Samenvatting van de inhoud


Uitgever
Meulenhoff, Amsterdam 1990, 38e druk

Uiterlijke beschrijving
Turks Fruit heeft 214 pagina's. Het boek telt 19 hoofdstukken. De naam van de hoofdstukken is afgeleid uit de tekst.
Bijvoorbeeld hoofdstuk 3, 'Een bontjas in het bleu', de ik-figuur geeft Olga een blauwe bontjas.
Het boek is opgedragen aan Olga Stabulas.
Op bladzijde 7 staat nog een stukje uit 'De avonturen van Kuifje' vlucht 714. Een gesprek tussen Rastapopoulos en Carreidas over wie de allergrootste naarling is

Samenvatting
Het boek gaat over de ik-figuur en de relatie met zijn vrouw Olga. Olga heeft hem verlaten nadat zij samengewoond hebben en getrouwd zijn geweest. Hij blikt terug op de hoogtepunten van hun relatie. Het verhaal is dus niet chronologisch verteld. Het begint met de ontmoeting en eindigt met het afscheid. Ook beschrijft hij wat er in Olga's leven nog meer gebeurd. Ze trouwt tweemaal met een andere man, maar die huwelijken worden alle twee verbroken. In de eerste hoofdstukken van het boek beschrijft de ik-figuur de ontmoeting met Olga.

Als hij staat te liften langs de snelweg neemt Olga hem mee. Zij bedrijven in haar auto voor het eerst de liefde met elkaar. De ik-figuur vertelt hoe het leven bij Olga thuis was. Haar vader die vaak in zijn neus zat te peuteren en van het opgedroogde snot draaide hij bolletjes om ze vervolgens onder zijn stoel te plakken. Haar vader vertelde ook altijd dezelfde mop, van die twee jongens die naar Parijs gingen, die gingen niet.

Olga's moeder die de ik-figuur nooit heeft gemogen, die altijd vreemdging met klanten en vrienden, maar thuis de goede huisvrouw uithing. Ook worden de hoogtepunten nauwkeurig beschreven wanneer zij op seksueel gebied bezig zijn. Of de geweldige vakantie op Ameland. De vele keren dat Olga model staat, en hun bijna niets kostende trouwdag, wanneer Olga achter op de fiets moet om naar het stadhuis te komen.

Er wordt langzaam naar een hoogtepunt (climax) toegewerkt. Als Olga tijdens een zakendiner zit te flirten met een zakenrelatie. De ik-figuur weet niet wat hij moet doen. Opstaan en weglopen of blijven zitten? Dan wordt hij er zo misselijk van dat hij de tafel onder kotst. Olga neemt dit niet en trekt weer bij haar moeder in, die eindelijk haar zin heeft dat ze uit elkaar zijn.

Niet kort daarna volgt een echtscheiding. Nadat Olga hem verlaten heeft loopt de spanning weer af. Het verhaal gaat verder met het leven van de ik-figuur en soms wat fragmenten uit Olga's leven. De ik-figuur vergooit zich aan alle meisjes die hij tegen komt. Maar hij blijft ze altijd vergelijken met Olga. En niemand komt volgens hem ook maar iets in de buurt van haar.

Ze zien elkaar alleen bij toeval soms in de stad, maar alleen nutteloze gesprekken volgen. Elke keer als ze elkaar weer ontmoeten voelt de ik-figuur zich weer enkele dagen heel eenzaam. Olga was alles voor hem. In het laatste gedeelte van het boek komt Olga terug uit de Arabische golf, waar zij met haar derde echtgenoot jaren heeft doorgebracht. Als Olga terug in Nederland is word het huwelijk verbroken. Olga heeft regelmatig last van hoofdpijn en is vaak moe. Dan belt op een dag haar moeder op naar de ik-figuur om de situatie uit te leggen.

