Werkstuk: Gezondheid en ziekten
Gezondheid en ziekten
Paarden kunnen ook ziek worden. Het is daarom altijd handig een bepaald geldbedrag achter de hand te hebben zodat je gelijk kunt ingrijpen wanneer het eenmaal zover is. Een aantal ziekten heb ik hieronder beschreven. In sommige gevallen is het niet nodig direct de veearts te waarschuwen. Het mag natuurlijk wel!
Adenovirus
Het Adenovirus is een veel voorkomende infectie. Bij 50% van de paarden worden antistoffen geconstateerd op ??njarige leeftijd. Symptomen van deze aandoening zijn: lichte temperatuursverhoging, neusuitvloeiingen, vergrote lymfeklieren en een paar dagen hoesten. Wanner het hoesten langer dan een paar dagen aanhoudt is er sprake van een complicerende infectie en moet de veearts gewaarschuwd worden om deze aandoening te behandelen. Een inenting voor deze ziekte bestaat nog niet.
Reovirus
Deze ziekte komt in Nederland vrijwel nooit voor. Er bestaat overigens wel een inenting voor. Deze ziekte wordt over het algemeen beschreven als het "Poor Performance Syndrome", wat je goed opmerkt bij volbloedpaarden op de renbaan. Zoals de Engelse benaming voor deze ziekte al aanduidt, is er sprake van een achteruitgang in het functioneren van het paard. De ziekte wordt veroorzaakt door een stekende vlieg die in de tropen en de subtropen (tot in Spanje) leeft. Aangezien deze vlieg niet in Nederland voorkomt is de kans klein dat je paard er door raakt ge?nfecteerd.
Rhinovirus
De twee stammen van het Rhinovirus geven vooral ontstekingen van de voorste luchtwegen (neus en keel) met overvloedige neusvloeiing, die eerst waterig is, maar na enkele dagen etterig wordt. De infectie komt ook veel voor bij wat oudere paarden. Bij 70% van de vierjarige paarden zijn antistoffen tegen deze aandoening geconstateerd.
Herpesvirus
Er zijn vijf typen herpesvirus bekend, waarvan het type EHV-1 berucht is wegens de abortus die het veroorzaakt bij drachtige paarden. Het paard wordt bij deze aandoening niet immuun voor het herpesvirus. Het blijft in het lichaam zitten en duikt elke keer weer op zodra de weerstand van het paard iets verslechtert, waardoor het paard dus ziek wordt. EHV-1 is een besmettelijk type van herpes. Wanneer je deze aandoening op een stoeterij of fokkerij aantreft, kan de kans op abortussen uitlopen tot boven de 90%. Bij niet-drachtige paarden veroorzaakt het Herpesvirus een mild verlopende luchtweg infectie, die door de eigenaar vaak niet eens wordt opgemerkt. Een ernstige complicatie die kan optreden is dat het zenuwstelsel beschadigd wordt, wat kan leiden tot axatie (vari?rend van lichte gevallen die na enkele maanden volledig herstellen tot totale verlamming).
Volgens sommige mensen heeft het enten niet veel zin omdat het niet in alle gevallen abortussen uitsluit. Volgens anderen is het wel zinnig, mits je het paard elk jaar inent. Aangezien het virus besmettelijk is bestaat de kans dat je paard het krijgt van een drager van het virus.
Influenza
Het paard krijgt bij besmetting met influenza hoge koorts, hoest erg veel en hard, met uitgebreide aantasting van het longweefsel, wat kan leiden tot secundaire bacteri?le infecties, met de meekomende symptomen zoals ontsteking van het oogslijmvlies, hartspieren en skeletspieren.
Bij niet-ingeente paarden kan 90% ziek worden, waar 2% van sterft, voornamelijk veulens. Omdat de ziekte zich razendsnel verspreidt door het hoge besmettingsgehalte, is het moeilijk onder controle te krijgen. Het kan daarom wel weken tot maanden duren voordat de ziekte is bestreden. Aangezien we nu intensief enten tegen het virus, hebben we het redelijk goed onder controle, maar toch bestaat de kans dat uw paard besmet raakt, zelfs als het wel is inge?nt.
Influenza verandert namelijk regelmatig, waardoor nieuwe stammen ontstaan. Indien deze stammen niet bij de enting zijn inbegrepen, heb je nog geen grip op het virus. Gelukkig verandert het paarden-influenza virus niet zo vaak als het mensen-influenzavirus.
