Boekverslag: Oorlog zonder vrienden
Oorlog zonder vrienden van: Evert Hartman
Illustrator (omslag): Jan Wesseling
Uitgeverij: Lemniscaat b.v. Rotterdam
Informatie over de schrijver van het boek.
Evert Hartman is 56 jaar geworden. Hij is op 12 juli 1937 geboren in Dedemsvaart. In 1947 ging Evert naar Kampen. Daar deed hij wat wij nu Atheneum noemen. In 1956 moest hij in militaire dienst. Hij heeft zijn atheneum afgemaakt. 1958 was het jaar waarin hij begon met het studeren in de sociale geografie aan de Utrechtse universiteit. Tijdens zijn studie werd Evert Hartman docent AK op het Menso Alting College te Hoogeveen en heeft dat ruim 30 jaar volgehouden. In 1965 was hij klaar met de studie en werd doctorandus in de sociale geografie en trouwde. In 1973 verschijnt zijn eerste boek voor volwassen: Signalen in de nacht. Twee jaar later had hij zijn tweede boek af, genaamd Machinist op dood spoor. Ook deze en zijn volgende roman De laatste stuw (1977) zijn voor volwassen. Zijn eerste jeugdboek dat in 1979 verschijnt heet Oorlog zonder Vrienden. Een jaar later ontvangt hij de Europese jeugdboekenprijs voor actuele literatuur (deze wordt uitgeschreven door de Universiteit van Padua, Italië). In 1980 ziet ook, 'Vechten voor overmorgen', 'het daglicht'. In 1982 Het onzichtbare licht en in 1984 'Gegijzeld'. In dat zelfde jaar wordt, 'Machinist op dood spoor', bewerkt voor televisie en in twee delen uitgezonden. In 1986 verschijnt 'Buitenspel' en in 1987 'Morgen ben ik beter'. Het boek krijgt vervolgens in 1988 een prijs van de Nederlandse Kinderjury in de leeftijdscategorie van 13-16 jaar. 'Het bedreigde land' komt ook in dat jaar uit. Voor dit boek heeft hij vrij veel research gedaan en is hij zelfs naar is Israël gereisd. Die reis leverde ook nog het boek 'De droom in de woestijn' op. De schooltelevisie besteedt in dat jaar ook aandacht aan zijn boek: 'Het onzichtbare licht'. 'Niemand houdt mij tegen' verschijnt in 1991 en krijgt in 1992 al weer een prijs van de Nederlandse kinderjury in de categorie 13-16 jaar. Evert Hartman stopt in 1993 met lesgeven en wordt fulltime schrijver. 'De voorspelling' verschijnt in dat zelfde jaar. Het laatste boek dat Hartman zou schrijven heet 'De vloek van Polyfemos'. De voorspelling krijgt ook de prijs van de Nederlandse Kinderjury in de categorie 13-16 jaar en een van de twee Vlaamse Kinderjury's, de Kinder- en Jeugdjury Limburg, bekronen hetzelfde boek in de categorie 14+. Geen enkel boek heeft een Gouden Griffel gekregen van de Griffeljury. Hartman heeft gezegd dat hij daar wel mee kon leven.
Samenvatting
Arnold wordt gepest op school omdat zijn vader bij de N.S.B. zit. De ergste pestkop is Martin Jonkers. Als hij een wandeling maakt langs de kade ziet hij een verlaten woonboot. Hij neemt er een kijkje en hij ziet dat er allemaal hele dure spullen in liggen. Hij komt er achter dat de spullen gestolen zijn. Hij schrijft een brief en schuift die bij de woonboot naar binnen. In die brief staat dat ze geld moeten geven omdat hij het anders tegen de politie vertelt. Wanneer hij weer langs de woonboot komt wordt hij gepakt door de bezitters van de woonboot en dat blijken Martin Jonkers en een andere jongen te zijn. Ze bedreigen Arnold met een mes zodat hij het niet zegt tegen zijn ouders of de politie. Wanneer hij weet te ontsnappen vertelt hij het echter meteen tegen de poltie. De bezitters van de woonboot steken de woonboot in de fik zodat de politie het spoor bijster raakt. Arnold en zijn ouders krijgen steeds dreigbrieven en daarom koopt zijn vader een pistool. Na een tijdje houden de dreigbrieven op en gaat het leven weer rustig zijn gangetje.
Arnold wordt steeds meer gepest maar na de zomervakantie lijkt daar verandering in te komen omdat er een jongen in de klas komt, die zijn vader ook bij de N.S.B is. Hij heet Piet Bergman en hij is zo sterk als een beer en daardoor durven ze Arnold niet meer te pesten. Piet Bergman blijkt uiteindelijk weg te gaan naar de Duitse S.S. en hij staat weer alleen.
Op een dag wanneer hij weer in de klas zit vindt hij een foldertje in een tas van een meisje ze heet Marloes. Dit foldertje is een illegaal blad en het heet Vrij Nederland er staan allemaal dingen in over wat de Duitsers doen in concentratiekampen enzo. Hij wil dit aan zijn vader zeggen maar hij bedenkt zich omdat hij verliefd op haar is.