Olga had een hersentumor zo groot als een stuk toiletzeep. Ze moest een hersenoperatie ondergaan. De doktoren hadden alles weggehaald behalve de wortels, die zaten te diep. Olga was ongeneeslijk ziek. Door de vele bestralingen die Olga moest ondergaan verloor zij haar haar. De ik-figuur komt elke dag langs en ziet Olga aftakelen. Op het laatst ziet ze bijna niets meer, toch blijft hij haar bloemen geven en op een dag koopt hij voor haar een rode pruik. Het enige wat Olga durfde te eten met haar loszittende tanden was turks fruit (tevens ook titelverklaring).

Olga sterft op een vroege voorjaarsavond. De dokter vraagt of Olga de pruik moet houden. De ik-figuur antwoordde met: ,,ja, zo had ze het zelf gewild."

Begin en einde van het verhaal
Het verhaal begint met de ontmoeting van Olga en eindigt met het afscheid van haar. Het motorisch moment van dit boek is als de ik-figuur gaat liften. Olga pikt hem op en zo begint eigenlijk hun relatie en daar gaat het hele verhaal over.

Thematiek
De liefde maar ook veel verdriet. De ik-figuur was zo verliefd en hield zoveel van Olga dat hij ook intens verdriet had toen zij hem verliet. Hij sloeg alles in het atelier aan gort en komt dagen zijn bed niet uit. Hij was verslagen. Hij heeft noot meer 'echt' van een vrouw gehouden. Olga bleef voor altijd bij hem in zijn gedachte. Steeds als hij een meisje ontmoet, wat geregeld voorkwam, vergeleek hij de meisjes met Olga. Maar geen enkel meisje is wat hij wil, alles doet hem denken aan Olga.

Motto
Op bladzijde 7 staat nog een stukje uit 'De avonturen van Kuifje' vlucht 714. Een gesprek tussen Rastapopoulos en Carreidas over wie de allergrootste naarling is

Genre
Turks Fruit is een liefdesroman. De liefde van de ik-figuur, je ziet alles door zijn ogen, Olga is het voornaamste onderwerp waar het boek om draait.

Thema
Het thema van dit boek is liefde, de relatie tussen de ik-figuur en Olga. Het hele boek gaat daarover, het is het centrale probleem in het boek.

Idee
Het werk van Jan Wolkers is geschreven met het idee dat het leven de dood met zich meedraagt; maar de mens verzet zich juist tegen de dood door heftig en intensief te leven. Dat heeft gevolgen voor de normen en waarden die je bij Wolkers aantreft. Al deze aspecten komen in het boek Turks Fruit voor.

Periode waarin het verhaal zich afspeelt
Het speelt zich waarschijnlijk af in de jaren zestig. Dat kan je afleiden van de messen uit de Tweede Wereldoorlog die als relatiegeschenk dienen.

Verhaal tijd
Vanaf de ontmoeting tot het afscheid zitten enkele jaren. Olga trouwt in totaal driemaal, deze drie huwelijken worden ook weer verbroken. Olga is niet erg oud geworden, dus meer als 15 jaar zal de verhaaltijd niet zijn.

Verteltijd
Het boek heeft 214 pagina's en uitgaande van een gemiddelde tijd van 40 pagina's per uur is de verteltijd ongeveer 5 ½ uur.

De verhouding tussen verteltijd en verhaaltijd
De verteltijd is korter dan de verhaaltijd. De schrijver vertelt het hele verhaal samenvattend (panoramisch). De tijd verloopt heel snel.

Tijdsvolgorde
Het verhaal wordt niet-chronologisch verteld. Er zitten heel veel terugblikken in het verhaal. De effecten van sommige terugblikken zijn soms een beetje onduidelijk ze zitten door het hele boek verspreid. De andere terugblikken zijn makkelijk en hulpvol omdat je nu weet wat er in de overgeslagen stukken in details is gebeurd

Ruimte
De plaats waar de meeste gebeurtenissen zich afspelen is in Amsterdam, in het atelier tevens woonruimte. Daar bedrijft hij met veel meisjes, maar met name Olga, de liefde. Daar staat Olga vaak model en maakt hij veel beelden van haar. Daar verwerkt hij ook zijn verdriet, hij beleeft er goede en slechte tijden. Ook in Alkmaar speelt het verhaal zich soms af, daar woont Olga en daar is de winkel van haar vader "Hermes".

