze ook doorbreken.
Aanpassing: Hoe somber alles ook lijkt als je net ontdekt hebt dat je RSI hebt, er komt echt een moment waarop je weer een positieve instelling zult ontwikkelen. Je gaat op zoek naar wat nog wel kan en richt je daar op. Sommigen ervaren dit als een fase van hernieuwde kansen, zelfontplooiing, ontdekken van nieuwe interessen. Door verandering van activiteiten, levensinstelling, werkpatroon, etc. zal er een steeds betere balans bestaan tussen belasting en belastbaarheid. Hoe raar het ook klinkt: als je die fasen allemaal achter de rug hebt en je denkt dat je al aardig op weg bent, dan kun je nog eens een versterkt herstel krijgen, omdat je kennelijk eindelijk bent aangekomen op een punt waarin je activiteiten ontplooit die echt bij je passen, bij JOUW interesse en belastbaarheid. Je klachten zijn een "handige" waarschuwing als je weer eens te hard van stapel loopt of als je uit morele verplichting iets doet wat je eigenlijk liever niet wilt.
9 Werk en RSI klachten
Tegenstrijdige adviezen: wat is rust en ontspanning voor j?u?
Veel mensen, zowel artsen als werkgevers en pati?nten, zijn bang dat "rust nemen" wordt opgevat als "de hele dag plat op bed liggen". "Rust roest" in deze visie. Vaak wordt de vergelijking gemaakt met mensen met rugklachten waarvan men vroeger dacht dat bedrust het beste was en later bleek dat gedoseerde beweging beter was. Het is onzin om deze vergelijking te trekken. Voor een goed advies moeten RSI klachten genuanceerder bestudeerd worden. Een chronische RSI pati?nt zal merken dat de persoonlijke verzorging (veters strikken) en algemeen dagelijkse handelingen (deurklink omlaag doen) al een belastende inspanning zijn. Wat goed is voor de handen (die rust nodig hebben vanwege de bewegende overbelasting) moet gecombineerd worden met wat goed lijkt te zijn voor de schouders (die beweging nodig hebben vanwege de statische overbelasting). Het is moeilijk die twee dingen in de juiste verhouding op elkaar af te stemmen.
Onze ervaring is dat voor chronische pati?nten in eerste instantie RUST een belangrijke voorwaarde is. Daarnaast helpt het, zoveel mogelijk verspreid over de dag (bijv. 1x per uur), heel voorzichtig rek - en strekoefeningen te doen. Mensendieck en Cesartherapie zijn populair omdat je actief leert hoe je allerlei handelingen en activiteiten in het dagelijks leven zo ontspannen mogelijk kunt doen in combinatie met dergelijke oefeningen. Tenslotte heb je voeding nodig die op jouw constitutie is toegesneden en die rekening houdt met de energetische toestand. Deze principes komen uit de Chinese en Ayurvedische geneeskunde.
De redenatie hierachter is de volgende. Je hebt een goede doorbloeding nodig om je spieren optimaal te laten functioneren en om te herstellen van blessures. Veel pati?nten ondernemen veel te laat actie, n.l. als ze al chronisch klachten hebben. Training van de spieren om de belastbaarheid te verhogen, blijkt dan al te zwaar te zijn en moet voor deze categorie pati?nten opgevat worden als een prestatie die inspanning kost. In plaats van de energie die hiervoor nodig is "te verspillen", kunnen zij hem beter gebruiken voor herstel van beschadigde weefsels (zie oorzaken van niet-herstellen).
Iemand met af en toe klachten:
Dient direct de beweging of houding te staken waarbij hij die klachten voelt opkomen, evt. aangevuld met ergonomische aanpassingen, houdingscorrecties of oefentherapie. Tegelijkertijd moet hij serieus onderzoeken waar nu precies de overbelasting vandaan komt EN daar de consequenties uit trekken. Veel mensen weten wel waarom ze overbelast zijn maar ondernemen geen actie. Bedenk dat niet 1 bepaalde handeling of activiteit klachten zal geven maar wel het cumulatieve effect van een aantal van die activiteiten op 1 dag, van een bepaalde leef- en werkstijl en voedingspatroon. Er is altijd wel een goede reden te bedenken waarom een RSI pati?nt vindt dat hij moet doorwerken ongeacht zijn klachten.
Mensen met chronische klachten:
In onze visie is pijn absoluut een teken dat er iets aan de hand is. Bij mensen met chronische pijnklachten is het zelfs waarschijnlijk dat het hele systeem op hol is. RUST is dan een vereiste. Het is mogelijk dat door rust in eerste instantie de klachten verergeren. Dit is een normaal verschijnsel en gaat na een tijdje (soms pas weken) weer over. Volledige rust heb je nooit want een kopje koffie drinken of een boterham smeren is voor sommige RSI pati?nten al een pijnlijke belasting. Handelingen uit het algemeen dagelijks leven kun je moeilijk vermijden. Daarom is het zo belangrijk al die andere activiteiten op je werk of bij het uitvoeren van je hobby (tijdelijk) als extra te beschouwen. Die dienen zoveel mogelijk vermeden te worden totdat de pijn verdwenen is.
Er zijn visies vanuit de neurologische hoek die stellen dat pijn niet kwalijk is. (Denk aan het verschijnsel fantoompijn). Zij menen dat het noodzakelijk is om de hersenen weer te trainen om prikkels op de juiste manier te interpreteren. Voor het vergroten van de belastbaarheid is het zelfs onvermijdelijk de pijngrens te overschrijden. In de energetische geneeskunde (de Traditionele Chinese geneeskunde is hierop gestoeld) betekent pijn bij RSI pati?nten dat het lichaam niet in staat is bepaalde blokkades op te heffen. Een blokkade die vaak ontstaan is uit een algeheel gebrek aan energie. Dat zegt iets over je conditie en je herstelcapaciteit (aandachtsgebied 3). Mensen die geen herstelcapaciteit (meer) hebben moeten zoveel mogelijk rust nemen. Belastbaarheid dient in deze visie te worden vergroot middels toevoeging van energie in een combinatie van warmte, stroom, kruiden en voeding die bij je constitutie hoort.
Sommige pati?nten maken onderscheid tussen "slechte" pijn en "goede" pijn. Ze voelen aan welke pijn leidt tot dagenlange terugval en welk type pijn betekent dat je weer eens lekker je doorbloeding hebt doorgeblazen waarna alles weer soepeler aanvoelt.
Veel pati?nten werken om financi?le redenen door terwijl de klachten niet minder worden of zelfs verergeren. Dit kan heel legitiem zijn vanwege hun verantwoordelijkheden voor hun gezin. Realiseer je wel dat als je echt helemaal niet meer kunt werken, die problemen nog veel groter zullen worden. Gebruik de periode van ziektewet en/of WAO dan ook waar hij voor bedoeld is: voor je herstel. Je werkgever is verzekerd tegen dit soort situaties maar jullie zullen beiden ergens de financi?le consequentie voelen. Afhankelijk van je arbeidsvoorwaarden heb je de eerste 2 jaar altijd minimaal 70% van je inkomen. Voor je herstel zul je jezelf op de eerste plaats moeten zetten. Ondersteuning voor het afwegen van moeilijke keuzes kan hierbij helpen. Als je die niet uit je sociale omgeving kan halen, zoek dan professionele hulp.
Therapeutisch werken.
Mensen die op therapeutische basis willen werken, moeten in staat zijn al heel goed af te gaan op de signalen die hun lichaam hen geeft en het moet hen geen stress opleveren. Bij sommigen pakt dat heel goed uit. Bij de mensen met chronische RSI klachten die het gevoel hebben dat hun hele systeem in de war is, denken wij dat het beter is om rust te nemen. Maar het belangrijkste is op je eigen gevoel af te gaan. Letterlijk! En dat is nu net wat RSI pati?nten moeilijk kunnen. De belangrijkste richtlijn is dat behoudens af en toe een terugval je klachten niet mogen verergeren, ze mogen zich ook niet handhaven. De bedoeling van blijvend herstel is dat je blijvend steeds meer aan moet kunnen. In geval van verslechtering of handhaving moet het mogelijk zijn om je werkzaamheden acuut weer aan te passen aan een lager niveau.
Sommigen blijven doorgaan omdat ze menen door contact te houden met hun werk, de kans op terugkeer groter is. Dit is niet altijd waar. Wij zien dat sommigen zich willens en wetens geweld blijven aandoen om hun werk te behouden hetgeen zich uiteindelijk tegen hen keert. Bij anderen tekent dit proces zich stapsgewijs af: in een poging zich te handhaven, zijn ze eerst al minder gaan werken. Uiteindelijk geldt het laatst verdiende loon als maatstaf voor een uitkering. Achteraf kunnen beide categorie?n hier enorme spijt van hebben. "Was ik maar eerder gestopt dan was ik niet zolang uit de roulatie", "was ik maar meteen helemaal gestopt dan kon ik nog volledig aanspraak maken op de rechten die ik heb opgebouwd" wordt dan gezegd. Wij menen dat dat lichamelijk gezien waar is. Maar we hebben ook gemerkt dat als iemand er psychisch niet aan toe is om zijn werk los te laten, dat het dan ook geen zin heeft hem hiertegen te waarschuwen. Spijtoptanten zou ik willen zeggen: je hebt alles gedaan om je werk te behouden. Je hoeft jezelf achteraf nooit te verwijten dat je dat niet gedaan hebt. Dat dat niet het resultaat heeft opgeleverd die je wenste, moest je aan den lijve ervaren. Trek er nu je conclusies uit: ga verder met dat gegeven en gooi het over een andere boeg.
Je bedrijfsarts adviseert je te stoppen maar jij wilt niet.
