Werkstuk: Hitler vs Stalin
Probleemstelling
Hoofdvraag: - Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen tussen het nationaal-
socialisme onder Hitler en het communisme onder Stalin?
Deelvragen: - Hoe is de levensloop van Adolf Hitler?
- Wat is het nationaal-socialisme en hoe wordt het door Hitler uitgewerkt?
- Hoe is de levensloop van Joseph Stalin?
- Wat is het communisme en hoe wordt het door Stalin uitgewerkt?
Hoofdstuk 1 De levensloop van Adolf Hitler
Adolf Hitler werd geboren op 20 april 1889 in Braunnua-am-Inn, Oostenrijk-Hongarije. Zijn vader was de douanebeambte Alois Hitler, zijn moeder was Alois? derde vrouw Klara Polzl. Hoewel Hitlers oma joods was, had hij al van jongs af aan een hekel aan de joden. Op de basisschool was Hitler een goede leerling, maar op de middelbare school bleek hij lui te zijn. Hij bleef een keer zitten en verliet tenslotte de school zonder diploma. Toen Hitler 18 was, vertrok hij naar Wenen. Als maatschappelijke mislukkeling neemt Adolf als vrijwilliger dienst in het Duitse leger bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Vrij ernstig gewond en tijdelijk blind ontvangt Adolf het IJzeren Kruis aan het einde van de oorlog. Hij heeft dan de rang van korporaal. Hij komt in contact met een onbelangrijk groepje nationalisten dat zich Deutsche Arbeiterpartei noemt. Hij wordt daar lid van en iets later bestuurslid. In 1923 pleegt Hitler, samen met Ludendorff, een Putsch (staatsgreep) die mislukt. Hij wordt veroordeeld voor hoogverraad en krijgt 5 jaar gevangenisstraf. De gehele nazi-top wordt gearresteerd wat voorlopig het einde betekent van de NSDAP. Hitler wordt vervroegd, maar met een spreekverbod, vrijgelaten uit de gevangenis waar hij het boek “Mein Kampf (mijn strijd)” heeft geschreven. In dit boek heeft Hitler zijn politieke (en antisemitische) idee?n neergelegd. In 1925 wordt de NSDAP heropgericht door Adolf Hitler. Het spreekverbod van Hitler wordt voor Beieren opgeheven; later zullen andere deelstaten hetzelfde doen. In mei 1927 houdt Hitler zijn eerste redevoering na zijn vrijlating. Hitler stelt zich in 1932 kandidaat voor de presidentsverkiezingen. Hij verliest de verkiezingen van Von Hindenburg. In ’33 wordt Hitler Rijkskanselier van Duitsland. De NSDAP wordt de grootste partij, maar heeft nog geen meerderheid. De dood van president Von Hindenburg geeft Hitler de gelegenheid de functies van kanselier en president beide te vervullen. Hij kiest voor de term “F?hrer”. Hitler bepaalde al eerder “Het Groot-Duitse Rijk dient vrij van joden te zijn”. Meer dan de helft van de halfmiljoen joden in Duitsland heeft inmiddels het land verlaten. Joden worden op allerlei manieren weggepest uit het land maar moeten bij emigratie wel alle bezittingen overdragen aan de staat. In ’39 pleegt Georg Elser in M?nchen een aanslag op Hitler; deze mislukt echter. In 1945 pleegt Hitler samen met zijn vrouw, Eva Braun, zelfmoord. De macht komt in handen van admiraal D?nitz.
Hoofdstuk 2 Het nationaal-socialisme onder Hitler
De nationaal-socialistische beweging in Duitsland ontstond ongeveer gelijktijdig met het Italiaanse fascisme (eind 19e eeuw), maar deed er veel langer over om de macht te veroveren. Zoals de Italiaanse beweging het werk van Mussolini was, zo was de Duitse beweging het werk van Adolf Hitler. Mussolini was de schepper van zijn partij, maar Hitler bediende zich met een al eerder ontstane organisatie. Op 5 januari 1919 werd in M?nchen, door Anton Dexler, de Duitse ArbeidersPartij (DAP) opgericht. Op 12 september 1919 bezocht Hitler in zijn functie als verbindingsman van het Duitse leger een bijeenkomst van deze partij. Hij moest een onderzoek doen naar het functioneren van extreem rechtse organisaties. Maar nog diezelfde maand werd Adolf Hitler als zevende lid ingeschreven. De eerste poging tot het organiseren van een massabijeenkomst werd gedaan op 24 februari 1920. Een groot succes was deze nog niet, 2000 mensen hoorden Hitler aan in een rumoerige zaal. Hij wist de mensen toch te boeien en een voorstel aangenomen te krijgen om de naam te wijzigen in Nationaal-Socialistische Duitse ArbeidersPartij (NSDAP). Ook konden vele Duitsers niet aanvaarden dat hun land militair verslagen was. Dus zochten zij de schuld bij vijanden en verraders in eigen land: de democraten, de socialisten en vooral bij de joden.De partij begon zich daarna snel uit te breiden, het was Hitlers sprekerstalent dat de partij groot maakte. Propaganda werd binnen de NSDAP omgevormd tot een ware kunst waarmee men velen wist aan te spreken. In 1921 wist hij de partijleiding van de NSDAP over te nemen. De nationaal socialistische beweging werd sterk verbonden met haar ‘f?rher’ Adolf Hitler. Er zijn veel overeenkomsten tussen het Duitse nationaal-socialisme en het Italiaans fascisme in de jaren van hun ontstaan en de eerste groei: ook de Duitse beweging trok veel aanhang van ontwortelde frontsoldaten; ook zij begon met een links, zelfs socialistisch programma, wat in de loop der jaren vervaagde. Ook keerden ze zich beiden tegen de communisten. Maar er waren enkele verschillen, in Duitsland is het nationalisme belangrijker dan inItali?. Ook behoorde Itali? tot de overwinnaars van de eerste wereldoorlog, Duitsland had een zware nederlaag geleden. In Duitsland was er een neiging tot wraak over de harde vrede van Versailles. In Duitsland bestonden er vanouds anti-semitistische gevoelens en Hitler, die al haat voor de joden had, maakte van het anti-semitisme het hoofdpunt van zijn propaganda. De Duitse nationaal-socialisten gingen uit van een rassenleer waarbij het Arische of Germaanse ras superieur was aan alle andere rassen. De ordehandhaving nam Hitler in eigen hand door een paramilitaire organisatie op te zetten, de SA, de Sturmabteilung. In de tijd van de Duitse economische crisis (1922) en de wereldwijde economische crisis (1929) kwam de man naar voren die de Duitsers een gouden toekomst beloofde. Hij wilde het Verdrag van Versailles in de prullenbak gooien, de werkloosheid omzetten in werkgelegenheid en van Duitsland een sterk en raszuiver land maken, dit was Adolf Hitler. Het duurde niet lang of de NSDAP was de grootste partij van Duitsland. Rekening houdend met de mogelijkheid van een ineenstorting van het Duitse leger door de laatste crisis vatte Hitler met de organisator van de SA, Ernst R?hm, het idee op om te beginnen met het opzetten van een reserve leger dat men zelf in de hand kon houden, dit reserve-leger werd de SS.
