Werkstuk: Koning Arthur
Voorwoord
Gedurende de periode dat we in de laatste klassen van de basisschool en de eerste van de middelbare school zaten, was we altijd gefascineerd door ridderverhalen. Van Ivanhoe tot koning Arthur we waren even geboeid. In de verhalen van de laatste (koning Arthur) stuitte we op een mysterieus en mystiek onderwerp. Een van de ridders van koning Arthur en van de ronde tafel, genaamd Parcival, was op zoek naar een soort kelk, die bijzondere krachten zou bezitten omdat Jezus' bloed daarin zou opgevangen zijn. Hij had deze graal gevonden en zou hem bewaken ergens in een burcht (graalburcht) in Zuid-Frankrijk.
Met de toename van ons huiswerk kwam een afname van onze interesse in ridderverhalen en dergelijke. We hadden altijd gedacht dat dit verzonnen verhalen waren. Totdat we een paar jaren terug Indiana Jones and the last crusade zagen. Hierin was de vader van Indiana Jones (gespeeld door Sean Connery) helemaal in de ban van de graal en hij was al zijn hele leven bezig met een zoektocht naar de graal. We hadden altijd gedacht dat de graal alleen in 'koning Arthur verhalen' voorkwam en hier ook 'bij' hoorde. In de film werd hevig jacht gemaakt op de graal, niet alleen door Indiana Jones, maar ook door de Nazi's. Hierdoor werd onze interesse weer aangewakkerd en besloten we in een encyclopedie wat informatie op te zoeken over de graal en zo kwamen we erbij dat het verhaal niet helemaal fictie is.
Met de laatste zin van de vorige alinea wil we echter niet beweren dat we een scriptie ga schrijven over de feiten omtrent de graal, we vind het interessanter de verschillende mythes te belichten en de groep mensen voor wie deze mythen waarheid waren te onderzoeken.
We hoop dat we nu een beetje hebben uitgelegd hoe we op het onderwerp de graal ben gekomen en we willen in deze geschiedenisscriptie een beeld geven van de legendes en invloeden omtrent de graal. Deze vragen hebben we uitgewerkt in een aantal onderzoeksvragen, waar we per vraag een hoofdstukje aan wijden.
v Hfdst 1 Wat is de graal en wat voor legendes zijn er omtrent, en door wie zijn ze verspreid?
v Hfdst 2 Wanneer kwamen de legendes op en is het te verklaren waarom toen?
v Hfdst 3 Wie zocht / zoekt naar de graal en waarom?
v Hfdst 4 Wat was de invloed van de graalqueeste op het middeleeuwse leven en in het bijzonder dat van de kruistochtridders en van de geestelijken?
v Hfdst 5 Hoe kon het zijn dat de graalmythe heeft overleefd?
v Hfdst 6 Is er nog in een andere tijd een opleving van de graalmythe / -queeste geweest?
Meteen valt op dat de vraag 'bestaat de Graal?' ontbreekt. Deze vraag kan we waarschijnlijk niet oplossen omdat het ons aan authentieke geschriften ontbreekt en we ook niet over de middelen beschikken om op 'jacht' te gaan. Daarnaast zijn er al zeer veel mensen geweest die hebben geprobeerd deze vraag te beantwoordenen, de Graal te vinden en te profiteren van zijn eventueel 'bijzonder krachten'.
We hoop dat u onze scriptie geboeid en met veel plezier zal lezen.
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Wat is de graal, wat voor legendes zijn er omtrent en door wie zijn ze verspreid?
Hoofdstuk 1.1 Wat is de Graal?
Hoofdstuk 1.2 Wat voor legendes zijn er omtrent de graal?
Hoofdstuk 1.3 Door wie zijn de legendes verspreid?
Hoofdstuk 2 Wanneer kwamen de legendes op en is te verklaren waarom toen?
Hoofdstuk 2.1 Wanneer kwamen de legendes op?
Hoofdstuk 2.2 Waarom kwamen de legende juist toen op?
Hoofdstuk 3 Wie zocht / zoekt naar de graal en waarom?
Hoofdstuk 4 Wat was de invloed van de graalqueeste op het dagelijkse leven in de middeleeuwen en met name dat van de kruisvaarders en van de geestelijken?
Hoofdstuk 5 Hoe kon het zijn dat de graalmythe heeft overleefd?
Hoofdstuk 6 Is er nog in een andere tijd een opleving van de graalmythe -queeste geweest?
Conclusie en nawoord
Hoofdstuk 1 Wat is de graal wat voor legendes zijn er omtrent en door wie zijn deze verspreid?
Hoofdstuk 1.1 Wat is de graal?
De graal is de beker waar het bloed van Jezus Christus in is opgevangen toen hij aan het kruis hing.
Hoofdstuk 1.2 Welke mythen doen er omtrent de graal de ronde?
Natuurlijk zijn er over een belangrijk en religieus onderwerp vele verhalen/mythen in omloop en het zou geen enkele moeite kosten om deze scriptie alleen te vullen met de verschillende versies. We hebben er echter voor gekozen om in ons werkstuk slechts twee van deze mythen te behandelen. We hebben gekozen voor de twee meest bekende.
