Werkstuk: Vlinders
Inhoud
- Inleiding
-Van rups tot vlinder
- De levenswijze van vlinders
- Het bestuiven van bloemen
- Rupsen, poppen en vlinders als voedsel voor andere dieren
- De schoonheid van de vlinder
- Conclusie+bronnen
onwillig
Willig blind voor wereldglans
kroop ?k, rups, door ?t filosofisch oerwoud graag:
door wijd, mefitisch duister woei geen vlaag,
boorde geen schoonheid, scheef, haar zonneglans;
drad?rig, soms-geurig duits, steeds-kleurig frans
vulde met vezels mijn beger?ge maag,
afschrikkend vaak, vaak lokkend mijn geknaag:
Baumgarten, Fichte, Strauss en Rosenkranz.
Toen kwam, stormend, mijn najaar, en ik spon
uit eindeloze vaalheid en verdriet
me een wereld-buitensluitende kokon;
en wachtte stil. Tot ik de pop verliet.
Nu vlinder ?k door natuur en eigen lied,
Uw koninginnenpage, O Brahmans Zon!
J.A. d?r Mouw
Inleiding
Een vlinder die uit zijn pop komt, symboliseerde vroeger
?de ziel die bij de dood het lichaam verlaat?.
In de Christelijke kunst heeft Christus wel eens een vlinder in zijn hand,
de vlinder symboliseerde in dat geval ?de opgestane menselijke ziel?,
hetzelfde geldt voor een vlinder op een stilleven.
De gedaanteverwisseling van een vlinder - rups, pop en vlinder -,
was het symbool voor leven, dood en opstanding.
De vlinder is ook een Chinees symbool voor de zeventigjarige leeftijd,
en het Japanse symbool van de ziel en de vrouwelijkheid.
Twee vlinders symboliseren een gelukkig huwelijk.
De oude Grieken dachten dat als de ziel van een dode het lichaam verliet,
deze in de vorm van een vlinder naar de hemel ging.
Doordat ik dit soort dingen las (zoals het bovenstaande gedicht en wat een
vlinder
betekent in de schilderkunst) ben ik op het idee gekomen van dit onderwerp.
Ik vond het bijvoorbeeld leuk om te zien dat ??n zo?n vlinder in verschillende
culturen iets heel anders kan betekenen. Maar ik heb me voor dit werkstuk verder
natuurlijk alleen in de biologische dingen verdiept.
Er zijn dag- en nachtvlinders, ik ga het vooral hebben over dagvlinders.
Mijn hoofdvraag luidt als volgt:
-Als ik aanneem dat ieder dier in de hele natuur een bepaalde functie heeft,
wat is dan de functie van een vlinder?
Mijn deelvragen:
-Hoe wordt een rups een vlinder?
-Hoe leeft een vlinder precies?
-Hoe gaat het bestuiven van bloemen precies in zijn werk?
-Zijn er ook dieren die rupsen, poppen en vlinders eten, zo ja, welke?
-Hoe zit een vlinder precies in elkaar?
Van rups tot vlinder
Iedereen weet natuurlijk over de gedaanteverwisseling van een rups naar een
vlinder, dit heet de metamorfose maar hoe gaat dat nou eigenlijk precies in zijn
werk?
Als eerste: het ei
Een vlindervrouwtje raakt via een opening bevrucht door een mannetje, en via een
andere opening komen de eitjes eruit.
Hoe een vlinder-ei er van buiten uitziet verschilt per soort.
Bij sommige soorten zijn de eitjes rond.
Sommigen leggen eitjes met een stippen-patroon erop, maar de meeste eitjes zijn
als ze gelegd worden wit of een beetje gelig. Later kunnen ze nog een andere
kleur krijgen.
Het aantal eitjes dat per keer wordt gelegd hangt ook af van de soort, het
verschil kan
erg groot zijn. Sommige vlinders leggen maar ??n eitje per keer, anderen kunnen
een hele groep eitjes tegelijk leggen.
Sommige eitjes brengen ook een hele winter door, ze kunnen dan een half jaar oud
worden, maar bij de meeste vlinders komen de eitjes na 10-15 dagen uit.
Daarna: de rups
Als de kleine rupsjes net geboren zijn hebben ze eigenlijk nog geen enkele
kleur, ze zijn helemaal doorzichtig. Pas na een tijdje krijgen ze een mooie
kleur, haren, stekels of vlekken. Ook zijn ze nog maar heel klein, meestal is
een pasgeboren rups maar een paar millimeters. Er zijn verschillende soorten
rupsen. De meeste lijken een beetje op een worm, maar bij kleine dagvlinders
zijn de rupsen plat kort, ze lijken dan meer op een slak of op een pissebed. De
meeste rupsen leven in hun eentje, maar sommige leven ook in groepen. Sommige
rupsen verpoppen al heel snel, zij verpoppen al na ??n maand. Vlindersoorten die
als rups overwinteren verpoppen meestal na ongeveer 10 maanden, sommige rupsen
verpoppen zelfs pas na 2 jaar!