Als hij op een regenachtige dag in mei boodschappen doet voor zijn moeder wordt hij neergeslagen door zijn klasgenoot Martin Jonkers en die andere jongen die een mes bij zich had, omdat hij nog wat van hun tegoed had van de woonboot. Hij belandt in het ziekenhuis en daar leert hij iemand kennen die in het verzet zit. Arnold is het eens met zijn mening en hij wil ook in het verzet maar hij durft het niet tegen zijn vader te zeggen. Als zijn ouders, hij en Rita (zijn zus) vluchten voor de geallieerden, ziet hij zijn kans schoon en vlucht weg.
Mening
Ik vond het boek spannend omdat er soms spannende elementen in zaten. Bijvoorbeeld als Arnold wordt vastgehouden op de woonark. Een mooie passage daarbij is dit: hij werd beschoten door Engelse vliegtuigen toen hij kratten aan het sjouwen was om een stel Duitsers een handje te helpen. Het boek was begrijpelijk en had een verrassende loop. Je wist niet wat er zou gaan gebeuren. Het boek zette mij aan het denken omdat het de andere kant van een oorlog liet zien. Daarom was het boek ook interessant. Het verhaal is geloofwaardig. Ondanks dat, is het niet waar gebeurd. Doordat er nog zo weinig boeken zijn die zo zijn geschreven is het boek ook origineel. Het boek kun je leerzaam noemen omdat het je toch wat leert. Om maar iets te noemen: welke keuzes maak je? Het verhaal heeft een duidelijke bedoeling waar ik het wel mee eens ben. De situatie van Arnold is niet herkenbaar omdat ik nog nooit (gelukkig) een oorlog heb meegemaakt. Het boek is makkelijk te lezen ondanks dat het wat dik is. Dit komt door de heldere bouw. Het verhaal roept gevoelens op zoals: waarom doen ze dit elkaar aan? Door de vele persoonlijke beschrijvingen van Arnold krijg je wel wat sympathie voor hem.
Het is ook een heel realistisch boek, het is net of je de 2e wereldoorlog samen met Arnold beleeft, en dat is zo mooi aan dit boek. Hierbij is niet echt een passage te vinden maar een mooi voorbeeld is hierbij toen hij aangevallen werd door twee jongens, dan beschrijft Evert Hartman de situatie erg goed. Hij heeft het tot in de kleinste details beschreven.
Illustrator (omslag): Jan Wesseling
Uitgeverij: Lemniscaat b.v. Rotterdam
Informatie over de schrijver van het boek.
Evert Hartman is 56 jaar geworden. Hij is op 12 juli 1937 geboren in Dedemsvaart. In 1947 ging Evert naar Kampen. Daar deed hij wat wij nu Atheneum noemen. In 1956 moest hij in militaire dienst. Hij heeft zijn atheneum afgemaakt. 1958 was het jaar waarin hij begon met het studeren in de sociale geografie aan de Utrechtse universiteit. Tijdens zijn studie werd Evert Hartman docent AK op het Menso Alting College te Hoogeveen en heeft dat ruim 30 jaar volgehouden. In 1965 was hij klaar met de studie en werd doctorandus in de sociale geografie en trouwde. In 1973 verschijnt zijn eerste boek voor volwassen: Signalen in de nacht. Twee jaar later had hij zijn tweede boek af, genaamd Machinist op dood spoor. Ook deze en zijn volgende roman De laatste stuw (1977) zijn voor volwassen. Zijn eerste jeugdboek dat in 1979 verschijnt heet Oorlog zonder Vrienden. Een jaar later ontvangt hij de Europese jeugdboekenprijs voor actuele literatuur (deze wordt uitgeschreven door de Universiteit van Padua, Italië). In 1980 ziet ook, 'Vechten voor overmorgen', 'het daglicht'. In 1982 Het onzichtbare licht en in 1984 'Gegijzeld'. In dat zelfde jaar wordt, 'Machinist op dood spoor', bewerkt voor televisie en in twee delen uitgezonden. In 1986 verschijnt 'Buitenspel' en in 1987 'Morgen ben ik beter'. Het boek krijgt vervolgens in 1988 een prijs van de Nederlandse Kinderjury in de leeftijdscategorie van 13-16 jaar. 'Het bedreigde land' komt ook in dat jaar uit. Voor dit boek heeft hij vrij veel research gedaan en is hij zelfs naar is Israël gereisd. Die reis leverde ook nog het boek 'De droom in de woestijn' op. De schooltelevisie besteedt in dat jaar ook aandacht aan zijn boek: 'Het onzichtbare licht'. 'Niemand houdt mij tegen' verschijnt in 1991 en krijgt in 1992 al weer een prijs van de Nederlandse kinderjury in de categorie 13-16 jaar. Evert Hartman stopt in 1993 met lesgeven en wordt fulltime schrijver. 'De voorspelling' verschijnt in dat zelfde jaar. Het laatste boek dat Hartman zou schrijven heet 'De vloek van Polyfemos'. De voorspelling krijgt ook de prijs van de Nederlandse Kinderjury in de categorie 13-16 jaar en een van de twee Vlaamse Kinderjury's, de Kinder- en Jeugdjury Limburg, bekronen hetzelfde boek in de categorie 14+. Geen enkel boek heeft een Gouden Griffel gekregen van de Griffeljury. Hartman heeft gezegd dat hij daar wel mee kon leven.