1 Toen Jezus Christus aan het kruis hing en zijn dood nabij was werd hem een genade steek toegebracht door een Romeins soldaat. Deze stak hem met zijn speer in Jezus' hart. Jozef van Arimatea was een van de vrienden van Jezus die hierbij aanwezig was. Hij ving het uit de wond sijpelende bloed op in een kelk die hij toevallig bij zich had. Nadat Jozef (niet de vader van Jezus!!) Jezus begraven had werd hij door de Romeinen gearresteerd op verdenking van medeplichtigheid aan Jezus' daden. Zijn straf was levend te worden opgesloten in dezelfde graftombe als Jezus. Gelukkig voor Jozef ging de graal ook mee naar binnen.
Enkele jaren later kwam keizer Vespasianus naar Jeruzalem. Hij liet de dichtgemetselde tombe open breken en daar troffen zij volgens de legende Jozef van Arimatea nog in leven aan. Hij had zich in leven weten te houden door de wonderlijke krachten van de graal.
Jozef trekt na zijn bevrijding weg met zijn zuster en hij sticht een dorpje. Na een 'succesvol' begin met overvloedige oogsten en rijkdom zakt het dorpje weg in zijn succes. "De zonden van de dorpelingen deden de oogsten mislukken". Jozef deed het volgende; hij droeg zijn volgelingen op een maal te bereiden, net als het beroemde laatste avondmaal. Hij zette de graal in het midden van de tafel, met een vis erin. Alleen mensen met een zuiver geweten konden aan de tafel blijven zitten door de magische krachten van de graal. "Door de wonderkracht van de graal werden zij gevoed met het lichaam van de vis en vervuld van een zaligheid die het bloed van Christus vanuit de graal verspreidde". Hierdoor werden de dorpelingen gezuiverd en herwonnen de akkers en de gewassen hun vruchtbaarheid.
Een van de jonge dorpelingen werd door Jozef uitgekozen tot de nieuwe graalbeheerder, de graalridder. Jozef leerde Alain, zo heette de jongen, alle geheimen van de graal en op zijn sterfbed droeg hij de graal over aan Alain. Alain nam de graal mee naar West-Brittannië alwaar hij een nieuwe kolonie stichtte en de graal onderbracht in een door hem gebouwd kasteel.
2 De tweede mythe begint natuurlijk hetzelfde Jozef van Arimatea vangt het bloed van Jezus op in een kelk die ook tijdens het laatste avondmaal is gebruwet. Hij en zijn zoon Josephus hielden de graal en zijn heilige inhoud gedurende vele jaren verborgen totdat zij op een dag vertrokken geïnspireerd door God op een reis door de wereld op zoek naar een veilige plaats waar zij hun heilige voorwerp veilig zouden kunnen verbergen.
tijdens deze gevaarlijke tocht stuitten Jozef en Josephus op twee heidense koningen. Zij weten deze koningen echter te bekeren tot het Christendom en hen zelfs over te halen mee te trekken op zoek naar een plaats voor de graal.
Uiteindelijk komen zijn terecht aan de kust van Brittannië Na de dood van Jozef en zijn zoon bouwen hun volgelingen een kasteel genaamd Corbenic. Ook in deze mythe ontstaat er echter onenigheid: een van de twee koningen wordt verblind door het licht van de graal omdat hij te dichtbij kwam. Tegelijkertijd werd het land getroffen door een vloek die er voor zorgde dat het land dor en kaal maakte. Jozef van Arimatea had dit alles al lang voordat zij in Brittannië aankwamen voorspeld, maar tegelijkertijd voorspelde hij ook dat op een dag het kasteel Corbenic bezocht zou worden door een goede ridder die de koning van zijn blindheid zou genezen en de vloek op het land zou opheffen.
Hoofdstuk 1.3 Door wie zijn de graal mythen verspreid?
In vrijwel elke samenleving in de middeleeuwen deden verhalen de ronde over wonderbaarlijke figuren en voorwerpen. Vaak werd met de komst van het Christendom een einde gemaakt aan deze 'heidense' gewoonten en gebruween, toch werden er bepaalde elementen overgenomen van hun oude geloofsovertuigingen. Het voorwerp, wat later de graal zou worden stond symbool voor voedsel, vruchtbaarheid en welvaart. Andere namen voor dit voorwerp zijn Cornucopia en de hoorn des overvloeds. De kerkelijke leiders goten er een Christelijk jasje overheen wat de band met de kerk moest versterken en het geloof in God moest doen toenemen.
Hoofdstuk 2 Wanneer kwamen de legendes op en is te verklaren waarom juist toen?
Hoofdstuk 2.1 Wanneer kwamen de legendes op?
Zoals we al even hebben laten doorschemeren in de vorige paragraaf zijn er verhalen over voorwerpen die onbeperkt voedsel en vruchtbaarheid verschaffen van alle tijden. Zelfs in de Griekse oudheid waren er al dit soort verhalen. Het is daarom moeilijk vast te stellen in welke periode de echte graalmythe ontstond en een precies jaartal is natuurlijk zeer moeilijk te geven. Toch zal we proberen een beetje in de buurt te komen en wel door te stellen dat de mythe moet zijn ontstaan in de periode dat het Christendom zijn intrede heeft gedaan in de westelijke wereld. Dit gebeurde in de periode van 300 na Christus toen keizer Constantijn het Christendom als staatsgodsdienst instelde en de Germaanse volkeren bekeerde of althans dit probeerde. De graalmythes zullen dus hun oorsprong hebben gevonden in de periode na 300 na Christus.