In 1933 werd Hitler de regeringsleider (Rijkskanselier) van een coalitiekabinet van de Nationale eenheden. Van de 12 ministers waren er slechts drie lid van de NSDAP. Op 27 februari 1933 was er brand in de Rijksdag (het parlementsgebouw). Voor de Nationaal-socialisten was dit geweldig, want op 5 maart moest er gestemd worden en de aanhang was aan het teruglopen. Omdat Martinus van der Lubbe (de brandstichter) communistische idee?n had, stelden de nazi’s zijn brandstichting voor als een communistisch complot. Hitler haalde president Von Hindenburg over om de grondwet buiten werking te stellen. De bevolking werd angst aangejaagd door de ophanden zijnde communistische staatsgreep en de Duitse kiezers stemden op 5 maart in groten getale op de NSDAP. De Nazi’s waren nog niet in de meerderheid, ze kregen 44 procent van de stemmen. Maar omdat de communistische leden van de Rijksdag hun zetels niet mochten innemen en andere partijen bang waren, kon Hitler een wetswijziging doordrijven waarbij de regering bijna onbeperkte macht kreeg voor een periode van 4 jaar. De socialisten hadden niet genoeg zetels om de wet tegen te houden. Binnen de kortste keren werden nu alle politieke partijen verboden op de NSDAP na en werd de media onder nazi-controle gesteld. Het derde rijk was begonnen. Nationaal-socialisten namen alle leidende functies in. Na de dood van Von Hindenburg in 1934 nam Hitler ook de bevoegdheden van de president over. In een jaar was Duitsland overdekt met een net van concentratiekampen, waarin duizenden politieke tegenstanders en joden zonder vorm van proces werden opgesloten en gruwelijk mishandeld. In de Neurenberger Wetten was de anti-joodse politiek van 1935 omschreven, de 'Wet ter bescherming van het Duitse bloed en de Duitse eer'. Joden werden uit hun ambten gezet, uit de pers en de culturele wereld geweerd en onderworpen aan diepgaande persoonlijke vernederingen. Een van de andere wetten bepaalde dat de hakenkruisvlag voortaan de offici?le vlag van het 'Reich' was.
Ook van omringende landen kreeg hij niet veel commentaar. In sommige landen heerste een gedachte van 'laat hem maar z'n gang gaan, dan stopt hij vanzelf' (pacifisten), en in andere landen heerste de gedachte dat Versailles inderdaad veel te streng was geweest. Duitsland werd een totalitaire staat, de f?hrer was het belangrijkste. Hitler wilde Duitsland uitbreiden, maar zag in dat dit een tweefronten-oorlog zou kunnen ontketenen, namelijk met de West-Europese landen en met Rusland. Daarom sloot Hitler in augustus 1939 een niet-aanvalsverdrag met Stalin. Zo was Duitsland in geval van een oorlog in West-Europa van rugdekking in het oosten verzekerd.
Na al veel grond te hebben veroverd viel Hitler op 1 september 1939 Polen binnen en ontketende daarmee de Tweede Wereldoorlog. Al snel verklaarden Engeland en Frankrijk aan Duitsland de oorlog.
Hoofdstuk 3 De levensloop van Joseph Stalin
Iosif Vissarionovich (Joseph) Stalin (originele Georgische naam: Ioseb Dzhugashvili) werd op 21 december 1879 als zoon van een arme schoenmaker geboren in de stad Gori in Georgi?. Hij werd in zijn jeugd vaak door zijn dronken vader geslagen. Thuis sprak hij alleen Georgisch, maar leerde ook Russisch met een Georgisch accent. Hij zat eerst op de kerkschool en ging daarna naar het priesterseminarium in Tiflis waar hij in het geheim ‘Das Kapital’ van Karl Marx las. Zijn moeder, die wasvrouw was, droomde er altijd van dat hij priester zou worden; dat verklaarde ook de schoolkeuze. In december 1899 werd Joseph klerk bij het Tiflis Observatorium, het enige betaalde werk in zijn hele leven buiten de politiek om. In 1900 ging hij bij een ondergrondse (communistische) politieke partij. Hij demonstreerde en deed mee aan acties in de Kaukasus. Tussen april 1902 en maart 1913 werd hij 7 keer gearresteerd voor deze praktijken. Joseph kwam langzaam hogerop binnen de politieke partij, en deed zeer veel werk achter de schermen. Zijn eerste grote promotie was in februari 1912, toen Lenin hem uitnodigde om mee te doen aan een congres van de partij. Kort daarna kreeg hij de naam Stalin, afgeleid van de naam ijzer, staal. Stalin trouwde in 1904 met een Georgische vrouw die overleed 3 jaar later en van haar kreeg hij een zoon, Jacob. Hij behandelde zijn zoon met respect en gaf hem een redelijke opvoeding, als hij niet dronken was. Jacob probeerde in 1920 zelfmoord te plegen. Vanaf dat moment vond Stalin zijn zoon een mietje. Toen Jacob door de Duitsers in WO 2 gevangen genomen werd, probeerden de Duitsers zijn zoon als ruilobject in te zetten. Stalin ging hier niet op in. Tijdens de burgeroorlog van 1918-1920 had Stalin 2 verschillende ministersposten. In 1922 werd hij secretaris-generaal van de partij, wat hij tot zijn dood toe bleef. Tevens was hij lid van het machtige Politiebureau en diverse machtige organisaties in Rusland. Vanaf 1921 tot de dood van Lenin volgde hij precies de orders op. Toen Lenin overleed in januari 1924 zorgde Stalin ervoor dat het politieke testament van Lenin, waarin stond dat Stalin uit de functie van secretaris-generaal gezet moest worden, in de doofpot werd gestopt. Ook zorgde hij ervoor dat Lenin een goede begrafenis kreeg en als held vereerd werd. Ondertussen zorgde hij ervoor dat hij bekend werd en dat zijn idee?n onder de bevolking werden gebracht. In 1925 werd de stad Tsaritsyn hernoemd tot Stalingrad (nu Volgograd) op bevel van Stalin. Zo rond de jaren 1924-1929 werden diverse politieke tegenstanders van Stalin uit het land gezet of naar concentratie- of vernietigingskampen gebracht. In 1928 bracht Stalin ermee om de idee?n van Lenin te laten varen en om communistisch verder te gaan. Hij stelde een vijfjaren plan op. 25.000.000 huishoudens werden omgevormd tot staatsboerderijen. Mensen die zich hiertegen verzetten werden afgevoerd naar kampen of gewoon vermoord. In de loop der jaren zijn meer dan 10.000.000 boeren gewoon verdwenen. Wanneer het met de industrie minder ging werden de verantwoordelijke mensen door middel van een schijnrechtszaak uit de weg geruimd. Stalin zorgde er wel voor dat Rusland een snel groeiende industri?le macht werd. Hitler keek bij zijn opbouw van de economie ook naar Stalin. In de tweede wereldoorlog was Stalin een van de meest succesvolle personen op het gebied van oorlogvoering. In augustus 1939 nadat hij eerst had geprobeerd