Dan: de pop
Als een rups zich wil gaan verpoppen, zoekt hij daar een speciale plek voor uit.
Het verpoppen duurt gemiddeld een paar uur tot een dag. Op een gegeven moment
begint de rups sloom te worden,
na een tijdje barst de laatste rupse-huid open, en komt de pop naar buiten.
Poppen van sommige soorten vlinders hangen aan een blaadje, zij zitten dan
alleen maar met het uiteinde aan het blad vast. Sommigen maken hun pop ook nog
vast met een spindraad die ze voor de verpopping al hebben gemaakt, anderen
verpoppen zich ergens tussen het gras. Een pop zelf kan geen voedsel opnemen, en
kan zich niet bewegen. Om de kans dat de pop kapot wordt gemaakt zo klein
mogelijk te maken,
heeft zij een goede schutkleur. Binnenin die pop gebeurt er heel veel: de
organen van de rups worden afgebroken, en de vlinder wordt ?opgebouwd?. Bij
overwinterende poppen duurt dit ruim 7 maanden, bij de niet-overwinterenden
duurt het verpoppen zo?n anderhalve week tot drie weken.
En tot slot: de vlinder
Na een hele tijd komt de vlinder uit de pop, zijn vleugels zijn dan echter nog
opgevouwen, en hij kan dus nog niet vliegen. Eerst moet hij bepaalde
lichaamsvloeistoffen zien te pompen in zijn vleugeladers,
en hij moet ze hun volledige lengte geven, zodat hij daarna het vleugelvlies
ertussen kan spannen. Soms lukt dit niet helemaal, dan blijft soms een van de
vleugels, of een klein deel van een vleugel, klein en verschrompeld. Als dit
echter wel lukt, kan de vlinder gewoon vliegen. Een dagvlinder leeft gemiddeld
(afhankelijk van de soort) een paar dagen tot enkele weken. Maar vlindersoorten
die overwinteren kunnen veel langer leven. Helaas halen van de 100 rupsen die
uit hun ei komen, maar 1 of 2 dit vlinderstadium, anderen dienen als voedsel
voor anderen dieren.
Het bestuiven van bloemen
Iets dat heel belangrijk is voor een vlinder, is het opzuigen van nectar, voor
bijna elke soort is dit van levensbelang. Het is rijk aan voedingsstoffen, het
bestaat uit water, suikers en kleine hoeveelheden eiwitten en vitamines. Het
eerste wat een vlinder dan ook doet als hij zijn pop uitkomt is op zoek gaan
naar een partner en nectar. Vlinders komen op bloemen af om er nectar te zoeken,
de hoeveelheid en de samenstelling van de nectar verschilt per bloem. Niet alle
planten bevatten nectar, rozen bijvoorbeeld hebben het niet, dit verklaart ook
dat niet elke bloem-soort even geliefd is bij vlinders, zij houden dus niet van
bloemen waar geen nectar in zit. Veel bloemen zijn voor hun bestuiving
afhankelijk van insekten, zij moeten dus (bijvoorbeeld) vlinders zien te lokken,
zij doen dit door middel van hun kleur, geur en vorm. Vlinders hebben een
redelijk goed gezichtsvermogen, zo herkennen ze op enkele meters afstand niet
alleen makkelijk hunsoortgenoten, maar ook bloemen. Het is gebleken dat
dagvlinders vooral voorkeur hebben voor paarse, rode en roze bloemen. Ook wel
voor geel en wit, maar wel een stuk minder.Vlinders zuigen nectar op uit bloemen
door middel van hun lange roltong, deze bestaat uit twee naar elkaar toe
gedraaide halve buizen (maxillen), als de vlinder net uit zijn pop gekomen is,
is deze tong nog niet bruikbaar omdat de twee helften nog niet in elkaar
gedraaid zijn. De roltong is alleen geschikt om mee te zuigen, zodat de vlinder
alleen maar vloeibaar voedsel binnen kan krijgen. De tong is ontzettend lang,
zodat deze ook geschikt is om nectar uit de diepste bloemkelken te kunnen halen.
De levenswijze van vlinders
Vlinders vliegen natuurlijk niet overal even vrolijk rond, alle vlinders stellen
een aantal eisen aan hun leefgebied; er moet een geschikte temperatuur zijn, ook
moet de lucht niet al te vochtig zijn. De planten die dienen als hun voedsel
moeten in de omgeving groeien, daarover lees je straks meer.