Hoofdstuk 2.2 Is te verklaren waarom juist toen de graalmythe opkwam?
Het is natuurlijk een open deur om dan te beweren dat het antwoord op deze vraag is dat toen het Christendom zijn intrede deed. Dit klopt natuurlijk wel maar het is veel interessanter om te weten en te onderzoeken waarom er voorwerpen worden aanbeden die vruchtbaarheid symboliseren. Hiermee breid we dus de vraag uit tot Waarom worden symbolen aanbeden die vruchtbaarheid symboliseren en wanneer is dat ontstaan.
Het antwoord hierop is dat sinds het begin van de mensheid er wel een godin of god van de oogst is, door deze te aanbidden hoopt het volk in kwestie op regen of juist op minder regen of op vruchtbare grond te krijgen. Als voorbeeld hiervan kun je de Grieks- Romeinse godin Demeter ( ook wel Ceres genaamd ) nemen. Zij werd afgebeeld als een dweke, ronde vrouw. Dit symboliseerde welvaart en vruchtbaarheid; het dwe en rond zijn wordt dan gezien als een gevolg van het zwanger zijn van de vrouw.
Hoofdstuk 3 Wie zocht / zoekt er na de graal en waarom?
Interessant om bij dit hoofdstuk toe te voegen is het begrip de graalqueeste. Queeste betekent volgens het woordenboek een langdurige en avontuurlijke zoektocht naar een bepaald belangrijk voorwerp. Bij de graalqueeste komt bij veel mensen de naam koning Arthur op. Koning Arthur is waarschijnlijk een mythologisch figuur. Hij symboliseerde de perfecte koning die gesteund door zijn even trouwe als dappere ridders werd gesteund. Zijn rijk was haast perfect. Er heerste vrede en iedereen was tevreden en gelijk, ook was er volgens de mythen sprake van een democratie. Dit gelijk zijn was zelfs zo belangrijk dat de ridders tijdens vergaderingen aan een ronde tafel zaten. Dit zodat niemand aan het hoofd zat en er dus geen sprake was van een leider maar van gelijke rechten en evenveel zeggenschap. De ridders van koning Arthur blonken allemaal uit in dapperheid, rechtschapenheid en zij waren zeer godsdienstig. Dit godsdienstig zijn vertaalde zich in drie gevallen in een zoektocht naar de graal.
We zal in deze alinea in het kort het verhaal van de queeste naar de heilige graal vertellen. Nadat de graal in een soort visioen aan de ridders van de ronde tafel was verschenen besloten zij op zoek te gaan na dit wonderlijke voorwerp. Parsival ( ook wel gespeld als Perceval ) was de eerste die een poging waagde. Hij berewete het graalkasteel, maar liet het na drie belangrijke vragen te stellen en zo lukte het Parsival niet om de graal te bemachtigen. De tweede ridder was de alom bekende Lancelot. Het lukte hem door zijn dapperheid en moed het graalkasteel te bereken, maar omdat hij niet zonder zonden was, Lancelot had volgens de legende een affaire gehad met de vrouw van Koning Arthur, mocht hij slechts op een afstandje naar de graal kijken. Toen hij dichterbij kwam werd hij getroffen door een lichtflits en bleef vervolgens 24 dagen voor dood liggen. De derde en laatste ridder die een poging waagde en dit keer de succesvolle was Galahad, de zoon van Lancelot. Deze blonk net als zijn vader uit in dapperheid en moed en was daarnaast zonder zonden, ook wist hij zich aan de gedragsregels te houden waarna gasten zich in een kasteel behoren te gedragen ( dit was de oorzaak dat Parsival zijn graalqueeste niet met succes kon afronden). De graal verscheen aan Galahad in zijn volle glorie en bij het zien van zo veel pracht en praal realiseerde Galahad zich dat hij geen behoefte meer had om in deze wereld te blijven. Galahad veranderde in een geestelijk wezen en werd door engelen naar de hemel gedragen. "En met deze volmaakte ridder steeg ook de heilige graal naar de hemel."
De reden dat we dit mythologisch verhaal in onze scriptie hebben opgenomen is de laatste zin. Onder het strijdvaardige deel van de Cistercienzer monnween ontstond een groep genaamd de tempeliers. zij streefden de zelfde idealen van moed, dapperheid en godsdienstigheid na als Galahad zou hebben gehad. Deze tempelierorde die in 1190 gesticht was om de pelgrims te beschermen tegen de Saracenen tijdens hun bedevaartstochten droegen witte gewaden met daarop rode kruiden. In het heilige land hielden zij zich vooral bezig met een zoektocht na een overblijfsel van het kruis van Jezus. De Saracenen scheepten de tempeliers echter af met een vervalsing. Deze tempeliers hebben de koning Arthur verhalen aangepast en verchristelijkt. Lancelot werd vanwege zijn overspel bijvoorbeeld afgekraakt en de eerder genoemde Galahad werd de hemel in geprezen vanwege zijn goede eigenschappen. deze tempeliers wisten zich in korte tijd op te werken tot de rijkste stand van Frankrijk. dit leidde natuurlijk tot zeer veel afgunst. Koning Filips II wist paus Clemens V er toe te brengen de orde in de eerste deel van de 14e eeuw af te schaffen. De grootmeester van de orde werd wegens duivelse praktijken ter dood gebracht op de brandstapel. Ook de andere leden van de orde brachten het er niet goed af, zij werden ook ter dood gebracht op de brandstapel. Filips de schone wist zich vervolgens de rijkdommen van de tempeliers toe te eigenen.