om een anti-Hitler pact te organiseren sloot hij een pact met Hitler, dit had tot gevolg dat Polen in twee?n werd verdeeld. Om te zorgen dat Stalin een aanval van Hitler zou kunnen overleven en terugvechten viel hij Polen, Estland, Letland, Litouwen, Finland en delen van Roemeni? binnen tot aan de Duitse Linies. In mei 1941 zag Stalin in dat hij door Duitsland zou worden aangevallen. Op dat moment kreeg hij de volmachten om zelf te beslissen, wat hem officieel tot dictator maakte. Nadat Hitler met de Blitzkrieg de verdediging van Rusland vernietigde en Duitse troepen aan de poorten van Moskou stonden bleef hij gewoon in zijn paleis. Inmiddels had hij zichzelf opperbevelhebber van de strijdkrachten gemaakt. Stalin zorgde ervoor dat Russische troepen een groot offensief lanceerden en de slag bij Stalingrad en Kursk wonnen. Toen Duitsland capituleerde in mei 1945 bleef hij opperbevelhebber en behield hij de oorlogsindustrie. Stalin was een zeer goede onderhandelaar, dit was goed te merken bij de conferenties van 'De grote drie' in Teheran (1943) en Yalta (1945). Deze vaardigheden werden ook beschreven door de Britse Secretaris Anthony Eden. Na de tweede wereldoorlog werd het communisme in Oost-Europa ingevoerd door Stalin, dit maakt het westen zeer ongerust en zorgde ervoor dat de koude oorlog op gang kwam. Joegoslavi? had zichzelf van het communisme ontdaan onder leiding van Tito, dit was een grote klap voor Stalin, hij liet in diverse landen schijnprocessen opvoeren. Tevens werden diverse mensen ge?xecuteerd in vernietigingskampen. Toen Stalin op 5 maart 1953 overleed had hij er voor gezorgd dat Rusland een groot rijk werd en het Nazisme overwon. Tijdens zijn bewind zijn miljoenen mensen vermoord verdwenen of het land uitgezet. Tot aan het eind van zijn leven was het politieregime hard. Afwijkende meningen en gedragingen werden vervolgd. Onder onduidelijke omstandigheden overleed hij op maart 1953, volgens offici?le berichten aan een hersenbloeding. Zijn gebalsemd lijk werd eerst in het Kremlin-mausoleum naast dat van Lenin bijgezet, maar nadat Nikita Chroesjtsjov op het 20ste partijcongres in 1956 Stalin beschuldigde van machtsmisbruik en hem verweet van maken van fouten waaronder de vernietiging van vele tegenstanders, werden zijn stoffelijke resten in 1961 gecremeerd en werd de as bij de muur van het Kremlin gedeponeerd. Dit was het begin van het destalinisme.
Hoofdstuk 4 Het communisme onder Stalin
De Duitser Karl Marx (1818-1883) bedacht de idee?n van het communisme. Marx was ervan overtuigd dat de ellende waarin de meeste mensen leefden werd veroorzaakt door het kapitalisme. De bezitters van productiemiddelen (fabrieken, machines, grond) en kapitaal moesten volgens Marx daarvan beroofd worden. Er vond een klassenstrijd plaats. Pas als het kapitalisme was vernietigd en de productiemiddelen gemeenschappelijk bezit waren geworden, zou er een werkelijk menselijke samenleving kunnen ontstaan. Dan zou niemand nog een ander kunnen uitbuiten. Maar de kapitalistische bezitters van de productiemiddelen zullen niet vrijwillig afstand doen van hun macht. Dat zou volgens hem gebeuren via een revolutie door de grote massa van fabrieksarbeiders. Het eerst zou West-Europa aan de beurt komen. Juist daar waren door de opkomst van de industrie miljoenen arbeiders bereid om de revolutie te ontketenen. De leer van Marx kreeg een groot aantal voor- en tegenstanders.
Ook Lenin was onder de indruk geraakt van de leer van Marx. Alleen, Rusland was volgens die leer nog lang niet toe aan een revolutie, omdat het nog overwegend agrarisch was. Maar Lenin en zijn aanhangers, die zich bolsjewieken noemden, wilden niet wachten. Ze droomden van een Rusland dat als eerste de zegeningen van de marxistische/communistische revolutie zou ondervinden en het daarna een voorbeeld voor de hele wereld zou gaan worden.
Bij verkiezingen in 1917 voor de grondwetgevende vergadering bleek dat de bolsjewieken slechts op 25% van de bevolking konden rekenen. Lenin liet de vergadering ontbinden en stond geen democratische verkiezingen meer toe. De bolsjewieken wilden de macht behouden en dat kon voortaan alleen door middel van onderdrukking en terreur die werd uitgevoerd door de geheime politie. In plaats van Rusland kreeg de communistische staat de benaming Sovjetunie. Na 1917 waren alle fabrieken en banken staatseigendom geworden. En het grootgrondbezit was onder kleinere boeren verdeeld. De staat bepaalde wat en hoe er werd geproduceerd. Hoe het nu ging, zo had Marx het niet bedoeld. De staatsmacht was slechts nodig voor een korte overgangsperiode en deze zou daarna worden opgeheven.
De nieuwe politie (NEP) ging samen met betrekkelijke vrijheid voor Russische burgers; kunstenaars waren vrij om te maken wat ze wilden en schrijvers konden publiceren wat voorheen verboden was geweest. De politieke macht bleef stevig in handen van de bolsjewieken. In 1924 stierf Lenin. Enige tijd was niet duidelijk wie de leiding over de bolsjewieken zou krijgen, Trotski of Stalin. In 1928 werd de machtsstrijd beslist in het voordeel van Stalin. Hij had zijn belangrijke tegenstanders uitgeschakeld, onder wie Trotski. Ook maakte hij handig gebruik van het feit dat hij als secretaris-generaal van de communistische partij grote invloed had op de benoeming van mensen op hoge posten. Stalin wilde van de Sovjetunie een communistisch bolwerk maken dat op den duur de westerse kapitalistische landen voorbij zou streven. Daarvoor was een grote industrialisatie nodig, de Sovjetunie moest een modern industrieel land worden. Volgens Stalin moesten de boeren zorgen voor goedkoop voedsel voor alle Russen, zodat de lonen laag konden blijven. Stalin stopte de nieuwe economische politiek en dwong boeren tot collectivisatie. Het boerenbedrijf werd voortaan beoefend in kolchozen, collectieve boerderijen. Naast deze kolchozen werden sovchozen opgericht, staatsboerderijen. De industrialisatie zou zich moeten voltrekken volgens een door de staat gecontroleerde planeconomie. Een staatsplancommissie berekende welke industri?le groei in vijf jaar wenselijk en mogelijk was. Hele industrie complexen werden uit de grond gestampt om die groei ook werkelijk te halen. De arbeiders werden voortdurend opgezweept tot nog hogere prestaties, deze arbeiders werden slecht betaald en hadden weinig of geen rechten.