Ook kunnen vlinders niet zomaar vliegen, hun lichaamstemperatuur moet minimaal
20?C zijn om te kunnen vliegen, maar het liefst zelfs tussen de 30 en de 35?C.
Hun lichaamstemperatuur is afhankelijk van de temperatuur in de omgeving.Als een
vlinder een te lage lichaamstemperatuur heeft kan hij zichzelf opwarmen, ook bij
vlinders heet dat ?zonnen?, hij doet dat bijvoorbeeld door in de buurt van een
bosbrand te gaan zitten / vliegen, of bij zanderige plekken, waar hij
zonnestralen kan opvangen. Ook schaduwplekken zijn erg belangrijk voor vlinders,
op een hete zomerdag bijvoorbeeld moeten ze ook wat kunnen afkoelen.
Vlinders zijn planteneters, maar wat ze precies eten hangt heel erg van de soort
af. Sommigen eten bladeren van kamperfoelie, maar anderen eten slechts
eikeblaadjes. Ook wordt er van de klimop, hulst en struikheide gegeten. Zo zie
je dat dat sterk verschilt.
Rupsen, poppen en vlinders als voedsel voor andere dieren
Natuurlijk zijn er ook dieren die vlinders eten, zijn ergste vijanden zijn
mensen, vogels, muizen, vleermuizen, spinnen en sommige andere insecten. Rupsen
worden vooal gegeten door vogels, kevers en padden. Deze rupsne en vlinders
hebben in de natuur een voedselfunctie voor andere dieren.Vlinders zorgen er op
verschillende manieren voor dat zijzelf, hun eitjes en hun pop niet door hun
vijanden opgegeten kunnen worden:
-Camouflage
Vlinder-eitjes worden voor de vlinder verstopt aan onderkanten van bladeren. De
eitjes hebben ook een schutkleur zodat ze niet opvallen. De pop heeft ook een
schutkleur, en word goed verstopt voor vijanden, netals de eitjes. Ook rupsen
lijken vaak op takken of blaadjes, of hebben zelfs de zelfde kleur als de plant
waar ze op zitten. Sommige vlinders kunnen ook een hele onopvallende kleur
hebben, de vleugels van de kleine vos (een vlindersoort) zijn bijvoorbeeld van
boven prachtig gekleurd maar van onderen zijn ze heel onopvallend, als ze dan
op een bepaald moment niet op willen vallen, vouwen ze gewoon hun vleugels
dicht.
-Opvallende kleuren
De meeste rupsen zijn groen en leven in een omgeving van bladeren, takken enz.
en vallen dus niet op, maar sommige zijn ook juist heel vel gekleurd, de felle
kleuren zijn dan bedoelt als een waarschuwing voor zijn vijanden, ze willen
daarmee laten zien dat ze giftig zijn.
-Grote ogen
Sommige vlinders hebben vlekken op hun vlinders in de vorm van een oog, ze zijn
meestal ook fel gekleurd. Deze zijn bedoelt om vijanden af te schrikken vijanden
denken dan dat het echte ogen zijn en schrikken erg, hierover kan je meer lezen
in het hoofdstuk ?de schoonheid van een vlinder?. Een voorbeeld van een vlinder
met ?ogen? op zijn vleugels in de dagpauwvlinder.
Een andere (en een van de ergste) vijanden van een vlinder, rups en pop is de
sluipwesp, hij eet ze weleens waar niet op, maar wat hij wel voor vreselijks
doet is het volgende; zij legt haar eitjes ?n de rupsen, deze eitjes komen uit
en de larven van de sluipwesp eten de rups langzaam op, de belangrijkste organen
eten ze pas het laatste opm zodat de rups nog tot het allerlaatste blijft leven
om hen van dienst te zijn.
-Zelf eten vlinders geen dieren of andere insecten, ze eten groente, stuifmeel
en bladeren.
De schoonheid van de vlinder
Zoals je al in een eerder hoofdstuk hebt kunnen lezen bezitten vlinders niet
meteen al zoveel schoonheid.Als ze net uit hun pop komen zijn hun vleugels nog
een beetje verfrommeld
en moeten ze eerst worden ontvouwd voordat het mooie kleurige vleugels worden.