Feiten van een zoektocht van de NAZI's naar de graal zoals we al in het voorwoord hebben vermeld, hebben we nergens gevonden. Het lijkt ons onwaarschijnlijk vooral omdat de fascisten eigenlijk anti-godsdienst waren. Wel is her natuurlijk het geval geweest dat de NAZI's tijdens hun verblijf in de bezette gebieden allerlei oude kunstschatten hebben geroofd.
Na een korte zoektocht, onder andere op internet, hebben we ook geen aanwijzingen kunnen vinden dat er een zoektocht na de graal loopt.
Hoofdstuk 4 Wat is de invloed van de graalmythe-queeste op het dagelijkse leven in de middeleeuwen en met name dat van de kruisridders en van de geestelijken?
Zoals we in het vorige hoofdstuk hebben beschreven was er een ridderorde die leefde volgens de idealen die de graalridder Galahad had. De tempeliers waren een van de fanatiekste groeperingen als het om geloof ging in de middeleeuwen aan de kant van het Christendom. Deze orde was een onderdeel van de Cistercenzier monnween. De orde werd gekozen uit de sterkste van de monnween en ook diverse leden van de adel sloten zich aan. Het hoofddoel van de orde was het beschermen van de pelgrims en ervoor te zorgen dat het heilige graf en de vele andere monumenten in het heilige land in Christelijke handen zouden blijven. De tak van de gewone monnween hield zich bezig met het overschrijven van boeken, zoals dat gebeurde voordat de boekdrukkunst werd uitgevonden rond 1450 of door Laurenz Janszoon Coster in Haarlem of door Gutenberg uit Mainz. Wat het werk van de Cistercenzier monnween belangrijk maakte is dat zij de koning Arthur verzameld hebben, deze verchristelijkt en wel in zo'n vorm gegoten dat het voor de tempeliers een soort tweede bijbel was geworden. Overspel en andere uitspattingen worden als zeer slecht omschreven en idealen van moed, dapperheid, omgangsmanieren en vooral godsdienstigheid worden de hemel in geprezen.
Voor de gewone burger uit de middeleeuwen zal het verhaal een soort droom zijn geweest. Als je uit de graal zou drinken werd je onsterfelijk volgens de legende en dat betekende heel wat in de middeleeuwen waar de levensduurverwachting toch al niet hoog was. Tevens zal dit verhaal door de geestelijken en priesters zijn verteld om het geloof in God te doen toenemen en de hoop op beter in leven te houden.
Hoofdstuk 5 Hoe kon het zijn dat de graalmythe heeft overleefd?
De overleving van de graalmythe is zoals we al eerder hebben beschreven te wijten aan de eerdere verhalen die er over een soort graal de ronde deden. Al in de oudheid werden voorwerpen aanbeden die moesten zorgen voor vruchtbaarheid van het land of van de vrouwen. De graalmythe is in feite in vermenging van dit verhaal met Christelijke bijbelverhalen en de deugden van de ridders uit de middeleeuwen. Door deze vermenging zijn veel verschillende verhaaltjes c.q. legendes een geworden. De overleving zal ook in gevolg zijn van het feit dat veel volkeren nog steeds leven van de landbouw en dus afhankelijk zijn van veel onzekere factoren. Door te bidden tot een of andere god of voorwerp hopen zij deze factoren naar hun hand te zetten.
Hoofdstuk 6 Is er in een andere tijd nog een opleving van de graalmythe of -queeste geweest dan in de middeleeuwen?
Deze vraag hebben we voor een gedeelte al beantwoord in een vorig hoofdstuk. Er zijn behalve geruchten geen feiten over zoektochten van de NAZI's. Wel zijn er zo als we eerder hebben vermeld vele kunstwerken en andere belangrijke voorwerpen uit de oudheid geroofd en verzameld om ten toon te worden gesteld in Berlijn of in andere musea. Deze voorwerpen zijn meestal in handen gekomen van de Russen, die eerder in Berlijn waren dan de Amerikanen en de andere geallieerden. De kunstvoorwerpen zijn in groten getalen afgevoerd naar Moskou en daar opgeslagen in depots. Veel kunstwerken zijn weer 'boven water' gekomen, maar veel is ook nog vermist.
Conclusie en nawoord
Zoals we al in het voorwoord schreven hebben we op onze zoektocht geen bewijzen kunnen vinden over een daadwerkelijk bestaan van de graal. We zijn wel tot de conclusie gekomen dat het verhaal een grote rol heeft gespeeld in het bestaan van verschillende bevolkingsgroepen. Ook heeft de graal en zijn mythen een grote rol gespeeld in de literatuur, bijvoorbeeld de ridder-, Graal- en Arthurverhalen. We verwachten dat de graalmythes in de toekomst in de vergetelheid zullen raken vanwege de afnemende invloed van het geloof en de toenemende rijkdom, die het niet meer nodig maken dergelijke voorwerpen te aanbidden of te vereren.
