Werkstuk: De dyskoboulos van Myron
TAAK ESTHETICA: GRIEKSE KUNST
DE DISCUSWERPER (Myron, ca. 465 v. C.)
De dyscuswerper van Myron is een wereldberoemd werk, dat verschillende keren gekopi?erd is door diverse Antieke kunstenaars. Myron himself heeft het origineel in brons gemaakt, als ode aan het menselijk lichaam. Spijtig genoeg is het origineel verdwenen in de nevels van de geschiedenis, en komt zijn meesterwerk slechts tot ons in pogingen tot het evenaren van het prachtige origineel.
Myron van Eleuthera
Myron werd geboren in Eleuthera, aan de Beotisch-Attische grens in Griekenland in de vijfde eeuw voor Christus. Hij was een leerling van Hageladas, die ook Phidias, de ontwerper van het Parthenon, onder zijn hoede had. Ze werden beschouwd als de grootste Griekse meesters, door de ganse Klassieke wereld.
Myron was een begaafd bronsgieter, en dat was dan ook het enige wat hij deed. Meestal waren zijn werken levendige figuren of godenbeelden, vol beweging en innerlijke spanning, waar de diskobolos een prachtig voorbeeld van is. Zijn meest geprezen werken zijn de Discuswerper, Athena en Marsyas, Dyonisus, Erechteus en de befaamde Vuistvechter. Dat zijn dan ook de enige waar melding van wordt gemaakt in antieke geschriften, en die veelvuldig nagemaakt zijn, een teken van appreciatie voor het origineel (originaliteit is slechts een uitvinding van de romantiek, en sindsdien moeten taken esthetica dan ook origineel zijn) in marmeren kopie?n (4de eeuw v.C., Vaticaanse Musea), maar ook in het oorspronkelijke brons, zij het op kleiner formaat (2e eeuw n. C., Museum van M?nchen).
Diskobolos van Myron
Het beeldhouwwerk komt erg realistisch over, alle spieren zijn nauwgezet nageboetseerd, wat duidt op een grote anatomische kennis en ogenschijnlijk klopt de beweging helemaal met de realiteit. Maar schijn bedriegt. Het is voor een mens onmogelijk om in deze houding te staan. Het revolutionaire aan dit meesterwerk is dat Myron de beweging heeft gevat. Daarom moeten we ook eerst de bewegingen van een discuswerper begrijpen.
De discus wordt in een ronddraaiende beweging van het lichaam losgelaten. Daarom wordt de romp eerst helemaal opgespannen, als een boog. Pas dan volgt de eigenlijke worp, in een anderhalve draai. Hier is het beeld vlak voor de worp uitgebeeld, dus midden in de draaibeweging. De linkervoet raakt maar lichtjes de grond, de man zweeft bijna. Twee bewegingen worden tegelijkertijd uitgebeeld, namelijk het einde van het achterwaarts draaien van de discus met de rechterarm, en het begin van het wegslingeren, aangeduid door het sterke doorveren van het rechterbeen.
Hoewel het dus fysisch onmogelijk is om een mens in deze houding te vatten, heeft Myron het t?ch gedaan. Hij ging wel uit van een waarneming uit de realiteit, en hij moet ongeloflijk gefascineerd geweest zijn door de kracht, souplesse en concentratie die deze atleet uitstraalt. Maar blijkbaar was het geheel niet realistisch.Wel, het was de Oude Grieken helemaal niet te doen om realisme, wel om de innerlijke spanningen weer te geven waaraan het individu onderhevig is waardoor er wel een indruk van realiteit te geven. Myron is de eerste die geslaagd is om dit toe te passen op een beweging.
Hij wou een zekere onmiddellijke dynamiek suggereren, waarbij deze methode de enige mogelijke is. Dat is dan ook meteen de grote verdienste van Myron, namelijk de beweging te hebben ingevoerd in een vrijstaand beeld. Toch kan hij moeilijk afscheid nemen van zijn voorgangers: de schijfwerper is nog steeds opgesteld in ??n vlak, zodat je het beeld steeds van opzij moet bekijken. Langs voor of achter is er vrijwel niets te zien, buiten een herenkont/hoofd. Er is nog steeds een achtergrond nodig, en hij domineert de ruimte niet langs alle zijden.
Invloed van de diskobolos
Do I need to say more? Verschillende malen bent u waarschijnlijk het woordje ?kopie? tegengekomen. Het feit dat dit kunstwerk zovele malen gekopieerd is door Klassieke kunstenaars, is de grootste blijk van appreciatie die een antiek beeldhouwer krijgen kan. Er zijn talloze namaaksels gevonden, zowel in Griekenland en Rome. Myron was waarschijnlijk de Rubens van zijn tijd, en nog steeds zijn mensen gefascineerd door zijn vermogen de mens te schetsen in al zijn facetten:concentratie, innerlijke kracht, spanning,? en dan de projectie daarvan in een uitwendige kracht, wat tot een harmonisch geheel leidt die ontelbare generaties voor ons bewonderd hebben, en waarschijnlijk nog evenveel na ons.