Weerstand zie je vaak bij pati?nten die hun klachten nog ontkennen. Ze worden overheerst door angst om hun baan te verliezen. Een andere reden voor verzet tegen de bedrijfsarts is wanneer ze een advies krijgen dat ze niet verwachten of waarvan zij denken dat zij daar niets aan hebben. Bijv. wanneer iemand het advies krijgt niet meer aan zijn werk te denken of te overwegen ander werk te gaan zoeken. Als je alle 3 de aandachtsgebieden in ogenschouw neemt, kan dat echter toch een heel goed advies zijn. Lang niet alle adviezen zijn zinvol maar neem ze wel serieus en ontwikkel je "eigenwijsheid" zodat je kunt afwegen welke adviezen voor jou zinvol zijn en welke niet. Het is wellicht best mogelijk om met bepaalde beperkingen en een lage belastbaarheid aangepast werk te verrichten op de korte termijn. Op de lang termijn is het mogelijk dat je van de regen in de drup valt zoals bij therapeutisch werken is beschreven en daar wil jouw bedrijfsarts je nou precies voor behoeden.
Jij wilt stoppen maar de bedrijfsarts ondersteunt dit niet. Veel pati?nten klagen dat zij niet serieus genomen worden of zich op zijn minst onbegrepen voelen door bedrijfsartsen, indien zij aangeven dat hun werk te zwaar is en hierin niet ondersteund worden richting werkgever.
Deze situatie wordt als zeer bedreigend ervaren. Behalve dreigementen van werkgevers en tegenwerking van bedrijfsartsen, is er soms zelfs onbegrip van behandelaars (bijv. via een re?ntegratie programma van de Arbo-dienst). Jouw onvermogen wordt uitgelegd als onwil of werkweigering of je bent daar bang voor. Probeer toch bij je eigen gevoel te blijven. Anderen kunnen niet voelen wat jij voelt.
Een bedrijfsarts kan met hele goede intenties proberen je met zachte dwang weer aan het werk te krijgen. Uit onderzoek is gebleken dat indien iemand langer dan 6 maanden uit de roulatie is, de kans heel klein is dat hij terug keert naar zijn oude werkplek. Mensen dreigen in een sociaal isolement te raken, hun eigenwaarde te verliezen of raken depressief. Daarom zijn bedrijfsartsen er nogal op gericht om iedereen binnen die 6 maanden weer terug op de werkplek te krijgen. Vaak is de pati?nt ook bekend met deze statistiek. In dat geval zal hij niet zoveel problemen hebben met het standpunt van de bedrijfsarts en er alles aan doen om binnen die 6 maanden weer terug op de werkplek te keren.
Met dit statistische gegeven treedt onbedoeld een mechanisme in werking waardoor een bepaalde categorie RSI pati?nten geacht wordt te kunnen blijven werken terwijl ze daar echt niet meer toe in staat zijn. Het zal ongetwijfeld waar zijn dat de statistieken kloppen. De vraag is of de mensen die binnen 6 maanden weer aan de slag kunnen, dat doen omdat ze nog zo betrokken zijn gebleven bij hun werk. Dit klopt niet met het andere statistische gegeven dat sommige mensen die w?l (therapeutisch) doorwerken net zo hard t?ch in de WAO komen. Wij denken simpelweg dat de categorie die het lukt binnen 6 maanden weer aan het werk te gaan, de categorie is die nog niet zo ver heen was op het moment van uitval. De categorie pati?nt die totaal door zijn reserves heen is en pas stopt met werken indien hij echt niet meer k?n werken vanwege de pijn en totale uitputting van het lichaam zal een veel langere herstelperiode nodig hebben. Dit kan zelfs jaren duren maar dat zegt niets over de mogelijkheden tot re?ntegratie. Na daadwerkelijk herstel is re?ntegratie net zo succesvol.
Indien je jezelf in deze situatie herkent, probeer dan uit te leggen dat het niet enkel gaat om het klachtenpatroon en de beperkingen maar ook om de consequenties m.b.t. de herstelcapaciteit. Toon aan wat je hebt ondernomen om je werk zolang mogelijk te behouden, ook al is gebleken dat doorbuffelen niet de slimste manier was. Veel RSI pati?nten zijn mensen die zich erg laten leiden door hun verstand en de neiging hebben zowel hun emotionele als hun fysieke gevoel te onderdrukken. Pijn is de laatste reden om te stoppen met werken. Beginnende, vage klachten zijn voor niemand een reden om zich tijdelijk ziek te melden. Lange tijd kan men dat ook uithouden omdat het lichaam gebruik kan maken van reserve mechanismen zonder dat je daar iets van voelt. Als er echter een grens komt aan die reserves dan kan de pijn acuut toeslaan, zo erg dat ze dan ook werkelijk niets meer kunnen (verdragen): ze zijn helemaal op. Dat dan ook de beschadigingen ernstiger zijn en dus de hersteltijd langer duurt, behoeft geen uitleg, wel erkenning en ondersteuning!
Josje Weijters en Erik Oosterink hebben zelf ernstige RSI klachten gehad. Om te herstellen hebben zij verschillende behandelingen ondergaan van therapeuten uit zowel de oosterse als westerse geneeskunde. De effectiviteit van behandeling bleek niet alleen van de therapie, maar vooral ook van de kennis en vaardigheden van de therapeut af te hangen. Uiteindelijk zijn zij de disciplines die hen het meest volledige inzicht verschaften over RSI, gaan studeren en toepassen, te weten Traditionele Chinese Geneeskunde, orthomoleculaire geneeskunde, homeopathie en electroacupunctuur. Zij zochten en vonden docenten die een interessante visie op hun vakgebied hadden en wat aansloot bij hun eigen ervaringen en idee?n. De ontwikkeling van een effectieve RSI behandeling is enerzijds te danken aan hun goede leermeesters en anderzijds aan de mogelijkheid om hun ervaringskennis over RSI te gebruiken. Want alles wat zij tijdens de studies leerden of ontdekten, hebben zij op zichzelf uitgeprobeerd, verder ontwikkeld en toegepast op RSI pati?nten. Daarnaast zijn ook de ervaringen van pati?nten van onschatbare waarde om blijvend nieuwe inzichten op te doen en te integreren in een behandelplan.
Erik Oosterink is fulltime behandelaar. Josje Weijters behandelt part time, geeft voorlichting en heeft daarnaast een baan als onderzoeker in de gezondheidssector. In hun praktijk worden uiteenlopende klachten behandeld; van spijsverteringsklachten, chronische vermoeidheid, slapeloosheid, hartkloppingen en astma tot hoofdpijn, rug-, knie- en enkelpijn en RSI-klachten. Het merendeel van hun RSI-pati?nten heeft fase 3.
Hieronder volgt een beschrijving van hun visie op RSI en de RSI behandeling die zij hebben ontwikkeld voor mensen met chronische klachten waarbij geen voortgang (meer) zit in hun herstel.
2 Symptomen
RSI is een afkorting van Repetitive Strain Injury, een verzamelnaam voor klachten (blessures) aan de bovenste extremiteiten die ontstaan bij korte cyclische en repeterende bewegingen. De term "bovenste extremiteiten" heeft betrekking op het gebied van de nek / schouders tot en met de handen / vingers. RSI is een term die veel verwarring oproept, iets ouds in een nieuw jasje. Alle plekken in het lichaam die overbelast en geblesseerd raken, kunnen min of meer dezelfde symptomen en klachtenpatronen vertonen. Sommige RSI-pati?nten klagen bijv. over vergelijkbare symptomen in de benen.
RSI is vooral bekend geworden door de enorme aantallen beeldschermwerkers die klachten kregen vanwege de repeterende bewegingen met hun vingers. Vandaar de naam. Inmiddels is bekend dat er ook zoiets is als "Continuous Strain Injury", blessures als gevolg van een langdurige statische belasting waardoor de pijn in de nek en schouders verklaard worden.
De klachten kunnen zich in genoemde locaties uiten in de volgende symptomen: "een vaag gevoel" dat je je bewust bent dat je armen aan je lijf hebt, een doof gevoel, kriebelend of prikkend gevoel, vermoeid (zwaar) gevoel, krachtsverlies, uitvalsverschijnselen, problemen met de fijne motoriek, lage belastbaarheid. En verder nog de volgende pijnen: een stekende, zeurderige, doffe of branderige pijn, stijfheid of kramp. Indien de klachten zich beperken tot 1 specifieke locatie spreekt men van specifieke klachten en kan er makkelijker een diagnose aan gekoppeld worden. De tenniselleboog, golfarm en het carpaal tunnelsyndroom in de pols zijn daar de meest bekende voorbeelden van.
Indien de klachten echter aspecifiek zijn, wordt het al moeilijker er een naam aan te geven. Dit is het geval indien de symptomen "wandelen": bijv. vaak een stijve nek, maar niet altijd, soms last van je pols maar niet speciaal gekoppeld aan een bepaalde handeling, soms verkramping of controle verlies in de ene vinger, dan weer van de ander, soms aan de linkerkant, soms rechts, vaak ook allebei. Het is mij opgevallen dat er veel verschillende manieren zijn waarop dit laatste klachtenpatroon wordt gedefinieerd en beoordeeld, dus gediagnosticeerd. Dit biedt veel ruimte of een bepaalde overbelasting nu RSI is of niet. De ene arts vindt juist die vaagheid aan symptomen een t?pisch geval van RSI en de andere arts beweert juist dat een dergelijk klachtenpatroon wel duidt op een algehele overbelasting maar dat dat juist n?et aan repeterende bewegingen en statische houding te wijten is, dus t?pisch g??n RSI. Vaak wordt dan gedacht aan psychische problemen of burn out. Echter, niet alle RSI pati?nten herkennen zich in de symptomen die weer specifiek voor deze aandoening gelden zoals psychische problemen, depressies, algehele uitputting of slaapproblemen. Een gedeelte die zich er wel in herkent, meent dat deze klachten als gevolg optreden vanwege continue pijn of vanwege angst omdat men geen uitzicht (meer) denkt te hebben.
Fasen van RSI
Er is een tijd geweest dat de mate van de ernst van RSI-klachten opgedeeld werden in 3 fasen. Het geeft inzicht in de verraderlijkheid waarin de klachten kunnen voortschrijden zonder dat je het door hebt. Mensen blijken bepaalde type klachten vaak al langer te hebben zonder dat ze weten welk risico ze lopen als ze geen stappen ondernemen ter preventie. De diagnose "U hebt fase X" zegt eigenlijk niet zoveel over de mogelijkheden voor een individuele pati?nt. Voor de volledigheid beschrijven de fasering. Wij hebben hier echter nog een gradatie aan toegevoegd, nl. fase 0.