Literatuur en bronnenlijst
Chrestien de Troyes: Parsival of de geschiedenis van de Graal
Robert de Boron: Merlijn, verkondiger van de Graal
David Day: Koning Arthur, het ontstaan van een mythe
De Winckler Prins encyclopedie
Encarta 98
Internet
Gedurende de periode dat we in de laatste klassen van de basisschool en de eerste van de middelbare school zaten, was we altijd gefascineerd door ridderverhalen. Van Ivanhoe tot koning Arthur we waren even geboeid. In de verhalen van de laatste (koning Arthur) stuitte we op een mysterieus en mystiek onderwerp. Een van de ridders van koning Arthur en van de ronde tafel, genaamd Parcival, was op zoek naar een soort kelk, die bijzondere krachten zou bezitten omdat Jezus' bloed daarin zou opgevangen zijn. Hij had deze graal gevonden en zou hem bewaken ergens in een burcht (graalburcht) in Zuid-Frankrijk.
Met de toename van ons huiswerk kwam een afname van onze interesse in ridderverhalen en dergelijke. We hadden altijd gedacht dat dit verzonnen verhalen waren. Totdat we een paar jaren terug Indiana Jones and the last crusade zagen. Hierin was de vader van Indiana Jones (gespeeld door Sean Connery) helemaal in de ban van de graal en hij was al zijn hele leven bezig met een zoektocht naar de graal. We hadden altijd gedacht dat de graal alleen in 'koning Arthur verhalen' voorkwam en hier ook 'bij' hoorde. In de film werd hevig jacht gemaakt op de graal, niet alleen door Indiana Jones, maar ook door de Nazi's. Hierdoor werd onze interesse weer aangewakkerd en besloten we in een encyclopedie wat informatie op te zoeken over de graal en zo kwamen we erbij dat het verhaal niet helemaal fictie is.
Met de laatste zin van de vorige alinea wil we echter niet beweren dat we een scriptie ga schrijven over de feiten omtrent de graal, we vind het interessanter de verschillende mythes te belichten en de groep mensen voor wie deze mythen waarheid waren te onderzoeken.
We hoop dat we nu een beetje hebben uitgelegd hoe we op het onderwerp de graal ben gekomen en we willen in deze geschiedenisscriptie een beeld geven van de legendes en invloeden omtrent de graal. Deze vragen hebben we uitgewerkt in een aantal onderzoeksvragen, waar we per vraag een hoofdstukje aan wijden.
v Hfdst 1 Wat is de graal en wat voor legendes zijn er omtrent, en door wie zijn ze verspreid?
v Hfdst 2 Wanneer kwamen de legendes op en is het te verklaren waarom toen?
v Hfdst 3 Wie zocht / zoekt naar de graal en waarom?
v Hfdst 4 Wat was de invloed van de graalqueeste op het middeleeuwse leven en in het bijzonder dat van de kruistochtridders en van de geestelijken?
v Hfdst 5 Hoe kon het zijn dat de graalmythe heeft overleefd?
v Hfdst 6 Is er nog in een andere tijd een opleving van de graalmythe / -queeste geweest?
Meteen valt op dat de vraag 'bestaat de Graal?' ontbreekt. Deze vraag kan we waarschijnlijk niet oplossen omdat het ons aan authentieke geschriften ontbreekt en we ook niet over de middelen beschikken om op 'jacht' te gaan. Daarnaast zijn er al zeer veel mensen geweest die hebben geprobeerd deze vraag te beantwoordenen, de Graal te vinden en te profiteren van zijn eventueel 'bijzonder krachten'.
We hoop dat u onze scriptie geboeid en met veel plezier zal lezen.
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Wat is de graal, wat voor legendes zijn er omtrent en door wie zijn ze verspreid?
Hoofdstuk 1.1 Wat is de Graal?
Hoofdstuk 1.2 Wat voor legendes zijn er omtrent de graal?
Hoofdstuk 1.3 Door wie zijn de legendes verspreid?
Hoofdstuk 2 Wanneer kwamen de legendes op en is te verklaren waarom toen?
Hoofdstuk 2.1 Wanneer kwamen de legendes op?
Hoofdstuk 2.2 Waarom kwamen de legende juist toen op?
Hoofdstuk 3 Wie zocht / zoekt naar de graal en waarom?
Hoofdstuk 4 Wat was de invloed van de graalqueeste op het dagelijkse leven in de middeleeuwen en met name dat van de kruisvaarders en van de geestelijken?
Hoofdstuk 5 Hoe kon het zijn dat de graalmythe heeft overleefd?
Hoofdstuk 6 Is er nog in een andere tijd een opleving van de graalmythe -queeste geweest?
Conclusie en nawoord
Hoofdstuk 1 Wat is de graal wat voor legendes zijn er omtrent en door wie zijn deze verspreid?
Hoofdstuk 1.1 Wat is de graal?
De graal is de beker waar het bloed van Jezus Christus in is opgevangen toen hij aan het kruis hing.
Hoofdstuk 1.2 Welke mythen doen er omtrent de graal de ronde?
Natuurlijk zijn er over een belangrijk en religieus onderwerp vele verhalen/mythen in omloop en het zou geen enkele moeite kosten om deze scriptie alleen te vullen met de verschillende versies. We hebben er echter voor gekozen om in ons werkstuk slechts twee van deze mythen te behandelen. We hebben gekozen voor de twee meest bekende.
