Werkstuk: Het stadje waar vroeger veel gebeurd is: Delft
Inhoudsopgave
1. Het verslag 2
1.1. Het prinsen hof 2
1.2. Het leger museum 4
1.3. De Nieuwe kerk 5
2. Antonie van Leeuwenhoek 7
3. De beestenmarkt 9
4. Hugo de groot 10
1.4. De boekenkist 11
5. Willem van Oranje 13
6. Bronvermeldingen. 17
1. Het verslag
We vertrokken om 13:00 vanaf het Alfrink college Zoetermeer.
Om ongeveer 13:15 kwamen we in Delft aan.
Nadat de groepjes waren ingedeeld, gingen we op pad.
Wij gingen eerst naar het standbeeld van Antonie van Leeuwenhoek bij de nieuwe kerk en kregen een stuk tekst te horen over hem.
Daarna gingen we op pad naar het Prinsenhof, onderweg kochten wij en nog een paar andere kinderen, een bakje kibbeling voor ??n euro.
Eenmaal bij het prinsenhof aangekomen kwam Meneer Brunnings naar ons toe en zei dat we onze jassen en tassen daar aan de kapstok moesten hangen en met hem mee moesten komen.
1.1. Het prinsen hof
Het Prinsenhof was het laatste verblijf van Willem van Oranje.
Het Prinsenhof was daarvoor een klooster geweest maar de nonnen waren weggejaagd.
De oorlog kwam door de geloven, Willem van Oranje vond dat iedereen zelf mocht weten waar hij/zij in geloofde maar volgens Fillips II moest iedereen katholiek zijn.
Fillips trad hard op tegen de ?ketters? en vermoordde ze.
Op een gegeven moment werd landvoogd Margaretha van Parma vervangen door Alfa omdat dat ze het niet goed deed.
Er waren 3 verschillende machthebbers. Een ervan was Willem van Oranje. De twee andere machthebbers vonden dat ze hem groots moesten ontvangen maar Willem van Oranje wilde eigenlijk niks van Alfa weten.
Alfa bleef heel lang aan de macht maar uiteindelijk werd hij toch verslagen.
De Spanjaarden waren nog steeds in oorlog met de staten van de Nederlanden, ze vochten om de stad Leiden want dat was namelijk de sleutelstad van de Nederlanden.
De Spanjaarden hadden een plan bedacht om Leiden te omsingelen en zo te laten verhongeren, zodat ze zich zouden overgeven.
Als de burgemeester niet had gezegd dat ze hem mochten opeten, zouden de mensen van Leiden zich hebben overgegeven.
Toen het na een paar maanden ging regenen vertrokken de Spanjaarden en was Leiden vrij.
De mensen stuurden eerst een klein jochie naar buiten om te kijken of de Spanjaarden echt weg waren en dat was gelukkig echt zo.
Toen Fillips II Willem van Oranje vogelvrij verklaarde, werden er verschillende aanslagen op hem gepleegd maar hij is nooit dodelijk gewond geraakt tot Balthasar Gerards zijn verblijf binnenging en hem op de trap neerschoot. Balthasar Gerards heeft Willem van oranje neergeschoten omdat hij een fanatieke katholiek was en niet om de borgsom die op zijn hoofd stond.
De laatste woorden van Willem van Oranje waren:
Mijn God, Mijn God, heb medelijden met mij en met dit arme volk
Nadat we van het prinsenhof kwamen gingen we naar het legermuseum.
Daar ging Meneer Jacobs ons vertellen over de 80 jarige oorlog.
1.2. Het leger museum
Een maquette is een slagveld op schaal gemaakt. En hij liet daarop zien hoe de Watergeuzen de Spanjaarden aanvielen.
De slag bij Zoetermeer:
Op 17 augustus 1574 vond de slag van Zoetermeer plaats, die slag duurde maar twee minuten want de watergeuzen kwamen met een hele vloot aan bij de dijken dicht bij Zoetermeer en ze moesten weten hoeveel Spanjaarden er op die dijk zaten dus lieten ze een elfjarig jongetje genaamd Ronaldus Leenart tellen en die telde elf overgebleven Spanjaarden op de dijk.
Dus begonnen de watergeuzen met hun kannonnen op de dijk te schieten en braken de dijk door (en doodden de Spanjaarden).
Toen wisten de Spanjaarden dat de watergeuzen van die kant kwamen en zetten daar een paar eskadrons neer om ze op te wachten, dus gingen de watergeuzen omvaren langs een andere route. Ze konden overal varen omdat zij de dijken doorgestoken hadden en ze hadden platbodemschepen dus ze konden door laag water varen.
In het Spaanse leger zaten vooral huursoldaten, het zogenaamde huurleger dat bestond uit Duitse en Zwitserse boeren.
Een Spaans harnas woog ongeveer dertig kilo.
Er zat een draai bij het handvat van een rapier omdat ze hem dan beter vast konden houden. De Spanjaarden hadden ook een musket, een soort geweer.
Generaal Verdugo was een generaal van een eskadron van het Spaanse leger dat in de Nederlanden was gelegerd.
Het Spaanse leger liep altijd de kortste weg naar de bestemming dus dwars door de akkers van de boeren wiens oogst dan mislukte, kinderen trommelde de mars van het leger (dus hoe snel ze liepen). Elk squadron had drie vaandels, voor elk eskadron ??n. Als ??n of alle vaandels vielen dan was het eskadron of het squadron gevallen.
Zo?n squadron bestond uit ongeveer 1000 man.