De vijfjarenplannen waren in het begin nog niet zo’n succes, maar daarna ging het beter en werd de basis gelegd voor een sterke industrie in de Sovjetunie.
Stalin zag voortdurend samenzweringen tegen hemzelf, tegen de communistische partij of tegen het Russische volk. In 1934 werd een belangrijke concurrent van Stalin vermoord, de populaire plaatselijke partijleider Kirov. Stalin greep deze moord aan om partij en leger te zuiveren van verraderlijke elementen. Het waren de jaren van de grote terreur. Het was niet alleen het wantrouwen wat Stalin dreef tot het zuiveren, hij had ook behoefte aan een nieuwe generatie aanhangers en wilde zich ontdoen van mensen uit de revolutietijd die wisten dat hij in 1917 helemaal niet zo’n grote rol had gespeeld als hij verkondigde. In 1938 werden de grote zuiveringen gestopt en er waren vier tot acht miljoen mensen het slachtoffer geworden. Stalin?s concentratiekampen waren eigenlijk vernietigingskampen.
Hitlers machtsovername zorgde voor nieuwe politieke verhoudingen in Europa. In 1941 viel Duitsland de Sovjetunie aan en werden ook de Russen betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. In de vreselijk wrede oorlog verloren 20 miljoen inwoners van de Sovjetunie het leven. De Russische legers waren uiteindelijk de grote overwinnaars, omdat zij de Duitsers uit Oost-Europa en Midden-Europa verdreven en als eersten Berlijn bereikten. Stalin wilde dit gebied na de tweede wereldoorlog behouden. Er kwamen overal communistische regeringen aan de macht die trouw waren aan Moskou.
In 1943 kwamen Churchill, Roosevelt en Stalin bij elkaar. Stalin kreeg zijn zin wat betreft het tweede front. De oorlog had toen al een gunstige wending genomen. Eind 1944 ging Churchil naar Moskou, waar hij met Stalin een grove schets maakte voor de verdeling van invloedssferen in Oost-Europa. Na de 2e wereldoorlog werden Albani?, Bulgarije, Roemeni?, Polen, Tsjecho-Slowakije en Hongarije communistische satellietstaten.
Conclusie: Overeenkomsten en verschillen
Overeenkomsten
totalitair
Beiden staten waren totalitair: staten die de inwoners totaal trachten te beheersen wat opvattingen, denken en cultuur betreft. Iedereen wordt geacht de idee?n van het stelsel actief uit te dragen en te beleven.
Tegen parlementaire, liberale democratie.
Het nationaal-socialisme is tegen democratie omdat het een traag en ingewikkeld systeem is, waardoor het lang duurt voordat er een beslissing wordt genomen er wat gedaan kan worden. Ook vonden ze het oneerlijk dat alle klassen dezelfde invloed hadden.
Voor het communisme is de parlementaire, liberale democratie een onderdeel
van het kapitalisme en aangezien het kapitalisme moet worden omgezet in
het communisme is het vanzelfsprekend dat het communisme tegen de
parlementaire, liberale democratie is.
Propaganda was bij beiden een belangrijk punt.
Het nationaal-socialisme gebruikte voor de machtsovername de modernste
manieren van propaganda. Dit kon doordat vele grootindustri?len uit angst
voor het communisme Hitler steunden. De NSDAP, dus met name Hitler, gebruikte het verdrag van Versailles als een groot propaganda middel. Veel Duitsers waren
immers teleurgesteld in de Weimar-regering omdat die regering ‘het dictaat van
Versailles', wat een vernedering voor de Duitsers betekende, had getekend. Een ander propagandapunt was het anti-semitisme. Het ging slecht in Duitsland dus zochten de Duitsers een zondebok, dat werden de (door Hitler zo gehate) Joden.
Het communisme riep met hun propaganda vooral op tot verzet van de arbeiders tegen de kapitalisten.
Het leger was belangrijk.
Hitler hechte erg veel waarde aan zijn leger, later bleek dat dit was om Europa te kunnen veroveren.
Het leger speelde met name in de koude oorlog maar ook al daarvoor een
grote rol in de Sovjet Unie.
Concentratie- en vernietigingskampen
Beiden maakten gebruik van concentratie- en vernietigingskampen. Hitler bracht de joden, zigeuners, homoseksuelen en opstanders naar vernietigings- of concentratiekampen.
Ook Stalin ruimde zijn politieke tegenstanders uit de weg door middel van vernietigingskampen.
Verschillen
De leer
Bij beiden is er een boek geschreven over de leer. Bij het nationaal-socialisme schreef Hitler na zijn mislukte staatsgreep ‘Mein Kampf ’.
Het communisme is gebaseerd op de boeken van Marx en Engels.
Karl Marx schreef ‘Das Kapital’. De communistische leer werd regelmatig aangepast door Lenin en Stalin. Het leek eigenlijk niet meer op de gedachten die Marx ooit had.
Ze verschillen dus in naleving van het boek dat geschreven is.
Het nationaal-socialisme heeft niet echt een uitgewerkte leer, het communisme heeft juist wel een uitgewerkte leer.
Klassen
De nationaal-socialisten streven naar een staat met een nationale eenheid bestuurd door een elite. De samenleving is een organisch geheel, er is geen klassenstrijd.
Het communisme is juist voor klassenstrijd, het kapitalisme moet omvergeworpen worden om de arbeiders onder leiding van een kleine groep intellectuelen aan de macht te laten komen.
Bedrijven
De nationaal-socialistische economie bestaat uit kapitalistische bedrijfsvormen onder staatstoezicht. Hitler had goede relaties met grootindustri?len en bankmagnaten, die hem steunden met zijn campagne. Na de machtsovername werden deze relaties nog verder uitgebouwd.
In de Sovjet-Unie waren alle bedrijven staatsbedrijven. Het bedrijfsleven werd onderverdeeld in zogenaamde Sovjets. De directies werden eerst democratisch gekozen, maar al gauw van bovenaf benoemd. Bovendien vond er op grote schaal collectivisatie in de landbouw plaats, boeren dienden samen te gaan werken om zo tot voldoende middelen om een industri?le samenleving op te richten te komen.