De personages
Doordat het verhaal door een ik-figuur is verteld kan je je goed inleven in het verhaal. Je kon je daardoor ook gemakkelijk verplaatsen in de problemen van de ik-figuur.

Personages


Ik-figuur
Hij is een kunstenaar en beeldhouwer. Hij heeft een relatie met Olga met wie hij ook getrouwd is. Deze relatie is ook zeer diepgaand. Als Olga hem verlaat weet hij niet meer wat hij moet doen, hij is radeloos. De vraag die hem door het boek bezig houdt is waarom. Waarom heeft Olga hem verlaten. Hij geeft zijn schoonmoeder de schuld, met wie hij een haat-relatie heeft. De ik-figuur is een vrij eenzaam persoon.

Olga
Het boek draait de hele tijd om haar. Olga is een vrouw met rode haren en volgens de ik-figuur heeft ze een droomlichaam. Zij heeft een relatie met de ik-figuur gehad en daarna nog twee relaties. Olga is op een zeer jonge leeftijd gestorven aan een hersentumor.

De moeder van Olga
Zij is een beetje ongevoelig. Als haar man overlijdt toont zij geen enkele emotie. Doet al zijn bezittingen weg en leeft vrolijk verder. Zij heeft borstkanker gehad vandaar dat zij maar één borst heeft. Tegen Olga zij ze vroeger dat Olga zo hard had gezogen bij de borstvoeding, dat de borst nu helemaal leeg was. Olga heeft dat verhaal lang geloofd.

De vader van Olga

Een man die zich eenzaam voelt. Hij kan niet veel meer. Olga's vader moet eigenlijk op dieet maar niemand houdt zich daar aan. Dat wordt later ook zijn dood.

Tijdsperspectief
De ik-figuur weet net zo min als de lezer hoe het afloopt. Hij beleeft mee wat er gebeurt. Dat heet vision avec. De ik-figuur kan je daardoor ook een belevend-ik noemen.

Perspectief en vertelsituatie
Het verhaal is verteld in de ik-vertelsituatie, want je ziet het verhaal gewoon door zijn ogen. Je kan doordat je het verhaal door zijn ogen ziet, je goed inleven in het verhaal.

Het onderwerp
Het onderwerp, de relatie tussen de ik-figuur en Olga, spreekt mij niet zo erg aan. Maar het boek vond ik toch leuk, omdat Jan Wolkers het verhaal op een leuke manier heeft geschreven. Het is een onderwerp dat 25 jaar geleden, toen het boek geschreven werd, de mens ook al bezig hield en dat is nu nog zo. Het is dus een onderwerp dat altijd blijft.

De gebeurtenissen
De nadruk ligt meer op de gevoelens van de personages en niet zo zeer op de gebeurtenissen in het verhaal. Dat ook waarschijnlijk doordat het verhaal door een ik-figuur wordt verteld. Het verhaal bevat veel gebeurtenissen, dat komt gewoon omdat bijna een heel leven verteld wordt. Er komen veel dramatische gebeurtenissen in voor, bijv. het overlijden van Olga. De gebeurtenissen komen mij vrij realistisch over. Het kan zomaar in het echt gebeuren.

De bouw
Het verhaal was soms wel moeilijk te begrijpen, de ik-figuur vertelde zijn gebeurtenissen. Maar helemaal door elkaar met terugblikken. De terugblikken waren meestal wel begrijpelijk, er werden gewoon wat dingen beter en uitgebreider uitgelegd. Er zit niet echt een lijn in het boek. Elk hoofdstuk lijkt wel een apart verhaal dat terugslaat op de titel van het hoofdstuk.

Het taalgebruik
Ik vond Turks Fruit lekker snel lezen. Het taalgebruik was lekker makkelijk dus daarom las ik hem vlot uit terwijl het boek toch 214 bladzijden heeft. Soms komen er kleine stukjes tekst voor in het Engels of Frans en dat is dan weer wat moeilijker.