Na het legermuseum gingen we lekker naar de Macdonalds om te lunchen. Daarna gingen we naar de nieuwe kerk, daar vertelde Meneer Tuin over De graven in de nieuwe kerk.
1.3. De Nieuwe kerk
De Nieuwe Kerk is niet zomaar een kerk, want het is de kerk waar heel veel Oranjes liggen begraven. Zoals Prins Claus, prinses Wilhelmina en natuurlijk Willem van Oranje. Hij is als eerste daar begraven. Het is natuurlijk heel logisch dat er heel veel graven in de Nieuwe Kerk zijn. Die kunnen ze niet zomaar in de kerk zetten want dan is er geen plaats meer voor de mensen om te zitten of om te lopen. Daarom hebben ze er een speciale kelder voor gemaakt en daar liggen alle graven. De ingang is een hele grote steen en als er dan weer iemand van Oranje wordt begraven halen ze de steen eraf en lopen ze met de trap naar beneden en zetten het op de plaats waar het graf moet komen.
Er is een heel bijzonder graf. Die van Willem van Oranje. Op de plaats waar zijn graf onder de grond zit hebben ze een beeld van hem gemaakt.
Dit is het beeld.
Op het graf ligt niet alleen beeld van Willem. Er stonden ook nog verschillende andere standbeelden om hem heen.
Aan het voeteneind van Willem lag zijn hond die 2 dagen na de dood van Willem van Oranje ook overleed, omdat de hond zo trouw was aan ze baasje werd hij ook vereeuwigd.
De hond stond voor trouw aan het vaderland. Aan het hoofdeinde stond een bronzen beeld van de prins in wapenrusting met veldheerstaf en aan het voeteneind een bronzen vrouwenfiguur die de roem van de overleden persoon laat zien en op de hoeken staan 4 vrouwen die Vrijheid, Rechtvaardigheid, Godsdienst, Kracht uitbeelden. Er liggen ook een paar niet Oranjes in de Nieuwe kerk zoals Hugo de Groot.
Nadat we uit de Nieuwe Kerk kwamen gingen we weer naar huis.
2. Antonie van Leeuwenhoek
In Delft in 1632 midden in de Gouden Eeuw werd Antonie van Leeuwenhoek geboren.
In die tijd was Delft een welvarende hardwerkende stad, beroemd om zijn porselein: Delfts Blauw.
Dit porselein werd vervoerd in manden en waarschijnlijk maakte Antonie zijn vader deze manden. Zijn vader moet een rijk man zijn geweest omdat ze in een groot huis woonden. Het huis stond op de hoek van een straat die 'Leeuwepoort' heette vandaar de naam Van Leeuwenhoek.
Doordat de vader van Antonie zo rijk was ging Antonie naar school waar hij rekenen enz. leerde. Helaas leerde hij er geen Latijn. In die tijd was het Latijn de taal van de wetenschap. Op zijn 16e jaar ging hij naar Amsterdam om daar te werken bij een lakenhandelaar. Een paar jaar later kwam hij terug in Delft waar hij begon als lakenhandelaar.
Een lakenhandelaar gebruikte in die tijd vergrootglazen om de vezels van de stoffen die ze gebruikten goed te kunnen onderscheiden. Waarschijnlijk heeft Van Leeuwenhoek in Amsterdam met een vergrootglas leren werken. Toen is hij ge?nteresseerd geraakt in vergrootglazen en begon hij ze zelf te slijpen.
Toen Antonie 39 jaar oud was, trouwde hij met Cornelia. Haar broer had op de universiteit medicijnen gestudeerd. Die broer heeft hem aangezet om nog betere en nog meer vergrootglazen te maken. Rond deze tijd is Van Leeuwenhoek begonnen met het produceren van microscopen. Deze microscopen waren 60 ? 70 jaar geleden in Itali? uitgevonden en deze microscoop was in staat iets wat je er onder legde 50 maal te vergroten.
Van Leeuwenhoek verzon een manier om de microscoop nog sterker te maken. Die van hem kon uiteindelijk wel tot 480 keer vergroten. Hierdoor kon hij bacteri?n bestuderen. Hij trad in dienst bij de Royal Society in Engeland die in die tijd een grote naam had in de wetenschap. Hij verstuurde zijn onderzoeken en uitvindingen trouw naar hen toe. Antonie van Leeuwenhoek werd zelfs zo beroemd dat tsaar Peter de Grote van Rusland en keizer Karel II naar zijn microscoop kwamen kijken.
Antonie van Leeuwenhoek is in 1723 gestorven.
3. De beestenmarkt
De beestenmarkt was een plein waar allemaal dieren verhandeld werden, zoals koeien, varkens, schapen, paarden, eenden enz.
Dat ging heel goed tot het op gegeven moment verslapte.
De mensen gingen er barretjes bouwen en overal waar je maar een auto kon zetten werd ook een auto gezet.
Dat ging zo een hele tijd door tot de mensen het zat waren.
In 1992 kwamen de mensen bij elkaar en gingen ze stemmen wie vond dat het pleintje waar de beestenmarkt eerst was, autovrij moest worden gemaakt. Bijna alle mensen stemden voor.
Uiteindelijk is het ook gelukt om het pleintje autovrij te maken.
Nu is het een gezellig pleintje met terrasjes en barretjes.
Hieronder achter het orkest zie je het pleintje dat vroeger de Beestenmarkt was.
4. Hugo de groot
Hugo de Goot werd op 10 april 1583 geboren in Delft.
Hij was de zoon van Jan de Groot die veel geleerden had als vriend.