Hoofdvraag: - Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen tussen het nationaal-
socialisme onder Hitler en het communisme onder Stalin?
Deelvragen: - Hoe is de levensloop van Adolf Hitler?
- Wat is het nationaal-socialisme en hoe wordt het door Hitler uitgewerkt?
- Hoe is de levensloop van Joseph Stalin?
- Wat is het communisme en hoe wordt het door Stalin uitgewerkt?
Hoofdstuk 1 De levensloop van Adolf Hitler
Adolf Hitler werd geboren op 20 april 1889 in Braunnua-am-Inn, Oostenrijk-Hongarije. Zijn vader was de douanebeambte Alois Hitler, zijn moeder was Alois? derde vrouw Klara Polzl. Hoewel Hitlers oma joods was, had hij al van jongs af aan een hekel aan de joden. Op de basisschool was Hitler een goede leerling, maar op de middelbare school bleek hij lui te zijn. Hij bleef een keer zitten en verliet tenslotte de school zonder diploma. Toen Hitler 18 was, vertrok hij naar Wenen. Als maatschappelijke mislukkeling neemt Adolf als vrijwilliger dienst in het Duitse leger bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Vrij ernstig gewond en tijdelijk blind ontvangt Adolf het IJzeren Kruis aan het einde van de oorlog. Hij heeft dan de rang van korporaal. Hij komt in contact met een onbelangrijk groepje nationalisten dat zich Deutsche Arbeiterpartei noemt. Hij wordt daar lid van en iets later bestuurslid. In 1923 pleegt Hitler, samen met Ludendorff, een Putsch (staatsgreep) die mislukt. Hij wordt veroordeeld voor hoogverraad en krijgt 5 jaar gevangenisstraf. De gehele nazi-top wordt gearresteerd wat voorlopig het einde betekent van de NSDAP. Hitler wordt vervroegd, maar met een spreekverbod, vrijgelaten uit de gevangenis waar hij het boek “Mein Kampf (mijn strijd)” heeft geschreven. In dit boek heeft Hitler zijn politieke (en antisemitische) idee?n neergelegd. In 1925 wordt de NSDAP heropgericht door Adolf Hitler. Het spreekverbod van Hitler wordt voor Beieren opgeheven; later zullen andere deelstaten hetzelfde doen. In mei 1927 houdt Hitler zijn eerste redevoering na zijn vrijlating. Hitler stelt zich in 1932 kandidaat voor de presidentsverkiezingen. Hij verliest de verkiezingen van Von Hindenburg. In ’33 wordt Hitler Rijkskanselier van Duitsland. De NSDAP wordt de grootste partij, maar heeft nog geen meerderheid. De dood van president Von Hindenburg geeft Hitler de gelegenheid de functies van kanselier en president beide te vervullen. Hij kiest voor de term “F?hrer”. Hitler bepaalde al eerder “Het Groot-Duitse Rijk dient vrij van joden te zijn”. Meer dan de helft van de halfmiljoen joden in Duitsland heeft inmiddels het land verlaten. Joden worden op allerlei manieren weggepest uit het land maar moeten bij emigratie wel alle bezittingen overdragen aan de staat. In ’39 pleegt Georg Elser in M?nchen een aanslag op Hitler; deze mislukt echter. In 1945 pleegt Hitler samen met zijn vrouw, Eva Braun, zelfmoord. De macht komt in handen van admiraal D?nitz.
Hoofdstuk 2 Het nationaal-socialisme onder Hitler
De nationaal-socialistische beweging in Duitsland ontstond ongeveer gelijktijdig met het Italiaanse fascisme (eind 19e eeuw), maar deed er veel langer over om de macht te veroveren. Zoals de Italiaanse beweging het werk van Mussolini was, zo was de Duitse beweging het werk van Adolf Hitler. Mussolini was de schepper van zijn partij, maar Hitler bediende zich met een al eerder ontstane organisatie. Op 5 januari 1919 werd in M?nchen, door Anton Dexler, de Duitse ArbeidersPartij (DAP) opgericht. Op 12 september 1919 bezocht Hitler in zijn functie als verbindingsman van het Duitse leger een bijeenkomst van deze partij. Hij moest een onderzoek doen naar het functioneren van extreem rechtse organisaties. Maar nog diezelfde maand werd Adolf Hitler als zevende lid ingeschreven. De eerste poging tot het organiseren van een massabijeenkomst werd gedaan op 24 februari 1920. Een groot succes was deze nog niet, 2000 mensen hoorden Hitler aan in een rumoerige zaal. Hij wist de mensen toch te boeien en een voorstel aangenomen te krijgen om de naam te wijzigen in Nationaal-Socialistische Duitse ArbeidersPartij (NSDAP). Ook konden vele Duitsers niet aanvaarden dat hun land militair verslagen was. Dus zochten zij de schuld bij vijanden en verraders in eigen land: de democraten, de socialisten en vooral bij de joden.De partij begon zich daarna snel uit te breiden, het was Hitlers sprekerstalent dat de partij groot maakte. Propaganda werd binnen de NSDAP omgevormd tot een ware kunst waarmee men velen wist aan te spreken. In 1921 wist hij de partijleiding van de NSDAP over te nemen. De nationaal socialistische beweging werd sterk verbonden met haar ‘f?rher’ Adolf Hitler. Er zijn veel overeenkomsten tussen het Duitse nationaal-socialisme en het Italiaans fascisme in de jaren van hun ontstaan en de eerste groei: ook de Duitse beweging trok veel aanhang van ontwortelde frontsoldaten; ook zij begon met een links, zelfs socialistisch programma, wat in de loop der jaren vervaagde. Ook keerden ze zich beiden tegen de communisten. Maar er waren enkele verschillen, in Duitsland is het nationalisme belangrijker dan inItali?. Ook behoorde Itali? tot de overwinnaars van de eerste wereldoorlog, Duitsland had een zware nederlaag geleden. In Duitsland was er een neiging tot wraak over de harde vrede van Versailles. In Duitsland bestonden er vanouds anti-semitistische gevoelens en Hitler, die al haat voor de joden had, maakte van het anti-semitisme het hoofdpunt van zijn propaganda. De Duitse nationaal-socialisten gingen uit van een rassenleer waarbij het Arische of Germaanse ras superieur was aan alle andere rassen. De ordehandhaving nam Hitler in eigen hand door een paramilitaire organisatie op te zetten, de SA, de Sturmabteilung. In de tijd van de Duitse economische crisis (1922) en de wereldwijde economische crisis (1929) kwam de man naar voren die de Duitsers een gouden toekomst beloofde. Hij wilde het Verdrag van Versailles in de prullenbak gooien, de werkloosheid omzetten in werkgelegenheid en van Duitsland een sterk en raszuiver land maken, dit was Adolf Hitler. Het duurde niet lang of de NSDAP was de grootste partij van Duitsland. Rekening houdend met de mogelijkheid van een ineenstorting van het Duitse leger door de laatste crisis vatte Hitler met de organisator van de SA, Ernst R?hm, het idee op om te beginnen met het opzetten van een reserve leger dat men zelf in de hand kon houden, dit reserve-leger werd de SS.
