Werkstuk: Egypte
Egypte
Egypte, een fantastisch land, dat mijn interesse heeft gekregen n.a.v. de werkstuk opdracht. Waarom? Omdat de Egyptische beschaving één der grootste in de oude wereld was, en met haar duur van drieduizend jaar zeker de langst bestaande. Als je informatie opvraagt via b.v. Internet of Encarte-encyclopedie kom je altijd meteen bij de piramides en de grote sfinx bij Giza, de reusachtige tempels zoals bij Abu Simbel, Luxor of Karnak of de schatten die bewaard zijn gebleven in het droge zand van Thebe.
M.n. de manier waarop de informatie beschikbaar komt spreekt mij aan.
Het Oude Rijk loopt van 2686 v.C. tot 2181 v.C. De Egyptische beschaving werd volwassen. Het koningschap veranderde. Er kwam meer nadruk te liggen op het goddelijke van de functie. De koning werd gezien als een incarnatie van Horus en een zoon van de zonnegod Ra. Architectuur, technologie, hiërogliefenschriften en kunstuitingen bereikten nieuwe hoogtepunten. Dat is duidelijk te zien in de piramides die in deze tijd gebouwd werden. Allereest Djoser's trappenpiramide (3e dynastie) in Saqqara. Deze piramide werd ontworpen door Djoser's rechterhand Imhotep, een veelzijdig man. Hij was namelijk niet alleen architect maar ook schrijver, raadgever, dokter, priester en astronoom. De beroemde piramide van Cheops in Giza en de beroemde sfinx werden in de 4e dynastie gebouwd. De piramide is nog steeds een groot raadsel. Niemand weet hoe deze piramide gebouwd werd. Theorieën variëren van een lange sleephelling die zich in de woestijn uitstrekte en die steeds langer en hoger werd naarmate de bouw vorderde tot een sleephelling die steeg naarmate zij met met ieder hogere etage rond de piramidegevel draaide. Beide theorieën klinken echter niet echt logisch. Maar hoe gebeurde het dan wel?
De piramides bevatten nog meer raadsels. Want hoe zit het met de gangenstelsels en hoe hangen zij samen met Orion? De Franse ingenieur Bauval heeft ontdekt dat de plaats van de piramides een relatie heeft met de stand van de sterren en dat de Nijl op dezelfde plaats kronkelt als de hemelse rivier, de Melkweg. De grootste piramides vallen samen met de sterren van Orion. De piramides van Cheops, Chefren en Mykerinus staan namelijk onder de drie gordelsterren van Orion. Na een nauwkeurige bepaling van de sterrenhemel ten tijde van de bouw van de piramide van Cheops bleek dat de noordelijke schacht vanuit de koningskamer gericht stond op Thuban, de toenmalige poolster. De zuidelijke wees naar Zeta Orionis, de zuidelijkste gordelster van Orion. De schachten vanuit de koninginnekamer wezen respectievelijk naar het sterrenbeeld Kleine Beer en naar de ster Sirius.
Uit de hiërogliefen in later gebouwde piramiden weten we dat Orion gelijk stond met Osiris. Sirius was de ster van Isis, de vrouw en zuster van Osiris. Osiris was de eerste koning van Egypte. Hij werd vermoord door zijn broer, de kwade Seth, die zijn lichaam in duizend stukken sneed en over Egypte verspreidde. Isis verzamelde de lichaamsdelen en mummificeerde ze. Ze wekte het dode lichaam van Osiris tot leven en bedreef de liefde ermee. Zo raakte ze zwanger van haar zoon Horus. De jonge Horus zon op wraak en doodde zijn oom, de kwade Seth. Horus werd de tweede koning van Egypte en blies zijn dode vader, Osiris, leven in. Osiris klom op naar de sterrenhemel en werd het sterrenbeeld Orion. Voortaan was hij koning van het dodenrijk.