Droes
Deze ziekte komt vooral voor bij jonge paarden. Dit komt omdat oudere paarden vaak levenslang immuun zijn voor bepaalde ziekten na een infectie daarvan. Deze ziekte heeft een incubatieperiode van 2 tot 10 dagen waarna de symptomen zichtbaar zijn. Deze symptomen zijn namelijk: heftige keelontsteking met slikmoeilijkheden, wat snel gevolgd is door verettering van de keellymfeklieren. Het paard blijft ziek totdat deze ontstoken klieren doorbreken. Deze procedure kan versneld worden met rijpende zalf, zoals trekzalf. Na het doorbreken van de lymfeklieren treedt meestal snel herstel op.
Bij uitzondering worden lymfeklieren elders in het lichaam aangetast. Deze aandoening wordt 'verslagen' droes genoemd omdat deze aandoening in dit geval vaak dodelijk is. Het is zinloos deze ziekte te bestrijden met antibiotica omdat het niet bij de klieren kan komen. Wel kun je de ziekte voorkomen door het paard antibiotica te geven indien een ander paard ge?nfecteerd is met het virus. Na het herstel van het ge?nfecteerde paard, kan het paard tot 2 maanden lang de ziekte uitscheiden. Het is dus zaak om de boel goed te ontsmetten en het paard penicilline (antibiotica) in te spuiten. Af en toe zien we een infectie van een wat goedaardiger broertje van de droes, Streptococcus Equisimilis. Het lijkt op droes, alleen minder heftig, en de aangetaste lymfeklieren breken lang niet altijd door. Tegen droes bestaat g??n goede entstof, ondanks alle pogingen die daartoe zijn ondernomen. Na infectie ontstaat een levenslange immuniteit.
Rhodococcus equi
In Nederland is er nog geen andere benaming voor de aandoening. In Engeland wordt gesproken van Rattles. Deze aandoening houdt in dat veulens een erge vorm van longontsteking krijgen. Er vormt zich een abces in de longen. Deze ziekte heeft een wat bijzonder aspect. Het kan namelijk buiten het lichaam van het paard verder leven en zich vermenigvuldigen. Bedrijven die dus te maken hebben met deze aandoening hebben kans hier nog jaren last van te krijgen. Daardoor kan een veulen wat deze ziekte heeft gehad, het nogmaals krijgen. Met name zijn paarden met een wat zwakke weerstand vaak slachtoffers van deze aandoening. Tegen deze ziekte bestaat nog geen inenting. Wel bestaat er een leeftijdsafhankelijke weerstand tegen deze ziekte. Alleen veulens worden ziek.
Koliek
Koliek oftewel buikpijn kan bij een paard zeer ernstige gevolgen hebben. Waarschuw bij koliek direct uw dierenarts. Hoe eerder er behandeld kan worden, hoe beter. Er zijn een aantal maatregelen die koliek bij uw paard kunnen voorkomen. U dient consequent wormen en horzellarven te bestrijden. Geef uw paard altijd hooi van goede kwaliteit en vernietig schimmelig hooi en geef geen ijskoud water of bevroren voedsel. Geef wortelen en bieten alleen zandvrij. Voer paarden bij, als ze op een kale wei lopen, zodat ze niet behoeven te zoeken naar voedsel en daarbij veel zand binnen krijgen. Laat uw paard niet te lang stil staan op stal. Geef in elk geval (zo mogelijk) dagelijks stapbeweging; ook om beenaandoeningen te voorkomen. En tot slot, voorkom dat uw paard te snel afkoelt als het heeft gewerkt.
Ontwormen bij paarden
Worminfecties vormen een grote bedreiging voor de gezondheid en weerstand van uw paard. Ieder paard heeft wormen en worminfecties zijn in de regel moeilijk herkenbaar. Maar kunnen uiteindelijk zeer verschillende ziekteverschijnselen veroorzaken. Zoals vermageren diaree, koliek bloedarmoede, jeuk, doffe vacht enz.
Er zijn verschillende soorten wormen. De ene soort doorboort de darmwand of bloedvaten. En de ander gaat dwars door longen, lever en hart en kunnen onherstelbare schade toebrengen. De meeste wormen worden opgenomen tijdens het grazen. Andere weer via de huid bv. veulenworm dringt door de huid van het veulen en via de melk van de moeder binnen. Dan zijn er nog de horzels die leggen de eitjes op de onderbenen en als ze uitkomen irriteert de larf. De huid en het paard likt ze er zelf af en komen zo het lichaam binnen. Dus het is zaak dat het ontwormen goed en op tijd gebeurt.