In 1933 werd Hitler de regeringsleider (Rijkskanselier) van een coalitiekabinet van de Nationale eenheden. Van de 12 ministers waren er slechts drie lid van de NSDAP. Op 27 februari 1933 was er brand in de Rijksdag (het parlementsgebouw). Voor de Nationaal-socialisten was dit geweldig, want op 5 maart moest er gestemd worden en de aanhang was aan het teruglopen. Omdat Martinus van der Lubbe (de brandstichter) communistische idee?n had, stelden de nazi’s zijn brandstichting voor als een communistisch complot. Hitler haalde president Von Hindenburg over om de grondwet buiten werking te stellen. De bevolking werd angst aangejaagd door de ophanden zijnde communistische staatsgreep en de Duitse kiezers stemden op 5 maart in groten getale op de NSDAP. De Nazi’s waren nog niet in de meerderheid, ze kregen 44 procent van de stemmen. Maar omdat de communistische leden van de Rijksdag hun zetels niet mochten innemen en andere partijen bang waren, kon Hitler een wetswijziging doordrijven waarbij de regering bijna onbeperkte macht kreeg voor een periode van 4 jaar. De socialisten hadden niet genoeg zetels om de wet tegen te houden. Binnen de kortste keren werden nu alle politieke partijen verboden op de NSDAP na en werd de media onder nazi-controle gesteld. Het derde rijk was begonnen. Nationaal-socialisten namen alle leidende functies in. Na de dood van Von Hindenburg in 1934 nam Hitler ook de bevoegdheden van de president over. In een jaar was Duitsland overdekt met een net van concentratiekampen, waarin duizenden politieke tegenstanders en joden zonder vorm van proces werden opgesloten en gruwelijk mishandeld. In de Neurenberger Wetten was de anti-joodse politiek van 1935 omschreven, de 'Wet ter bescherming van het Duitse bloed en de Duitse eer'. Joden werden uit hun ambten gezet, uit de pers en de culturele wereld geweerd en onderworpen aan diepgaande persoonlijke vernederingen. Een van de andere wetten bepaalde dat de hakenkruisvlag voortaan de offici?le vlag van het 'Reich' was.
Ook van omringende landen kreeg hij niet veel commentaar. In sommige landen heerste een gedachte van 'laat hem maar z'n gang gaan, dan stopt hij vanzelf' (pacifisten), en in andere landen heerste de gedachte dat Versailles inderdaad veel te streng was geweest. Duitsland werd een totalitaire staat, de f?hrer was het belangrijkste. Hitler wilde Duitsland uitbreiden, maar zag in dat dit een tweefronten-oorlog zou kunnen ontketenen, namelijk met de West-Europese landen en met Rusland. Daarom sloot Hitler in augustus 1939 een niet-aanvalsverdrag met Stalin. Zo was Duitsland in geval van een oorlog in West-Europa van rugdekking in het oosten verzekerd.
Na al veel grond te hebben veroverd viel Hitler op 1 september 1939 Polen binnen en ontketende daarmee de Tweede Wereldoorlog. Al snel verklaarden Engeland en Frankrijk aan Duitsland de oorlog.
Hoofdstuk 3 De levensloop van Joseph Stalin
Iosif Vissarionovich (Joseph) Stalin (originele Georgische naam: Ioseb Dzhugashvili) werd op 21 december 1879 als zoon van een arme schoenmaker geboren in de stad Gori in Georgi?. Hij werd in zijn jeugd vaak door zijn dronken vader geslagen. Thuis sprak hij alleen Georgisch, maar leerde ook Russisch met een Georgisch accent. Hij zat eerst op de kerkschool en ging daarna naar het priesterseminarium in Tiflis waar hij in het geheim ‘Das Kapital’ van Karl Marx las. Zijn moeder, die wasvrouw was, droomde er altijd van dat hij priester zou worden; dat verklaarde ook de schoolkeuze. In december 1899 werd Joseph klerk bij het Tiflis Observatorium, het enige betaalde werk in zijn hele leven buiten de politiek om. In 1900 ging hij bij een ondergrondse (communistische) politieke partij. Hij demonstreerde en deed mee aan acties in de Kaukasus. Tussen april 1902 en maart 1913 werd hij 7 keer gearresteerd voor deze praktijken. Joseph kwam langzaam hogerop binnen de politieke partij, en deed zeer veel werk achter de schermen. Zijn eerste grote promotie was in februari 1912, toen Lenin hem uitnodigde om mee te doen aan een congres van de partij. Kort daarna kreeg hij de naam Stalin, afgeleid van de naam ijzer, staal. Stalin trouwde in 1904 met een Georgische vrouw die overleed 3 jaar later en van haar kreeg hij een zoon, Jacob. Hij behandelde zijn zoon met respect en gaf hem een redelijke opvoeding, als hij niet dronken was. Jacob probeerde in 1920 zelfmoord te plegen. Vanaf dat moment vond Stalin zijn zoon een mietje. Toen Jacob door de Duitsers in WO 2 gevangen genomen werd, probeerden de Duitsers zijn zoon als ruilobject in te zetten. Stalin ging hier niet op in. Tijdens de burgeroorlog van 1918-1920 had Stalin 2 verschillende ministersposten. In 1922 werd hij secretaris-generaal van de partij, wat hij tot zijn dood toe bleef. Tevens was hij lid van het machtige Politiebureau en diverse machtige organisaties in Rusland. Vanaf 1921 tot de dood van Lenin volgde hij precies de orders op. Toen Lenin overleed in januari 1924 zorgde Stalin ervoor dat het politieke testament van Lenin, waarin stond dat Stalin uit de functie van secretaris-generaal gezet moest worden, in de doofpot werd gestopt. Ook zorgde hij ervoor dat Lenin een goede begrafenis kreeg en als held vereerd werd. Ondertussen zorgde hij ervoor dat hij bekend werd en dat zijn idee?n onder de bevolking werden gebracht. In 1925 werd de stad Tsaritsyn hernoemd tot Stalingrad (nu Volgograd) op bevel van Stalin. Zo rond de jaren 1924-1929 werden diverse politieke tegenstanders van Stalin uit het land gezet of naar concentratie- of vernietigingskampen gebracht. In 1928 bracht Stalin ermee om de idee?n van Lenin te laten varen en om communistisch verder te gaan. Hij stelde een vijfjaren plan op. 25.000.000 huishoudens werden omgevormd tot staatsboerderijen. Mensen die zich hiertegen verzetten werden afgevoerd naar kampen of gewoon vermoord. In de loop der jaren zijn meer dan 10.000.000 boeren gewoon verdwenen. Wanneer het met de industrie minder ging werden de verantwoordelijke mensen door middel van een schijnrechtszaak uit de weg geruimd. Stalin zorgde er wel voor dat Rusland een snel groeiende industri?le macht werd. Hitler keek bij zijn opbouw van de economie ook naar Stalin. In de tweede wereldoorlog was Stalin een van de meest succesvolle personen op het gebied van oorlogvoering. In augustus 1939 nadat hij eerst had geprobeerd