Wat dan weer verrassend is, is het feit dat er bijna geen voorbeelden te vinden zijn van kunst n? de Oudheid waarin deze discuswerper als voorbeeld wordt genomen. Ik heb met wat moeite toch de volgende bij elkaar geschraapt?
Op de site hieronder kan je on-line beeldjes bestellen die een beetje op de discuswerper lijken, maar vooral aartslelijk zijn uitgevoerd in een foeilelijk blauw kleurtje.
http://www.marbleclassics.com/discobolus-myron-discus-thrower.htm
De homoseksuele Amerikaanse schrijver Gore Vidal heeft een boek geschreven in 1975, getiteld Myron, maar het lukte me niet om er een korte samenvatting van te krijgen.
En natuurlijk de sporttak discuswerpen zelf, die nog steeds voortleeft in de moderne atletiek?
BIBLIOGRAFIE
SCHEFOLD, K., Klassiek Griekenland, Elsevier, Amsterdam/Brussel, 1981
ARTE, L, Antica Grecia, Elemond Editori Associati, Milaan, 2001
L?BKE/PERNICE/SARNE, Griekse kunst, NV Wereldbibliotheek, Antwerpen/Amsterdam,
1954
BERVE, H., Bloeitijd der Griekse Beschaving, Prisma, Utrecht, 1961
HARRIS, N, De Grieken en Romeinen, Letteren en kunst, Amsterdam, 1981
NUCHELMANS, J; BROUWERS, J.H.; BEEK, M.A.;VAN DEN BORN, A.; VERGOTE, J.; BARTELINK, G.; BOUWMAN, G., Woordenboek der oudheid, Unieboek BV, Bussum, 1979
HEYMAN, C., Geschiedenis van de kunst van de oudheid, Collegedictaat, Leuven, 1985
VERRETH, H., Geschiedenis van de Oudheid, Collegedictaat, Brussel, 2004
www.kubrussel.ac.be/onderwijs/letterenwijs/geschiedenis/vakken/eerstekan/oudheid.pdf
________________________________
DE DISCUSWERPER (Myron, ca. 465 v. C.)
De dyscuswerper van Myron is een wereldberoemd werk, dat verschillende keren gekopi?erd is door diverse Antieke kunstenaars. Myron himself heeft het origineel in brons gemaakt, als ode aan het menselijk lichaam. Spijtig genoeg is het origineel verdwenen in de nevels van de geschiedenis, en komt zijn meesterwerk slechts tot ons in pogingen tot het evenaren van het prachtige origineel.
Myron van Eleuthera
Myron werd geboren in Eleuthera, aan de Beotisch-Attische grens in Griekenland in de vijfde eeuw voor Christus. Hij was een leerling van Hageladas, die ook Phidias, de ontwerper van het Parthenon, onder zijn hoede had. Ze werden beschouwd als de grootste Griekse meesters, door de ganse Klassieke wereld.
Myron was een begaafd bronsgieter, en dat was dan ook het enige wat hij deed. Meestal waren zijn werken levendige figuren of godenbeelden, vol beweging en innerlijke spanning, waar de diskobolos een prachtig voorbeeld van is. Zijn meest geprezen werken zijn de Discuswerper, Athena en Marsyas, Dyonisus, Erechteus en de befaamde Vuistvechter. Dat zijn dan ook de enige waar melding van wordt gemaakt in antieke geschriften, en die veelvuldig nagemaakt zijn, een teken van appreciatie voor het origineel (originaliteit is slechts een uitvinding van de romantiek, en sindsdien moeten taken esthetica dan ook origineel zijn) in marmeren kopie?n (4de eeuw v.C., Vaticaanse Musea), maar ook in het oorspronkelijke brons, zij het op kleiner formaat (2e eeuw n. C., Museum van M?nchen).
Diskobolos van Myron
Het beeldhouwwerk komt erg realistisch over, alle spieren zijn nauwgezet nageboetseerd, wat duidt op een grote anatomische kennis en ogenschijnlijk klopt de beweging helemaal met de realiteit. Maar schijn bedriegt. Het is voor een mens onmogelijk om in deze houding te staan. Het revolutionaire aan dit meesterwerk is dat Myron de beweging heeft gevat. Daarom moeten we ook eerst de bewegingen van een discuswerper begrijpen.