Een vlinder bestaat (net als elk ander insect) uit drie delen: de kop, het
borststuk en het achterlijf. Op zijn kop heeft de vlinder sprieten (antennes),
bij dagvlinders is het uiteinde daarvan altijd wat verdikt. Onder de ogen zitten
twee palpen, daaronder zit de roltong waarmee de vlinder
nectar kan opzuigen, meer hierover heb je kunnen lezen in het hoofdstuk ?het
bestuiven van bloemen?. Deze is erg lang, zodat hij ook nectar uit hele diepe
bloembuizen kan halen. Het achterlijf en het borststuk zijn beiden onderverdeeld
in segmenten, het borstuk bestaat uit drie, en het achterlijf uit tien
segmenten. Aan het borstuk zitten drie poten. Aan het achterlijf kan je ook zien
of de vlinder een mannetje of een vrouwtje is, het achterlijf van een vrouwtje
is meestal veel dikker en korter dan dat van een mannetje, maar bij sommige
soorten kan je hun geslachten veel makkelijker uit elkaar houden, bijvoorbeeld
bij de Blauwtjes. Bij hen zijn alleen de mannetjes blauw, en de vrouwtjes
meestal bruin.
Het mooiste deel van een vlinder zijn natuurlijk zijn vleugels, zij zitten ook
aan het borstuk, het zijn er vier. In het borstuk zitten krachtige vliegspieren,
zij zorgen er voor dat de vlinder kan vliegen.
De vleugels bestaan uit dunne, dubbele vliezen, ze worden gespannen door aders,
die zich (uiteraard) in de vleugels bevinden. Een vlinder-vleugel bestaat
eigenlijk uit allemaal kleine schubjes, vandaar ook de naam van de insectengroep
waar de vlinder bij hoort ?lepidoptera?, Latijn voor schubvleugelingen. De
schubjes bevatten pigmenten waardoor de vleugels worden gekleurd. Elk schubje
heeft een andere kleur, zo kunnen er hele mooie figuren ontstaan. Op sommige
vleugels zijn die figuren niet meer zo goed te zien omdat die vlinder al zo lang
heeft gevlogen, dat hij een paar van zijn schubben kwijt is. Dit gebeurt ook als
je een vlinder aanraakt. Die felle kleuren hebben natuurlijk ook een functie,
meerdere zelfs; ze proberen hun vijanden af te schrikken, sommige vlinders
hebben bijvoorbeeld ?ogen? op hun vleugels, als een vlinder-eter zoals een vogel
hem dan wil opeten dan opent de vlinder zijn vleugels, de vogel schrikt dan van
die ogen op zijn vleugels, dan kan de vlinder snel wegvliegen. Ook kan het een
waarschuwing zijn voor dieren die vlinders eten, om te laten zien dat ze giftig
zijn. Een andere functie is het dienen als schutkleur, je zou dat natuurlijk
niet zo snel denken aangezien de meeste vlinders door hun kleur juist opvallend
zijn, maar niet alle vlinders vallen zo op. Dikkekopjes bijvoorbeeld, zijn bruin
van kleur en je ziet ze bijna niet zitten tussen het hoge gras. Dus eigenlijk
zijn die vleugels heel handig voor een vlinder, misschien zou het ze zonder hun
vleugels wel helemaal niet lukken te overleven.
Conclusie
Ik wil graag proberen antwoord te geven op mijn hoofdvraag:
-Als ik aanneem dat ieder dier in de hele natuur een bepaalde functie heeft,
wat is dan de functie van een vlinder?
Ik heb hier wel degelijk een antwoord op gevonden, meerdere zelfs.
Een van de functies is dat hij nectar uit bloemen zuigt, daardoor bestuift hij
bloemen,
en zorgt zo voor het voortplanten van de bloemen.
Ten tweede is hij natuurlijk goed als voedsel voor andere dieren, dat is hij
zowel als rups, als pop en als vlinder.
De laatste functie is dat hij gewoon heel erg mooi is, hij maakt je vrolijk!
Bronnen
- http://www.vlinderskijken.nl
- http://www.intratuin.nl/buiten/buitengroen/perkgoed/01a
- http://www.tenan.vuurwerk.nl/reports/wadden/vlinder.htm
- http://www.natuurdichtbij.nl/archief/vlinders.htm
- http://www.taptoe.nl/datacon/spreekbeurt_old.asp?ItemId=100
- ?J.A. d?r Mouw, Volledig dichtwerk?, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1968
- ?Hall?s ge?llustreerde encyclopedie van symbolen in oosterse en westerse
kunst?, Primavera pers, Leiden, 1996
- ?Hall?s Iconografisch handboek Onderwerpen, symbolen en motieven in de
beeldende kunst?, Primavera pers, Leiden, 1979
- ?Dagvlinders in de Benelux?, Stichting Koninklijke Nederlandse
Natuurhistorische Vereniging de Vlinderstichting, 1990
- ?Geschiedenis van de Wereld der Natuur? Zuid boekprodukties, Lisse, 1990
- Inleiding
-Van rups tot vlinder
- De levenswijze van vlinders
- Het bestuiven van bloemen
- Rupsen, poppen en vlinders als voedsel voor andere dieren
- De schoonheid van de vlinder
- Conclusie+bronnen
onwillig
Willig blind voor wereldglans
kroop ?k, rups, door ?t filosofisch oerwoud graag:
door wijd, mefitisch duister woei geen vlaag,
boorde geen schoonheid, scheef, haar zonneglans;
drad?rig, soms-geurig duits, steeds-kleurig frans
vulde met vezels mijn beger?ge maag,
afschrikkend vaak, vaak lokkend mijn geknaag:
Baumgarten, Fichte, Strauss en Rosenkranz.
