Titel: Vallen
Auteur: Anne Provoost
Uitgever: Houtekiet/Fontein
Eerste druk: oktober 1994
Aantal bladzijden: 264

Samenvatting
Vallen is het verhaal van Lucas, een vijftienjarige jongen die met zijn moeder de vakantie doorbrengt in het huis van zijn pas overleden grootvader. Lucas merkt dat er geheimzinnig gedaan wordt over zijn grootvader en komt toevallig in contact met Benoît, een jongen die zich voordoet als journalist en Alex, de vriend van Benoît. Benoît geeft Lucas het gevoel dat hij de moeite waard is en Lucas, die onzeker is, gaat steeds meer op Benoît steunen en maakt ook kennis met zijn ideeën in verband met vreemdelingen. Benoît vindt dat alle vreemdelingen terug naar hun land van herkomst moeten, en geeft daarvoor argumenten die ogenschijnlijk logisch zijn. Zijn talent om mensen om te praten en te overtuigen is zo groot dat Lucas er niet in slaagt hier iets tegenin te brengen. Al snel blijkt dat Benoît het ernstig meent en er niet voor terugdeinst geweld te gebruiken. Ook Lucas wordt hierbij betrokken en hij helpt Benoît om een tehuis voor asielzoekers in brand te steken.
Intussen is Caitlin in het dorp aangekomen, het meisje dat vroeger ook in het dorp logeerde en waarmee Lucas toen goed bevriend was. Dankzij Caitlin komt Lucas te weten dat zijn grootvader tijdens de Tweede Wereldoorlog een aantal Joden heeft verraden die in het dorp ondergedoken waren, waaronder ook de moeder van Caitlin. Die Joden zijn na de oorlog uit de concentratiekampen teruggekeerd.
Lucas wordt heimelijk verliefd op Caitlin en bespiedt haar wanneer ze oefent om te slagen in haar toegangsexamen voor de dansschool. Caitlin laat zich eerst ook inpalmen door Benoît, maar wanneer ze ontdekt hoe hij over vreemdelingen denkt, keert ze zich onmiddellijk van hem af. Het komt dan ook tot conflicten tussen Caitlin en Lucas omtrent de ideeën van Benoît. Dit heeft als gevolg dat Lucas steeds onzekerder en agressiever wordt, en om zijn agressie af te reageren werkt hij met de kettingzaag van zijn grootvader. Wanneer hij op een dag aan het zagen is, hoort hij een geluid. Hij rent met de zaag nog in de hand naar de straatkant en ziet daar de brandende wagen van Caitlin liggen die van de weg is geraakt. Lucas loopt naar de wagen en probeert Caitlin, die bewusteloos is eruit te slepen. Dit lukt echter niet, want haar voet zit geklemd onder een staaf. Lucas ziet nog maar één uitweg om haar uit de brandende wagen te krijgen: haar voet afzagen. Dat doet hij dan ook en Caitlin wordt in allerijl naar het ziekenhuis gebracht. Oorspronkelijk is iedereen vol lof over Lucas' daad, maar wanneer blijkt dat de staaf eigenlijk gemakkelijk kon worden weggetrokken en wanneer de pers te weten komt dat Lucas omgaat met extreemrechts, vermoeden sommigen dat Lucas Caitlin ook ongedeerd had kunnen redden. Caitlin wil niet meer met Lucas praten en Lucas vertrekt weer naar huis.
Anne Provoost heeft dit boek duidelijk geschreven als een aanklacht tegen extreemrechts, maar zelf zegt ze dat dit boek een aanklacht vormt tegen alle vormen van extreem denken. Ze wil in dit boek aantonen dat mensen met extreemrechtse sympathieën lang niet altijd mensen zijn die er zomaar op los kloppen, integendeel, het zijn vaak heel verstandige mensen met een retorie.

Onderwerp
Er zijn verschillende verhaallijnen in dit verhaal, die door elkaar lopen. Aan de ene kant is er de zoektocht van Lucas naar het verleden van zijn grootvader, aan de andere kant, wat ook heel belangrijk is, is hoe Benoît Lucas telkens weer kan beïnvloeden. Lucas wordt door hem verleid tot de ideeën van het extreme denken. Wat er tussen Lucas, Benoît en Alex is, kan niet echt als vriendschap gezien worden, terwijl Lucas en Caitlin eigenlijk iets meer zijn dan gewone vrienden.
Het verhaal draait dus wel steeds om Lucas maar in verschillende situaties, zijn zoektocht naar zijn opa's verleden, naar vriendschap, naar zichzelf en ook wel naar liefde (hij vind Caitlin leuk). Het onderwerp is dus eigenlijk de zoektocht naar zichzelf omdat hij door naar zijn verleden te zoeken te weten wil komen wie hij eigenlijk is, door de vriendschap mat Benoît en Alex erachter wil komen bij wie hij eigenlijk hoort en door de vriendschap met Caitlin erachter wil komen hoe hij over haar, zichzelf en meisjes in het algemeen denkt. Hij zit duidelijk in de knoop met zichzelf en wil erachter komen wie hij is.