Hugo was heel slim en kon daardoor vanaf zijn achtste dichten in het Latijn.
Toen hij elf was ging hij studeren aan de universiteit van Leiden.
In 1598 bezocht hij Frankrijk en Koning Hendrik IV onder leiding van
Oldenbarnevelt.
Hendrik IV noemde Hugo ??het wonder van Holland?? .
Op 5 mei werd hij op de universiteit van Orl?ans tot doctor benoemd in het burgerlijke recht.
Toen Hugo 16 jaar was ging hij terug naar Nederland en werd advocaat in Den Haag waar hij op dat moment in het huis van hofpredikant Johan Wtenbogaert woonde.
Van 1607 tot 1614 was hij een openbare aanklager bij het hof Holland en de hoge raad.
In 1608 trouwde hij met een Zeeuws meisje genaamd Maria van Reigersberch. Samen kregen vier zonen en drie dochters.
In 1613 werd hij benoemd tot stads advocaat toen hij dit was deed hij vaak mee aan vergaderingen van de staten van Holland.
Oldenbarnevelt kreeg een conflict met prins Maurits om het geloof.
Hugo werkte in die tijd als rechterhand voor Oldenbarnevelt als pleit bezorger in de Staten van Holland en van de remonstranten. In 1618 werden Hugo de Groot en Oldenbarnevelt gearresteerd.
In mei 1619 werd Oldenbarnevelt onthoofd.
Hugo werd veroordeeld tot verlies van al zijn bezittingen en kreeg levenslange gevangenisstraf. Hij werd vastgehouden in de gevangenis van Slot Loevenstein Hij ontsnapte via een boekenkist. Het verhaal als de boekenkist gaat als volgt:
1.4. De boekenkist
De Leidse professor Erpenius stuurde Hugo de Groot regelmatig een grote kist met boeken via zijn zuster, mevrouw Daetselaar in Gorinchem. Bij aankomst en terugzending van de kist werd deze op het kasteel door bewakers gecontroleerd. Er mochten all??n boeken in zitten.
Omdat er door de bewakers nooit iets verdachts gevonden werd, verslapte langzaamaan de controle, vooral op dagen dat de commandant afwezig was.
Maria van Reigersberg, de vrouw van Hugo de Groot, en hun dienstmeisje Elsje van Houweningen zaten samen met Hugo de Groot in een cel zonder dat ze veroordeeld waren, dus hadden daardoor meer vrijheid. Af en toe mochten zij naar de markt in Woudrichem of Gorinchem gaan. De verslapte controle was hen niet ontgaan en zij maakten hiervan gebruik bij het plannen van een ontsnappingsplan.
Op 22 maart 1621 vluchtte Hugo de Groot in de boekenkist uit zijn gevangenis. Hij deed zich voor bij de familie Daetselaar in Gorinchem als metselaar en werd de stad uit geholpen.
Hugo de Groot keerde naar Nederland terug in oktober 1631.
Hij werd advocaat in Amsterdam. Hugo de Groot kreeg zelfs het Gouverneur-generaalschap aangeboden. Toen hij weigerde eerst genade aan te vragen, moest hij in april 1632 het land weer verlaten. In de winter van 1634-1635 werd hij Zweeds ambassadeur in Parijs, maar in 1645 werd hij ontslagen door de Zweedse koning.
Tijdens zijn terugtocht van Zweden naar L?beck op 13 augustus 1645, zonk het schip van Hugo de groot. Hugo de Groot overleed door uitputting in Rostock op 28 augustus 1645.
Zijn lichaam werd naar Delft gebracht en werd op 3 oktober in de Nieuwe Kerk begraven.
Hugo zijn laatste woorden waren:
Door veel te begrijpen, heb ik niets af kunnen maken.
5. Willem van Oranje
De graaf van Nassau-Dillenburg, Willem de Rijke en zijn vrouw Juliana van Stolberg kregen op 24 april 1533 hun eerste zoon Willem van Oranje.
De eerste jaren van zijn leven leefde hij in Dillenburg en daarna leefde hij jarenlang een lui en lux leventje op het kasteel van Breda.
In 1544 erfde hij van zijn neef Ren? van Chalones het Prinsendom Oranje in Frankrijk. Hij was de rijkste edelman van de Nederlanden met Breda als zijn belangrijkste bezit.
Willem kwam als een rijke edelman aan het hof van Karel V. In 1555 werd hij lid van de Raad van Staten.
Hiernaast zie je Willem van Oranje. Vier jaar later in 1559 werd hij stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. In de tijd dat hij stadhouder was, was Granvelle raadgever van Margaretha van Parma. Willem verzette zich tegen de invloed van Granvelle op Margaretha, maar toen Granvelle plotseling verdween werd Willem van Oranje zelf een invloedrijke raadgever van de landvoogdes Margaretha Van Parma.
Toen generaal Alva in Nederland kwam (1566) stelde hij een rechtbank in die de raad van beroerte heette, later ook wel bloedraadgenoemd. In de Nederlanden werden zwaar gestraft; 1100 mensen werden ter dood gebracht, 9000 werden veroordeeld zonder dat ze er bij waren. Dit veroorzaakte zoveel angst op, dat 2% van de gehele bevolking van de Nederlanden naar Engeland, Duitsland of Frankrijk vluchten. Zo ook vluchtte in 1567 Willem Van Oranje.