om een anti-Hitler pact te organiseren sloot hij een pact met Hitler, dit had tot gevolg dat Polen in twee?n werd verdeeld. Om te zorgen dat Stalin een aanval van Hitler zou kunnen overleven en terugvechten viel hij Polen, Estland, Letland, Litouwen, Finland en delen van Roemeni? binnen tot aan de Duitse Linies. In mei 1941 zag Stalin in dat hij door Duitsland zou worden aangevallen. Op dat moment kreeg hij de volmachten om zelf te beslissen, wat hem officieel tot dictator maakte. Nadat Hitler met de Blitzkrieg de verdediging van Rusland vernietigde en Duitse troepen aan de poorten van Moskou stonden bleef hij gewoon in zijn paleis. Inmiddels had hij zichzelf opperbevelhebber van de strijdkrachten gemaakt. Stalin zorgde ervoor dat Russische troepen een groot offensief lanceerden en de slag bij Stalingrad en Kursk wonnen. Toen Duitsland capituleerde in mei 1945 bleef hij opperbevelhebber en behield hij de oorlogsindustrie. Stalin was een zeer goede onderhandelaar, dit was goed te merken bij de conferenties van 'De grote drie' in Teheran (1943) en Yalta (1945). Deze vaardigheden werden ook beschreven door de Britse Secretaris Anthony Eden. Na de tweede wereldoorlog werd het communisme in Oost-Europa ingevoerd door Stalin, dit maakt het westen zeer ongerust en zorgde ervoor dat de koude oorlog op gang kwam. Joegoslavi? had zichzelf van het communisme ontdaan onder leiding van Tito, dit was een grote klap voor Stalin, hij liet in diverse landen schijnprocessen opvoeren. Tevens werden diverse mensen ge?xecuteerd in vernietigingskampen. Toen Stalin op 5 maart 1953 overleed had hij er voor gezorgd dat Rusland een groot rijk werd en het Nazisme overwon. Tijdens zijn bewind zijn miljoenen mensen vermoord verdwenen of het land uitgezet. Tot aan het eind van zijn leven was het politieregime hard. Afwijkende meningen en gedragingen werden vervolgd. Onder onduidelijke omstandigheden overleed hij op maart 1953, volgens offici?le berichten aan een hersenbloeding. Zijn gebalsemd lijk werd eerst in het Kremlin-mausoleum naast dat van Lenin bijgezet, maar nadat Nikita Chroesjtsjov op het 20ste partijcongres in 1956 Stalin beschuldigde van machtsmisbruik en hem verweet van maken van fouten waaronder de vernietiging van vele tegenstanders, werden zijn stoffelijke resten in 1961 gecremeerd en werd de as bij de muur van het Kremlin gedeponeerd. Dit was het begin van het destalinisme.
Hoofdstuk 4 Het communisme onder Stalin
De Duitser Karl Marx (1818-1883) bedacht de idee?n van het communisme. Marx was ervan overtuigd dat de ellende waarin de meeste mensen leefden werd veroorzaakt door het kapitalisme. De bezitters van productiemiddelen (fabrieken, machines, grond) en kapitaal moesten volgens Marx daarvan beroofd worden. Er vond een klassenstrijd plaats. Pas als het kapitalisme was vernietigd en de productiemiddelen gemeenschappelijk bezit waren geworden, zou er een werkelijk menselijke samenleving kunnen ontstaan. Dan zou niemand nog een ander kunnen uitbuiten. Maar de kapitalistische bezitters van de productiemiddelen zullen niet vrijwillig afstand doen van hun macht. Dat zou volgens hem gebeuren via een revolutie door de grote massa van fabrieksarbeiders. Het eerst zou West-Europa aan de beurt komen. Juist daar waren door de opkomst van de industrie miljoenen arbeiders bereid om de revolutie te ontketenen. De leer van Marx kreeg een groot aantal voor- en tegenstanders.
Ook Lenin was onder de indruk geraakt van de leer van Marx. Alleen, Rusland was volgens die leer nog lang niet toe aan een revolutie, omdat het nog overwegend agrarisch was. Maar Lenin en zijn aanhangers, die zich bolsjewieken noemden, wilden niet wachten. Ze droomden van een Rusland dat als eerste de zegeningen van de marxistische/communistische revolutie zou ondervinden en het daarna een voorbeeld voor de hele wereld zou gaan worden.
Bij verkiezingen in 1917 voor de grondwetgevende vergadering bleek dat de bolsjewieken slechts op 25% van de bevolking konden rekenen. Lenin liet de vergadering ontbinden en stond geen democratische verkiezingen meer toe. De bolsjewieken wilden de macht behouden en dat kon voortaan alleen door middel van onderdrukking en terreur die werd uitgevoerd door de geheime politie. In plaats van Rusland kreeg de communistische staat de benaming Sovjetunie. Na 1917 waren alle fabrieken en banken staatseigendom geworden. En het grootgrondbezit was onder kleinere boeren verdeeld. De staat bepaalde wat en hoe er werd geproduceerd. Hoe het nu ging, zo had Marx het niet bedoeld. De staatsmacht was slechts nodig voor een korte overgangsperiode en deze zou daarna worden opgeheven.
De nieuwe politie (NEP) ging samen met betrekkelijke vrijheid voor Russische burgers; kunstenaars waren vrij om te maken wat ze wilden en schrijvers konden publiceren wat voorheen verboden was geweest. De politieke macht bleef stevig in handen van de bolsjewieken. In 1924 stierf Lenin. Enige tijd was niet duidelijk wie de leiding over de bolsjewieken zou krijgen, Trotski of Stalin. In 1928 werd de machtsstrijd beslist in het voordeel van Stalin. Hij had zijn belangrijke tegenstanders uitgeschakeld, onder wie Trotski. Ook maakte hij handig gebruik van het feit dat hij als secretaris-generaal van de communistische partij grote invloed had op de benoeming van mensen op hoge posten. Stalin wilde van de Sovjetunie een communistisch bolwerk maken dat op den duur de westerse kapitalistische landen voorbij zou streven. Daarvoor was een grote industrialisatie nodig, de Sovjetunie moest een modern industrieel land worden. Volgens Stalin moesten de boeren zorgen voor goedkoop voedsel voor alle Russen, zodat de lonen laag konden blijven. Stalin stopte de nieuwe economische politiek en dwong boeren tot collectivisatie. Het boerenbedrijf werd voortaan beoefend in kolchozen, collectieve boerderijen. Naast deze kolchozen werden sovchozen opgericht, staatsboerderijen. De industrialisatie zou zich moeten voltrekken volgens een door de staat gecontroleerde planeconomie. Een staatsplancommissie berekende welke industri?le groei in vijf jaar wenselijk en mogelijk was. Hele industrie complexen werden uit de grond gestampt om die groei ook werkelijk te halen. De arbeiders werden voortdurend opgezweept tot nog hogere prestaties, deze arbeiders werden slecht betaald en hadden weinig of geen rechten.