Tips voor een goede ontworming. Gebruik bij voorkeur een wormpasta die gebaseerd is op de werkzame stof pyrantel of ivermectine. Ik gebruik altijd een hele spuit onderdosering vermindert de werking en kan immuniteit op leveren.
Pas op voor de verkeerde zuinigheid, zorg dat de mond van het paard goed leeg is, en spuit de pasta zo ver mogelijk achter op de tong. En let er op dat het paard de pasta niet naar buiten werkt knijp zachtjes in de keel dan slikt hij beter. In de herfst is het raadzaam om de werkzame stof Ivermectine te gebruiken tegen de horzels. Het beste resultaat behaald u als u om de 6 a 7 weken ontwormd. Veulens begin je met de 7 dagen na de geboorte en op de drie weken herhalen. Het beste behandel je alle paarden tegelijk. Nieuwe paarden altijd 48 uur apart houden en ontwormen en dan de stal schoon maken.
Paardenhorzel
Hoofdzakelijk in de maanden juli en augustus zet de horzelvlieg eitjes af aan de haren van hoofd en benen. De larven die zich hieruit ontwikkelen, veroorzaken jeuk, waardoor het paard op deze plaatsen likt en bijt. Hierdoor komen de larven in de mondholte en verplaatsen zich onder het slijmvlies van de slokdarm naar de maag en/of darmen afhankelijk van de horzelsoort. Hier hechten ze zich aan het slijmvlies vast en verblijven er ongeveer tien maanden. Vooral jongere paarden ondervinden veel last, het geen zich onder meer uit in chronisch vermageren. U kunt dit voorkomen door de eieren op de haren te verwijderen door een frequente en goede huidverzorging en alle paarden in november/december te behandelen met een speciaal preparaat (dit drijft de larve vrijwel totaal uit). Bij mogelijk ernstige besmettingen wordt geadviseerd reeds een tussentijdse behandeling (oktober) in te stellen. Voor zover de paarden in december nog niet zijn behandeld tegen paarden horzellarven, wordt geadviseerd dit alsnog te doen. De huidige wormmiddelen die zowel tegen maagdarmwormen als ook tegen horzellarven werkzaam zijn, maken de bestrijding van horzellarven gemakkelijker.
Beenschurft
Beenschurft wordt veroorzaakt door schurftmijt, wat opzich heel onschuldig is. Het erge aan deze aandoening, is dat het veel jeuk met zich meebrengt. Paarden zullen eraan bijten, stampen uit frustratie en schuren langs allerlei voorwerpen. Dit kan het paard tijdens het rijden ook afleiden. Je kunt de plekken herkennen aan de droge korstjes. Een zalfje van de veearts kan de beenschurft doen verdwijnen.
Luis
Nee, luis komt dus niet alleen voor bij mensen. Luizen komen bij paarden vooral in de winter voor, wanneer het paard op stal staat en een deken om heeft. Luizen vestigen zich in de vacht van het paard, door de warmte van het deken. Controleer dus regelmatig het kruis, liezen, staartwortel en de manen van je paard. Let hierbij op witgele eitjes (neten) die aan de vacht zijn vastgeplakt. De dierenarts heeft hier bestrijdingsmiddelen voor die je meerdere malen toe zult moeten passen.
Mok
Mok is wellicht een van de meest bekende aandoeningen bij paarden. Het komt nogal vaak voor. Mok is een verzamelnaam voor verschillende huidaandoeningen aan de onderbenen. Vooral het kootbeen speelt hierbij een grote rol. Droge mok is de meest bekende. Mensen die vaak last hebben van een droge huid en pijnlijke kloofjes (denk aan een koortlip) weten hoe pijnlijk dit is. Ook bij paarden is dit zeker geen fijn gevoel. Het dient daarom goed te behandeld worden. Maar voorkomen is beter dan genezen. Mok kan ontstaan wanneer het paard een lange tijd in (zijn eigen) vuil staat. Het vuil koekt aan en daardoor onstaat mok. Mok kan ook ontstaan door het te vaak wassen van de onderbenen met zeep. Dit wordt vaak gedaan om bijvoorbeeld witte aftekeningen op de benen mooi wit te houden. Doe dit niet te vaak! De zeep verwijdert de natuurlijke vetlaag (talg) wat de huid beschermt. Het zeep droogt de huid uit waardoor er koofjes ontstaan en openscheurt omdat het te droog is. De opengesprongen huid is dan weer toegankelijk voor allerlei ziektekiemen die kunnen eindigen in infecties. Mok kun je goed voelen aan de kootbenen van een paard. Je voelt allemaal korstjes. Houd daarom de grond waar je paard staat goed schoon en houd de onderbenen droog. Mok kan worden bestreden met mokzalf wat bij de veearts te verkrijgen is. Dit dien je over het gehele kootbeen te smeren.