Willem van Oranje zat niet bij de pakken neer, en omdat Alva de teugels zo stevig in handen had kon hij nog maar op ??n manier de zelfstandigheid in de Nederlandse gewesten redden, namelijk met geweld. Doordat hij wat geld bij elkaar wist te krijgen kon hij met dat geld huursoldaten huren.
In mei 1568 viel Willem met deze huurlingen het noorden van de Nederlanden aan. En in het einde van dat jaar viel hij Brabant binnen om zo Alva te verjagen. Maar hij werd door Alva weer tot terugtocht gedwongen.
Samen met zijn broer Lodewijk boekten ze bij Heiligerlee een overwinning, waaruit de tachtigjarige oorlog ontstond (1568-1648).
Willem van Oranje had nodig geld nodig en had een slim plannetje bedacht: hij had de watergeuzen voorgesteld dat zij onder zijn naam mochten gaan kapen, zodat hij een deel van de buit zou krijgen waarmee hij weer de huurlingen kon betalen. En op 1 april 1572 vielen de watergeuzen Den Briel aan. Maar ondanks dat trokken de geuzen zich niks van de belofte van Willem van Oranje aan.
Willem was erg teleurgesteld, maar de watergeuzen hadden hem toch wel weer wat opgeleverd. Nadat de geuzen Den Briel aangevallen hadden laaide de opstand op: de mensen kregen weer moed. Kleine groepen Calvinisten namen de macht over en dwongen de stadsbestuurders af te treden. De Katholieken kwamen ook in opstand omdat ze ontevreden waren over het bestuur en de slechte economie. Ook buiten Holland verklaarden steden zich voor de prins van Oranje en sloten zich aan bij hem.
In de zomer van 1572 werd Willem van Oranje erkend als stadhouder en leidde hij de opstand verder. Ondertussen ging de strijd gewoon door: Zutphen, Naarden en Haarlem werden door Alva veroverd. Maar steden als Middelburg, Leiden en nog vele anderen behoorden bij Willem.
Onder de leiding van Willem van Oranje werkte een aantal Hollandse en Utrechtse bestuurders samen met de broer van Willem, Jan, aan een samenwerking van de Noordelijke westen. Men stelde de Unie van Utrecht op.
Een Spaanse veldheer ondertekende in 1575 een onderhandeling samen met Willem van Oranje.
Maar toen plotseling deze veldheer overleed, plunderden de Spaanse troepen Gent. Hierdoor sloot de Staten-Generaal op 8 november 1576 de pacificatie van Gent. Hierin stond dat alle gewesten samen zouden gaan werken tegen Alva.
Juan van Oostenrijk, leider van verzet, vond de pacificatie eerste een geweldig goed plan, maar naderhand week hij af, omdat Willem van Oranje zoveel invloed had op dit idee. De Staten-Generaal ontsloeg Juan en stuurde Willem naar Brussel, om de leiding van het verzet over te nemen. Hij werd benoemd tot ruwaard van Brabant en later ook tot luitenant van aartshertog Matthias die net tot landvoogd was benoemd. Willem van Oranje probeerde godsdienstige vrede te sluiten tussen de Calvinisten en de Katholieken.
Fillips II was het niet met Willem eens want volgens zijn denkbeeld moest iedereen een katholiek zijn. En omdat Willem hier tegen in ging, be?indigde Fillips de opstand door op 15 maart 1580 Willem van Oranje in de ban te doen. (Willem van Oranje was vogelvrij verklaard en iedereen mocht hem vermoorden en daar ook nog eens een flinke beloning voor vragen).
Vier jaar later in 1584 zag de Bourgondi?r Balthasar G?rard de kans om Willem van Oranje in het Sint-Aagtenklooster in Delft te vermoorden. De laatste woorden van Willem waren: ?Mijn god, mijn god, heb medelijden met mij en dit arme volk?.
??Hiernaast zie je de trap waar Willem is neergeschoten.??
Willem trouwde in totaal vier keer in zijn hele leven. Hij kreeg een aantal kinderen waaronder Maurits (opperbevelhebber van Spaans leger), Frederik Hendrik en een buitenechtelijk kind.
In 1585 werd de toen 18-jarige Maurits tot stadhouder van Holland en Zeeland benoemd. Waarna er nog stadhouderschappen volgden in Utrecht, Overijssel, Gelderland en Groningen. Vanaf 1588 was Maurits opperbevelhebber van het Staatse leger van de Republiek. In de periode 1588-1598 zijn onder zijn leiding veel steden en gebieden
veroverd.
De broer van Willem van Oranje, Lodewijk, nam het over van Maurits en ging gewoon door met het leger met huurlingen erin. Van 1609-1621 was er een wapenstilstand genaamd ?het twaalfjarige bestand?. Na een aantal maanden verpletterde Alva het Oranje leger bij Begum (Friesland). De troepen van Oranje hadden geen geld meer om nieuwe troepen te werven en zo werd het einde van Het Oranje leger.
Ondanks dat worden we tegenwoordig nog met de daden van Willem van Oranje geconfronteerd: denk maar eens aan het volkslied ?Wilhelmus?. Er zijn nog meerdere liederen op zijn leven gemaakt, zo hebben ze Nero Moorddadig geschreven om de moord van hem en je hebt duivelsliederen.
6. Bronvermeldingen.
Boeken:
? De Ruyter informatieboekjes
Sites:
? www.engelfriet.net/alie/hans.htm
? www.geschiedenis.com/hoofdlijn/biografie/leeuwenhoek.html
? www.delft.nl/sites/portals/kennisstad/projecten/ontwerpen/beestenmarkt.html
? www.scholieren.nl
? www.google.nl
De rest hebben we van de aantekeningen.