Fase 0: de fase waarin iemand nog geen "echte" klachten heeft maar wel risico loopt. Vaak koude handen hebben kan bijv. een aanwijzing dat iemand RSI-gevoelig is. Andere factoren die een rol (lijken te) spelen zijn slechte ergonomische inrichting, vermoeidheid en teveel stress. Uit onze ervaring blijkt dat slechte voeding ook een factor is. Meestal gaat het om een samengaan van al deze factoren (multifactoreel bepaald syndroom). Het gevaar kan zowel op het werk als priv? loeren.
Fase 1: in deze fase treden af en toe klachten op. Die verdwijnen echter meteen als men ophoudt met de handeling waarbij die klacht optreedt. Bij sommige mensen is het zo dat in deze eerste fase een lichte klacht optreedt (bijv. vage tintelingen) maar die al vrij permanent aanwezig is. Je kan je afvragen of dat eigenlijk niet al fase 2 is waarbij fase 1 ongemerkt aan je voorbij is gegaan.
Fase 2: de klachten blijven wat langer duren, ook nadat men is opgehouden met de handeling. Met andere woorden de hersteltijd duurt steeds langer. Dit zie je bijv. bij mensen die maandag nog nergens last van hebben en waarbij tegen het einde van de week de klachten steeds erger zijn geworden. Je hebt een paar dagen nodig om weer van je klachten af te komen, bijv. het hele weekend. Deze periode duurt steeds langer. Op een gegeven moment is ook een weekend niet meer genoeg. Dan blijkt dat tijdens een vakantie de klachten weg kunnen gaan maar relatief snel terug komen na de vakantie.
Fase 3: in deze fase zijn er 2 mogelijkheden. Of de klachten zijn permanent aanwezig onafhankelijk van de handeling die je verricht en de rustperiode die je neemt. Of je hebt geen pijnklachten bij rust maar je belastbaarheid is absoluut nul. Zodra je ook maar iets extra’s doet boven op je eigen dagelijkse verzorging (fietsen, aardappels schillen, je kind aankleden) zul je wel klachten hebben die erger worden als je daar niet acuut gehoor aan geeft. Uit ervaring weten pati?nten dan dat ze bij een bepaalde handeling of activiteit dat nog dagen moeten bezuren. Dit hoeft niet perse te betekenen dat pezen, spieren, zenuwen of gewrichten onherstelbaar zijn beschadigd. Er zijn nog meer aandachtsgebieden waarop winst te behalen valt om de herstelcapaciteit weer op te bouwen.
3 Oorzaken van RSI klachten
RSI gerelateerde klachten ontstaan door een onbalans tussen belasting (dat wat van je gevraagd wordt te (ver)dragen) en belastbaarheid (dat wat je aankan). Indien die onbalans leidt tot problemen in het functioneren spreken we van overbelasting. Overbelasting kan ontstaan door een te hoge belasting, maar ook door een te lage belastbaarheid en meestal een combinatie van die twee. Oorzaak en gevolg zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden omdat er een sterke wisselwerking is tussen belasting en belastbaarheid. Beter is te spreken van een vicieuze cirkel die doorbroken moet worden.
BELASTING
In het voorwoord van het boek van Deborah Quilter "Leven en werken met RSI", stelt de handchirurg Robert Markison: "Lange tijd was ik zo na?ef om te geloven dat ergonomie h?t middel is om RSI te voorkomen. Dat is gewoon niet zo. Het is een treurig feit dat de meeste mensen niet zijn gebouwd om de hele dag achter de computer te zitten. Te veel gebruik van de hand is te veel gebruik van de hand, zelfs op een hypermoderne werkplek."
"TE" is dus nooit goed en indien klachten optreden bij bepaalde handelingen en activiteiten, is dat een signaal van het lichaam dat er een grens bereikt is. Belastende patronen zijn:
Te veel cyclische (steeds terugkerende) bewegingen. Denk aan productiewerk, werk van uitbeners in slachterijen, schilderen of timmerwerk, knipbewegingen bij kappers of tuinders, het pipetteren door laboranten, computerspelletjes door kinderen.
Te veel statische belasting door te lang in dezelfde houding te werken. Denk aan de stijve nek en schouders bij langdurig beeldschermwerk of bij de scheve werkhouding van kappers. Deze houding kan ook bevorderd worden door een ergonomisch slecht ingerichte werkplek.
Algemeen belastend is: een algemeen gebrek aan beweging en te weinig afwisseling, slechte voeding, slaapgebrek, gebrek aan ontspanning hetgeen vooral voorkomt op een hectische werkplek, lang aanhoudende hoge werkdruk, het doen van werk dat je eigenlijk niet bevredigend vindt, activiteiten die je continue concentratie vergen of werken in een organisatie waar een slechte werksfeer heerst. Hierdoor kan je de hele tijd met aangespannen spieren rondlopen hetgeen hetzelfde effect sorteert als bij statische belasting. Hetzelfde kan gezegd worden als je voortdurend in een te koude omgeving verblijft waardoor spieren continue in samengetrokken toestand verkeren. D??rom is RSI zo verraderlijk: iemand kan ook slachtoffer worden van RSI klachten wanneer hij maar weinig beeldschermwerk doet. Hierdoor worden de symptomen niet op tijd herkend omdat de bewuste persoon denkt "ik typ niet veel, dus dan kan het geen RSI zijn".
Beeldschermwerkers hebben vaak een combinatie van belastingspatronen waardoor ze een combinatie van type klachten ontwikkelen. Bijv. nek- en schouderklachten als gevolg van statische belasting door steeds naar het beeldscherm te turen en onder tijdsdruk of hectiek rapporten te moeten schrijven en pijn in de vingers en onderarmen als gevolg van de cyclische bewegingen van het typen.
BELASTBAARHEID
RSI-gerelateerde klachten zijn overbelastingsklachten. Die ontstaan niet alleen door een te hoge belasting maar ook door een te lage belastbaarheid. Belastbaarheid is per individu verschillend. De pati?nt wordt voor de vraag geplaatst: "hoe komt het dat juist IK deze blessure heb opgelopen en niet een ander die hetzelfde werk doet?" Dit heeft te maken met ieders individuele lichaamsbouw maar ook met zijn spijsvertering, ontgiftingscapaciteit, immuunsysteem, psychische instelling en reserves kortom alle stofwisselingsprocessen die zich in lichaam ?n geest afspelen. In de veronderstelling dat training de belastbaarheid zal vergroten, worden pati?nten gemotiveerd om hun belasting weer op te schroeven. Daarbij wordt uitgegaan van een gemiddelde capaciteit. Uit de ervaringen die pati?nten ons melden, kunnen we de conclusie trekken dat deze veronderstelling aanvulling behoeft. Er is ook nog zoiets als aanleg. De een kan 8 uur achter een PC zitten, de ander maar 2 uur. Er zijn marathonlopers en sprinters. Een marathonloper die gaat trainen voor de 100 meter krijgt waarschijnlijk sneller blessures aan pezen en gewrichten dan een in aanleg "geboren sprinter". Evenzo zal een sprinter onherroepelijk spijsverteringsproblemen (de zwakke plek bij duursporten) krijgen als hij te vaak een lange duurloop van een uur moet doen wat voor een marathonloper slechts een peulenschil is. Je kan de een dus niet vergelijken met een ander en je kan een pati?nt niet ophangen aan richtlijnen die uitgaan van gemiddelde personen. De signalen die het lichaam van de pati?nt afgeeft, vertellen hem wat bij hem de grenzen van het haalbare zijn. En pijn of een vage klacht betekent een grens, zelfs een klein miezerig rotpijntje.
Tot slot is het zo dat er natuurlijke ouderdomsprocessen (slijtage) optreden in het lichaam die sterk verschillen per persoon. Onze maatschappelijke arbeidsmoraal houdt hier weinig rekening mee. Het hangt van de persoonlijke instelling af hoe je hiermee omgaat. Zowel oudere als jonge mensen hebben hier last van. Veel oude mensen laten zich leiden door hun sociale en maatschappelijke verplichtinggevoel Jonge mensen zijn vooral in hun eerste baan een risicogroep omdat ze een te grote perfectie natreven waardoor ze over hun grenzen heengaan.
Omdat het zo moeilijk is te spreken over oorzaken en gevolgen is het beter te kijken naar de aandachtsgebieden of systemen waar RSI-gerelateerde aandoeningen op ingrijpen. Wij onderscheiden er vier.
Motorische (fysieke) aandachtsgebied. Denk daarbij aan aantasting van de weefsels van spieren en pezen, problemen in de (kleine) motoriek, problemen met de bloedtoevoer van voedingsstoffen en afvoer van afvalstoffen, lichaamsbouw, eenzijdige lichaamshouding, problemen met zenuwstelsel, neurologische reflexen, prikkelgeleiding, krachtsverlies.
Psychologische aandachtsgebied. Denk hierbij aan omgaan met emoties, doorbreken van ziekmakende denkpatronen en cirkelredeneringen, omgaan met beperkingen ?n kansen, omgaan met prioriteiten stellen, keuzes maken t.a.v. je herstel en gezondheid.
Energetische huishouding. Vaak zijn RSI klachten het gevolg van oververmoeidheid in het algemeen. Door uitputting van de reserves van het lichaam gaat de capaciteit verloren om te herstellen van blessures. De meest duidelijke symptomen van een laag energieniveau zijn vermoeidheid en koude handen en voeten. Vooral de aspecifieke klachten patronen terug te voeren op vermoeidheidsklachten in het algemeen.
Biochemische huishouding. Hierbij gaat het om biochemische processen die verstoord zijn, de klachten aan de armen zijn terug te voeren op klachten aan de organen. Dit uit zich in problemen met de spijsvertering (maag-darm klachten), "het maar niet beter worden" (chronisch klachtenpatroon), algemeen fysiek krachtsverlies, concentratieproblemen, informatieverwerkingsproblemen, vermoeidheid, weinig energie, dezelfde klachten ook op andere locaties (benen, kaken) en het samengaan van andere (chronische) aandoeningen (bijv. astma, hyperventilatie, blaasontsteking).