Toen kwam, stormend, mijn najaar, en ik spon
uit eindeloze vaalheid en verdriet
me een wereld-buitensluitende kokon;
en wachtte stil. Tot ik de pop verliet.
Nu vlinder ?k door natuur en eigen lied,
Uw koninginnenpage, O Brahmans Zon!
J.A. d?r Mouw
Inleiding
Een vlinder die uit zijn pop komt, symboliseerde vroeger
?de ziel die bij de dood het lichaam verlaat?.
In de Christelijke kunst heeft Christus wel eens een vlinder in zijn hand,
de vlinder symboliseerde in dat geval ?de opgestane menselijke ziel?,
hetzelfde geldt voor een vlinder op een stilleven.
De gedaanteverwisseling van een vlinder - rups, pop en vlinder -,
was het symbool voor leven, dood en opstanding.
De vlinder is ook een Chinees symbool voor de zeventigjarige leeftijd,
en het Japanse symbool van de ziel en de vrouwelijkheid.
Twee vlinders symboliseren een gelukkig huwelijk.
De oude Grieken dachten dat als de ziel van een dode het lichaam verliet,
deze in de vorm van een vlinder naar de hemel ging.
Doordat ik dit soort dingen las (zoals het bovenstaande gedicht en wat een
vlinder
betekent in de schilderkunst) ben ik op het idee gekomen van dit onderwerp.
Ik vond het bijvoorbeeld leuk om te zien dat ??n zo?n vlinder in verschillende
culturen iets heel anders kan betekenen. Maar ik heb me voor dit werkstuk verder
natuurlijk alleen in de biologische dingen verdiept.
Er zijn dag- en nachtvlinders, ik ga het vooral hebben over dagvlinders.
Mijn hoofdvraag luidt als volgt:
-Als ik aanneem dat ieder dier in de hele natuur een bepaalde functie heeft,
wat is dan de functie van een vlinder?
Mijn deelvragen:
-Hoe wordt een rups een vlinder?
-Hoe leeft een vlinder precies?
-Hoe gaat het bestuiven van bloemen precies in zijn werk?
-Zijn er ook dieren die rupsen, poppen en vlinders eten, zo ja, welke?
-Hoe zit een vlinder precies in elkaar?
Van rups tot vlinder
Iedereen weet natuurlijk over de gedaanteverwisseling van een rups naar een
vlinder, dit heet de metamorfose maar hoe gaat dat nou eigenlijk precies in zijn
werk?
Als eerste: het ei
Een vlindervrouwtje raakt via een opening bevrucht door een mannetje, en via een
andere opening komen de eitjes eruit.
Hoe een vlinder-ei er van buiten uitziet verschilt per soort.
Bij sommige soorten zijn de eitjes rond.
Sommigen leggen eitjes met een stippen-patroon erop, maar de meeste eitjes zijn
als ze gelegd worden wit of een beetje gelig. Later kunnen ze nog een andere
kleur krijgen.
Het aantal eitjes dat per keer wordt gelegd hangt ook af van de soort, het
verschil kan
erg groot zijn. Sommige vlinders leggen maar ??n eitje per keer, anderen kunnen
een hele groep eitjes tegelijk leggen.
Sommige eitjes brengen ook een hele winter door, ze kunnen dan een half jaar oud
worden, maar bij de meeste vlinders komen de eitjes na 10-15 dagen uit.
Daarna: de rups
Als de kleine rupsjes net geboren zijn hebben ze eigenlijk nog geen enkele
kleur, ze zijn helemaal doorzichtig. Pas na een tijdje krijgen ze een mooie
kleur, haren, stekels of vlekken. Ook zijn ze nog maar heel klein, meestal is
een pasgeboren rups maar een paar millimeters. Er zijn verschillende soorten
rupsen. De meeste lijken een beetje op een worm, maar bij kleine dagvlinders
zijn de rupsen plat kort, ze lijken dan meer op een slak of op een pissebed. De
meeste rupsen leven in hun eentje, maar sommige leven ook in groepen. Sommige
rupsen verpoppen al heel snel, zij verpoppen al na ??n maand. Vlindersoorten die
als rups overwinteren verpoppen meestal na ongeveer 10 maanden, sommige rupsen
verpoppen zelfs pas na 2 jaar!