1. Het verslag 2
1.1. Het prinsen hof 2
1.2. Het leger museum 4
1.3. De Nieuwe kerk 5
2. Antonie van Leeuwenhoek 7
3. De beestenmarkt 9
4. Hugo de groot 10
1.4. De boekenkist 11
5. Willem van Oranje 13
6. Bronvermeldingen. 17
1. Het verslag
We vertrokken om 13:00 vanaf het Alfrink college Zoetermeer.
Om ongeveer 13:15 kwamen we in Delft aan.
Nadat de groepjes waren ingedeeld, gingen we op pad.
Wij gingen eerst naar het standbeeld van Antonie van Leeuwenhoek bij de nieuwe kerk en kregen een stuk tekst te horen over hem.
Daarna gingen we op pad naar het Prinsenhof, onderweg kochten wij en nog een paar andere kinderen, een bakje kibbeling voor ??n euro.
Eenmaal bij het prinsenhof aangekomen kwam Meneer Brunnings naar ons toe en zei dat we onze jassen en tassen daar aan de kapstok moesten hangen en met hem mee moesten komen.
1.1. Het prinsen hof
Het Prinsenhof was het laatste verblijf van Willem van Oranje.
Het Prinsenhof was daarvoor een klooster geweest maar de nonnen waren weggejaagd.
De oorlog kwam door de geloven, Willem van Oranje vond dat iedereen zelf mocht weten waar hij/zij in geloofde maar volgens Fillips II moest iedereen katholiek zijn.
Fillips trad hard op tegen de ?ketters? en vermoordde ze.
Op een gegeven moment werd landvoogd Margaretha van Parma vervangen door Alfa omdat dat ze het niet goed deed.
Er waren 3 verschillende machthebbers. Een ervan was Willem van Oranje. De twee andere machthebbers vonden dat ze hem groots moesten ontvangen maar Willem van Oranje wilde eigenlijk niks van Alfa weten.
Alfa bleef heel lang aan de macht maar uiteindelijk werd hij toch verslagen.
De Spanjaarden waren nog steeds in oorlog met de staten van de Nederlanden, ze vochten om de stad Leiden want dat was namelijk de sleutelstad van de Nederlanden.
De Spanjaarden hadden een plan bedacht om Leiden te omsingelen en zo te laten verhongeren, zodat ze zich zouden overgeven.
Als de burgemeester niet had gezegd dat ze hem mochten opeten, zouden de mensen van Leiden zich hebben overgegeven.
Toen het na een paar maanden ging regenen vertrokken de Spanjaarden en was Leiden vrij.
De mensen stuurden eerst een klein jochie naar buiten om te kijken of de Spanjaarden echt weg waren en dat was gelukkig echt zo.
Toen Fillips II Willem van Oranje vogelvrij verklaarde, werden er verschillende aanslagen op hem gepleegd maar hij is nooit dodelijk gewond geraakt tot Balthasar Gerards zijn verblijf binnenging en hem op de trap neerschoot. Balthasar Gerards heeft Willem van oranje neergeschoten omdat hij een fanatieke katholiek was en niet om de borgsom die op zijn hoofd stond.
De laatste woorden van Willem van Oranje waren:
Mijn God, Mijn God, heb medelijden met mij en met dit arme volk
Nadat we van het prinsenhof kwamen gingen we naar het legermuseum.
Daar ging Meneer Jacobs ons vertellen over de 80 jarige oorlog.
1.2. Het leger museum
Een maquette is een slagveld op schaal gemaakt. En hij liet daarop zien hoe de Watergeuzen de Spanjaarden aanvielen.
De slag bij Zoetermeer:
Op 17 augustus 1574 vond de slag van Zoetermeer plaats, die slag duurde maar twee minuten want de watergeuzen kwamen met een hele vloot aan bij de dijken dicht bij Zoetermeer en ze moesten weten hoeveel Spanjaarden er op die dijk zaten dus lieten ze een elfjarig jongetje genaamd Ronaldus Leenart tellen en die telde elf overgebleven Spanjaarden op de dijk.
Dus begonnen de watergeuzen met hun kannonnen op de dijk te schieten en braken de dijk door (en doodden de Spanjaarden).
Toen wisten de Spanjaarden dat de watergeuzen van die kant kwamen en zetten daar een paar eskadrons neer om ze op te wachten, dus gingen de watergeuzen omvaren langs een andere route. Ze konden overal varen omdat zij de dijken doorgestoken hadden en ze hadden platbodemschepen dus ze konden door laag water varen.
In het Spaanse leger zaten vooral huursoldaten, het zogenaamde huurleger dat bestond uit Duitse en Zwitserse boeren.
Een Spaans harnas woog ongeveer dertig kilo.
Er zat een draai bij het handvat van een rapier omdat ze hem dan beter vast konden houden. De Spanjaarden hadden ook een musket, een soort geweer.
Generaal Verdugo was een generaal van een eskadron van het Spaanse leger dat in de Nederlanden was gelegerd.
Het Spaanse leger liep altijd de kortste weg naar de bestemming dus dwars door de akkers van de boeren wiens oogst dan mislukte, kinderen trommelde de mars van het leger (dus hoe snel ze liepen). Elk squadron had drie vaandels, voor elk eskadron ??n. Als ??n of alle vaandels vielen dan was het eskadron of het squadron gevallen.
Zo?n squadron bestond uit ongeveer 1000 man.