4 Fysieke gevolgen van RSI
Bij langdurige RSI klachten treedt er veelal een verandering op in het weefselvocht in de spieren en gewrichten van armen en schouders. Een langdurige overbelasting zorgt in combinatie met stress, een gebrekkige spijsvertering & ontgifting en ongeschikte voeding, voor het ophopen van afvalstoffen en het indikken van het weefselvocht. De spieren liggen dan als het ware ingebed in een taaie gelei van afvalstoffen (slijm) die de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof en de afvoer van afvalstoffen belet. Dit zorgt voor ernstige pijnklachten en een belastbaarheid die bijna nihil is; je verzuurt immers direct, omdat het melkzuur dat bij beweging geproduceerd wordt niet meer afgevoerd kan worden.
5 RSI en stress
Actieve spieren hebben een goede doorbloeding nodig hetgeen o.a. bevorderd wordt met de aanmaak van het stresshormoon adrenaline. Ook de spijsverteringsorganen hebben een goede doorbloeding nodig. Echter, de spijsverteringsorganen worden juist geremd door adrenaline. Spieren en spijsverteringsorganen kunnen dus niet tegelijkertijd goed doorbloed zijn. Indien het zo is dat er langdurig adrenaline wordt aangemaakt (wegens stress of te lang gebruik van de spieren zonder ontspanning), zullen de darmen op den duur in een slechte conditie verkeren. Zij zullen slechter voedsel kunnen verteren waar de bouwstoffen uitgehaald moeten worden om de cellen van zowel spieren, zenuwcellen als bindweefsel, te voeden, aan te maken, te repareren, etc. Wat er dan gebeurt is dat op termijn ondanks de hoeveelheid adrenaline die er in het bloed zit om de doorbloeding te bevorderen, de spieren zullen gaan verkrampen; ze missen n.l. de juiste bouwstoffen om te kunnen ontspannen, dit is een biochemisch proces. Vergelijkbare storingen kunnen de oorzaak zijn van neurologische storingen en het niet overgaan van peesontstekingen, gewrichtsklachten en motorische stoornissen. RSI als gevolg van stress leidt vaak tot goedbedoelde maar onpraktisch advies als "doe het eens wat rustiger aan". Menig RSI pati?nt herkent de situatie dat hij zich niet meer k?n ontspannen terwijl hij het met zijn gevoel en verstand wel wil. Ook de psycholoog kan hier weinig doen omdat dit fysiologisch niet meer mogelijk is. Er zijn psychotherapeuten, w.o. Sonja van Zweden, die dit bij burnout pati?nten al hebben onderkend. In een interview met Opzij vertelde zij dat ze niets anders kon doen dan haar pati?nten te motiveren vooral lichamelijk op te knappen. Als dat was gebeurd, viel er meestal niets meer te psychotherapeuten. In veel gevallen bleken de emotionele problemen vanzelf te verdwijnen nadat de lichamelijke uitputting was opgelost.
Oefentherapie of jezelf steeds bloot stellen aan stress zal in deze situatie de belastbaarheid blijvend ondermijnen en de klachten doen verergeren omdat er dan nog steeds een inspanning wordt gevraagd van de spieren die ten koste gaat van de doorbloeding van de organen. Het voordeel van beweging wat doorbloeding bevordert, weegt niet op tegen het ‘nadeel’ van bewegen dat energie kost en afvalstoffen produceert. Met als gevolg nog meer ophoping van afvalstoffen, verzuring van weefsel, verandering in de structuur van het weefselvocht (slijmvorming) en overbelasting van de lever en andere organen. Dit wordt nog verder in de hand gewerkt indien men ongezond voedsel eet waardoor ook nog eens een dosis gifstoffen opgeruimd moet worden (en de lever had het al zo druk).
Maar stress is zoals hierboven vermeld, niet alleen een psychische aangelegenheid. Zonder uitgebreid in te gaan op de energetische en/of biochemische processen volgen hieronder een aantal situaties die het lichaam belasten (= stress) waarin op vergelijkbare wijze neurologische, stofwisselings- en spijsverteringsproblemen kunnen leiden tot RSI klachten en/of deze klachten in stand houden. Hoe langer men in de literatuur zoekt, hoe meer deze lijst uitgebreid kan worden. Chronische RSI pati?nten scoren vaak op meerdere punten.
Uit onderzoek is gebleken dat het algemeen dagelijks eetpatroon van Nederlanders (Daar horen ook RSI pati?nten bij!!) te veel verzadigde vetten (ook vetten die verhit zijn geweest), koolhydraten en suikers bevat en te weinig verse groenten en fruit. In groenten zitten bijv. heel veel mineralen die belangrijk zijn voor de spierstofwisseling om krampen te voork?men. Verkeerde voeding kan ook leiden tot een algemene verzuring van het lichaam dat dezelfde werking heeft als vergiftiging.
Veel chronische pati?nten blijken een voedselintolerantie te hebben waardoor hun hele spijsvertering overhoop ligt. Het voedsel wordt niet goed verteerd hetgeen een enorme belasting is voor het immuunsysteem. Dit geeft een zodanige stress voor het lijf dat iedere prikkel een stressfactor te veel is. Dit leidt tot een vaag chronisch klachtenpatroon als RSI evt. in combinatie met slapeloosheid, vermoeidheid etc.
De darmen kunnen ook door andere ziektes en infecties (bijv. tijdens tropische vakanties) in een slechte conditie zijn geraakt. Veel mensen hebben in hun leven ooit een antibiotica kuur gevolgd. Dit is goed voor het doden van bacteri?n die een infectie veroorzaken alleen worden helaas ook de goede bacteri?n in de darmen gedood die je nodig hebt voor de spijsvertering. Dat zal ook de opname en omzetten van bouwstoffen die nodig zijn voor de opbouw en vervanging van lichaamscellen (spieren) benadelen.
Een aparte vermelding verdient de Candida schimmelinfectie. Candida is een schimmel die thuis hoort in de darmen en nodig is voor de spijsvertering. Uit onderzoek is gebleken dat door overmatig suikerconsumptie (los van frisdrank, snoep en koekjes zijn in bijna alle verpakte voedingsmiddelen suikers toegevoegd!!) bij veel Nederlanders de Candida is gaan woekeren waardoor hij via de bloedbaan in andere organen terecht kan komen. Ook pilgebruik schijnt van invloed te zijn. Indien je immuunsysteem goed werkt hoef je daar geen hinder van te ondervinden. Indien dat echter is aangetast, kunnen zich symptomen voordoen die lijken op de klachten waar veel RSI pati?nten mee kampen: spier - en gewrichtspijnen, hoofdpijnen, vermoeidheid en concentratiestoornissen. Een aanwijzing is een grote behoefte aan zoetigheid om over een "vermoeidheidsdip" heen te komen. In plaats van jezelf op te peppen, wordt de Candida gevoed zodat de klachten op termijn erger worden. Een anti-candida dieet zal niet altijd helpen. Vaak moeten ook de organen (m.n. de lever en de darmen) ontgift worden en daarna voorzichtig met darmpreparaten en gekookt voedsel weer opgelapt worden.
Bij veel RSI-pati?nten die we kennen die met electro-acupunctuur zijn doorgelicht, is aangetoond dat zij teveel stresshormonen in hun lichaam hebben en daardoor een te hoge spierspanning. Dit kan van "nature" zijn, maar ook mede het gevolg zijn van bijv. flitsende beelden of straling van hun beeldscherm. In dat geval komt er een risico factor bij naast de repeterende bewegingen. Elektromagnetische straling van beeldscherm of TV, geluid van zoemende apparaten, maar ook auto rijden, in files rijden en drukte leiden tot de aanmaak van stresshormonen. Door de invloed van geluid, beelden of straling zenden de zintuigen continue signalen naar het zenuwstelsel. Dat raakt hierdoor overprikkeld, maakt daardoor voortdurend stresshormonen aan "om niks". Vervolgens treedt een vicieuze cirkel in werking van enerzijds niet goed kunnen herstellen van (de gevolgen van) stress en anderzijds als het ware allergisch reageren op stresserende factoren (stressgevoelig zijn).
Onvoldoende frisse lucht (werken in afgesloten ruimtes, airconditioning) of een van nature slechte ademhaling (hyperventilatie, ‘hoog’ ademhalen) kunnen een verstoring veroorzaken in het organisme doordat de balans tussen zuurstof en koolzuur in het lichaam zoek is geraakt. Dit heeft indirect ook weer gevolgen voor andere stofwisselingsprocessen (w.o. de aanmaak van melkzuur).
Veel RSI pati?nten zijn beeldschermwerkers die de hele dag in een voor over gebogen houding achter hun bureau zitten. Behalve een zware belasting voor je nek en schouders is dit ook niet de beste houding voor de darmen om hun werk te doen. Denk aan de behoefte om uit te buiken na het eten. Indien de darmen in een slechte conditie verkeren zijn ze ook niet in staat om voldoende enzymen (MAO: mono-amino-oxidaze) aan te maken die adrenaline kunnen omzetten in onschadelijke stoffen.
6 Oorzaken van het ‘niet herstellen’
De oorzaken van het niet herstellen bij een grote groep pati?nten komt door 2 dingen. Het slijm wordt niet verwijderd uit de spieren en gewrichten en de achterliggende stoornissen op het gebied van energetica en biochemie worden niet behandeld. Hierdoor blijft de pati?nt gevangen in een vicieuze cirkel. Hieronder is een voorbeeld beschreven van een IT’er met een verstoring in de stofwisseling als gevolg van een slechte spijsvertering waardoor het niet mogelijk is te herstellen met alleen massages, oefentherapie of ontspanningsoefeningen. Dit voorbeeld is verzonnen maar varianten hiervan komen veel voor bij pati?nten in onze praktijk.