Dan: de pop
Als een rups zich wil gaan verpoppen, zoekt hij daar een speciale plek voor uit.
Het verpoppen duurt gemiddeld een paar uur tot een dag. Op een gegeven moment
begint de rups sloom te worden,
na een tijdje barst de laatste rupse-huid open, en komt de pop naar buiten.
Poppen van sommige soorten vlinders hangen aan een blaadje, zij zitten dan
alleen maar met het uiteinde aan het blad vast. Sommigen maken hun pop ook nog
vast met een spindraad die ze voor de verpopping al hebben gemaakt, anderen
verpoppen zich ergens tussen het gras. Een pop zelf kan geen voedsel opnemen, en
kan zich niet bewegen. Om de kans dat de pop kapot wordt gemaakt zo klein
mogelijk te maken,
heeft zij een goede schutkleur. Binnenin die pop gebeurt er heel veel: de
organen van de rups worden afgebroken, en de vlinder wordt ?opgebouwd?. Bij
overwinterende poppen duurt dit ruim 7 maanden, bij de niet-overwinterenden
duurt het verpoppen zo?n anderhalve week tot drie weken.
En tot slot: de vlinder
Na een hele tijd komt de vlinder uit de pop, zijn vleugels zijn dan echter nog
opgevouwen, en hij kan dus nog niet vliegen. Eerst moet hij bepaalde
lichaamsvloeistoffen zien te pompen in zijn vleugeladers,
en hij moet ze hun volledige lengte geven, zodat hij daarna het vleugelvlies
ertussen kan spannen. Soms lukt dit niet helemaal, dan blijft soms een van de
vleugels, of een klein deel van een vleugel, klein en verschrompeld. Als dit
echter wel lukt, kan de vlinder gewoon vliegen. Een dagvlinder leeft gemiddeld
(afhankelijk van de soort) een paar dagen tot enkele weken. Maar vlindersoorten
die overwinteren kunnen veel langer leven. Helaas halen van de 100 rupsen die
uit hun ei komen, maar 1 of 2 dit vlinderstadium, anderen dienen als voedsel
voor anderen dieren.
Het bestuiven van bloemen
Iets dat heel belangrijk is voor een vlinder, is het opzuigen van nectar, voor
bijna elke soort is dit van levensbelang. Het is rijk aan voedingsstoffen, het
bestaat uit water, suikers en kleine hoeveelheden eiwitten en vitamines. Het
eerste wat een vlinder dan ook doet als hij zijn pop uitkomt is op zoek gaan
naar een partner en nectar. Vlinders komen op bloemen af om er nectar te zoeken,
de hoeveelheid en de samenstelling van de nectar verschilt per bloem. Niet alle
planten bevatten nectar, rozen bijvoorbeeld hebben het niet, dit verklaart ook
dat niet elke bloem-soort even geliefd is bij vlinders, zij houden dus niet van
bloemen waar geen nectar in zit. Veel bloemen zijn voor hun bestuiving
afhankelijk van insekten, zij moeten dus (bijvoorbeeld) vlinders zien te lokken,
zij doen dit door middel van hun kleur, geur en vorm. Vlinders hebben een
redelijk goed gezichtsvermogen, zo herkennen ze op enkele meters afstand niet
alleen makkelijk hunsoortgenoten, maar ook bloemen. Het is gebleken dat
dagvlinders vooral voorkeur hebben voor paarse, rode en roze bloemen. Ook wel
voor geel en wit, maar wel een stuk minder.Vlinders zuigen nectar op uit bloemen
door middel van hun lange roltong, deze bestaat uit twee naar elkaar toe
gedraaide halve buizen (maxillen), als de vlinder net uit zijn pop gekomen is,
is deze tong nog niet bruikbaar omdat de twee helften nog niet in elkaar
gedraaid zijn. De roltong is alleen geschikt om mee te zuigen, zodat de vlinder
alleen maar vloeibaar voedsel binnen kan krijgen. De tong is ontzettend lang,
zodat deze ook geschikt is om nectar uit de diepste bloemkelken te kunnen halen.
De levenswijze van vlinders
Vlinders vliegen natuurlijk niet overal even vrolijk rond, alle vlinders stellen
een aantal eisen aan hun leefgebied; er moet een geschikte temperatuur zijn, ook
moet de lucht niet al te vochtig zijn. De planten die dienen als hun voedsel
moeten in de omgeving groeien, daarover lees je straks meer.
