Boekverslag: De stille kracht
1a Structuur De stille kracht is in 1900 uitgegeven, en ik lees de 9e druk. Het boek telt 238 pagina?s zonder nawoord. Het telt zeven hoofdstukken, die ook gewoon zo aangeduid worden zijn. (Eerste hoofdstuk, tweede hoofdstuk?). Ieder hoofdstuk is weer onderverdeeld in kleinere delen die met Romeinse cijfers genummerd zijn. Er is geen motto aanwezig in dit boek.
1b Inhoud De resident van Laboewangi (Java) heet Otto van Oudijck. Van Oudijck is 48 jaar oud. Hij is gescheiden en hertrouwd met Leonie. Hij heeft vier kinderen, uit zijn eerste huwelijk, Theo en Doddy zijn al volwassen, en de kleineren heten Rene en Ricus. Die twee spelen geen echte rol in het boek. Leonie komt terug uit Batavia. Ze heeft al een poosje een verhouding met Theo. Als Theo haar bezoekt, vliegt er plotsklaps een steen door de ruit.
Van Oudijck is blij dat zijn vrouw weer thuis is. Hij is ook blij dat het in Laboewangi redelijk rustig is onder zijn bewind. Alleen Regent Soenario maakt een beetje problemen.
In hoofdstuk twee worden we voorgesteld aan Onno Eldersma, een hardwerkende fries, en zijn vrouw Eva Eldersma. Eva voelt zich helemaal niet thuis op Java, en brengt het liefst alle tijd zo Europeaans mogelijk door. Daarom geeft ze ook vaak feestjes en recepties en zo. Normaal gesproken moet de Residentsvrouw dat doen, maar Leonie vindt het helemaal niet erg dat Eva haar dat werk uit handen neemt. Op een van zo?n feestjes is ook Soenario aanwezig. Van Oudijck wijst hem op het gedrag van zijn broer, die Regent van Ngadjiwa is. Soenario?s broer is een stevige drinker en gokker.
Na het feest besluiten Eva en de overgebleven gasten een zgn. ?Tafeldans? te gaan doen. De tafel onthult de verhouding tussen Leonie en Theo. Bovendien dreigt er een opstand in Laboewangi.
Als Leonie en Doddy op bezoek gaan bij kennissen wordt Doddy verliefd op Addy de Luce. Als ze met Addy wandelt, ziet ze een ?witte hadji?. Leonie stuurt haar naar bed en nodigt Addy uit op haar kamer. Later komen ze een onechte zoon van de Resident tegen.
Van Oudijck blijkt het prototype van de rechtschapen Hollandse bestuurder te zijn.
Hij krijgt al een poosje anonieme brieven over het gedrag van zijn vrouw. De brieven maken hem somber: hij weet niet waar hij die laster aan verdiend heeft. Hij gelooft het niet. Soenario?s broer gaat weer over de schreef, en Van Oudijck ontslaat hem. De moeder van de regent, de Raden-Ajou Pang?ran, komt nog smeken, maar het mocht niet baten. Als er onrust ontstaat, gaat Van Oudijck Soenario bedreigen, dat opstand hard wordt neergeslagen.
Regentijd is aangebroken. Eva Eldersma vindt dat de Europese cultuur in Indonesi? verdwijnt. De Resident vraagt haar een liefdadigheidsvoorstelling te organiseren.
De bediende van Leonie vertelt dat ze hoorde spoken rond het huis en Doddy heeft nog een keer een ?witte hadji? gezien. Als ze alleen is wordt Leonie ineens bespuwd met een rood sap. Ze denkt dat het bloed is en valt flauw. Ze is zo aangedaan dat ze meteen vertrekt uit Laboewangi, Theo gaat mee, en Doddy verblijft bij de familie De Luce. Alleen Van Oudijck zelf woont er nog. Er gebeuren steeds vreemdere dingen. De grote spiegel valt in stukken, whisky veranderd van kleur, glas spat uiteen, en er klinkt voortdurend geklop op het dak. Uiterlijk geeft van Oudijck geen krimp, maar hij laat wel het huis bewaken. De Gouverneur-generaal raadt hem aan om verlof te nemen, maar de Resident weigert. Hij bezoekt Soenario, en meteen houden de verschijnselen op. Leonie komt terug, Theo en Doddy ook. Theo weet van Addy en Leonie, en hij begint Addy de Luce te haten. Doddy haat haar moeder om dezelfde reden. Opeens wordt ook Van Oudijck jaloers op iedereen. Hij dient zijn ontslag in als Resident, en laat zich scheiden van Leonie, nadat hij haar heeft betrapt met Addy. Leonie gaat naar Parijs, en ook Doddy en Theo gaan weg uit Laboewangi.
Later blijkt Otto van Oudijck ergens in het binnenland te wonen, waar hij getrouwd is met een jonge inlandse vrouw, bij wie hij volgens eigen zeggen het levensgeluk gevonden heeft.