Na het legermuseum gingen we lekker naar de Macdonalds om te lunchen. Daarna gingen we naar de nieuwe kerk, daar vertelde Meneer Tuin over De graven in de nieuwe kerk.
1.3. De Nieuwe kerk
De Nieuwe Kerk is niet zomaar een kerk, want het is de kerk waar heel veel Oranjes liggen begraven. Zoals Prins Claus, prinses Wilhelmina en natuurlijk Willem van Oranje. Hij is als eerste daar begraven. Het is natuurlijk heel logisch dat er heel veel graven in de Nieuwe Kerk zijn. Die kunnen ze niet zomaar in de kerk zetten want dan is er geen plaats meer voor de mensen om te zitten of om te lopen. Daarom hebben ze er een speciale kelder voor gemaakt en daar liggen alle graven. De ingang is een hele grote steen en als er dan weer iemand van Oranje wordt begraven halen ze de steen eraf en lopen ze met de trap naar beneden en zetten het op de plaats waar het graf moet komen.
Er is een heel bijzonder graf. Die van Willem van Oranje. Op de plaats waar zijn graf onder de grond zit hebben ze een beeld van hem gemaakt.
Dit is het beeld.
Op het graf ligt niet alleen beeld van Willem. Er stonden ook nog verschillende andere standbeelden om hem heen.
Aan het voeteneind van Willem lag zijn hond die 2 dagen na de dood van Willem van Oranje ook overleed, omdat de hond zo trouw was aan ze baasje werd hij ook vereeuwigd.
De hond stond voor trouw aan het vaderland. Aan het hoofdeinde stond een bronzen beeld van de prins in wapenrusting met veldheerstaf en aan het voeteneind een bronzen vrouwenfiguur die de roem van de overleden persoon laat zien en op de hoeken staan 4 vrouwen die Vrijheid, Rechtvaardigheid, Godsdienst, Kracht uitbeelden. Er liggen ook een paar niet Oranjes in de Nieuwe kerk zoals Hugo de Groot.
Nadat we uit de Nieuwe Kerk kwamen gingen we weer naar huis.
2. Antonie van Leeuwenhoek
In Delft in 1632 midden in de Gouden Eeuw werd Antonie van Leeuwenhoek geboren.
In die tijd was Delft een welvarende hardwerkende stad, beroemd om zijn porselein: Delfts Blauw.
Dit porselein werd vervoerd in manden en waarschijnlijk maakte Antonie zijn vader deze manden. Zijn vader moet een rijk man zijn geweest omdat ze in een groot huis woonden. Het huis stond op de hoek van een straat die 'Leeuwepoort' heette vandaar de naam Van Leeuwenhoek.
Doordat de vader van Antonie zo rijk was ging Antonie naar school waar hij rekenen enz. leerde. Helaas leerde hij er geen Latijn. In die tijd was het Latijn de taal van de wetenschap. Op zijn 16e jaar ging hij naar Amsterdam om daar te werken bij een lakenhandelaar. Een paar jaar later kwam hij terug in Delft waar hij begon als lakenhandelaar.
Een lakenhandelaar gebruikte in die tijd vergrootglazen om de vezels van de stoffen die ze gebruikten goed te kunnen onderscheiden. Waarschijnlijk heeft Van Leeuwenhoek in Amsterdam met een vergrootglas leren werken. Toen is hij ge?nteresseerd geraakt in vergrootglazen en begon hij ze zelf te slijpen.
Toen Antonie 39 jaar oud was, trouwde hij met Cornelia. Haar broer had op de universiteit medicijnen gestudeerd. Die broer heeft hem aangezet om nog betere en nog meer vergrootglazen te maken. Rond deze tijd is Van Leeuwenhoek begonnen met het produceren van microscopen. Deze microscopen waren 60 ? 70 jaar geleden in Itali? uitgevonden en deze microscoop was in staat iets wat je er onder legde 50 maal te vergroten.
Van Leeuwenhoek verzon een manier om de microscoop nog sterker te maken. Die van hem kon uiteindelijk wel tot 480 keer vergroten. Hierdoor kon hij bacteri?n bestuderen. Hij trad in dienst bij de Royal Society in Engeland die in die tijd een grote naam had in de wetenschap. Hij verstuurde zijn onderzoeken en uitvindingen trouw naar hen toe. Antonie van Leeuwenhoek werd zelfs zo beroemd dat tsaar Peter de Grote van Rusland en keizer Karel II naar zijn microscoop kwamen kijken.
Antonie van Leeuwenhoek is in 1723 gestorven.
3. De beestenmarkt
De beestenmarkt was een plein waar allemaal dieren verhandeld werden, zoals koeien, varkens, schapen, paarden, eenden enz.
Dat ging heel goed tot het op gegeven moment verslapte.
De mensen gingen er barretjes bouwen en overal waar je maar een auto kon zetten werd ook een auto gezet.
Dat ging zo een hele tijd door tot de mensen het zat waren.
In 1992 kwamen de mensen bij elkaar en gingen ze stemmen wie vond dat het pleintje waar de beestenmarkt eerst was, autovrij moest worden gemaakt. Bijna alle mensen stemden voor.
Uiteindelijk is het ook gelukt om het pleintje autovrij te maken.
Nu is het een gezellig pleintje met terrasjes en barretjes.
Hieronder achter het orkest zie je het pleintje dat vroeger de Beestenmarkt was.
4. Hugo de groot
Hugo de Goot werd op 10 april 1583 geboren in Delft.
Hij was de zoon van Jan de Groot die veel geleerden had als vriend.