Titelverklaring
De titelverklaring werd al in de samenvatting genoemd. Dus Turks Fruit is het fruit dat zij alleen nog maar durfde te eten met haar loszittende tanden.

Motieven
Een motief is eenzaamheid, als Olga de ik-figuur verlaat. Ook een motief is verdriet. Deze twee motieven leiden samen weer tot het thema liefde.

Volgorde van de gebeurtenissen
Het verhaal is niet chronologisch verteld, omdat het met veel terugblikken geschreven is.

Samenhang
Ik kon geen samenhang vinden in het boek.

Verhaallijn
Het verhaal is opgebouwd rond één verhaallijn namelijk, de relatie tussen de ik-figuur en Olga. Het komt gewoon in elke scene voor.

Spanning
Er is sprake van korte spanningsbogen maar soms ook wel een paar lange spanningsbogen. Deze lange spanningsbogen zijn veroorzaakt door flashbacks zodat het langer duurt voordat je antwoord krijgt op bepaalde vragen. Maar dit zorgt er wel weer voor dat de lezer nieuwsgieriger wordt. En in de flashbacks zit ook nog nuttige informatie, die je kunt gebruiken voor het oplossen van vragen. Omdat er vrij veel spanningsbogen zijn bevat het minder heftige climaxmomenten.

Taalgebruik en stijl
Het taalgebruik in Turks Fruit is vrij makkelijk, dit komt voornamelijk door de weinig moeilijke woorden, de makkelijke zinnen en de weinige dialogen die gevoerd worden. Het is een soort spreektaal. Je leest het boek makkelijk en snel uit, wat voor mensen die niet van lezen houden een groot voordeel is.

Het wordt Wolkers vaak verweten dat hij nietszeggend is, dat hij blijft terugvallen op eerder, vaak door hemzelf aangesneden, onderwerpen. Ik ben het daar niet mee eens. Jan wolkers heeft over het geheel gezien zeker een stijl ontwikkeld, die omdat het zijn eigen stijl is, origineel te noemen is. Dat hij sex-scenes altijd wat dikker aanzet en vaak over zijn moeilijke jeugd spreekt doet hier in mijn visie geen afbraak aan.

Het verhaal Turks Fruit beschrijft, op de wijze die Wolkers' eigen is, een bloeiende en later vergankelijke liefdesrelatie in de jaren '60. Het is duidelijk een verhaal over de 'All You Need is Love' gedachte, die in die periode heerste. Het verhaal wordt op een duidelijke en goede manier verteld en zoals zo vaak sleept de ik-figuur je met zich mee.

De ik-figuur is altijd erg belangrijk in Wolkers' romans en novelles, vaak heeft deze figuur enkele of meerdere raakvlakken met hemzelf. In dit geval raak je samen met hem bevreemd van alle vrouwen en later huil je met hem mee om het verlies van Olga.

Ik heb geprobeerd mijn mening over het beok in alle beschreven onderdelen te verwerken, dat is anders dan de vorige keer. Door mijn mening met de andere delen te mengen heb ik geprobeerd het lezen van dit verslag te veraangenamen. Ik hoop dat dit dan ook gelukt is.