Osiris en Horus waren dus de eerste koningen van Egypte. Werden de latere koningen beschouwd als een cyclus van wedergeboorten van Osiris en Horus? Volgens Bauval werd in de piramide van Cheops het ritueel van bevruchting en wedergeboorte opgevoerd. Eerst werd de gemummificeerde farao naar de koninginnekamer gebracht. Daar werd hij neergezet voor de schacht die naar Sirius wees. Zo zou de overleden koning Isis kunnen bevruchten tijdens een ritueel dat werd uitgevoerd door zijn zoon, de nieuwe koning van Egypte. Het tijdstip van het ritueel werd waarschijnlijk door de sterren bepaald. Want op het moment dat de noordelijke schacht van de koninginnekamer naar de Kleine Beer wijst, rijst Orion boven de horizon. Na het ritueel werd de mummie naar de koningskamer gedragen. Daar werd hij voor de schacht geplaatst die naar Orion wijst. Piramideteksten zeggen tot de mummie van de farao: "Leef en wees jong naast uw vader Osiris, naast Orion aan het hemelgewelf" en "Zie, de koning verrijst als deze ster die laag aan de hemel staat."
Als Robert Bauval gelijk heeft, moet een groot deel van de Egyptische geschiedenis worden herschreven. De oude Egyptenaren hadden dan dus waarschijnlijk geen zonnecultus, maar een sterrengodsdienst. Maar heeft Bauval gelijk? Hij beantwoordt bijna alle vragen. In elk geval verduidelijkt hij de positie van piramides, hun functie en de functie van de schachten in de piramide van Cheops.
De farao's van het Nieuwe Rijk (1570 v.C. tot 1070 v.C.) leefden als goden op aarde. Zij bouwden werkelijk immense tempels en drukten daarmee heel duidelijk een stempel op Egypte. Dat ook in die tijd sommige vrouwen al behoorlijk geëmancipeerd waren, blijkt als in 1498 v.C. koningin Hatsjepsoet aan de macht komt. Een wilskrachtige vrouw die weet hoe het politieke spelletje gespeeld moet worden en die zich door niets en niemand laat dwarsbomen. De lat op haar ambitieuze ladder lag hoog. Heel hoog. Zij wilde de eerste vrouwelijke koning worden. In Deir al-Bahari bouwde zij een dodentempel (gewijd aan Amon, Hathor en Anoebis) in een rotswand. Haar graf vinden we in de Vallei der Koningen. Ook in de 18e dynastie, en wel van 1334 v.C. tot 1325 v.C., heerste Toetanchamon over Egypte. Hij was negen jaar oud toen hij koning werd. En hij regeerde slechts kort. Werd hij vermoord? Lang is er gespeculeerd over de geheimzinnige dood van Toetanchamon. Een nieuw onderzoek werpt mogelijk meer licht op de duistere omstandigheden waaronder Toetanchamon aan zijn einde kwam. Het Britse tijdschrift MAG, Musea en Galerieën, publiceerde half mei 1997 de uitkomsten van een gezamenlijk onderzoek van een medisch expert en een voormalige detective van het bureau Scotland Yard. Zij komen tot de conclusie dat Toetanchamon is vermoord in een politieke intrige. De gepensioneerde neuroradioloog professor Ian Isherwood ontdekte bij zijn onderzoek naar de röntgenfoto's van de schedel van Toetanchamon een kleine ingedeukte fractuur aan de achterkant van de schedel. Isherwood zegt dat de wond waarschijnlijk het gevolg is van een klap die werd toegebracht toen de jonge farao nog leefde. Hij wist erop dat dit feit alleen nog niet betekent, dat er sprake is van moord. Daarom is het motief zo belangrijk, zo schrijft het Britse dagblad The Independent. Volgens Graham Melvin, vroeger werkzaam bij de recherche van de Metropolian Police, zijn er twee verdachten: De vizier van de koning, Ay, en de opperbevelhebber van het leger, Horemheb.