Staart- en maneneczeem
Staart en maneneczeem is een aandoening die als gevolg van overgevoeligheid voor bepaalde insecten, jeuk veroorzaken bij het paard. Het paard zal de manen en staart volledig kaal schuren. Staart en maneneczeem treedt het meest op in de periode van mei tot augustus. Omdat er dan gewoonweg de meeste insecten zijn door het "warme" weer. Je kunt manen en staarteczeem voorkomen door je paard tussen 17.00u 's avonds en 6.00u 's morgens op stal te zetten. Scheer het paard en was het met betadine shampoo, doe dit echter niet te vaak. Gebruik preperaten tegen manen en staarteczeem, en geef het paard een influenza- en tetanusinjectie.
Zonnebrand
Geloof het of niet, maar ook paarden kunnen verbranden van de zon. Vooral de rug is hier erg gevoelig voor omdat het het grootste oppervlak van het paard in beslag neemt. Om te voorkomen dat je paard verbrandt moet je er voor zorgen dat het paard de schaduw op kan zoeken. Gevolgen van zonnebrand zijn dat het paard haar verliest, waardoor de rode huid te zien is. In het ergste geval, stoot het lichaam ernstig verbrande stukken vel af, en ontstaan er blaren. Een goede behandeling van deze aandoening is het paard insmeren met levertraan. Om deze aandoening te voorkomen moet je dus zorgen voor een weidegang met voldoende schaduw, en zet het paard tussen 12.00u en 15.00u op stal, wanneer de zon het sterkst is.
Drukking
In geval van drukking heeft het paard blauwe plekken, die later, wanneer je ze dus nog niet opgemerkt hebt, een schilferige plek op de huid kunnen worden. Nog later kan wordt het een wond en kan het zelfs gaan zweren. Dit komt vaak voor bij jonge paarden die zadelmak worden gemaakt. Het zadel is wellicht niet de goede maat voor het paard waardoor het schuift en de huid irriteert. Kenmerken van dit euvel kunnen wellicht zijn dat het paard bij het opzadelen en poetsen van bepaalde plekken zeer chagerijnig reageert. Om deze aandoening te behandelen moet je ten eerste de veearts bellen die de wond ontsmet met een antibacterieel middel. Vervolgens kun je koude compressen op de wondjes leggen, dit zal de genezing versnellen.
Dampigheid
Men is het er langzamerhand over eens dat dampigheid als oorzaak een allergieprobleem heeft, maar dat is lang niet altijd het geval. Ik denk dat de stofwisseling vaak de aanzet is van zulk soort problemen. Als de stofwisseling niet goed in orde is kan het afweersysteem niet goed functioneren. Hierdoor ontstaat irritatie aan de luchtpijp en de longen omdat bacteri?n niet aangepakt worden door het afweersysteem. Dit kan ontstekingsreacties en bronchusvernauwing (dampigheid) veroorzaken.
Dampigheid is een erge vorm van astma, maar meestal is dat niet het enige wat er aan de hand is. In ergere gevallen knappen namelijk ook longblaasjes wat tot onherstelbare schade leidt. Zover moet je het natuurlijk nooit laten komen.
Met de volgende maatregels heb ik hele goede ervaringen: Zorg om te beginnen voor een frisse buiten box. Het liefst een buitenbox die aan drie kanten tochtdicht is en aan de oostkant open is. Dit is van wege de regen het beste. Vervolgens is goed stro wat niet te stoffig is belangrijk, maar als stro goed gewonnen is geeft dat geen probleem. Dan is hooi zonder schimmels van groot belang en dat is vaak wel een probleem, maar daar heb ik wat op gevonden: U pakt een bak water met flink wat landbouwzout er in en laat daar het hooi een dag in staan, de eerste infectiedruk is dan geweken. Als u dat allemaal voor elkaar heeft is het nog zaak het afweersysteem weer sterk te maken en dat gaat alleen op een natuurlijke manier.