Samenvatting
Arnold wordt gepest op school omdat zijn vader bij de N.S.B. zit. De ergste pestkop is Martin Jonkers. Als hij een wandeling maakt langs de kade ziet hij een verlaten woonboot. Hij neemt er een kijkje en hij ziet dat er allemaal hele dure spullen in liggen. Hij komt er achter dat de spullen gestolen zijn. Hij schrijft een brief en schuift die bij de woonboot naar binnen. In die brief staat dat ze geld moeten geven omdat hij het anders tegen de politie vertelt. Wanneer hij weer langs de woonboot komt wordt hij gepakt door de bezitters van de woonboot en dat blijken Martin Jonkers en een andere jongen te zijn. Ze bedreigen Arnold met een mes zodat hij het niet zegt tegen zijn ouders of de politie. Wanneer hij weet te ontsnappen vertelt hij het echter meteen tegen de poltie. De bezitters van de woonboot steken de woonboot in de fik zodat de politie het spoor bijster raakt. Arnold en zijn ouders krijgen steeds dreigbrieven en daarom koopt zijn vader een pistool. Na een tijdje houden de dreigbrieven op en gaat het leven weer rustig zijn gangetje.
Arnold wordt steeds meer gepest maar na de zomervakantie lijkt daar verandering in te komen omdat er een jongen in de klas komt, die zijn vader ook bij de N.S.B is. Hij heet Piet Bergman en hij is zo sterk als een beer en daardoor durven ze Arnold niet meer te pesten. Piet Bergman blijkt uiteindelijk weg te gaan naar de Duitse S.S. en hij staat weer alleen.
Op een dag wanneer hij weer in de klas zit vindt hij een foldertje in een tas van een meisje ze heet Marloes. Dit foldertje is een illegaal blad en het heet Vrij Nederland er staan allemaal dingen in over wat de Duitsers doen in concentratiekampen enzo. Hij wil dit aan zijn vader zeggen maar hij bedenkt zich omdat hij verliefd op haar is.
Als hij op een regenachtige dag in mei boodschappen doet voor zijn moeder wordt hij neergeslagen door zijn klasgenoot Martin Jonkers en die andere jongen die een mes bij zich had, omdat hij nog wat van hun tegoed had van de woonboot. Hij belandt in het ziekenhuis en daar leert hij iemand kennen die in het verzet zit. Arnold is het eens met zijn mening en hij wil ook in het verzet maar hij durft het niet tegen zijn vader te zeggen. Als zijn ouders, hij en Rita (zijn zus) vluchten voor de geallieerden, ziet hij zijn kans schoon en vlucht weg.
Mening
Ik vond het boek spannend omdat er soms spannende elementen in zaten. Bijvoorbeeld als Arnold wordt vastgehouden op de woonark. Een mooie passage daarbij is dit: hij werd beschoten door Engelse vliegtuigen toen hij kratten aan het sjouwen was om een stel Duitsers een handje te helpen. Het boek was begrijpelijk en had een verrassende loop. Je wist niet wat er zou gaan gebeuren. Het boek zette mij aan het denken omdat het de andere kant van een oorlog liet zien. Daarom was het boek ook interessant. Het verhaal is geloofwaardig. Ondanks dat, is het niet waar gebeurd. Doordat er nog zo weinig boeken zijn die zo zijn geschreven is het boek ook origineel. Het boek kun je leerzaam noemen omdat het je toch wat leert. Om maar iets te noemen: welke keuzes maak je? Het verhaal heeft een duidelijke bedoeling waar ik het wel mee eens ben. De situatie van Arnold is niet herkenbaar omdat ik nog nooit (gelukkig) een oorlog heb meegemaakt. Het boek is makkelijk te lezen ondanks dat het wat dik is. Dit komt door de heldere bouw. Het verhaal roept gevoelens op zoals: waarom doen ze dit elkaar aan? Door de vele persoonlijke beschrijvingen van Arnold krijg je wel wat sympathie voor hem.
Het is ook een heel realistisch boek, het is net of je de 2e wereldoorlog samen met Arnold beleeft, en dat is zo mooi aan dit boek. Hierbij is niet echt een passage te vinden maar een mooi voorbeeld is hierbij toen hij aangevallen werd door twee jongens, dan beschrijft Evert Hartman de situatie erg goed. Hij heeft het tot in de kleinste details beschreven.
Grote bekendheid kreeg hij met zijn jeugdboeken, die vier keer bekroond werden met de prijs van de Nederlandse Kinderjury en één keer met de Europese Jeugdboekenprijs.
Boek informatie
- Oorlog zonder vrienden
- Evert Anthonie Hartman
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Evert Anthonie Hartman