Werkstuk: Goethe
Johan Wolfgang Goethe
1749-1765 Zijn jeugd
Johan Wolfgang Goethe was geboren op 28 augustus 1749 in Frankfurt am Main.
Hij kwam uit een rijke familie met veel aanzien in Frankfurt. Omdat het heel gewoon was in die tijd dat de kinderen uit rijke families thuis les kregen ging Goethe ook niet naar school en had hij priv? les. Zijn leraren leerden hem nieuwe en oude talen.
Op zijn 11e leeftijd kwam hij al in contact met het theater. Hij ging regelmatig naar de toneelstukken van de fransen.
1765-1768 Leipzig
In 1765 ging hij naar Leipzig om daar rechten te studeren. Vergeleken met de conservatieve Frankfurt, was Leipzig voor hem heel modern en dat be?nvloedde hem sterk. Hij kwam in contact met de Rokoko. Hij nam zijn rechten studie niet serieus en volgde in plaats van zijn colleges, tekenlessen.
In Leipzig ontmoette hij zijn eerste liefde, K?tchen Sch?nkopf. De dochter van zijn gastfamilie. Met haar had Goethe een korte liefdesrelatie. Deze liefdesrelatie gaf hem genoeg idee?n om een drama te schrijven. Dit drama heet: Die Laune des Verliebten.
1768-1770 Frankfurt
In 1768 ging hij weer terug naar Frankfurt omdat hij een aan een ernstig ziekte leed. Bij zijn ouders genas hij langzamerhand en daar kwam hij in contact met Susanna Katharina von Klettenberg, een vriendin van zijn moeder. Door haar begon hij meer mythische boeken te lezen. Ondertussen kreeg hij ook interesse in natuur wetenschappen door een arts genaamd Johann Friedrich Metz.
1770-1771 Strassburg
In 1770 verliet Goethe Frankfurt voor de tweede keer om zijn begonnen studie in Strassburg af te maken. Strasburg was een nieuw begin voor hem. Hier begon hij serieus te studeren. Hij studeerde geen rechten maar medicijnen en staatswetenschappen. Ook leerde hij belangrijke mensen kennen die voor zijn ontwikkeling belangrijk waren.
Een van de belangrijkste personen was de literaat en pastoor Johann Gottfried Herder. Door hem kreeg Goethe meer interesse in de literatuur. Herder raadde hem aan om o.a. Shakespeare en Ossian te lezen.
Door de arts en schrijver Johann Heinrich Jung-Stilling en de dramaschrijver Jakob Michael Reinhold Lenz te leren kennen kwam hij in aanraking met de storm en drang beweging.
Ook werd hij be?nvloedt door zijn liefde Friederike Brion, de dochter van de lutherse pastor Johann Jakob Brion . Dat kwam omdat zij op het platteland leefden en Goethe hierdoor be?nvloedt. Goethe begon gedichten te schrijven. Zijn bekendste gedichten uit die tijd waren Willkommen und Abschied, Mailied en Heidenr?slein. Het leven op het platteland beviel hem niet zo erg. Hij wou nieuwe ervaringen en verantwoordelijke werk en daarom besloot hij om zijn studie af te maken en terug te keren naar Frankfurt. Zijn liefdesrelatie met Friederike Brion be?indigde hij met een brief.
1771-1775 Frankfurt
Teruggekeerd in Frankfurt ging hij werken als advocaat. Hij zou daar vier jaar lang werken maar tegelijkertijd was hij intensief bezig met de literatuur. Hij schreef de eerste versie van G?tz von Berlichingen mit der eisernen Hand in die tijd.
Om een praktikum te maken om zijn juristische kennis te verhogen ging hij in
1772 naar Wetzlar. Hier leerde hij Johann Christian Kestner en zijn vrouw Charlotte Buff kennen. Hij raakte verliefd op haar en omdat hij bang was dat de zaken uit de hand lopen keerde hij terug naar Frankfurt. Door deze ervaring schreef hij de roman Die Leiden des jungen Werthers. Dit boek werd gedrukt in 1774. Door deze roman en de tweede versie van het drama G?tz von Berlichingen werd hij op zijn 24ste leeftijd wereldberoemd. Ook werden zijn hymnen die hij in die tijd schreef niet minder beroemd. Prometheus is het storm en drang gedicht.