Auteursinformatie


Achtergronden van de schrijver
Jan Wolkers is geboren op 26 oktober van het jaar 1925 in Oegstgeest. Hij was de derde in het gezin van elf kinderen. Zijn vader had in de jaren voor de oorlog een kruidenierswinkeltje. Dagelijks wordt er in het gezin uit de bijbel gelezen. Dit verklaart de grote bijbelkennis waarvan veel van zijn boeken getuigen. Als hij een jaar oud is krijgt hij bronchitis waarbij als therapie van stoombaden gebruikt wordt gemaakt. Bij één van de behandelingen loopt hij een verbranding op, een blijvend litteken op zijn slaap. Ook loopt hij astma op. Wolkers was niet één van de makkelijkste thuis, hij was snel zenuwachtig en had last van astma. Hij was een gevoelig persoon. Na de lagere school volgt hij de mulo die hij om een onbekende reden nooit heeft afgemaakt. In die tijd volgen ook verschillende baantjes. Dierenverzorger op het Fysiologisch Laboratorium. Tuinman op een landgoed. Wolkers heeft ook op het distributiekantoor gewerkt en in de conservenfabriek. Hij schrijft zichzelf in voor de Leidse schilderacademie 'Ars Aemula Naturae'. In deze tijd, de Tweede Wereldoorlog, sterft ook één van zijn broers. In het jaar 1947 trouwt hij voor het eerst, maar als hij in 1957 een beurs van de Franse regering krijgt en hij naar Parijs gaat om te werken wordt het huwelijk verbroken. Op 10 november van het jaar 1958 hertrouwt hij.
Zijn litteraire debuut was in november 1958, dat verscheen in't Podium. In 1961 verscheen zijn tweede verhaal 'Het Tillenbeest' opgenomen in 'sepatina's petticaat'. In 1963 werd hij voor dat verhaal onderscheiden met de literaire prijs van de stad Amsterdam, uit protest tegen het optreden van de politie stuurt hij het geld terug. Het aantal boeken dat Wolkers heeft verkocht, inclusief de vertalingen in het Engels, Duits en Zweeds zal dat aantal boven de twee miljoen liggen. (Het precieze aantal is niet bekend).

Overige Informatie
Turks Fruit als film. Één van de meest succesvolle Nederlandse films allertijden viert dit jaar, 1999, haar 27ste verjaardag. De hoofdrolspelers zijn: Monique van de Ven, die Olga vertolkt en Rutger Hauer, die de rol van de ik-figuur speelt. De regie is van Paul Verhoeven. De film wijkt natuurlijk wel iets af van het boek maar dat is meestal het geval als een boek verfilmd wordt. De seks-scenes zijn wel hetzelfde gebleven. Vaak werden er kleine dingetjes weggelaten. Bijvoorbeeld de muis waar Olga voor zorgde en de andere twee echtgenotes spelen nauwelijks een rol. Turks Fruit is een film die iedereen een keer gezien moet hebben, het is een soort klassieker geworden.

1961 Serpentina's Petticoat, verhalenbundel
1962 Kort Amerikaans, roman
1963 Gesponnen suiker, verhalen
1963 De Babel, toneel
1964 De hond met de blauwe tong, verhalen
1965 Terug naar Oegstgeest, roman
1967 Horrible Tango, roman
1969 Turks Fruit, roman
1971 Groeten van Rottumerplaat, autobiografische documentaire
1971 Werkkleding, autobiografische documentaire
1974 De Walgvogel, roman
1975 Dominee met strooien hoed novelle
1977 De kus, roman
1979 De doodshoofdvlinder, roman
1980 De perzik van onsterfelijkheid, roman
1981 Alle verhalen
1981 Brandende liefde, roman
1982 De junival, roman
1983 Gifsla, roman
1984 De onverbiddelijke tijd, roman
1985 22 sprookjes, verhalen en fabels
1988 Kunstfruit en andere verhalen
1989 Jeugd jaagt voorbij
1991 Tarzan in Arles, essays
1991 Wat wij zien en horen, verhalen (met Bob en Tom Wolkers)
1994 Rembrandt in Rommeldam, essays
1995 Zwarte bevrijding, boekenweekessay
1996 Icarus en de vliegende tering
1997 Mondriaan op Mauritius, essays