De discus wordt in een ronddraaiende beweging van het lichaam losgelaten. Daarom wordt de romp eerst helemaal opgespannen, als een boog. Pas dan volgt de eigenlijke worp, in een anderhalve draai. Hier is het beeld vlak voor de worp uitgebeeld, dus midden in de draaibeweging. De linkervoet raakt maar lichtjes de grond, de man zweeft bijna. Twee bewegingen worden tegelijkertijd uitgebeeld, namelijk het einde van het achterwaarts draaien van de discus met de rechterarm, en het begin van het wegslingeren, aangeduid door het sterke doorveren van het rechterbeen.
Hoewel het dus fysisch onmogelijk is om een mens in deze houding te vatten, heeft Myron het t?ch gedaan. Hij ging wel uit van een waarneming uit de realiteit, en hij moet ongeloflijk gefascineerd geweest zijn door de kracht, souplesse en concentratie die deze atleet uitstraalt. Maar blijkbaar was het geheel niet realistisch.Wel, het was de Oude Grieken helemaal niet te doen om realisme, wel om de innerlijke spanningen weer te geven waaraan het individu onderhevig is waardoor er wel een indruk van realiteit te geven. Myron is de eerste die geslaagd is om dit toe te passen op een beweging.
Hij wou een zekere onmiddellijke dynamiek suggereren, waarbij deze methode de enige mogelijke is. Dat is dan ook meteen de grote verdienste van Myron, namelijk de beweging te hebben ingevoerd in een vrijstaand beeld. Toch kan hij moeilijk afscheid nemen van zijn voorgangers: de schijfwerper is nog steeds opgesteld in ??n vlak, zodat je het beeld steeds van opzij moet bekijken. Langs voor of achter is er vrijwel niets te zien, buiten een herenkont/hoofd. Er is nog steeds een achtergrond nodig, en hij domineert de ruimte niet langs alle zijden.
Invloed van de diskobolos
Do I need to say more? Verschillende malen bent u waarschijnlijk het woordje ?kopie? tegengekomen. Het feit dat dit kunstwerk zovele malen gekopieerd is door Klassieke kunstenaars, is de grootste blijk van appreciatie die een antiek beeldhouwer krijgen kan. Er zijn talloze namaaksels gevonden, zowel in Griekenland en Rome. Myron was waarschijnlijk de Rubens van zijn tijd, en nog steeds zijn mensen gefascineerd door zijn vermogen de mens te schetsen in al zijn facetten:concentratie, innerlijke kracht, spanning,? en dan de projectie daarvan in een uitwendige kracht, wat tot een harmonisch geheel leidt die ontelbare generaties voor ons bewonderd hebben, en waarschijnlijk nog evenveel na ons.
Wat dan weer verrassend is, is het feit dat er bijna geen voorbeelden te vinden zijn van kunst n? de Oudheid waarin deze discuswerper als voorbeeld wordt genomen. Ik heb met wat moeite toch de volgende bij elkaar geschraapt?
Op de site hieronder kan je on-line beeldjes bestellen die een beetje op de discuswerper lijken, maar vooral aartslelijk zijn uitgevoerd in een foeilelijk blauw kleurtje.
http://www.marbleclassics.com/discobolus-myron-discus-thrower.htm
De homoseksuele Amerikaanse schrijver Gore Vidal heeft een boek geschreven in 1975, getiteld Myron, maar het lukte me niet om er een korte samenvatting van te krijgen.
En natuurlijk de sporttak discuswerpen zelf, die nog steeds voortleeft in de moderne atletiek?
BIBLIOGRAFIE
SCHEFOLD, K., Klassiek Griekenland, Elsevier, Amsterdam/Brussel, 1981
ARTE, L, Antica Grecia, Elemond Editori Associati, Milaan, 2001
L?BKE/PERNICE/SARNE, Griekse kunst, NV Wereldbibliotheek, Antwerpen/Amsterdam,
1954
BERVE, H., Bloeitijd der Griekse Beschaving, Prisma, Utrecht, 1961
HARRIS, N, De Grieken en Romeinen, Letteren en kunst, Amsterdam, 1981
NUCHELMANS, J; BROUWERS, J.H.; BEEK, M.A.;VAN DEN BORN, A.; VERGOTE, J.; BARTELINK, G.; BOUWMAN, G., Woordenboek der oudheid, Unieboek BV, Bussum, 1979
HEYMAN, C., Geschiedenis van de kunst van de oudheid, Collegedictaat, Leuven, 1985
VERRETH, H., Geschiedenis van de Oudheid, Collegedictaat, Brussel, 2004
www.kubrussel.ac.be/onderwijs/letterenwijs/geschiedenis/vakken/eerstekan/oudheid.pdf
________________________________