1775-1786 Weimar, eerste fase
Een jaar later werd hij uitgenodigd door hertog Karl August van Sachsen Weimar. Op 7 november 1775 ging Goethe naar Weimar. Daar woonde hij met een onderbreking (zijn reis naar Itali?) tot hij stierf. Goethe en Karl August werden snel goede vrienden.
Wat heel opmerkelijk was, was dat al vanaf het begin de overheidstaken erg belangrijker voor Goethe waren dan men van een poet had verwacht.
De ontmoeting met Charlotte von Stein was voor de persoonlijke ontwikkeling van Goethe het belangrijkste in dit gedeelte van zijn leven. Onder de invloed van de zeven jaar oudere en hoog geschoolde vrouw nam Goethe afstand van zijn Storm en Drang gedrag. Door deze persoonlijke verandering schreef hij in februari en maart 1779 o.a. het drama Iphigenie auf Tauris. Het is het grootste blijvende werk uit de Weimar tijd, waar Goethe weinig had geschreven. Verder blijven het Drama Die Geschwister en die Hymne Harzreise im Winter belangrijk; ook gedichte zoals An den Mond en Wanderers Nachtlied zijn uit deze tijd. Goethe begon ook de natuur wetenschappelijke studi?n serieuzer te nemen.
Daarna kwam Goethe weer in een psychische crisis omdat hij te veel bezig was met overheidszaken en het oppervlakkige hofleven. En ook de relatie zonder toekomst met mevrouw von Stein maakte het leven in de hof voor hem onverdraagbaar. Daarom vroeg hij de hertog om een vakantie zonder een vaste terugkeerdatum. Op 3 september 1786 verliet hij het hof zonder een woord te zeggen tegen Charlotte, en begon hij aan zijn grote reis naar Ital?e.
1786 ? 1788 Ital?e
In Itali? voelde hij zich voor het eerst echt thuis. Hij was erg onder de indruk van de antieke kunst. In Itali? vond hij zijn nieuwe geliefde. Met haar had hij zijn eerste echte erotische ervaring meegemaakt. Later beschreef hij haar met de naam ?Faustina? in zijn R?mischen Elegien. De relatie met Faustina heeft voor hem een weg geopend naar de 'klassische' ?sthetik.
Hij was vooral veel bezig met tekenen en hij heeft ook contact met de Duitse kunstenaars, Angelika Kauffmann en Johann Heinrich Wilhelm Tischbein die daar leven. Maar ondertussen is hij ook nog met natuurwetenschappen en literatuur bezig. In palermo dacht hij dat hij de oerplant had uitgevonden en tussendoor schreef hij nieuwe versie van Iphigenie in Jamben, hij maakte de Egmont af en hij werkte aan de Tasso, waar hij zijn ervaring met Charlotte von Stein beschreef.
1788 ? 1794 Weimar, tweede fase
Na anderhalf jaar keerde Goethe weer terug naar Weimar. Zijn oude vrienden Herder en Frau von Stein ontvingen hem niet warm. Teruggekeerd in Weimar werd Goethe weer verliefd. Dit keer was het een 23-jarige meisje uit een gewone familie, Christiane Vulpius. Zij werd zijn levenspartneren onndanks dat ze een zoon kregen (geboren in augustus 1789) trouwden ze toch niet.
Hij werkte vooral in de richting van kunst en wetenschap. Het meest werkte hij op de universiteit Jena. Het liefst werkte hij als de directeur van de Weimarse hoftheater. Door hem werd het een van de belangrijkste theaters in Duitsland.
Ook begon hij weer te werken op het gebied van dichten zoals R?mischen Elegien, die Venetianischen Epigramme, der Reineke Fuchs. En ook de natuurwetenschappen liet hij niet los. In 1790 schreef hij de metamorfose van de planten en is hij bezig met de leer van de botten. De Franse revolutie beviel Goethe al vanaf het begin niet. In zijn drama?s Der Gro? Kophta, Der B?rgergeneral, Die Aufgeregten maakt hij duidelijk dat hij er tegen is en dat geweld en politiek niet samengaan.
1794 ? 1805 Weimar, derde fase
Twintig jaar later nadat het boek Werther was gedrukt werd bijna geen enkel werk net zo populair als Werther geworden. Behalve de boeken Iphigenie, Egmont en Tasso, zijn er geen andere boeken van Goethe de klassieke literatuur ingegaan. Maar toen ontmoette hij Friedrich Schiller.