Ook kunnen vlinders niet zomaar vliegen, hun lichaamstemperatuur moet minimaal
20?C zijn om te kunnen vliegen, maar het liefst zelfs tussen de 30 en de 35?C.
Hun lichaamstemperatuur is afhankelijk van de temperatuur in de omgeving.Als een
vlinder een te lage lichaamstemperatuur heeft kan hij zichzelf opwarmen, ook bij
vlinders heet dat ?zonnen?, hij doet dat bijvoorbeeld door in de buurt van een
bosbrand te gaan zitten / vliegen, of bij zanderige plekken, waar hij
zonnestralen kan opvangen. Ook schaduwplekken zijn erg belangrijk voor vlinders,
op een hete zomerdag bijvoorbeeld moeten ze ook wat kunnen afkoelen.
Vlinders zijn planteneters, maar wat ze precies eten hangt heel erg van de soort
af. Sommigen eten bladeren van kamperfoelie, maar anderen eten slechts
eikeblaadjes. Ook wordt er van de klimop, hulst en struikheide gegeten. Zo zie
je dat dat sterk verschilt.
Rupsen, poppen en vlinders als voedsel voor andere dieren
Natuurlijk zijn er ook dieren die vlinders eten, zijn ergste vijanden zijn
mensen, vogels, muizen, vleermuizen, spinnen en sommige andere insecten. Rupsen
worden vooal gegeten door vogels, kevers en padden. Deze rupsne en vlinders
hebben in de natuur een voedselfunctie voor andere dieren.Vlinders zorgen er op
verschillende manieren voor dat zijzelf, hun eitjes en hun pop niet door hun
vijanden opgegeten kunnen worden:
-Camouflage
Vlinder-eitjes worden voor de vlinder verstopt aan onderkanten van bladeren. De
eitjes hebben ook een schutkleur zodat ze niet opvallen. De pop heeft ook een
schutkleur, en word goed verstopt voor vijanden, netals de eitjes. Ook rupsen
lijken vaak op takken of blaadjes, of hebben zelfs de zelfde kleur als de plant
waar ze op zitten. Sommige vlinders kunnen ook een hele onopvallende kleur
hebben, de vleugels van de kleine vos (een vlindersoort) zijn bijvoorbeeld van
boven prachtig gekleurd maar van onderen zijn ze heel onopvallend, als ze dan
op een bepaald moment niet op willen vallen, vouwen ze gewoon hun vleugels
dicht.
-Opvallende kleuren
De meeste rupsen zijn groen en leven in een omgeving van bladeren, takken enz.
en vallen dus niet op, maar sommige zijn ook juist heel vel gekleurd, de felle
kleuren zijn dan bedoelt als een waarschuwing voor zijn vijanden, ze willen
daarmee laten zien dat ze giftig zijn.
-Grote ogen
Sommige vlinders hebben vlekken op hun vlinders in de vorm van een oog, ze zijn
meestal ook fel gekleurd. Deze zijn bedoelt om vijanden af te schrikken vijanden
denken dan dat het echte ogen zijn en schrikken erg, hierover kan je meer lezen
in het hoofdstuk ?de schoonheid van een vlinder?. Een voorbeeld van een vlinder
met ?ogen? op zijn vleugels in de dagpauwvlinder.
Een andere (en een van de ergste) vijanden van een vlinder, rups en pop is de
sluipwesp, hij eet ze weleens waar niet op, maar wat hij wel voor vreselijks
doet is het volgende; zij legt haar eitjes ?n de rupsen, deze eitjes komen uit
en de larven van de sluipwesp eten de rups langzaam op, de belangrijkste organen
eten ze pas het laatste opm zodat de rups nog tot het allerlaatste blijft leven
om hen van dienst te zijn.
-Zelf eten vlinders geen dieren of andere insecten, ze eten groente, stuifmeel
en bladeren.
De schoonheid van de vlinder
Zoals je al in een eerder hoofdstuk hebt kunnen lezen bezitten vlinders niet
meteen al zoveel schoonheid.Als ze net uit hun pop komen zijn hun vleugels nog
een beetje verfrommeld
en moeten ze eerst worden ontvouwd voordat het mooie kleurige vleugels worden.