Paarden kunnen ook ziek worden. Het is daarom altijd handig een bepaald geldbedrag achter de hand te hebben zodat je gelijk kunt ingrijpen wanneer het eenmaal zover is. Een aantal ziekten heb ik hieronder beschreven. In sommige gevallen is het niet nodig direct de veearts te waarschuwen. Het mag natuurlijk wel!
Adenovirus
Het Adenovirus is een veel voorkomende infectie. Bij 50% van de paarden worden antistoffen geconstateerd op ??njarige leeftijd. Symptomen van deze aandoening zijn: lichte temperatuursverhoging, neusuitvloeiingen, vergrote lymfeklieren en een paar dagen hoesten. Wanner het hoesten langer dan een paar dagen aanhoudt is er sprake van een complicerende infectie en moet de veearts gewaarschuwd worden om deze aandoening te behandelen. Een inenting voor deze ziekte bestaat nog niet.
Reovirus
Deze ziekte komt in Nederland vrijwel nooit voor. Er bestaat overigens wel een inenting voor. Deze ziekte wordt over het algemeen beschreven als het "Poor Performance Syndrome", wat je goed opmerkt bij volbloedpaarden op de renbaan. Zoals de Engelse benaming voor deze ziekte al aanduidt, is er sprake van een achteruitgang in het functioneren van het paard. De ziekte wordt veroorzaakt door een stekende vlieg die in de tropen en de subtropen (tot in Spanje) leeft. Aangezien deze vlieg niet in Nederland voorkomt is de kans klein dat je paard er door raakt ge?nfecteerd.
Rhinovirus
De twee stammen van het Rhinovirus geven vooral ontstekingen van de voorste luchtwegen (neus en keel) met overvloedige neusvloeiing, die eerst waterig is, maar na enkele dagen etterig wordt. De infectie komt ook veel voor bij wat oudere paarden. Bij 70% van de vierjarige paarden zijn antistoffen tegen deze aandoening geconstateerd.
Herpesvirus
Er zijn vijf typen herpesvirus bekend, waarvan het type EHV-1 berucht is wegens de abortus die het veroorzaakt bij drachtige paarden. Het paard wordt bij deze aandoening niet immuun voor het herpesvirus. Het blijft in het lichaam zitten en duikt elke keer weer op zodra de weerstand van het paard iets verslechtert, waardoor het paard dus ziek wordt. EHV-1 is een besmettelijk type van herpes. Wanneer je deze aandoening op een stoeterij of fokkerij aantreft, kan de kans op abortussen uitlopen tot boven de 90%. Bij niet-drachtige paarden veroorzaakt het Herpesvirus een mild verlopende luchtweg infectie, die door de eigenaar vaak niet eens wordt opgemerkt. Een ernstige complicatie die kan optreden is dat het zenuwstelsel beschadigd wordt, wat kan leiden tot axatie (vari?rend van lichte gevallen die na enkele maanden volledig herstellen tot totale verlamming).
Volgens sommige mensen heeft het enten niet veel zin omdat het niet in alle gevallen abortussen uitsluit. Volgens anderen is het wel zinnig, mits je het paard elk jaar inent. Aangezien het virus besmettelijk is bestaat de kans dat je paard het krijgt van een drager van het virus.
Influenza
Het paard krijgt bij besmetting met influenza hoge koorts, hoest erg veel en hard, met uitgebreide aantasting van het longweefsel, wat kan leiden tot secundaire bacteri?le infecties, met de meekomende symptomen zoals ontsteking van het oogslijmvlies, hartspieren en skeletspieren.
Bij niet-ingeente paarden kan 90% ziek worden, waar 2% van sterft, voornamelijk veulens. Omdat de ziekte zich razendsnel verspreidt door het hoge besmettingsgehalte, is het moeilijk onder controle te krijgen. Het kan daarom wel weken tot maanden duren voordat de ziekte is bestreden. Aangezien we nu intensief enten tegen het virus, hebben we het redelijk goed onder controle, maar toch bestaat de kans dat uw paard besmet raakt, zelfs als het wel is inge?nt.
Influenza verandert namelijk regelmatig, waardoor nieuwe stammen ontstaan. Indien deze stammen niet bij de enting zijn inbegrepen, heb je nog geen grip op het virus. Gelukkig verandert het paarden-influenza virus niet zo vaak als het mensen-influenzavirus.