De vijfjarenplannen waren in het begin nog niet zo’n succes, maar daarna ging het beter en werd de basis gelegd voor een sterke industrie in de Sovjetunie.
Stalin zag voortdurend samenzweringen tegen hemzelf, tegen de communistische partij of tegen het Russische volk. In 1934 werd een belangrijke concurrent van Stalin vermoord, de populaire plaatselijke partijleider Kirov. Stalin greep deze moord aan om partij en leger te zuiveren van verraderlijke elementen. Het waren de jaren van de grote terreur. Het was niet alleen het wantrouwen wat Stalin dreef tot het zuiveren, hij had ook behoefte aan een nieuwe generatie aanhangers en wilde zich ontdoen van mensen uit de revolutietijd die wisten dat hij in 1917 helemaal niet zo’n grote rol had gespeeld als hij verkondigde. In 1938 werden de grote zuiveringen gestopt en er waren vier tot acht miljoen mensen het slachtoffer geworden. Stalin?s concentratiekampen waren eigenlijk vernietigingskampen.
Hitlers machtsovername zorgde voor nieuwe politieke verhoudingen in Europa. In 1941 viel Duitsland de Sovjetunie aan en werden ook de Russen betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. In de vreselijk wrede oorlog verloren 20 miljoen inwoners van de Sovjetunie het leven. De Russische legers waren uiteindelijk de grote overwinnaars, omdat zij de Duitsers uit Oost-Europa en Midden-Europa verdreven en als eersten Berlijn bereikten. Stalin wilde dit gebied na de tweede wereldoorlog behouden. Er kwamen overal communistische regeringen aan de macht die trouw waren aan Moskou.
In 1943 kwamen Churchill, Roosevelt en Stalin bij elkaar. Stalin kreeg zijn zin wat betreft het tweede front. De oorlog had toen al een gunstige wending genomen. Eind 1944 ging Churchil naar Moskou, waar hij met Stalin een grove schets maakte voor de verdeling van invloedssferen in Oost-Europa. Na de 2e wereldoorlog werden Albani?, Bulgarije, Roemeni?, Polen, Tsjecho-Slowakije en Hongarije communistische satellietstaten.
Conclusie: Overeenkomsten en verschillen
Overeenkomsten
totalitair
Beiden staten waren totalitair: staten die de inwoners totaal trachten te beheersen wat opvattingen, denken en cultuur betreft. Iedereen wordt geacht de idee?n van het stelsel actief uit te dragen en te beleven.
Tegen parlementaire, liberale democratie.
Het nationaal-socialisme is tegen democratie omdat het een traag en ingewikkeld systeem is, waardoor het lang duurt voordat er een beslissing wordt genomen er wat gedaan kan worden. Ook vonden ze het oneerlijk dat alle klassen dezelfde invloed hadden.
Voor het communisme is de parlementaire, liberale democratie een onderdeel
van het kapitalisme en aangezien het kapitalisme moet worden omgezet in
het communisme is het vanzelfsprekend dat het communisme tegen de
parlementaire, liberale democratie is.
Propaganda was bij beiden een belangrijk punt.
Het nationaal-socialisme gebruikte voor de machtsovername de modernste
manieren van propaganda. Dit kon doordat vele grootindustri?len uit angst
voor het communisme Hitler steunden. De NSDAP, dus met name Hitler, gebruikte het verdrag van Versailles als een groot propaganda middel. Veel Duitsers waren
immers teleurgesteld in de Weimar-regering omdat die regering ‘het dictaat van
Versailles', wat een vernedering voor de Duitsers betekende, had getekend. Een ander propagandapunt was het anti-semitisme. Het ging slecht in Duitsland dus zochten de Duitsers een zondebok, dat werden de (door Hitler zo gehate) Joden.
Het communisme riep met hun propaganda vooral op tot verzet van de arbeiders tegen de kapitalisten.
Het leger was belangrijk.
Hitler hechte erg veel waarde aan zijn leger, later bleek dat dit was om Europa te kunnen veroveren.
Het leger speelde met name in de koude oorlog maar ook al daarvoor een
grote rol in de Sovjet Unie.
Concentratie- en vernietigingskampen
Beiden maakten gebruik van concentratie- en vernietigingskampen. Hitler bracht de joden, zigeuners, homoseksuelen en opstanders naar vernietigings- of concentratiekampen.
Ook Stalin ruimde zijn politieke tegenstanders uit de weg door middel van vernietigingskampen.
Verschillen
De leer
Bij beiden is er een boek geschreven over de leer. Bij het nationaal-socialisme schreef Hitler na zijn mislukte staatsgreep ‘Mein Kampf ’.
Het communisme is gebaseerd op de boeken van Marx en Engels.
Karl Marx schreef ‘Das Kapital’. De communistische leer werd regelmatig aangepast door Lenin en Stalin. Het leek eigenlijk niet meer op de gedachten die Marx ooit had.
Ze verschillen dus in naleving van het boek dat geschreven is.
Het nationaal-socialisme heeft niet echt een uitgewerkte leer, het communisme heeft juist wel een uitgewerkte leer.
Klassen
De nationaal-socialisten streven naar een staat met een nationale eenheid bestuurd door een elite. De samenleving is een organisch geheel, er is geen klassenstrijd.
Het communisme is juist voor klassenstrijd, het kapitalisme moet omvergeworpen worden om de arbeiders onder leiding van een kleine groep intellectuelen aan de macht te laten komen.
Bedrijven
De nationaal-socialistische economie bestaat uit kapitalistische bedrijfsvormen onder staatstoezicht. Hitler had goede relaties met grootindustri?len en bankmagnaten, die hem steunden met zijn campagne. Na de machtsovername werden deze relaties nog verder uitgebouwd.
In de Sovjet-Unie waren alle bedrijven staatsbedrijven. Het bedrijfsleven werd onderverdeeld in zogenaamde Sovjets. De directies werden eerst democratisch gekozen, maar al gauw van bovenaf benoemd. Bovendien vond er op grote schaal collectivisatie in de landbouw plaats, boeren dienden samen te gaan werken om zo tot voldoende middelen om een industri?le samenleving op te richten te komen.