Hugo was heel slim en kon daardoor vanaf zijn achtste dichten in het Latijn.
Toen hij elf was ging hij studeren aan de universiteit van Leiden.
In 1598 bezocht hij Frankrijk en Koning Hendrik IV onder leiding van
Oldenbarnevelt.
Hendrik IV noemde Hugo ??het wonder van Holland?? .
Op 5 mei werd hij op de universiteit van Orl?ans tot doctor benoemd in het burgerlijke recht.
Toen Hugo 16 jaar was ging hij terug naar Nederland en werd advocaat in Den Haag waar hij op dat moment in het huis van hofpredikant Johan Wtenbogaert woonde.
Van 1607 tot 1614 was hij een openbare aanklager bij het hof Holland en de hoge raad.
In 1608 trouwde hij met een Zeeuws meisje genaamd Maria van Reigersberch. Samen kregen vier zonen en drie dochters.
In 1613 werd hij benoemd tot stads advocaat toen hij dit was deed hij vaak mee aan vergaderingen van de staten van Holland.
Oldenbarnevelt kreeg een conflict met prins Maurits om het geloof.
Hugo werkte in die tijd als rechterhand voor Oldenbarnevelt als pleit bezorger in de Staten van Holland en van de remonstranten. In 1618 werden Hugo de Groot en Oldenbarnevelt gearresteerd.
In mei 1619 werd Oldenbarnevelt onthoofd.
Hugo werd veroordeeld tot verlies van al zijn bezittingen en kreeg levenslange gevangenisstraf. Hij werd vastgehouden in de gevangenis van Slot Loevenstein Hij ontsnapte via een boekenkist. Het verhaal als de boekenkist gaat als volgt:
1.4. De boekenkist
De Leidse professor Erpenius stuurde Hugo de Groot regelmatig een grote kist met boeken via zijn zuster, mevrouw Daetselaar in Gorinchem. Bij aankomst en terugzending van de kist werd deze op het kasteel door bewakers gecontroleerd. Er mochten all??n boeken in zitten.
Omdat er door de bewakers nooit iets verdachts gevonden werd, verslapte langzaamaan de controle, vooral op dagen dat de commandant afwezig was.
Maria van Reigersberg, de vrouw van Hugo de Groot, en hun dienstmeisje Elsje van Houweningen zaten samen met Hugo de Groot in een cel zonder dat ze veroordeeld waren, dus hadden daardoor meer vrijheid. Af en toe mochten zij naar de markt in Woudrichem of Gorinchem gaan. De verslapte controle was hen niet ontgaan en zij maakten hiervan gebruik bij het plannen van een ontsnappingsplan.
Op 22 maart 1621 vluchtte Hugo de Groot in de boekenkist uit zijn gevangenis. Hij deed zich voor bij de familie Daetselaar in Gorinchem als metselaar en werd de stad uit geholpen.
Hugo de Groot keerde naar Nederland terug in oktober 1631.
Hij werd advocaat in Amsterdam. Hugo de Groot kreeg zelfs het Gouverneur-generaalschap aangeboden. Toen hij weigerde eerst genade aan te vragen, moest hij in april 1632 het land weer verlaten. In de winter van 1634-1635 werd hij Zweeds ambassadeur in Parijs, maar in 1645 werd hij ontslagen door de Zweedse koning.
Tijdens zijn terugtocht van Zweden naar L?beck op 13 augustus 1645, zonk het schip van Hugo de groot. Hugo de Groot overleed door uitputting in Rostock op 28 augustus 1645.
Zijn lichaam werd naar Delft gebracht en werd op 3 oktober in de Nieuwe Kerk begraven.
Hugo zijn laatste woorden waren:
Door veel te begrijpen, heb ik niets af kunnen maken.
5. Willem van Oranje
De graaf van Nassau-Dillenburg, Willem de Rijke en zijn vrouw Juliana van Stolberg kregen op 24 april 1533 hun eerste zoon Willem van Oranje.
De eerste jaren van zijn leven leefde hij in Dillenburg en daarna leefde hij jarenlang een lui en lux leventje op het kasteel van Breda.
In 1544 erfde hij van zijn neef Ren? van Chalones het Prinsendom Oranje in Frankrijk. Hij was de rijkste edelman van de Nederlanden met Breda als zijn belangrijkste bezit.
Willem kwam als een rijke edelman aan het hof van Karel V. In 1555 werd hij lid van de Raad van Staten.
Hiernaast zie je Willem van Oranje. Vier jaar later in 1559 werd hij stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. In de tijd dat hij stadhouder was, was Granvelle raadgever van Margaretha van Parma. Willem verzette zich tegen de invloed van Granvelle op Margaretha, maar toen Granvelle plotseling verdween werd Willem van Oranje zelf een invloedrijke raadgever van de landvoogdes Margaretha Van Parma.
Toen generaal Alva in Nederland kwam (1566) stelde hij een rechtbank in die de raad van beroerte heette, later ook wel bloedraadgenoemd. In de Nederlanden werden zwaar gestraft; 1100 mensen werden ter dood gebracht, 9000 werden veroordeeld zonder dat ze er bij waren. Dit veroorzaakte zoveel angst op, dat 2% van de gehele bevolking van de Nederlanden naar Engeland, Duitsland of Frankrijk vluchten. Zo ook vluchtte in 1567 Willem Van Oranje.
Willem van Oranje zat niet bij de pakken neer, en omdat Alva de teugels zo stevig in handen had kon hij nog maar op ??n manier de zelfstandigheid in de Nederlandse gewesten redden, namelijk met geweld. Doordat hij wat geld bij elkaar wist te krijgen kon hij met dat geld huursoldaten huren.