Nadat hij bevriend raakte met Friedrich Schiller begon Goethe intensief gedichten te schrijven. In 1797 schreef Goethe de volgende ballades Braut von Korinth, Der Zauberlehrling en Der Gott und die Bajadere schuf. Goethe sloot zijn roman Wilhelm Meisters Lehrjahre af en ging verder werken aan zijn boek Faust. Ook schreef hij de vers - epos Hermann und Dorothea. Hiermee had hij voor het eerst, sinds Werther, weer succes.
Ze werkten ongeveer 10 jaar samen. In die tijd hielpen ze elkaar enorm en ontwikkelden zich samen verder. Maar met de plotselinge dood van Schiller in 1805 werd deze productieve fase be?indigt.
1805 ? 1832 Weimar, laatste fase
1806 sloot Goethe zijn drama Faust, de eerste deel van de tragedie af. In dezelfde jaar trouwde hij eindelijk met zijn levenspartner Christiane.
In 1809 begon hij aan zijn roman Die Wahlverwandtschaften waarin hij de ontmoeting met Minchen Herzlieb verwerkte. En in 1811 begon hij zijn levensverhaal te schrijven.
In 1814 ging Goethe op reis in de omgeving van de Rhein en Main. Hier won hij nieuwe krachten om aan zijn boek West-?stlichen Divan te beginnen.
Dat was zijn laatste grote reis. Daarna trok Goethe zich steeds meer terug van de samenleving. Zijn vrouw stierf in 1816.
Op zijn 74ste leeftijd werd hij weer verliefd op een 19 jarige vrouw, Ulrike von Levetzow. Hij zou bijna trouwen met haar maar op het laatste moment bedacht hij zich. Deze ervaring beschreef hij in zijn boek Marienbader Elegie.
In de laatste tien jaar van zijn leven schreef hij veel boeken. O.a. de tweede deel van Faust, Wilhelm Meisters Wanderjahren, Italienische Reise en zijn autobiografie.
Op 22 maart stierf hij op zijn 83ste leeftijd.
1749-1765 Zijn jeugd
Johan Wolfgang Goethe was geboren op 28 augustus 1749 in Frankfurt am Main.
Hij kwam uit een rijke familie met veel aanzien in Frankfurt. Omdat het heel gewoon was in die tijd dat de kinderen uit rijke families thuis les kregen ging Goethe ook niet naar school en had hij priv? les. Zijn leraren leerden hem nieuwe en oude talen.
Op zijn 11e leeftijd kwam hij al in contact met het theater. Hij ging regelmatig naar de toneelstukken van de fransen.
1765-1768 Leipzig
In 1765 ging hij naar Leipzig om daar rechten te studeren. Vergeleken met de conservatieve Frankfurt, was Leipzig voor hem heel modern en dat be?nvloedde hem sterk. Hij kwam in contact met de Rokoko. Hij nam zijn rechten studie niet serieus en volgde in plaats van zijn colleges, tekenlessen.
In Leipzig ontmoette hij zijn eerste liefde, K?tchen Sch?nkopf. De dochter van zijn gastfamilie. Met haar had Goethe een korte liefdesrelatie. Deze liefdesrelatie gaf hem genoeg idee?n om een drama te schrijven. Dit drama heet: Die Laune des Verliebten.
1768-1770 Frankfurt
In 1768 ging hij weer terug naar Frankfurt omdat hij een aan een ernstig ziekte leed. Bij zijn ouders genas hij langzamerhand en daar kwam hij in contact met Susanna Katharina von Klettenberg, een vriendin van zijn moeder. Door haar begon hij meer mythische boeken te lezen. Ondertussen kreeg hij ook interesse in natuur wetenschappen door een arts genaamd Johann Friedrich Metz.
1770-1771 Strassburg
In 1770 verliet Goethe Frankfurt voor de tweede keer om zijn begonnen studie in Strassburg af te maken. Strasburg was een nieuw begin voor hem. Hier begon hij serieus te studeren. Hij studeerde geen rechten maar medicijnen en staatswetenschappen. Ook leerde hij belangrijke mensen kennen die voor zijn ontwikkeling belangrijk waren.