Droes
Deze ziekte komt vooral voor bij jonge paarden. Dit komt omdat oudere paarden vaak levenslang immuun zijn voor bepaalde ziekten na een infectie daarvan. Deze ziekte heeft een incubatieperiode van 2 tot 10 dagen waarna de symptomen zichtbaar zijn. Deze symptomen zijn namelijk: heftige keelontsteking met slikmoeilijkheden, wat snel gevolgd is door verettering van de keellymfeklieren. Het paard blijft ziek totdat deze ontstoken klieren doorbreken. Deze procedure kan versneld worden met rijpende zalf, zoals trekzalf. Na het doorbreken van de lymfeklieren treedt meestal snel herstel op.
Bij uitzondering worden lymfeklieren elders in het lichaam aangetast. Deze aandoening wordt 'verslagen' droes genoemd omdat deze aandoening in dit geval vaak dodelijk is. Het is zinloos deze ziekte te bestrijden met antibiotica omdat het niet bij de klieren kan komen. Wel kun je de ziekte voorkomen door het paard antibiotica te geven indien een ander paard ge?nfecteerd is met het virus. Na het herstel van het ge?nfecteerde paard, kan het paard tot 2 maanden lang de ziekte uitscheiden. Het is dus zaak om de boel goed te ontsmetten en het paard penicilline (antibiotica) in te spuiten. Af en toe zien we een infectie van een wat goedaardiger broertje van de droes, Streptococcus Equisimilis. Het lijkt op droes, alleen minder heftig, en de aangetaste lymfeklieren breken lang niet altijd door. Tegen droes bestaat g??n goede entstof, ondanks alle pogingen die daartoe zijn ondernomen. Na infectie ontstaat een levenslange immuniteit.
Rhodococcus equi
In Nederland is er nog geen andere benaming voor de aandoening. In Engeland wordt gesproken van Rattles. Deze aandoening houdt in dat veulens een erge vorm van longontsteking krijgen. Er vormt zich een abces in de longen. Deze ziekte heeft een wat bijzonder aspect. Het kan namelijk buiten het lichaam van het paard verder leven en zich vermenigvuldigen. Bedrijven die dus te maken hebben met deze aandoening hebben kans hier nog jaren last van te krijgen. Daardoor kan een veulen wat deze ziekte heeft gehad, het nogmaals krijgen. Met name zijn paarden met een wat zwakke weerstand vaak slachtoffers van deze aandoening. Tegen deze ziekte bestaat nog geen inenting. Wel bestaat er een leeftijdsafhankelijke weerstand tegen deze ziekte. Alleen veulens worden ziek.
Koliek
Koliek oftewel buikpijn kan bij een paard zeer ernstige gevolgen hebben. Waarschuw bij koliek direct uw dierenarts. Hoe eerder er behandeld kan worden, hoe beter. Er zijn een aantal maatregelen die koliek bij uw paard kunnen voorkomen. U dient consequent wormen en horzellarven te bestrijden. Geef uw paard altijd hooi van goede kwaliteit en vernietig schimmelig hooi en geef geen ijskoud water of bevroren voedsel. Geef wortelen en bieten alleen zandvrij. Voer paarden bij, als ze op een kale wei lopen, zodat ze niet behoeven te zoeken naar voedsel en daarbij veel zand binnen krijgen. Laat uw paard niet te lang stil staan op stal. Geef in elk geval (zo mogelijk) dagelijks stapbeweging; ook om beenaandoeningen te voorkomen. En tot slot, voorkom dat uw paard te snel afkoelt als het heeft gewerkt.
Ontwormen bij paarden
Worminfecties vormen een grote bedreiging voor de gezondheid en weerstand van uw paard. Ieder paard heeft wormen en worminfecties zijn in de regel moeilijk herkenbaar. Maar kunnen uiteindelijk zeer verschillende ziekteverschijnselen veroorzaken. Zoals vermageren diaree, koliek bloedarmoede, jeuk, doffe vacht enz.
Er zijn verschillende soorten wormen. De ene soort doorboort de darmwand of bloedvaten. En de ander gaat dwars door longen, lever en hart en kunnen onherstelbare schade toebrengen. De meeste wormen worden opgenomen tijdens het grazen. Andere weer via de huid bv. veulenworm dringt door de huid van het veulen en via de melk van de moeder binnen. Dan zijn er nog de horzels die leggen de eitjes op de onderbenen en als ze uitkomen irriteert de larf. De huid en het paard likt ze er zelf af en komen zo het lichaam binnen. Dus het is zaak dat het ontwormen goed en op tijd gebeurt.