1 Toen Jezus Christus aan het kruis hing en zijn dood nabij was werd hem een genade steek toegebracht door een Romeins soldaat. Deze stak hem met zijn speer in Jezus' hart. Jozef van Arimatea was een van de vrienden van Jezus die hierbij aanwezig was. Hij ving het uit de wond sijpelende bloed op in een kelk die hij toevallig bij zich had. Nadat Jozef (niet de vader van Jezus!!) Jezus begraven had werd hij door de Romeinen gearresteerd op verdenking van medeplichtigheid aan Jezus' daden. Zijn straf was levend te worden opgesloten in dezelfde graftombe als Jezus. Gelukkig voor Jozef ging de graal ook mee naar binnen.
Enkele jaren later kwam keizer Vespasianus naar Jeruzalem. Hij liet de dichtgemetselde tombe open breken en daar troffen zij volgens de legende Jozef van Arimatea nog in leven aan. Hij had zich in leven weten te houden door de wonderlijke krachten van de graal.
Jozef trekt na zijn bevrijding weg met zijn zuster en hij sticht een dorpje. Na een 'succesvol' begin met overvloedige oogsten en rijkdom zakt het dorpje weg in zijn succes. "De zonden van de dorpelingen deden de oogsten mislukken". Jozef deed het volgende; hij droeg zijn volgelingen op een maal te bereiden, net als het beroemde laatste avondmaal. Hij zette de graal in het midden van de tafel, met een vis erin. Alleen mensen met een zuiver geweten konden aan de tafel blijven zitten door de magische krachten van de graal. "Door de wonderkracht van de graal werden zij gevoed met het lichaam van de vis en vervuld van een zaligheid die het bloed van Christus vanuit de graal verspreidde". Hierdoor werden de dorpelingen gezuiverd en herwonnen de akkers en de gewassen hun vruchtbaarheid.
Een van de jonge dorpelingen werd door Jozef uitgekozen tot de nieuwe graalbeheerder, de graalridder. Jozef leerde Alain, zo heette de jongen, alle geheimen van de graal en op zijn sterfbed droeg hij de graal over aan Alain. Alain nam de graal mee naar West-Brittannië alwaar hij een nieuwe kolonie stichtte en de graal onderbracht in een door hem gebouwd kasteel.
2 De tweede mythe begint natuurlijk hetzelfde Jozef van Arimatea vangt het bloed van Jezus op in een kelk die ook tijdens het laatste avondmaal is gebruwet. Hij en zijn zoon Josephus hielden de graal en zijn heilige inhoud gedurende vele jaren verborgen totdat zij op een dag vertrokken geïnspireerd door God op een reis door de wereld op zoek naar een veilige plaats waar zij hun heilige voorwerp veilig zouden kunnen verbergen.
tijdens deze gevaarlijke tocht stuitten Jozef en Josephus op twee heidense koningen. Zij weten deze koningen echter te bekeren tot het Christendom en hen zelfs over te halen mee te trekken op zoek naar een plaats voor de graal.
Uiteindelijk komen zijn terecht aan de kust van Brittannië Na de dood van Jozef en zijn zoon bouwen hun volgelingen een kasteel genaamd Corbenic. Ook in deze mythe ontstaat er echter onenigheid: een van de twee koningen wordt verblind door het licht van de graal omdat hij te dichtbij kwam. Tegelijkertijd werd het land getroffen door een vloek die er voor zorgde dat het land dor en kaal maakte. Jozef van Arimatea had dit alles al lang voordat zij in Brittannië aankwamen voorspeld, maar tegelijkertijd voorspelde hij ook dat op een dag het kasteel Corbenic bezocht zou worden door een goede ridder die de koning van zijn blindheid zou genezen en de vloek op het land zou opheffen.
Hoofdstuk 1.3 Door wie zijn de graal mythen verspreid?
In vrijwel elke samenleving in de middeleeuwen deden verhalen de ronde over wonderbaarlijke figuren en voorwerpen. Vaak werd met de komst van het Christendom een einde gemaakt aan deze 'heidense' gewoonten en gebruween, toch werden er bepaalde elementen overgenomen van hun oude geloofsovertuigingen. Het voorwerp, wat later de graal zou worden stond symbool voor voedsel, vruchtbaarheid en welvaart. Andere namen voor dit voorwerp zijn Cornucopia en de hoorn des overvloeds. De kerkelijke leiders goten er een Christelijk jasje overheen wat de band met de kerk moest versterken en het geloof in God moest doen toenemen.
Hoofdstuk 2 Wanneer kwamen de legendes op en is te verklaren waarom juist toen?
Hoofdstuk 2.1 Wanneer kwamen de legendes op?
Zoals we al even hebben laten doorschemeren in de vorige paragraaf zijn er verhalen over voorwerpen die onbeperkt voedsel en vruchtbaarheid verschaffen van alle tijden. Zelfs in de Griekse oudheid waren er al dit soort verhalen. Het is daarom moeilijk vast te stellen in welke periode de echte graalmythe ontstond en een precies jaartal is natuurlijk zeer moeilijk te geven. Toch zal we proberen een beetje in de buurt te komen en wel door te stellen dat de mythe moet zijn ontstaan in de periode dat het Christendom zijn intrede heeft gedaan in de westelijke wereld. Dit gebeurde in de periode van 300 na Christus toen keizer Constantijn het Christendom als staatsgodsdienst instelde en de Germaanse volkeren bekeerde of althans dit probeerde. De graalmythes zullen dus hun oorsprong hebben gevonden in de periode na 300 na Christus.