Een van de belangrijkste personen was de literaat en pastoor Johann Gottfried Herder. Door hem kreeg Goethe meer interesse in de literatuur. Herder raadde hem aan om o.a. Shakespeare en Ossian te lezen.
Door de arts en schrijver Johann Heinrich Jung-Stilling en de dramaschrijver Jakob Michael Reinhold Lenz te leren kennen kwam hij in aanraking met de storm en drang beweging.
Ook werd hij be?nvloedt door zijn liefde Friederike Brion, de dochter van de lutherse pastor Johann Jakob Brion . Dat kwam omdat zij op het platteland leefden en Goethe hierdoor be?nvloedt. Goethe begon gedichten te schrijven. Zijn bekendste gedichten uit die tijd waren Willkommen und Abschied, Mailied en Heidenr?slein. Het leven op het platteland beviel hem niet zo erg. Hij wou nieuwe ervaringen en verantwoordelijke werk en daarom besloot hij om zijn studie af te maken en terug te keren naar Frankfurt. Zijn liefdesrelatie met Friederike Brion be?indigde hij met een brief.
1771-1775 Frankfurt
Teruggekeerd in Frankfurt ging hij werken als advocaat. Hij zou daar vier jaar lang werken maar tegelijkertijd was hij intensief bezig met de literatuur. Hij schreef de eerste versie van G?tz von Berlichingen mit der eisernen Hand in die tijd.
Om een praktikum te maken om zijn juristische kennis te verhogen ging hij in
1772 naar Wetzlar. Hier leerde hij Johann Christian Kestner en zijn vrouw Charlotte Buff kennen. Hij raakte verliefd op haar en omdat hij bang was dat de zaken uit de hand lopen keerde hij terug naar Frankfurt. Door deze ervaring schreef hij de roman Die Leiden des jungen Werthers. Dit boek werd gedrukt in 1774. Door deze roman en de tweede versie van het drama G?tz von Berlichingen werd hij op zijn 24ste leeftijd wereldberoemd. Ook werden zijn hymnen die hij in die tijd schreef niet minder beroemd. Prometheus is het storm en drang gedicht.
1775-1786 Weimar, eerste fase
Een jaar later werd hij uitgenodigd door hertog Karl August van Sachsen Weimar. Op 7 november 1775 ging Goethe naar Weimar. Daar woonde hij met een onderbreking (zijn reis naar Itali?) tot hij stierf. Goethe en Karl August werden snel goede vrienden.
Wat heel opmerkelijk was, was dat al vanaf het begin de overheidstaken erg belangrijker voor Goethe waren dan men van een poet had verwacht.
De ontmoeting met Charlotte von Stein was voor de persoonlijke ontwikkeling van Goethe het belangrijkste in dit gedeelte van zijn leven. Onder de invloed van de zeven jaar oudere en hoog geschoolde vrouw nam Goethe afstand van zijn Storm en Drang gedrag. Door deze persoonlijke verandering schreef hij in februari en maart 1779 o.a. het drama Iphigenie auf Tauris. Het is het grootste blijvende werk uit de Weimar tijd, waar Goethe weinig had geschreven. Verder blijven het Drama Die Geschwister en die Hymne Harzreise im Winter belangrijk; ook gedichte zoals An den Mond en Wanderers Nachtlied zijn uit deze tijd. Goethe begon ook de natuur wetenschappelijke studi?n serieuzer te nemen.
Daarna kwam Goethe weer in een psychische crisis omdat hij te veel bezig was met overheidszaken en het oppervlakkige hofleven. En ook de relatie zonder toekomst met mevrouw von Stein maakte het leven in de hof voor hem onverdraagbaar. Daarom vroeg hij de hertog om een vakantie zonder een vaste terugkeerdatum. Op 3 september 1786 verliet hij het hof zonder een woord te zeggen tegen Charlotte, en begon hij aan zijn grote reis naar Ital?e.
1786 ? 1788 Ital?e
In Itali? voelde hij zich voor het eerst echt thuis. Hij was erg onder de indruk van de antieke kunst. In Itali? vond hij zijn nieuwe geliefde. Met haar had hij zijn eerste echte erotische ervaring meegemaakt. Later beschreef hij haar met de naam ?Faustina? in zijn R?mischen Elegien. De relatie met Faustina heeft voor hem een weg geopend naar de 'klassische' ?sthetik.