Chronische RSI moet worden gezien als een vermoeidheidsklacht
Bij chronische RSI-klachten is er sprake van een langdurig interen op de reserves met lichamelijke uitputting als gevolg. Eigenlijk zijn chronische RSI klachten een uiting van algehele vermoeidheid. Dit moet ook te merken zijn in andere lichaamssystemen, zoals het functioneren van de organen. Om te begrijpen hoe dit energetisch in het lichaam werkt, gebruiken we het volgende voorbeeld. Stel, iemand is een IT-specialist , ongeveer 30 jaar oud. Hij werkt 50 uur per week. In het weekend gaat hij met vrienden uit, niet te beroerd om soms flink door te halen, drinkt een biertje, soms ??n teveel en ’s maandags begint hij, nog niet helemaal bijgekomen van het weekend weer aan het werk. Geleidelijk aan verbruikt hij zijn energiereserves en het lijf wordt moe, maar zijn verantwoordelijkheidsgevoel, de werkdruk, de koffie en de adrenaline houden hem voorlopig nog op de been. Maar het lijf betaalt de rekening. Wat gebeurt er nu met het lichaam in energetische termen? Omdat er te weinig energie overblijft om het hele lijf te voeden, stelt het lichaam prioriteiten. De energie trekt zich terug van de "relatief onbelangrijke ledematen" naar de vitale organen. Dit principe is logisch, gezien het streven van het lijf om te overleven. Immers, met een koud en slap handje kan je prima leven, maar "slappe longen of een slap hart" (astma, hyperventilatie, hartkloppingen) zijn veel bedreigender. Het gevolg hiervan is dat de armen nog onvoldoende van energie worden voorzien (wat zich uit in koude handen), afvalstoffen worden slecht afgevoerd (stijve nek) en hij krijgt een zeurende spierpijn in armen en schouders. Deze pijn komt dus voort uit een gebrek aan energie in armen en schouders. De RSI-pati?nten met deze zogenaamde "energiegebreksklachten" hebben allemaal de ervaring dat het nemen van een hete douche (= warmte = energietoevoer) de pijn in schouders en armen doet verminderen. In plaats van de IT’er kan je daar ook voor invullen: de overbelaste huisvrouw, moeder, sociaal actieve vriendin en werkneemster die nooit eens een minuutje voor zichzelf neemt. De meeste RSI pati?nten zijn n.l. vrouwen.
Massages kunnen een prettig gevoel geven maar zijn niet de structurele oplossing voor dit probleem. Er zit zelfs een nadeel aan. Veel RSI pati?nten melden dat massages hen ontspannen doet voelen, maar dan in termen van sloom en moe. Een gezonde sporter voelt zich na een massage doorgaans ontspannen en fitter. Door massages kunnen blokkades worden opgeheven, waardoor de energie in het lijf zich gaat herverdelen. De energiestroom komt weer op gang. Maar dan moet je natuurlijk wel een surplus aan energie hebben zodat er iets te stromen valt. Bij iemand met te weinig energie wordt in feite de energie verplaatst van de vitale organen naar de armen, terwijl er in bovenstaand voorbeeld in absolute zin juist een tekort aan energie was geconstateerd. Indien een pati?nt toch heel moe wordt van een behandeling is het belangrijk het advies mee te geven dat ze eigenlijk de rest van de dag geen andere activiteiten meer moeten plannen. Ook toegeven aan loomheid en moeheid door te slapen of te rusten geeft het lichaam en dus ook de spieren, de gelegenheid te herstellen. Als een pati?nt zichzelf dwingt om door te stomen naar volgende afspraken, zal het effect van de therapie (deels) teniet gedaan worden. Hier moet hij op gewezen worden. Een therapie helpt niet als hijzelf de oorzaak niet wegneemt of als hij, omdat hij zich weer beter voelt, toch weer over zijn grenzen gaat.
De valkuil van alleen oefentherapie en medische fitness: het voorbijgaan aan de energetica en biochemie van RSI
De meeste RSI-pati?nten beginnen hun behandeltraject met fysiotherapie, omdat er in eerste instantie alleen naar het motorische aandachtsgebied wordt gekeken. De mogelijkheden van de energetica en biochemie wordt voor zover ons bekend niet onderzocht. Soms is er aandacht voor het psychologische aandachtsgebied. Wil men echter tot een juiste diagnose komen, dan moeten alle 4 de aandachtsgebieden onderzocht worden. Dit blijkt uit onderstaande ervaringen.
Ontzettend veel pati?nten klagen dat ze van medische fitness of oefentherapie alleen maar slechter zijn geworden. Het kan zijn dat de betreffende therapeut onvoldoende kennis van zaken heeft. Het is waarschijnlijker dat de diagnose en dus de doorverwijzing niet goed blijkt te zijn. Het is heel goed mogelijk dat de betreffende therapie niet de geschikte is of pas in combinatie met ??n of meerdere therapie?n tot goede resultaten leidt.
De reden waarom mensen toch doorgaan met de fitness is omdat ze er zelf heilig in geloven, omdat hen verteld wordt dat het goed voor ze is of omdat ze druk voelen van de werkgever of bedrijfsarts en angst hebben hun werk te verliezen. Sommige (commerci?le) organisaties selecteren inmiddels hun cli?nten omdat zij de ervaring delen dat oefentherapie vooral aanslaat bij fase 1 en 2 pati?nten. Daardoor voelen fase 3 pati?nten zich heel vaak in de kou staan. Ze voelen zich als hopeloze gevallen uitbehandeld en worden vaak ook als zodanig beschouwd door derden. Meestal wordt in zo’n programma wel aangegeven dat indien de pati?nt het niveau niet haalt, hij naar zijn lichaam moet luisteren en zichzelf minder zwaar moet belasten maar daar zit nu juist ook een valkuil. Fase 3 pati?nten hebben zoveel en zo vaak pijn dat ze niet meer vertrouwen op de signalen van hun lichaam. Of omdat ze altijd pijn hebben ongeacht wat ze doen, of ze weten niet, v?elen niet of iets goed of slecht is, omdat ze dat pas de dag erna merken. Maar dan is het kwaad al geschied en moeten ze weer dagen boeten voor deze misstap. Dat is nou juist de reden waarom ze de hulp inroepen van een therapeut. Je ontkomt er niet aan dat je door schade en schande je grenzen opnieuw moet leren zoeken, maar het is niet de bedoeling dat iemand slechter wordt van een therapie.
Ook komt het voor dat pati?nten door training wel resultaten boeken in hun armengebied, maar vervolgens ergens anders klachten ontwikkelen. In het beste geval blijft hun situatie stabiel en men traint door op basis van een soort religieus geloof in herstel en niet op basis van resultaten. Sommigen stappen over op spraakherkenning en blijken na enige tijd last krijgen van hun stembanden of kaken. Het lichaam lijkt dan tijdelijk niet goed in staat een inspanning te leveren. Het lijkt misschien dat het af en toe beter gaat met je handen, maar iedere inspanning kost energie en volgens de principes uit de energetische geneeskunde moet je lichaam die toch uit de lengte of de breedte halen. Indien de reserves ontbreken, ontwikkel je ergens anders nieuwe klachten. Het is maar net wat je op dat moment gebruikt in je lichaam. Dit idee lijkt bevestigd te worden door mensen in de ziektewet of WAO die proberen te ontspannen door veel te wandelen en dan dezelfde symptomen in de benen ontwikkelen.
De filosofie achter veel medische fitness programma’s gaat uit van de conditie van (relatief) gezonde mensen. In ieder geval mensen die nog voldoende reserves in hun lichaam hebben. Indien een sporter een blessure krijgt, is het belangrijk dat hij niet meteen stil valt en plotseling ophoudt met trainen. Wel is het belangrijk dat hij een aangepast en minder belastend trainingsschema krijgt.
Maar hoe zit het nu met de chronische RSI pati?nt? We vinden niet dat de constitutie van een relatief gezonde sporter vergeleken kan worden met een RSI pati?nt. Ook de vergelijking met een topsporter (dwz iemand die meer dan 6 uur per dag net als een beeldschermwerker zijn werk doet) gaat mank. Een topsporter belast zijn lichaam ongezond veel, maar tegelijkertijd is hij er ook heel zuinig op. Een topsporter let op zijn voeding, drinkt en rookt niet en is uiterst gedisciplineerd in zijn leefstijl. Hij gaat vroeg naar bed en neemt ook regelmatig tijd om te ontspannen. Dat is nu precies wat een RSI pati?nt allemaal niet doet. Wat gebeurt er indien een voetballer met een knieblessure 6 jaar lang gewoon door voetbalt, pijnstillers (cortisol spuiten) neemt om zijn klacht te kunnen negeren, koffie drinkt om over zijn dips heen te komen, nog een heel huishouden draaiende heeft te houden waar je dezelfde spieren mee belast (strijken, koken, dweilen wringen) en in zijn vrije tijd ook nog activiteiten heeft die dezelfde spiergroepen belasten (muziek maken, internetten, kleren maken, breien)?. Deze persoon kan dan ??k niet meer met een aangepast trainingsschema weg komen. Er is dan meer aan de hand. Sterker nog, er zijn voorbeelden genoeg van sporters die op jonge leeftijd hun lichaam al helemaal hebben versleten. Tegenwoordig let men daar beter op. Een topsporter heeft een heel team aan fysiotherapeuten, sportartsen haptonomen en voedingsdeskundigen om zich heen die dat zullen voorkomen en evt. schade in een vroeg stadium bestrijden. Uiteindelijk is er ook nog een trainer die hem gewoon "op de bank" houdt. Precies de 4 aandachtsgebieden !
Indien een therapie, die gericht is op ontspanning en het verbeteren van de motoriek en de beweeglijkheid, niet (meer) helpt, moet je ervan uit gaan dat er meer aan de hand is dan alleen een motorische aantasting van de spieren. Het is redelijk om aan te nemen dat de biochemische processen in het lichaam, de stofwisseling z?lf is aangetast. Dit heeft niet alleen effect op de spieren maar ook op het immuunsysteem, het zenuwstelsel en de organen. Zie verder het kopje "RSI en stress" van andere mogelijke oorzaken van stress die het immuunsysteem, het zenuwstelsel en de organen aantasten.