Tips voor een goede ontworming. Gebruik bij voorkeur een wormpasta die gebaseerd is op de werkzame stof pyrantel of ivermectine. Ik gebruik altijd een hele spuit onderdosering vermindert de werking en kan immuniteit op leveren.
Pas op voor de verkeerde zuinigheid, zorg dat de mond van het paard goed leeg is, en spuit de pasta zo ver mogelijk achter op de tong. En let er op dat het paard de pasta niet naar buiten werkt knijp zachtjes in de keel dan slikt hij beter. In de herfst is het raadzaam om de werkzame stof Ivermectine te gebruiken tegen de horzels. Het beste resultaat behaald u als u om de 6 a 7 weken ontwormd. Veulens begin je met de 7 dagen na de geboorte en op de drie weken herhalen. Het beste behandel je alle paarden tegelijk. Nieuwe paarden altijd 48 uur apart houden en ontwormen en dan de stal schoon maken.
Paardenhorzel
Hoofdzakelijk in de maanden juli en augustus zet de horzelvlieg eitjes af aan de haren van hoofd en benen. De larven die zich hieruit ontwikkelen, veroorzaken jeuk, waardoor het paard op deze plaatsen likt en bijt. Hierdoor komen de larven in de mondholte en verplaatsen zich onder het slijmvlies van de slokdarm naar de maag en/of darmen afhankelijk van de horzelsoort. Hier hechten ze zich aan het slijmvlies vast en verblijven er ongeveer tien maanden. Vooral jongere paarden ondervinden veel last, het geen zich onder meer uit in chronisch vermageren. U kunt dit voorkomen door de eieren op de haren te verwijderen door een frequente en goede huidverzorging en alle paarden in november/december te behandelen met een speciaal preparaat (dit drijft de larve vrijwel totaal uit). Bij mogelijk ernstige besmettingen wordt geadviseerd reeds een tussentijdse behandeling (oktober) in te stellen. Voor zover de paarden in december nog niet zijn behandeld tegen paarden horzellarven, wordt geadviseerd dit alsnog te doen. De huidige wormmiddelen die zowel tegen maagdarmwormen als ook tegen horzellarven werkzaam zijn, maken de bestrijding van horzellarven gemakkelijker.
Beenschurft
Beenschurft wordt veroorzaakt door schurftmijt, wat opzich heel onschuldig is. Het erge aan deze aandoening, is dat het veel jeuk met zich meebrengt. Paarden zullen eraan bijten, stampen uit frustratie en schuren langs allerlei voorwerpen. Dit kan het paard tijdens het rijden ook afleiden. Je kunt de plekken herkennen aan de droge korstjes. Een zalfje van de veearts kan de beenschurft doen verdwijnen.
Luis
Nee, luis komt dus niet alleen voor bij mensen. Luizen komen bij paarden vooral in de winter voor, wanneer het paard op stal staat en een deken om heeft. Luizen vestigen zich in de vacht van het paard, door de warmte van het deken. Controleer dus regelmatig het kruis, liezen, staartwortel en de manen van je paard. Let hierbij op witgele eitjes (neten) die aan de vacht zijn vastgeplakt. De dierenarts heeft hier bestrijdingsmiddelen voor die je meerdere malen toe zult moeten passen.
Mok
Mok is wellicht een van de meest bekende aandoeningen bij paarden. Het komt nogal vaak voor. Mok is een verzamelnaam voor verschillende huidaandoeningen aan de onderbenen. Vooral het kootbeen speelt hierbij een grote rol. Droge mok is de meest bekende. Mensen die vaak last hebben van een droge huid en pijnlijke kloofjes (denk aan een koortlip) weten hoe pijnlijk dit is. Ook bij paarden is dit zeker geen fijn gevoel. Het dient daarom goed te behandeld worden. Maar voorkomen is beter dan genezen. Mok kan ontstaan wanneer het paard een lange tijd in (zijn eigen) vuil staat. Het vuil koekt aan en daardoor onstaat mok. Mok kan ook ontstaan door het te vaak wassen van de onderbenen met zeep. Dit wordt vaak gedaan om bijvoorbeeld witte aftekeningen op de benen mooi wit te houden. Doe dit niet te vaak! De zeep verwijdert de natuurlijke vetlaag (talg) wat de huid beschermt. Het zeep droogt de huid uit waardoor er koofjes ontstaan en openscheurt omdat het te droog is. De opengesprongen huid is dan weer toegankelijk voor allerlei ziektekiemen die kunnen eindigen in infecties. Mok kun je goed voelen aan de kootbenen van een paard. Je voelt allemaal korstjes. Houd daarom de grond waar je paard staat goed schoon en houd de onderbenen droog. Mok kan worden bestreden met mokzalf wat bij de veearts te verkrijgen is. Dit dien je over het gehele kootbeen te smeren.