Bijlage I


Biografie en Mening
Door Sjoerd Handgraaf


Jan Hendrik Wolkers wordt op 26 oktober 1963 geboren in Oegstgeest als het derde kind in het gereformeerd gezin Wolkers, wat uiteindelijk 10 kinderen zou tellen.
Hij ging in Leiden naar de MULO, die hij niet afmaakte, ondanks dat hij een goede leerling was, want zijn ouders haalden hem van school om te helpen in de levensmiddelenzaak. Deze werd opgeheven in 1939, mede door de crisis. Tijdens de oorlog ging zijn oudste broer dood, wat een belangrijke invloed had op zijn werk. Toen hij in 1943 in Leiden onderdook, volgde hij al tekenlessen, o.a. aan de Leidse schilderacademie "Ars Aemula Naturae". Tussen 1945 en 1958 volgde hij verschillende kunstopleidingen, in Den Haag, Salzburg en Parijs.
Door heel Nederland staan door hem gemaakte beeldhouwwerken.
Hij debuteerde met schrijven in het tijdschrift Podium, met een korte toneeltekst. Zijn eerste boek is de verhalenbundel Serpentina's Petticoat (1961), zijn eerste roman Kort Ameri-kaans (1962). Deze laatste betekende zijn doorbraak als schrijver bij het grote publiek.
Hij heeft vele onderscheidingen geweigerd, omdat hij vond dat de autoriteiten of critici huiche-lachtig, draaierig of traag waren.
GEWEIGERD: Constantijn-Huygens-prijs (1982) P.C. Hooft-prijs (1988) (Vergeet niet dat hieraan een groot geldbedrag verbonden zit!!, red.)
Hij nam wel de Busken Huet-prijs aan voor zijn essaybundel Tarzan in Arles (1991), hij vond namelijk dat de critici hier wel goed gereageerd hadden. In 1980 verhuist hij met echtgenote Karina en de tweeling Tom en Bob van Amsterdam naar het eiland Texel.
In 1986 wordt in Leiden de eerste overzichtstentoonstelling gehouden van zijn beeldende werk. De gemeente Zaandam, zijn eerste opdrachtgever in 1956, vraagt hem in 1990 het monument te maken voor Joop den Uyl.
Bob en Tom zijn inmiddels in het spoor getreden van vader met Wat wij zien en horen (1991).


Het antwoord bij de vraag wie Jan Wolkers nu eigenlijk is, is het belangrijk om de vier boeken op een rijtje te zetten. Qua thematiek zijn er sterke overeenkomsten: leven en dood, liefde, de strijd tegen Kerk en ander gezag komen in alle titels wel terug. Als je zijn oeuvre als geheel bekijkt, zijn er ook motieven te ontdekken, die per werk niet zo enorm naar voren kwamen. Zo vinden we de tors uit Kort Amerikaans, evenals het gegeven dat de hoofdpersoon in Leiden onderduikt voor de arbeidsdienst terug in De Walgvogel. Of de conclusie, dat deze gegevens 'dus wel autobiografisch' zouden zijn juist is, weten we niet. Wel is zeker, dat Wolkers veel autobiografische gegevens verwerkt in zijn romans, met Terug naar Oegstgeest als hoogtepunt. Zelf zegt hij, dat iedereen in zijn boeken wel iets autobiografisch achterlaat, dat is niet te vermijden. Natuurlijk heeft hij hierin gelijk, maar zijn oeuvre kun je in z'n geheel bijna als een dagboek zien, als je aanneemt dat gegevens als de tors autobiografisch zijn.
Een dagboek, dat weliswaar het dagboek van een seksueel gefrustreerde is, maar toch een dagboek. En dat zegt niets over zijn gave voor het creëren van goed doordachte plots en karakters. Of het moet allemaal een leugen zijn. Of het moet zo zijn dat al deze zogenaamd autobiografische gegevens slechts verzonnen zijn en verspreid zijn door zijn oeuvre ter bevordering van hun authenticiteit. En als dat zo is, dan heeft Wolkers de grenzen van het onbetrouwbare perspectief overschreden. Dan heeft hij een onbetrouwbaar oeuvre op zijn naam staan. Dan is hij briljant. Maar waarschijnlijk is dat niet zo. Wolkers bijdrage aan de literatuur lijkt niets anders te zijn dan een beschrijving van zichzelf.
Maar dan nog, zelfs al is Wolkers werkelijk een seksueel gefrustreerde provo, dan nog heeft hij, voor sommigen althans, taboes doorbroken. En al zal hij niet de enige geweest zijn, Wolkers heeft wel degelijk invloed op de modernere schrijvers die nu uitvoerig seksscènes durven beschrijven en dus indirect een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan onze hedendaagse literatuur. Het antwoord op de vraag: Wie is Jan Wolkers?" zou dan moeten luiden: "Jan Wolkers is belangrijk geweest."