7 RSI Therapie: een holistische benadering
Oplossing vanuit de energetica en de voeding
Voor structurele verbetering bij pati?nten met chronische RSI klachten is het nodig de vicieuze cirkel te doorbreken. Hiervoor moet slijm weggenomen worden, en het energieniveau en de spijsvertering weer hersteld worden. In deze fase ligt de voorkeur bij ontspanning i.p.v. training.
a) het wegnemen van de slijmvorming
Indien er sprake is van slijm, dient deze verwijderd te worden. Onze ervaring is dat oefeningen, rust, masseren, acupunctuur, kraken of aangepaste voeding niet helpt om slijm te verwijderen. Met een techniek uit de Chinese geneeskunde (cuppen) is het w?l mogelijk om de taaie afvalstoffen uit de spieren en gewrichten te verwijderen, waardoor de pijn verdwijnt. Het weefsel krijgt nu de mogelijkheid te herstellen. Cuppen is een techniek om met behulp van stolpjes die op de huid vacuum worden getrokken, de afvalstoffen uit de spieren en naar de huidlaag te "trekken". De huid kan deze vervolgens afvoeren. Het hangt van het type pijn en de lokatie af welke cuptechniek wordt toegepast. De organen zijn verantwoordelijk voor het afbreken van de afvalstoffen.
b) het opvullen van het algehele energiegebrek in de organen
Indien er sprake is van uitputting van de organen worden deze met hittebehandelingen "bijgevuld" met energie (moxeren). Daarnaast is het zo dat ook na het cuppen "bijtanken" noodzakelijk is omdat met het wegnemen van het slijm ook energie aan het lijf onttrokken wordt. Indien de uitputting erg groot is zal de pati?nt zich in eerste instantie vermoeider voelen. Dit komt omdat door het wegvallen van de blokkades de energie over een groter oppervlakte wordt verspreid. De energie die in het hoofd zat, zakt als het ware terug de romp in nadat de blokkade in de nek en schoudergebied is opgeheven. Het bepalen van de juiste locaties voor moxeren gebeurt aan de hand van een interpretatie van het type pijnklacht (dof, stekend, etc.) en de toestand van de organen. De conditie van de organen wordt m.b.v. polsdiagnostiek of electro-acupunctuur vastgesteld.
c) het ontgiften van de lever en verbeteren van de spijsvertering
Tot slot moet de pati?nt zelf ook wat doen. De organen worden energetisch opgepept en het slijm wordt weggehaald, maar de pati?nt moet het zo houden. Hieronder vallen o.m. het aanpassen van het voedingspatroon op de specifieke constitutie, het ontgiften van verzuurd (spier)weefsel, het herstellen van de leverfunctie die verantwoordelijk is voor de ontgifting en het verbeteren van de darmfuncties. Vastgesteld moet worden welke voeding slijm produceert en de pati?nt energie kost om te verteren en welke voeding energie opbrengt. Dit is per persoon verschillend. Een veel gemaakte denkfout is dat veel fruit en rauwkost te allen tijde gezonde voeding is. Maar iemand met koorts geef je toch ook geen biefstuk maar bouillon? Met een uitgekiend dieet kan de energie balans weer hersteld worden. Algemeen geldt dat verwarmende producten goed zijn en koude & slijmvormende producten af te raden. Energetische (voedings)principes uit de Ayurveda en Chinese voedingsleer blijken hier erg effectief te zijn.
Een overbelaste lever kan het gevolg zijn van verkeerde voeding, het blootstaan aan giftige stoffen (rook, drank, koffie) maar ook door emotionele stress en medicijnen als antibiotica, paracetamol en de pil. Een overbelaste lever kan de normale verwerking van afval niet aan indien hij het al te druk heeft met ‘onnodige’ afvalverwerking. Bij sommige RSI pati?nten is er niet direct resultaat te zien van een dieet omdat de conditie van de organen zo slecht is dat het voedsel niet verteerd of omgezet wordt en afvalstoffen niet afgebroken worden. In dat geval is het nodig bepaalde tekorten op te heffen m.b.v. voedingssupplementen, kruiden of andere preparaten (spijsvertering enzymen of darmpreparaten) opdat de pati?nt niet alleen de juiste bouwstenen krijgt toegediend die je lichaamscellen nodig hebben voor hun stofwisseling en herstel maar deze ook kan opnemen en verteren. Ook hier geldt dat e.e.a. gepaard moet gaan met voldoende energie toevoer.
d) Stress en hersenprogrammering
Naast stofwisselingsklachten is stress een belangrijke ondermijnende factor. RSI-pati?nten, maar ook andere mensen met chronische klachten (ME, burnout), zouden in de regel stressgevoeliger zijn. Doorgaans wordt dit gezien als een psychische "zwakte". Onze ervaring heeft ons geleerd dat praten alleen niet helpt. Iemand kan al wel inzichten hebben maar dat betekent niet dat iemand dan ook kan veranderen. Langdurige ophoping van afvalstoffen (zelfvergiftiging) werkt ook in op het gemoed. In de Chinese geneeskunde wordt iedere emotie en ieder gedragspatroon gekoppeld aan een bepaald orgaan. Is een bepaald gedrag uit balans dan moet het orgaan ook uit balans raken of zijn. Andersom geldt ook dat als een orgaan ziek is, dit zich (op termijn) uit in de specifieke bijbehorende emoties en gedragingen. Door het orgaan dan te behandelen is het mogelijk de emoties en gedragingen manipuleren. Maar stressgevoeligheid blijkt ook veel te maken te hebben met de wijze waarop het neurologisch netwerk van het brein is geprogrammeerd. In de baarmoeder begint dit proces al. Door bewegen en - als pasgeborene - door te zien, ruiken, proeven en voelen wordt informatie verwerkt en vastgelegd. Het brein wordt geprogrammeerd. Door allerlei omstandigheden - zoals spanningen in het gezin, een hersenschudding e.d., kan dit proces verstoord raken. In zo’n geval moet het lichaam compenseren om toch het lijf nog goed aan te sturen. Dit kost echter wel extra energie. Een eenvoudige activiteit - zoals het maken van de leesbeweging door het oog - kan in zo’n geval vreselijk vermoeiend zijn en stress geven en de adrenalinespiegel doen stijgen.
Overigens geldt ook dat voedselintoleranties en ziekteverwekkers directe stress opleveren voor het lichaam. Men kan stellen dat mensen die te maken hebben met een verstoorde hersenprogrammering, voedselintoleranties of ziekteverwekkers, standaard al een verhoogd adrenalineniveau in hun lijf hebben. Hierdoor stijgt de spierspanning in het lichaam, waardoor de spieren zelfs in rust al aangespannen staan. Allemaal factoren die de kans op RSI-klachten vergroten. Dit is te meten met aparatuur (Electro acupunctuur volgens Dr. Voll) en spierspanningstesten (toegepaste kinesiologie). Vervolgens is onze therapie erop gericht om het lijf te "ontstressen" en de hersenen te "herprogrammeren". Ook dit gebeurt met behulp van protocollen uit de toegepaste kinesiologie.
Het eerste consult is 80 Euro. Dit consult wordt besteed aan de uitleg over "Chinees" denken en doormeten met EAV. Aan de hand daarvan wordt een verder behandelplan bepaald. Dit kan de volgende handelingen omvatten:
Cuppen en moxeren: 40 Euro per behandeling
Voedingsplan: 25 Euro
Homeopatische preparaten of voedingssupplementen: volgens wettelijk vastgestelde verkoopprijzen
Kinesiologische behandeling: 45 Euro per uur
Beginnende klachten zijn binnen een aantal weken te verhelpen. De behandeling van diepere oorzaken van verzwakte organen en correctie van ingesleten compensatiepatronen vergen veel meer tijd. We streven ernaar dat de pati?nt zoveel mogelijk zelf thuis kan doen door de verkregen inzichten. Een behandelingstraject varieert tussen de 10 en 30 behandelingen.
8 Emoties en RSI
Bij iedere aandoening, dus ook RSI kunnen psychische factoren een rol spelen bij de oorzaak en is er op zijn minst een wisselwerking tussen je lichamelijke en je geestelijke welbevinden. Wij onderscheiden de volgende aspecten.
1) RSI klachten zijn niet ingebeeld. RSI is duidelijk een lichamelijke aandoening aan de bovenste extremiteiten. De behandelaars die weten waar ze op moeten letten, vinden ook altijd iets afwijkends.
2) De klachten treden op bij overbelasting. Psychische factoren spelen een rol. Men kan spreken van "ziekmakend gedrag" indien iemand willens en wetens gedrag vertoont die de klachten nog verder in de hand werken. Bijv. dat iemand moeite heeft met prioriteiten stellen waardoor hij / zij te veel hooi op de vork neemt of dat iemand geen nee kan zeggen tegen zijn / haar baas maar ook in het priv?-leven. Het is aan te bevelen om je eigen functioneren ook aan te pakken. Er is echter nog niemand enkel en alleen door een goed gesprek van zijn RSI klachten afgekomen. De andere aandachtsgebieden moeten dus ook aangepakt worden want de klachten zouden niet zijn opgetreden als dat niet in combinatie was met het werk dat je (hebt) verricht.
3) Tot slot is het zo dat iedere pati?nt die plotseling afhankelijk wordt van zijn omgeving, soms zelfs chronisch, daarvan ook emotioneel de rekening gepresenteerd krijgt. Iemand zal emotioneel een aantal fasen moeten doorlopen voordat hij in staat is zich aan te passen aan de situatie ("rol") van pati?nt zijn. Deze hoeven niet samen te gaan met de fasen waarin de klachten optreden.
EMOTIONELE AANPASSINGSFASEN
Ontkenning: In deze fase heeft men nog moeite met accepteren dat er iets aan de hand is. Als men klachten krijgt, gaat men nog rustig door met werken om allerlei redenen: betrokkenheid bij het werk, angst om je werk te verliezen, verantwoordelijkheidsgevoel, denken dat het wel meevalt, niet kinderachtig willen zijn, denken dat je onmisbaar bent, etc. De enige reden die legitiem is om te stoppen met werken, n.l. de verantwoordelijkheid nemen voor het bewaken van je eigen gezondheid, is om de een of andere reden hier aan ondergeschikt. Vaak denken mensen ook dat men pas mag pas stoppen met werken als de dokter het zegt (bedrijfsarts of huisarts). Dit is dus absoluut niet waar: iedereen is uiteindelijk ZELF verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid.