Hij was vooral veel bezig met tekenen en hij heeft ook contact met de Duitse kunstenaars, Angelika Kauffmann en Johann Heinrich Wilhelm Tischbein die daar leven. Maar ondertussen is hij ook nog met natuurwetenschappen en literatuur bezig. In palermo dacht hij dat hij de oerplant had uitgevonden en tussendoor schreef hij nieuwe versie van Iphigenie in Jamben, hij maakte de Egmont af en hij werkte aan de Tasso, waar hij zijn ervaring met Charlotte von Stein beschreef.
1788 ? 1794 Weimar, tweede fase
Na anderhalf jaar keerde Goethe weer terug naar Weimar. Zijn oude vrienden Herder en Frau von Stein ontvingen hem niet warm. Teruggekeerd in Weimar werd Goethe weer verliefd. Dit keer was het een 23-jarige meisje uit een gewone familie, Christiane Vulpius. Zij werd zijn levenspartneren onndanks dat ze een zoon kregen (geboren in augustus 1789) trouwden ze toch niet.
Hij werkte vooral in de richting van kunst en wetenschap. Het meest werkte hij op de universiteit Jena. Het liefst werkte hij als de directeur van de Weimarse hoftheater. Door hem werd het een van de belangrijkste theaters in Duitsland.
Ook begon hij weer te werken op het gebied van dichten zoals R?mischen Elegien, die Venetianischen Epigramme, der Reineke Fuchs. En ook de natuurwetenschappen liet hij niet los. In 1790 schreef hij de metamorfose van de planten en is hij bezig met de leer van de botten. De Franse revolutie beviel Goethe al vanaf het begin niet. In zijn drama?s Der Gro? Kophta, Der B?rgergeneral, Die Aufgeregten maakt hij duidelijk dat hij er tegen is en dat geweld en politiek niet samengaan.
1794 ? 1805 Weimar, derde fase
Twintig jaar later nadat het boek Werther was gedrukt werd bijna geen enkel werk net zo populair als Werther geworden. Behalve de boeken Iphigenie, Egmont en Tasso, zijn er geen andere boeken van Goethe de klassieke literatuur ingegaan. Maar toen ontmoette hij Friedrich Schiller.
Nadat hij bevriend raakte met Friedrich Schiller begon Goethe intensief gedichten te schrijven. In 1797 schreef Goethe de volgende ballades Braut von Korinth, Der Zauberlehrling en Der Gott und die Bajadere schuf. Goethe sloot zijn roman Wilhelm Meisters Lehrjahre af en ging verder werken aan zijn boek Faust. Ook schreef hij de vers - epos Hermann und Dorothea. Hiermee had hij voor het eerst, sinds Werther, weer succes.
Ze werkten ongeveer 10 jaar samen. In die tijd hielpen ze elkaar enorm en ontwikkelden zich samen verder. Maar met de plotselinge dood van Schiller in 1805 werd deze productieve fase be?indigt.
1805 ? 1832 Weimar, laatste fase
1806 sloot Goethe zijn drama Faust, de eerste deel van de tragedie af. In dezelfde jaar trouwde hij eindelijk met zijn levenspartner Christiane.
In 1809 begon hij aan zijn roman Die Wahlverwandtschaften waarin hij de ontmoeting met Minchen Herzlieb verwerkte. En in 1811 begon hij zijn levensverhaal te schrijven.
In 1814 ging Goethe op reis in de omgeving van de Rhein en Main. Hier won hij nieuwe krachten om aan zijn boek West-?stlichen Divan te beginnen.
Dat was zijn laatste grote reis. Daarna trok Goethe zich steeds meer terug van de samenleving. Zijn vrouw stierf in 1816.
Op zijn 74ste leeftijd werd hij weer verliefd op een 19 jarige vrouw, Ulrike von Levetzow. Hij zou bijna trouwen met haar maar op het laatste moment bedacht hij zich. Deze ervaring beschreef hij in zijn boek Marienbader Elegie.
In de laatste tien jaar van zijn leven schreef hij veel boeken. O.a. de tweede deel van Faust, Wilhelm Meisters Wanderjahren, Italienische Reise en zijn autobiografie.
Op 22 maart stierf hij op zijn 83ste leeftijd.