Een vlinder bestaat (net als elk ander insect) uit drie delen: de kop, het
borststuk en het achterlijf. Op zijn kop heeft de vlinder sprieten (antennes),
bij dagvlinders is het uiteinde daarvan altijd wat verdikt. Onder de ogen zitten
twee palpen, daaronder zit de roltong waarmee de vlinder
nectar kan opzuigen, meer hierover heb je kunnen lezen in het hoofdstuk ?het
bestuiven van bloemen?. Deze is erg lang, zodat hij ook nectar uit hele diepe
bloembuizen kan halen. Het achterlijf en het borststuk zijn beiden onderverdeeld
in segmenten, het borstuk bestaat uit drie, en het achterlijf uit tien
segmenten. Aan het borstuk zitten drie poten. Aan het achterlijf kan je ook zien
of de vlinder een mannetje of een vrouwtje is, het achterlijf van een vrouwtje
is meestal veel dikker en korter dan dat van een mannetje, maar bij sommige
soorten kan je hun geslachten veel makkelijker uit elkaar houden, bijvoorbeeld
bij de Blauwtjes. Bij hen zijn alleen de mannetjes blauw, en de vrouwtjes
meestal bruin.
Het mooiste deel van een vlinder zijn natuurlijk zijn vleugels, zij zitten ook
aan het borstuk, het zijn er vier. In het borstuk zitten krachtige vliegspieren,
zij zorgen er voor dat de vlinder kan vliegen.
De vleugels bestaan uit dunne, dubbele vliezen, ze worden gespannen door aders,
die zich (uiteraard) in de vleugels bevinden. Een vlinder-vleugel bestaat
eigenlijk uit allemaal kleine schubjes, vandaar ook de naam van de insectengroep
waar de vlinder bij hoort ?lepidoptera?, Latijn voor schubvleugelingen. De
schubjes bevatten pigmenten waardoor de vleugels worden gekleurd. Elk schubje
heeft een andere kleur, zo kunnen er hele mooie figuren ontstaan. Op sommige
vleugels zijn die figuren niet meer zo goed te zien omdat die vlinder al zo lang
heeft gevlogen, dat hij een paar van zijn schubben kwijt is. Dit gebeurt ook als
je een vlinder aanraakt. Die felle kleuren hebben natuurlijk ook een functie,
meerdere zelfs; ze proberen hun vijanden af te schrikken, sommige vlinders
hebben bijvoorbeeld ?ogen? op hun vleugels, als een vlinder-eter zoals een vogel
hem dan wil opeten dan opent de vlinder zijn vleugels, de vogel schrikt dan van
die ogen op zijn vleugels, dan kan de vlinder snel wegvliegen. Ook kan het een
waarschuwing zijn voor dieren die vlinders eten, om te laten zien dat ze giftig
zijn. Een andere functie is het dienen als schutkleur, je zou dat natuurlijk
niet zo snel denken aangezien de meeste vlinders door hun kleur juist opvallend
zijn, maar niet alle vlinders vallen zo op. Dikkekopjes bijvoorbeeld, zijn bruin
van kleur en je ziet ze bijna niet zitten tussen het hoge gras. Dus eigenlijk
zijn die vleugels heel handig voor een vlinder, misschien zou het ze zonder hun
vleugels wel helemaal niet lukken te overleven.
Conclusie
Ik wil graag proberen antwoord te geven op mijn hoofdvraag:
-Als ik aanneem dat ieder dier in de hele natuur een bepaalde functie heeft,
wat is dan de functie van een vlinder?
Ik heb hier wel degelijk een antwoord op gevonden, meerdere zelfs.
Een van de functies is dat hij nectar uit bloemen zuigt, daardoor bestuift hij
bloemen,
en zorgt zo voor het voortplanten van de bloemen.
Ten tweede is hij natuurlijk goed als voedsel voor andere dieren, dat is hij
zowel als rups, als pop en als vlinder.
De laatste functie is dat hij gewoon heel erg mooi is, hij maakt je vrolijk!
Bronnen
- http://www.vlinderskijken.nl
- http://www.intratuin.nl/buiten/buitengroen/perkgoed/01a
- http://www.tenan.vuurwerk.nl/reports/wadden/vlinder.htm
- http://www.natuurdichtbij.nl/archief/vlinders.htm
- http://www.taptoe.nl/datacon/spreekbeurt_old.asp?ItemId=100
- ?J.A. d?r Mouw, Volledig dichtwerk?, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1968
- ?Hall?s ge?llustreerde encyclopedie van symbolen in oosterse en westerse
kunst?, Primavera pers, Leiden, 1996
- ?Hall?s Iconografisch handboek Onderwerpen, symbolen en motieven in de
beeldende kunst?, Primavera pers, Leiden, 1979
- ?Dagvlinders in de Benelux?, Stichting Koninklijke Nederlandse
Natuurhistorische Vereniging de Vlinderstichting, 1990
- ?Geschiedenis van de Wereld der Natuur? Zuid boekprodukties, Lisse, 1990