Hoofdstuk 2.2 Is te verklaren waarom juist toen de graalmythe opkwam?
Het is natuurlijk een open deur om dan te beweren dat het antwoord op deze vraag is dat toen het Christendom zijn intrede deed. Dit klopt natuurlijk wel maar het is veel interessanter om te weten en te onderzoeken waarom er voorwerpen worden aanbeden die vruchtbaarheid symboliseren. Hiermee breid we dus de vraag uit tot Waarom worden symbolen aanbeden die vruchtbaarheid symboliseren en wanneer is dat ontstaan.
Het antwoord hierop is dat sinds het begin van de mensheid er wel een godin of god van de oogst is, door deze te aanbidden hoopt het volk in kwestie op regen of juist op minder regen of op vruchtbare grond te krijgen. Als voorbeeld hiervan kun je de Grieks- Romeinse godin Demeter ( ook wel Ceres genaamd ) nemen. Zij werd afgebeeld als een dweke, ronde vrouw. Dit symboliseerde welvaart en vruchtbaarheid; het dwe en rond zijn wordt dan gezien als een gevolg van het zwanger zijn van de vrouw.
Hoofdstuk 3 Wie zocht / zoekt er na de graal en waarom?
Interessant om bij dit hoofdstuk toe te voegen is het begrip de graalqueeste. Queeste betekent volgens het woordenboek een langdurige en avontuurlijke zoektocht naar een bepaald belangrijk voorwerp. Bij de graalqueeste komt bij veel mensen de naam koning Arthur op. Koning Arthur is waarschijnlijk een mythologisch figuur. Hij symboliseerde de perfecte koning die gesteund door zijn even trouwe als dappere ridders werd gesteund. Zijn rijk was haast perfect. Er heerste vrede en iedereen was tevreden en gelijk, ook was er volgens de mythen sprake van een democratie. Dit gelijk zijn was zelfs zo belangrijk dat de ridders tijdens vergaderingen aan een ronde tafel zaten. Dit zodat niemand aan het hoofd zat en er dus geen sprake was van een leider maar van gelijke rechten en evenveel zeggenschap. De ridders van koning Arthur blonken allemaal uit in dapperheid, rechtschapenheid en zij waren zeer godsdienstig. Dit godsdienstig zijn vertaalde zich in drie gevallen in een zoektocht naar de graal.
We zal in deze alinea in het kort het verhaal van de queeste naar de heilige graal vertellen. Nadat de graal in een soort visioen aan de ridders van de ronde tafel was verschenen besloten zij op zoek te gaan na dit wonderlijke voorwerp. Parsival ( ook wel gespeld als Perceval ) was de eerste die een poging waagde. Hij berewete het graalkasteel, maar liet het na drie belangrijke vragen te stellen en zo lukte het Parsival niet om de graal te bemachtigen. De tweede ridder was de alom bekende Lancelot. Het lukte hem door zijn dapperheid en moed het graalkasteel te bereken, maar omdat hij niet zonder zonden was, Lancelot had volgens de legende een affaire gehad met de vrouw van Koning Arthur, mocht hij slechts op een afstandje naar de graal kijken. Toen hij dichterbij kwam werd hij getroffen door een lichtflits en bleef vervolgens 24 dagen voor dood liggen. De derde en laatste ridder die een poging waagde en dit keer de succesvolle was Galahad, de zoon van Lancelot. Deze blonk net als zijn vader uit in dapperheid en moed en was daarnaast zonder zonden, ook wist hij zich aan de gedragsregels te houden waarna gasten zich in een kasteel behoren te gedragen ( dit was de oorzaak dat Parsival zijn graalqueeste niet met succes kon afronden). De graal verscheen aan Galahad in zijn volle glorie en bij het zien van zo veel pracht en praal realiseerde Galahad zich dat hij geen behoefte meer had om in deze wereld te blijven. Galahad veranderde in een geestelijk wezen en werd door engelen naar de hemel gedragen. "En met deze volmaakte ridder steeg ook de heilige graal naar de hemel."
De reden dat we dit mythologisch verhaal in onze scriptie hebben opgenomen is de laatste zin. Onder het strijdvaardige deel van de Cistercienzer monnween ontstond een groep genaamd de tempeliers. zij streefden de zelfde idealen van moed, dapperheid en godsdienstigheid na als Galahad zou hebben gehad. Deze tempelierorde die in 1190 gesticht was om de pelgrims te beschermen tegen de Saracenen tijdens hun bedevaartstochten droegen witte gewaden met daarop rode kruiden. In het heilige land hielden zij zich vooral bezig met een zoektocht na een overblijfsel van het kruis van Jezus. De Saracenen scheepten de tempeliers echter af met een vervalsing. Deze tempeliers hebben de koning Arthur verhalen aangepast en verchristelijkt. Lancelot werd vanwege zijn overspel bijvoorbeeld afgekraakt en de eerder genoemde Galahad werd de hemel in geprezen vanwege zijn goede eigenschappen. deze tempeliers wisten zich in korte tijd op te werken tot de rijkste stand van Frankrijk. dit leidde natuurlijk tot zeer veel afgunst. Koning Filips II wist paus Clemens V er toe te brengen de orde in de eerste deel van de 14e eeuw af te schaffen. De grootmeester van de orde werd wegens duivelse praktijken ter dood gebracht op de brandstapel. Ook de andere leden van de orde brachten het er niet goed af, zij werden ook ter dood gebracht op de brandstapel. Filips de schone wist zich vervolgens de rijkdommen van de tempeliers toe te eigenen.