2 Personages Onno van Oudijck is het prototype van de Nederlandse bestuurder die de belangen behartigt van Laboewangi en leeft voor zijn werk. Hij is rationeel en direct. Hij is 48 jaar, resident van Laboewangi, in het begin hoopt hij op promotie, later wijst hij die af, hardwerkend persoon, praktisch, nuchter en rationeel, autoritair, eerlijk en principieel, in het begin is hij blind voor de zieke verhoudingen in zijn omgeving, hij is gesteld op een goede huiselijke sfeer, iemand die zijn eigen grenzen trekt, volgens hem is alles verklaarbaar
Raden Adipatie Soerio Soenaria: 30 jaar, regent, getrouwd met een 18-jarige Solose prinses, hij heeft een faam van heiligheid en geheimzinnigheid, hij lijkt zich neer te leggen bij de beslissingen van Van Oudijck maar hij weet zich de meerdere, zijn broer en moeder maken het hem moeilijk door hun gedobbel
De Luce: Indische familie die rijk is in suiker, Addy de Luce wordt beschreven als goedhartigheid die de samenleving kenmerkt. Hij is een type waarop ieder meisje verliefd wordt.
Theo: zoon van Otto, 23 jaar, heeft een verhouding met Leonie
Doddy: dochter van Otto, 17 jaar, heeft een verhouding met Addy
Leonie: statige vrouw, mysterieus, ego?stisch, mooi, ontwapenend, ze beheerst elke situatie, ze krijgt een verhouding met haar stiefzoon Theo maar ze ruilt hem moeiteloos in voor Addy, Leonie leeft vrolijk verder in Europa.
Eva Eldersma: stuwende kracht van de Europese bevolking ter plaatse, ze heeft een ongelukkig huwelijk omdat haar man Onno altijd aan het werk is, ze voelde zich verwant met Frans van Helderen, maar die relatie werd verstoord door roddelpraatjes, ze verlaat pessimistisch het toneel.
3 Tijd Het hele verhaal speelt zich af op Indonesi? aan het eind van de 19e eeuw, maar hoeveel jaar vind ik niet erg duidelijk. Niet zo lang denk ik, want uit niets blijkt dat de personages veel ouder worden. Ik deed er dik 2 weken over om het boek uit te lezen. Er zijn is een kleine flash-forward, als de Tafel de relatie van Leonie met Addy voorspelt, en sommige mensen kijken soms terug op vroegere gebeurtenissen. Verder is het verhaal chronologisch.
4 Ruimte De plaats waar het allemaal gebeurt is een streek in Indonesi?, Laboewangi genaamd. De belangrijkste plaatsen zijn het huis van de Resident (van Van Oudijck dus), het huis van Eva en Onno Eldersma, en het huis van de familie de Luce.
5 Perspectief Er is het hele boek door een auctoriale verteller. Hij vertelt vaker wat mensen voelen of denken.
6 Motieven Oudijck en Eva Eldersma zijn bijden aspecten van de Nederlandse maatschappij. Van Oudijck is de droge protestant, het prototype van de Nederlandse ambtenaar, die zijn visie helemaal de mist in ziet gaan in Indonesi?, omdat de inlanders een heel andere mentaliteit hebben dan wij. Ze hechten aan normen, waarden en tradities, die al eeuwen lang in stand worden gehouden, zoals allerlei geloven in voodoo-achtige taferelen. Eva daarentegen heeft een heel romantisch beeld van Indonesi?, zo?n duizend-en-een-nacht gevoel, dat ook niet lang stand houdt, als ze wordt geconfronteerd met het leven van alledag. Andere motieven zijn: angst, liefde, bedrog, jaloezie, bijgeloof, mystiek, geheimzinnigheid.
7 Thema Couperus stelt het westerse wereldbeeld, dat uitgaat van logica en rationaliteit, tegenover het oosterse wereldbeeld dat berust op de ondergeschiktheid van het individu ten opzichte van de hogere machten en mystiek. De Indonesi?rs hebben zich geschikt in die wereld van ?stille krachten? en de overheersing van de blanken, toch weten ze zich zonder daadwerkelijk verzet helemaal aan die greep te onttrekken.
8 Titel ?De stille kracht? is eigenlijk de kracht waarmee de Indonesi?rs zich aan het gezag van de Westerlingen onttrekken. Het zijn die onverklaarbare dingen waar Van Oudijck en zijn familie het slachtoffer van worden.
9 Bedoeling Couperus was tegen het uitbuiten van Indi?r door de Hollanders. Daarom heeft hij dit boek geschreven, om aan te geven dat de Indonesi?rs het ook niet willen, en dat ze zich op hun manier verzetten om het Nederlandse gezag te breken.
10 Mening Ik vindt het wel een grappig boek, hoe de Indi?rs proberen de Nederlanders er uit te werken. Brekende glazen, geklop, Leonie die besproeid wordt met siri-sap. Couperus vertelt goed, dus het boek heeft me ook niet verveeld.
Louis Couperus werd geboren te Den Haag als jongste van elf kinderen. Zijn ouders woonden op de Mauritskade 11 (nu 43), naast de Oranjekazerne. Zijn vader was mr. John Ricus Couperus, gepensioneerd raadsheer in het toenmalige Nederlands-Indië, zijn moeder Jonkvrouwe Catharina Geertruida Reynst. In 1872 vertrok hij met zijn ouders naar Batavia, Nederlands-Indië, waar zij woonden op Landgoed Tjicoppo in Buitenzorg. In 1878 keerde hij naar Nederland terug. Zijn ouders gingen wonen aan de Nassaukade 4 (later gedempt, en omgedoopt tot Nassauplein). In 1881 ging hij voor de akte M.O. Nederlands studeren, waarvoor hij in 1886 slaagde. In 1884 verhuisden zijn ouders naar Surinamestraat 20, waar hij in 1886 'Orchideeën' schreef.
Boek informatie
- De stille kracht
- Louis Marie Anne Couperus
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Louis Marie Anne Couperus