Wat je in deze fase ook wel eens ziet, is dat mensen nog steeds hard achter therapie?n aanhollen en de oorzaak vooral buiten henzelf (de belastingskant) leggen. Ze weigeren te kijken naar oorzaken die bij henzelf (de belastbaarheidskant) liggen. Dit past ook binnen de huidige maatschappelijke norm: ligt de oorzaak bij je zelf dan is het ook je eigen schuld. Dit is natuurlijk onzin. Iedereen heeft een ander gestel. Er zijn mensen die vatbaar zijn voor hartaanvallen, er zijn mensen die neigen naar burnout of depressies en er zijn mensen die neigen naar RSI. Oftewel, mensen met klachten, niet alleen RSI pati?nten, zijn geen watjes al voelen ze zich soms wel zo en kan de buitenwereld zo tegen hen aankijken. Het duurt even voordat je in staat bent dat "eigen schuld, dikke bult gevoel" los te koppelen van het neutraal onderzoeken van de zwakke schakels in je systeem om zodoende daar jezelf in te sterken. Een ding is duidelijk; RSI pati?nten zijn meestal betrokken, hardwerkende werknemers, die een organisatie niet graag kwijt raakt.
Verzet: De emotie die bij deze fase herkenbaar is, is woede en frustratie. Inmiddels kun je niet meer om je klachten heen maar je hebt nog geen manier gevonden daar evenwichtig mee om te gaan. Je voelt je erg geblokkeerd en vindt dat het leven je een streek geleverd heeft, of je werkgever of anderen uit je omgeving. Je voelt frustratie omdat anderen niet zomaar begrijpen wat het voor jou betekent om deze klachten te hebben, niet alleen de pijn maar ook de angsten die je hebt, de machteloosheid die je voelt. Omdat je je boosheid niet altijd op iemand kan richten, bestaat het gevaar dat je er in blijft hangen en onredelijk kan zijn, ook naar mensen die je juist proberen te ondersteunen. Zolang je verzet voortduurt, is ook de weg geblokkeerd om je over te geven aan je ziekteproces. Het is dus belangrijk in deze fase niet in cirkels te blijven ronddraaien en uiteindelijk een blijvende slachtofferige of verongelukte houding te ontwikkelen.
Rouw: Het is onvermijdelijk dat je een fase van verdriet zult doorlopen omdat je (tijdelijk) dingen die je vroeger wel kon, nu niet meer kan doen. Ook soms de leuke en ontspannende dingen. Houd hierbij voor ogen dat wat jij dacht dat ontspannend was, misschien stiekem toch ergens een inspanning voor je was. Geef toe aan die emoties en zoek steun in je omgeving. Als je die niet krijgt, wat weer een reden kan zijn voor depressie of verdriet, raadpleeg dan een professioneel iemand met wie je kunt praten. Soms is dat je behandelend therapeut met wie het goed klikt, sommigen hebben een mentor of maatschappelijk werker op hun werk, of die ene yoga leraar waar je je lekker kunt ontspannen. Emotioneel hulp zoeken is geen zwakte maar een teken dat je eindelijk je klachten serieus neemt en een stapje verder op weg bent naar de fase van herstel. In deze fase nemen pati?nten relatief veel rust, ze kunnen ook niet zoveel anders want de klachten zijn daarvoor te erg geworden.
Acceptatie: In deze fase leer je al aardig leven met je beperkingen. Zolang je je maar gedeisd houdt, heb je waarschijnlijk al een leefstijl ontwikkeld (soms met een aangepast werk(patroon)) waarbij je best met je klachten kunt leven. Mentaal zul je nog best heimwee hebben naar alles wat je ooit kon maar je verstand weet dat als je over je grenzen gaat dat je dan je klachten verergert. In deze fase is het dus heel belangrijk om rustig en voorzichtig op te bouwen, selectief te zijn met alle activiteiten die je zo op een dag doet waarmee je je handen belast: van tanden poetsen tot koffie zetten. Iedere keer dat je toch over een grens gaat tegen beter weten in, word je geconfronteerd met de vraag: waarom doe ik mezelf dit eigenlijk aan? Als er al sprake is van een psychologische "oorzaak" van RSI dan kun je dat in deze sfeer zoeken. Waarom vind ik het belangrijker dat ik mijn baas een plezier doe dan voor mijzelf op te komen, waarom ben ik zo bang om mijn baan te verliezen terwijl toch duidelijk is dat ik dit niet meer kan, waarom vind ik het zo moeilijk om dingen te veranderen en klamp ik me vast aan mijn zekerheden? Waarom blijf ik bij die ene therapeut hangen terwijl er geen vorderingen meer zijn? Beweging, ook in emotionele en figuurlijke zin, zijn een noodzaak voor herstel, en gezondheid in het algemeen. Dat je af en toe er behoorlijk de pest in hebt en gewoon weer even "normaal" wilt doen, hoort erbij, dat je daarvoor wordt "afgestraft" door klachten verergering hoort er ook bij, en dat je daar dan weer een depressieve of opstandige bui van krijgt ook. Oftewel, de fasen lopen ook door elkaar heen, je valt af en toe terug en zul je ook behoorlijk in kringetjes rondlopen. Op het moment dat je vicieuze cirkels echter gaat ontdekken, kun je ze ook doorbreken.
Aanpassing: Hoe somber alles ook lijkt als je net ontdekt hebt dat je RSI hebt, er komt echt een moment waarop je weer een positieve instelling zult ontwikkelen. Je gaat op zoek naar wat nog wel kan en richt je daar op. Sommigen ervaren dit als een fase van hernieuwde kansen, zelfontplooiing, ontdekken van nieuwe interessen. Door verandering van activiteiten, levensinstelling, werkpatroon, etc. zal er een steeds betere balans bestaan tussen belasting en belastbaarheid. Hoe raar het ook klinkt: als je die fasen allemaal achter de rug hebt en je denkt dat je al aardig op weg bent, dan kun je nog eens een versterkt herstel krijgen, omdat je kennelijk eindelijk bent aangekomen op een punt waarin je activiteiten ontplooit die echt bij je passen, bij JOUW interesse en belastbaarheid. Je klachten zijn een "handige" waarschuwing als je weer eens te hard van stapel loopt of als je uit morele verplichting iets doet wat je eigenlijk liever niet wilt.
9 Werk en RSI klachten
Tegenstrijdige adviezen: wat is rust en ontspanning voor j?u?
Veel mensen, zowel artsen als werkgevers en pati?nten, zijn bang dat "rust nemen" wordt opgevat als "de hele dag plat op bed liggen". "Rust roest" in deze visie. Vaak wordt de vergelijking gemaakt met mensen met rugklachten waarvan men vroeger dacht dat bedrust het beste was en later bleek dat gedoseerde beweging beter was. Het is onzin om deze vergelijking te trekken. Voor een goed advies moeten RSI klachten genuanceerder bestudeerd worden. Een chronische RSI pati?nt zal merken dat de persoonlijke verzorging (veters strikken) en algemeen dagelijkse handelingen (deurklink omlaag doen) al een belastende inspanning zijn. Wat goed is voor de handen (die rust nodig hebben vanwege de bewegende overbelasting) moet gecombineerd worden met wat goed lijkt te zijn voor de schouders (die beweging nodig hebben vanwege de statische overbelasting). Het is moeilijk die twee dingen in de juiste verhouding op elkaar af te stemmen.
Onze ervaring is dat voor chronische pati?nten in eerste instantie RUST een belangrijke voorwaarde is. Daarnaast helpt het, zoveel mogelijk verspreid over de dag (bijv. 1x per uur), heel voorzichtig rek - en strekoefeningen te doen. Mensendieck en Cesartherapie zijn populair omdat je actief leert hoe je allerlei handelingen en activiteiten in het dagelijks leven zo ontspannen mogelijk kunt doen in combinatie met dergelijke oefeningen. Tenslotte heb je voeding nodig die op jouw constitutie is toegesneden en die rekening houdt met de energetische toestand. Deze principes komen uit de Chinese en Ayurvedische geneeskunde.
De redenatie hierachter is de volgende. Je hebt een goede doorbloeding nodig om je spieren optimaal te laten functioneren en om te herstellen van blessures. Veel pati?nten ondernemen veel te laat actie, n.l. als ze al chronisch klachten hebben. Training van de spieren om de belastbaarheid te verhogen, blijkt dan al te zwaar te zijn en moet voor deze categorie pati?nten opgevat worden als een prestatie die inspanning kost. In plaats van de energie die hiervoor nodig is "te verspillen", kunnen zij hem beter gebruiken voor herstel van beschadigde weefsels (zie oorzaken van niet-herstellen).
Iemand met af en toe klachten:
Dient direct de beweging of houding te staken waarbij hij die klachten voelt opkomen, evt. aangevuld met ergonomische aanpassingen, houdingscorrecties of oefentherapie. Tegelijkertijd moet hij serieus onderzoeken waar nu precies de overbelasting vandaan komt EN daar de consequenties uit trekken. Veel mensen weten wel waarom ze overbelast zijn maar ondernemen geen actie. Bedenk dat niet 1 bepaalde handeling of activiteit klachten zal geven maar wel het cumulatieve effect van een aantal van die activiteiten op 1 dag, van een bepaalde leef- en werkstijl en voedingspatroon. Er is altijd wel een goede reden te bedenken waarom een RSI pati?nt vindt dat hij moet doorwerken ongeacht zijn klachten.