In mei 1568 viel Willem met deze huurlingen het noorden van de Nederlanden aan. En in het einde van dat jaar viel hij Brabant binnen om zo Alva te verjagen. Maar hij werd door Alva weer tot terugtocht gedwongen.
Samen met zijn broer Lodewijk boekten ze bij Heiligerlee een overwinning, waaruit de tachtigjarige oorlog ontstond (1568-1648).
Willem van Oranje had nodig geld nodig en had een slim plannetje bedacht: hij had de watergeuzen voorgesteld dat zij onder zijn naam mochten gaan kapen, zodat hij een deel van de buit zou krijgen waarmee hij weer de huurlingen kon betalen. En op 1 april 1572 vielen de watergeuzen Den Briel aan. Maar ondanks dat trokken de geuzen zich niks van de belofte van Willem van Oranje aan.
Willem was erg teleurgesteld, maar de watergeuzen hadden hem toch wel weer wat opgeleverd. Nadat de geuzen Den Briel aangevallen hadden laaide de opstand op: de mensen kregen weer moed. Kleine groepen Calvinisten namen de macht over en dwongen de stadsbestuurders af te treden. De Katholieken kwamen ook in opstand omdat ze ontevreden waren over het bestuur en de slechte economie. Ook buiten Holland verklaarden steden zich voor de prins van Oranje en sloten zich aan bij hem.
In de zomer van 1572 werd Willem van Oranje erkend als stadhouder en leidde hij de opstand verder. Ondertussen ging de strijd gewoon door: Zutphen, Naarden en Haarlem werden door Alva veroverd. Maar steden als Middelburg, Leiden en nog vele anderen behoorden bij Willem.
Onder de leiding van Willem van Oranje werkte een aantal Hollandse en Utrechtse bestuurders samen met de broer van Willem, Jan, aan een samenwerking van de Noordelijke westen. Men stelde de Unie van Utrecht op.
Een Spaanse veldheer ondertekende in 1575 een onderhandeling samen met Willem van Oranje.
Maar toen plotseling deze veldheer overleed, plunderden de Spaanse troepen Gent. Hierdoor sloot de Staten-Generaal op 8 november 1576 de pacificatie van Gent. Hierin stond dat alle gewesten samen zouden gaan werken tegen Alva.
Juan van Oostenrijk, leider van verzet, vond de pacificatie eerste een geweldig goed plan, maar naderhand week hij af, omdat Willem van Oranje zoveel invloed had op dit idee. De Staten-Generaal ontsloeg Juan en stuurde Willem naar Brussel, om de leiding van het verzet over te nemen. Hij werd benoemd tot ruwaard van Brabant en later ook tot luitenant van aartshertog Matthias die net tot landvoogd was benoemd. Willem van Oranje probeerde godsdienstige vrede te sluiten tussen de Calvinisten en de Katholieken.
Fillips II was het niet met Willem eens want volgens zijn denkbeeld moest iedereen een katholiek zijn. En omdat Willem hier tegen in ging, be?indigde Fillips de opstand door op 15 maart 1580 Willem van Oranje in de ban te doen. (Willem van Oranje was vogelvrij verklaard en iedereen mocht hem vermoorden en daar ook nog eens een flinke beloning voor vragen).
Vier jaar later in 1584 zag de Bourgondi?r Balthasar G?rard de kans om Willem van Oranje in het Sint-Aagtenklooster in Delft te vermoorden. De laatste woorden van Willem waren: ?Mijn god, mijn god, heb medelijden met mij en dit arme volk?.
??Hiernaast zie je de trap waar Willem is neergeschoten.??
Willem trouwde in totaal vier keer in zijn hele leven. Hij kreeg een aantal kinderen waaronder Maurits (opperbevelhebber van Spaans leger), Frederik Hendrik en een buitenechtelijk kind.
In 1585 werd de toen 18-jarige Maurits tot stadhouder van Holland en Zeeland benoemd. Waarna er nog stadhouderschappen volgden in Utrecht, Overijssel, Gelderland en Groningen. Vanaf 1588 was Maurits opperbevelhebber van het Staatse leger van de Republiek. In de periode 1588-1598 zijn onder zijn leiding veel steden en gebieden
veroverd.
De broer van Willem van Oranje, Lodewijk, nam het over van Maurits en ging gewoon door met het leger met huurlingen erin. Van 1609-1621 was er een wapenstilstand genaamd ?het twaalfjarige bestand?. Na een aantal maanden verpletterde Alva het Oranje leger bij Begum (Friesland). De troepen van Oranje hadden geen geld meer om nieuwe troepen te werven en zo werd het einde van Het Oranje leger.
Ondanks dat worden we tegenwoordig nog met de daden van Willem van Oranje geconfronteerd: denk maar eens aan het volkslied ?Wilhelmus?. Er zijn nog meerdere liederen op zijn leven gemaakt, zo hebben ze Nero Moorddadig geschreven om de moord van hem en je hebt duivelsliederen.
6. Bronvermeldingen.
Boeken:
? De Ruyter informatieboekjes
Sites:
? www.engelfriet.net/alie/hans.htm
? www.geschiedenis.com/hoofdlijn/biografie/leeuwenhoek.html
? www.delft.nl/sites/portals/kennisstad/projecten/ontwerpen/beestenmarkt.html
? www.scholieren.nl
? www.google.nl
De rest hebben we van de aantekeningen.