Feiten van een zoektocht van de NAZI's naar de graal zoals we al in het voorwoord hebben vermeld, hebben we nergens gevonden. Het lijkt ons onwaarschijnlijk vooral omdat de fascisten eigenlijk anti-godsdienst waren. Wel is her natuurlijk het geval geweest dat de NAZI's tijdens hun verblijf in de bezette gebieden allerlei oude kunstschatten hebben geroofd.
Na een korte zoektocht, onder andere op internet, hebben we ook geen aanwijzingen kunnen vinden dat er een zoektocht na de graal loopt.
Hoofdstuk 4 Wat is de invloed van de graalmythe-queeste op het dagelijkse leven in de middeleeuwen en met name dat van de kruisridders en van de geestelijken?
Zoals we in het vorige hoofdstuk hebben beschreven was er een ridderorde die leefde volgens de idealen die de graalridder Galahad had. De tempeliers waren een van de fanatiekste groeperingen als het om geloof ging in de middeleeuwen aan de kant van het Christendom. Deze orde was een onderdeel van de Cistercenzier monnween. De orde werd gekozen uit de sterkste van de monnween en ook diverse leden van de adel sloten zich aan. Het hoofddoel van de orde was het beschermen van de pelgrims en ervoor te zorgen dat het heilige graf en de vele andere monumenten in het heilige land in Christelijke handen zouden blijven. De tak van de gewone monnween hield zich bezig met het overschrijven van boeken, zoals dat gebeurde voordat de boekdrukkunst werd uitgevonden rond 1450 of door Laurenz Janszoon Coster in Haarlem of door Gutenberg uit Mainz. Wat het werk van de Cistercenzier monnween belangrijk maakte is dat zij de koning Arthur verzameld hebben, deze verchristelijkt en wel in zo'n vorm gegoten dat het voor de tempeliers een soort tweede bijbel was geworden. Overspel en andere uitspattingen worden als zeer slecht omschreven en idealen van moed, dapperheid, omgangsmanieren en vooral godsdienstigheid worden de hemel in geprezen.
Voor de gewone burger uit de middeleeuwen zal het verhaal een soort droom zijn geweest. Als je uit de graal zou drinken werd je onsterfelijk volgens de legende en dat betekende heel wat in de middeleeuwen waar de levensduurverwachting toch al niet hoog was. Tevens zal dit verhaal door de geestelijken en priesters zijn verteld om het geloof in God te doen toenemen en de hoop op beter in leven te houden.
Hoofdstuk 5 Hoe kon het zijn dat de graalmythe heeft overleefd?
De overleving van de graalmythe is zoals we al eerder hebben beschreven te wijten aan de eerdere verhalen die er over een soort graal de ronde deden. Al in de oudheid werden voorwerpen aanbeden die moesten zorgen voor vruchtbaarheid van het land of van de vrouwen. De graalmythe is in feite in vermenging van dit verhaal met Christelijke bijbelverhalen en de deugden van de ridders uit de middeleeuwen. Door deze vermenging zijn veel verschillende verhaaltjes c.q. legendes een geworden. De overleving zal ook in gevolg zijn van het feit dat veel volkeren nog steeds leven van de landbouw en dus afhankelijk zijn van veel onzekere factoren. Door te bidden tot een of andere god of voorwerp hopen zij deze factoren naar hun hand te zetten.
Hoofdstuk 6 Is er in een andere tijd nog een opleving van de graalmythe of -queeste geweest dan in de middeleeuwen?
Deze vraag hebben we voor een gedeelte al beantwoord in een vorig hoofdstuk. Er zijn behalve geruchten geen feiten over zoektochten van de NAZI's. Wel zijn er zo als we eerder hebben vermeld vele kunstwerken en andere belangrijke voorwerpen uit de oudheid geroofd en verzameld om ten toon te worden gesteld in Berlijn of in andere musea. Deze voorwerpen zijn meestal in handen gekomen van de Russen, die eerder in Berlijn waren dan de Amerikanen en de andere geallieerden. De kunstvoorwerpen zijn in groten getalen afgevoerd naar Moskou en daar opgeslagen in depots. Veel kunstwerken zijn weer 'boven water' gekomen, maar veel is ook nog vermist.
Conclusie en nawoord
Zoals we al in het voorwoord schreven hebben we op onze zoektocht geen bewijzen kunnen vinden over een daadwerkelijk bestaan van de graal. We zijn wel tot de conclusie gekomen dat het verhaal een grote rol heeft gespeeld in het bestaan van verschillende bevolkingsgroepen. Ook heeft de graal en zijn mythen een grote rol gespeeld in de literatuur, bijvoorbeeld de ridder-, Graal- en Arthurverhalen. We verwachten dat de graalmythes in de toekomst in de vergetelheid zullen raken vanwege de afnemende invloed van het geloof en de toenemende rijkdom, die het niet meer nodig maken dergelijke voorwerpen te aanbidden of te vereren.
Literatuur en bronnenlijst
Chrestien de Troyes: Parsival of de geschiedenis van de Graal
Robert de Boron: Merlijn, verkondiger van de Graal
David Day: Koning Arthur, het ontstaan van een mythe
De Winckler Prins encyclopedie
Encarta 98
Internet