Mensen met chronische klachten:
In onze visie is pijn absoluut een teken dat er iets aan de hand is. Bij mensen met chronische pijnklachten is het zelfs waarschijnlijk dat het hele systeem op hol is. RUST is dan een vereiste. Het is mogelijk dat door rust in eerste instantie de klachten verergeren. Dit is een normaal verschijnsel en gaat na een tijdje (soms pas weken) weer over. Volledige rust heb je nooit want een kopje koffie drinken of een boterham smeren is voor sommige RSI pati?nten al een pijnlijke belasting. Handelingen uit het algemeen dagelijks leven kun je moeilijk vermijden. Daarom is het zo belangrijk al die andere activiteiten op je werk of bij het uitvoeren van je hobby (tijdelijk) als extra te beschouwen. Die dienen zoveel mogelijk vermeden te worden totdat de pijn verdwenen is.
Er zijn visies vanuit de neurologische hoek die stellen dat pijn niet kwalijk is. (Denk aan het verschijnsel fantoompijn). Zij menen dat het noodzakelijk is om de hersenen weer te trainen om prikkels op de juiste manier te interpreteren. Voor het vergroten van de belastbaarheid is het zelfs onvermijdelijk de pijngrens te overschrijden. In de energetische geneeskunde (de Traditionele Chinese geneeskunde is hierop gestoeld) betekent pijn bij RSI pati?nten dat het lichaam niet in staat is bepaalde blokkades op te heffen. Een blokkade die vaak ontstaan is uit een algeheel gebrek aan energie. Dat zegt iets over je conditie en je herstelcapaciteit (aandachtsgebied 3). Mensen die geen herstelcapaciteit (meer) hebben moeten zoveel mogelijk rust nemen. Belastbaarheid dient in deze visie te worden vergroot middels toevoeging van energie in een combinatie van warmte, stroom, kruiden en voeding die bij je constitutie hoort.
Sommige pati?nten maken onderscheid tussen "slechte" pijn en "goede" pijn. Ze voelen aan welke pijn leidt tot dagenlange terugval en welk type pijn betekent dat je weer eens lekker je doorbloeding hebt doorgeblazen waarna alles weer soepeler aanvoelt.
Veel pati?nten werken om financi?le redenen door terwijl de klachten niet minder worden of zelfs verergeren. Dit kan heel legitiem zijn vanwege hun verantwoordelijkheden voor hun gezin. Realiseer je wel dat als je echt helemaal niet meer kunt werken, die problemen nog veel groter zullen worden. Gebruik de periode van ziektewet en/of WAO dan ook waar hij voor bedoeld is: voor je herstel. Je werkgever is verzekerd tegen dit soort situaties maar jullie zullen beiden ergens de financi?le consequentie voelen. Afhankelijk van je arbeidsvoorwaarden heb je de eerste 2 jaar altijd minimaal 70% van je inkomen. Voor je herstel zul je jezelf op de eerste plaats moeten zetten. Ondersteuning voor het afwegen van moeilijke keuzes kan hierbij helpen. Als je die niet uit je sociale omgeving kan halen, zoek dan professionele hulp.
Therapeutisch werken.
Mensen die op therapeutische basis willen werken, moeten in staat zijn al heel goed af te gaan op de signalen die hun lichaam hen geeft en het moet hen geen stress opleveren. Bij sommigen pakt dat heel goed uit. Bij de mensen met chronische RSI klachten die het gevoel hebben dat hun hele systeem in de war is, denken wij dat het beter is om rust te nemen. Maar het belangrijkste is op je eigen gevoel af te gaan. Letterlijk! En dat is nu net wat RSI pati?nten moeilijk kunnen. De belangrijkste richtlijn is dat behoudens af en toe een terugval je klachten niet mogen verergeren, ze mogen zich ook niet handhaven. De bedoeling van blijvend herstel is dat je blijvend steeds meer aan moet kunnen. In geval van verslechtering of handhaving moet het mogelijk zijn om je werkzaamheden acuut weer aan te passen aan een lager niveau.
Sommigen blijven doorgaan omdat ze menen door contact te houden met hun werk, de kans op terugkeer groter is. Dit is niet altijd waar. Wij zien dat sommigen zich willens en wetens geweld blijven aandoen om hun werk te behouden hetgeen zich uiteindelijk tegen hen keert. Bij anderen tekent dit proces zich stapsgewijs af: in een poging zich te handhaven, zijn ze eerst al minder gaan werken. Uiteindelijk geldt het laatst verdiende loon als maatstaf voor een uitkering. Achteraf kunnen beide categorie?n hier enorme spijt van hebben. "Was ik maar eerder gestopt dan was ik niet zolang uit de roulatie", "was ik maar meteen helemaal gestopt dan kon ik nog volledig aanspraak maken op de rechten die ik heb opgebouwd" wordt dan gezegd. Wij menen dat dat lichamelijk gezien waar is. Maar we hebben ook gemerkt dat als iemand er psychisch niet aan toe is om zijn werk los te laten, dat het dan ook geen zin heeft hem hiertegen te waarschuwen. Spijtoptanten zou ik willen zeggen: je hebt alles gedaan om je werk te behouden. Je hoeft jezelf achteraf nooit te verwijten dat je dat niet gedaan hebt. Dat dat niet het resultaat heeft opgeleverd die je wenste, moest je aan den lijve ervaren. Trek er nu je conclusies uit: ga verder met dat gegeven en gooi het over een andere boeg.
Je bedrijfsarts adviseert je te stoppen maar jij wilt niet.
Weerstand zie je vaak bij pati?nten die hun klachten nog ontkennen. Ze worden overheerst door angst om hun baan te verliezen. Een andere reden voor verzet tegen de bedrijfsarts is wanneer ze een advies krijgen dat ze niet verwachten of waarvan zij denken dat zij daar niets aan hebben. Bijv. wanneer iemand het advies krijgt niet meer aan zijn werk te denken of te overwegen ander werk te gaan zoeken. Als je alle 3 de aandachtsgebieden in ogenschouw neemt, kan dat echter toch een heel goed advies zijn. Lang niet alle adviezen zijn zinvol maar neem ze wel serieus en ontwikkel je "eigenwijsheid" zodat je kunt afwegen welke adviezen voor jou zinvol zijn en welke niet. Het is wellicht best mogelijk om met bepaalde beperkingen en een lage belastbaarheid aangepast werk te verrichten op de korte termijn. Op de lang termijn is het mogelijk dat je van de regen in de drup valt zoals bij therapeutisch werken is beschreven en daar wil jouw bedrijfsarts je nou precies voor behoeden.
Jij wilt stoppen maar de bedrijfsarts ondersteunt dit niet. Veel pati?nten klagen dat zij niet serieus genomen worden of zich op zijn minst onbegrepen voelen door bedrijfsartsen, indien zij aangeven dat hun werk te zwaar is en hierin niet ondersteund worden richting werkgever.
Deze situatie wordt als zeer bedreigend ervaren. Behalve dreigementen van werkgevers en tegenwerking van bedrijfsartsen, is er soms zelfs onbegrip van behandelaars (bijv. via een re?ntegratie programma van de Arbo-dienst). Jouw onvermogen wordt uitgelegd als onwil of werkweigering of je bent daar bang voor. Probeer toch bij je eigen gevoel te blijven. Anderen kunnen niet voelen wat jij voelt.
Een bedrijfsarts kan met hele goede intenties proberen je met zachte dwang weer aan het werk te krijgen. Uit onderzoek is gebleken dat indien iemand langer dan 6 maanden uit de roulatie is, de kans heel klein is dat hij terug keert naar zijn oude werkplek. Mensen dreigen in een sociaal isolement te raken, hun eigenwaarde te verliezen of raken depressief. Daarom zijn bedrijfsartsen er nogal op gericht om iedereen binnen die 6 maanden weer terug op de werkplek te krijgen. Vaak is de pati?nt ook bekend met deze statistiek. In dat geval zal hij niet zoveel problemen hebben met het standpunt van de bedrijfsarts en er alles aan doen om binnen die 6 maanden weer terug op de werkplek te keren.
Met dit statistische gegeven treedt onbedoeld een mechanisme in werking waardoor een bepaalde categorie RSI pati?nten geacht wordt te kunnen blijven werken terwijl ze daar echt niet meer toe in staat zijn. Het zal ongetwijfeld waar zijn dat de statistieken kloppen. De vraag is of de mensen die binnen 6 maanden weer aan de slag kunnen, dat doen omdat ze nog zo betrokken zijn gebleven bij hun werk. Dit klopt niet met het andere statistische gegeven dat sommige mensen die w?l (therapeutisch) doorwerken net zo hard t?ch in de WAO komen. Wij denken simpelweg dat de categorie die het lukt binnen 6 maanden weer aan het werk te gaan, de categorie is die nog niet zo ver heen was op het moment van uitval. De categorie pati?nt die totaal door zijn reserves heen is en pas stopt met werken indien hij echt niet meer k?n werken vanwege de pijn en totale uitputting van het lichaam zal een veel langere herstelperiode nodig hebben. Dit kan zelfs jaren duren maar dat zegt niets over de mogelijkheden tot re?ntegratie. Na daadwerkelijk herstel is re?ntegratie net zo succesvol.
Indien je jezelf in deze situatie herkent, probeer dan uit te leggen dat het niet enkel gaat om het klachtenpatroon en de beperkingen maar ook om de consequenties m.b.t. de herstelcapaciteit. Toon aan wat je hebt ondernomen om je werk zolang mogelijk te behouden, ook al is gebleken dat doorbuffelen niet de slimste manier was. Veel RSI pati?nten zijn mensen die zich erg laten leiden door hun verstand en de neiging hebben zowel hun emotionele als hun fysieke gevoel te onderdrukken. Pijn is de laatste reden om te stoppen met werken. Beginnende, vage klachten zijn voor niemand een reden om zich tijdelijk ziek te melden. Lange tijd kan men dat ook uithouden omdat het lichaam gebruik kan maken van reserve mechanismen zonder dat je daar iets van voelt. Als er echter een grens komt aan die reserves dan kan de pijn acuut toeslaan, zo erg dat ze dan ook werkelijk niets meer kunnen (verdragen): ze zijn helemaal op. Dat dan ook de beschadigingen ernstiger zijn en dus de hersteltijd langer duurt, behoeft geen uitleg, wel erkenning en ondersteuning!