Staart- en maneneczeem
Staart en maneneczeem is een aandoening die als gevolg van overgevoeligheid voor bepaalde insecten, jeuk veroorzaken bij het paard. Het paard zal de manen en staart volledig kaal schuren. Staart en maneneczeem treedt het meest op in de periode van mei tot augustus. Omdat er dan gewoonweg de meeste insecten zijn door het "warme" weer. Je kunt manen en staarteczeem voorkomen door je paard tussen 17.00u 's avonds en 6.00u 's morgens op stal te zetten. Scheer het paard en was het met betadine shampoo, doe dit echter niet te vaak. Gebruik preperaten tegen manen en staarteczeem, en geef het paard een influenza- en tetanusinjectie.
Zonnebrand
Geloof het of niet, maar ook paarden kunnen verbranden van de zon. Vooral de rug is hier erg gevoelig voor omdat het het grootste oppervlak van het paard in beslag neemt. Om te voorkomen dat je paard verbrandt moet je er voor zorgen dat het paard de schaduw op kan zoeken. Gevolgen van zonnebrand zijn dat het paard haar verliest, waardoor de rode huid te zien is. In het ergste geval, stoot het lichaam ernstig verbrande stukken vel af, en ontstaan er blaren. Een goede behandeling van deze aandoening is het paard insmeren met levertraan. Om deze aandoening te voorkomen moet je dus zorgen voor een weidegang met voldoende schaduw, en zet het paard tussen 12.00u en 15.00u op stal, wanneer de zon het sterkst is.
Drukking
In geval van drukking heeft het paard blauwe plekken, die later, wanneer je ze dus nog niet opgemerkt hebt, een schilferige plek op de huid kunnen worden. Nog later kan wordt het een wond en kan het zelfs gaan zweren. Dit komt vaak voor bij jonge paarden die zadelmak worden gemaakt. Het zadel is wellicht niet de goede maat voor het paard waardoor het schuift en de huid irriteert. Kenmerken van dit euvel kunnen wellicht zijn dat het paard bij het opzadelen en poetsen van bepaalde plekken zeer chagerijnig reageert. Om deze aandoening te behandelen moet je ten eerste de veearts bellen die de wond ontsmet met een antibacterieel middel. Vervolgens kun je koude compressen op de wondjes leggen, dit zal de genezing versnellen.
Dampigheid
Men is het er langzamerhand over eens dat dampigheid als oorzaak een allergieprobleem heeft, maar dat is lang niet altijd het geval. Ik denk dat de stofwisseling vaak de aanzet is van zulk soort problemen. Als de stofwisseling niet goed in orde is kan het afweersysteem niet goed functioneren. Hierdoor ontstaat irritatie aan de luchtpijp en de longen omdat bacteri?n niet aangepakt worden door het afweersysteem. Dit kan ontstekingsreacties en bronchusvernauwing (dampigheid) veroorzaken.
Dampigheid is een erge vorm van astma, maar meestal is dat niet het enige wat er aan de hand is. In ergere gevallen knappen namelijk ook longblaasjes wat tot onherstelbare schade leidt. Zover moet je het natuurlijk nooit laten komen.
Met de volgende maatregels heb ik hele goede ervaringen: Zorg om te beginnen voor een frisse buiten box. Het liefst een buitenbox die aan drie kanten tochtdicht is en aan de oostkant open is. Dit is van wege de regen het beste. Vervolgens is goed stro wat niet te stoffig is belangrijk, maar als stro goed gewonnen is geeft dat geen probleem. Dan is hooi zonder schimmels van groot belang en dat is vaak wel een probleem, maar daar heb ik wat op gevonden: U pakt een bak water met flink wat landbouwzout er in en laat daar het hooi een dag in staan, de eerste infectiedruk is dan geweken. Als u dat allemaal voor elkaar heeft is het nog zaak het afweersysteem weer sterk te maken en dat gaat alleen op een natuurlijke manier.