Het thema
Het thema is racisme en rechts-extremisme omdat Lucas daarmee in aanraking komt en daar een mening over moet vormen terwijl er aan twee kanten aan hem wordt getrokken. Aan de ene kant Caitlin die het daar totaal niet mee eens is en dat ook duidelijk laat weten en aan de andere kant Benoît die hem mee wil trekken in zijn racistische praktijken. Dit is het thema dat het meeste is uitgewerkt.
Ik vind dat de relaties tussen Benoît, Caitlin en Lucas soms wat veel aan bod komen en dat ze dus ook in dit rijtje passen. Het thema is ook liefde en vriendschap omdat Lucas steeds op zoek is naar echte vriendschap, hij een beetje verliefd is op Caitlin, Caitlin ook op zoek is naar echte vriendschap en liefde, Lucas' moeder uit liefde (en schaamte) voor haar zoon en vader de waarheid verzwijgt en Benoît en Alex vroeger geen liefde van hun ouders hebben gehad want anders waren ze niet zo geworden en hadden ze waarschijnlijk niet zulke ideeën over de samenleving.

Motieven
Wat constant terugkeert, is de kettingzaag, het heeft een verbindende functie (een ketting is opgebouwd uit schakels). Er is het verband tussen Lucas en zijn grootvader, ze hakken er beiden hout mee voor het klooster, Lucas voor de asielzoekers, zijn grootvader voor Soeur Béate. Maar de kettingzaag heeft eerder een functie van verwijdering tussen Lucas en Caitlin: met die zaag heeft hij Caitlin wel gered, maar ze is haar voet voorgoed kwijt.
Wat ook constant terug komt is het maken van keuzes, hij moet kiezen of hij zijn moeders raad opvolgt en niet achter het verleden van zijn grootvader aangaat of dat hij z'n gevoel volgt en erachter komt wie zijn grootvader eigenlijk was; of hij kiest voor het rechts-extremisme en Benoît en Alex terwijl hij er geen goed gevoel over heeft of dat hij kiest voor Caitlin en zichzelf en niet aan de racistische praktijken meedoet en zo zijn er nog meer voorbeelden. Lucas weet niet wie hij is en weet ook niet welke keuze hij moet maken en of dat ook een goede keus is.
Ook verraad speelt een grote rol in het verhaal:
Lucas' grootvader heeft de joden, die in het klooster verborgen zaten, verraden door hen te klikken aan de Duitsers.
Lucas heeft Caitlin verraden doordat hij de duif niet kon vangen. Die duif is een symbool voor falen, voor mislukking en ze is even kwetsbaar als Lucas. Ze zat vast aan de handdoek zoals Lucas aan het verleden.
Benoît heeft Lucas verraden door hem te laten vallen na het ongeluk van Caitlin.
Ook Lucas' moeder heeft hem verraden door zo lang de waarheid voor hem te verzwijgen.
De ganzen zijn ook belangrijk, ze hebben een soort waakfunctie: ze waarschuwen voor het extreme denken, wat op het einde van het verhaal niet meer nodig was, omdat het gevaar toen (voorlopig) geweken was.

Uitleg
Caitlin, die creatief bezig is met dansen, wil iets bereiken en dat kan ze alleen maar met vallen en opstaan ("Om te dansen moet ik vallen"). Ze moet lijden om haar ideaal te bereiken.
Lucas loopt in de vallen van Benoît en Alex, hij laat zich gemakkelijk doen en is zeker niet creatief bezig. Ook Caitlin trapt even in de val van Benoît, maar ze herstelt zich, Lucas' grootvader is in de val van het extreemrechtse getrapt en heeft daardoor problemen en een slechte reputatie gekregen.
Eigenlijk vallen ook de maskers af naar het einde van het verhaal toe. Benoît laat zijn ware aard zien aan Lucas en Lucas kiest eindelijk voor zichzelf.
Benoît en Alex laten Lucas vallen omdat Lucas het niet meer eens is met hun ideeën.