Na de dood van Toetanchamon nam Ay plaats op de troon en trouwde met de weduwe van de farao. Ay was oud, dus Horemheb hoefde alleen maar af te wachten. Na de dood van Ay nam Horemheb de macht over en verwoestte de monumenten van Toetanchamon. Zelfs diens naam werd verwijderd van de lijst der koningen. De schatten die in zijn graf aangetroffen werden, zijn er echter niet minder om. Hij lag in een gouden kist en was omgeven door goud. De sarcofaag, het masker en andere schatten zijn te zien in het Egyptisch Museum in Cairo (een bezoek absoluut waard!).
In het begin van 1998 wierp een ontdekking van enkele Franse archeologen een nieuw licht op het leven van Toetanchamon. Zij ontdekten de graftombe van Maya, het kindermeisje van de farao, twintig meter onder de grond in Saqqara. Haar graftombe bestaat uit drie kamers. Twee van de drie kamers zijn inmiddels door de archeologen die onder leiding staan van Alain Zivie blootgelegd. Voorjaar 1998 beginnen ze aan de derde kamer die geblokkeerd wordt door steenblokken. Fascinerend in de graftombe is een afbeelding in een van de kamers waarop een beeldschone vrouw te zien is met op haar knieën een koning. Volgens de inscripties is zij het koninklijke kindermeisje dat de farao borstvoeding gaf.
De 19e dynastie ving aan met Ramses I, die slechts twee jaar regeerde. Te kort om zijn stempel op de Egyptische geschiedenis te kunnen drukken. Ramses II, bijnaam Ramses de Grote, deed dat wel. Geen enkele farao bouwde zoveel tempels, kolossale standbeelden en obelisken als hij. Ramses II was bovendien ook niet te beroerd om zijn naam toe te voegen aan monumenten en standbeelden van andere koningen, zodat op bijna elk bouwwerk uit het oude Egypte zijn naam staat. Hij breidde de tempels in Luxor en Karnak uit, voltooide de dodentempels van zijn vader Seti in Qoerna en in Abydos en bouwde zijn eigen tempel in Abydos. Op de westover bij Thebe liet hij een gigantische dodentempel aanleggen, het Ramesseum. De twee uit de bergwand gehakte tempels in Abu Simbel mag hij echter wel de grootste prestatie noemen.
De grootste tempel wordt geflankeerd door vier kolossale, achttien meter hoge beelden van de koning in zittende houding. Deze tempel is een wonder van ingenieurskunst. De tempel was namelijk zo gelegen dat de opkomende zon op 22 februari en 22 oktober tot in het allerheiligste van de tempel scheen. En wel zo dat drie van de vier goden verlicht werden. De vierde god. Ptah, wordt zeer toepasselijk niet verlicht, omdat deze met de onderwereld verbonden is.
Bij het aanleggen van de dam in Aswan zou deze fraaie tempel onder water komen staan. Daarom werd de tempel zorgvuldig afgebroken en op een andere, veilige plaats weer opgebouwd. Echter... alle wetenschappers (uit o.a. Amerika, Frankrijk en Nederland) die bij dit project betrokken waren, konden de tempel niet meer dusdanig situeren dat de zon op de eerdergenoemde dagen van het jaar het allerheiligste bereikt. Dus ook hierover hadden de Egyptenaren destijds blijkbaar meer kennis in huis dan wij momenteel hebben. Waar is de kennis die deze Egyptenaren hadden in hemelsnaam gebleven? En... wij denken dus wel altijd dat de mens door de tijd evolueert en steeds slimmer wordt (denk aan de computers, mensen op de maan, etc), maar is dat wel zo?
Tweeduizend jaar na aanvang begon het met de Egyptische beschaving bergafwaarts te gaan. Economisch was het land rond 1000 v.C. praktisch bankroet. Invloeden van buiten werden steeds duidelijker. Tijdens de 25e dynastie werd het land zelfs geregeerd door de voor die tijd zeer kort gehouden Nubiërs uit Upper Egypt. Toen in 343 v.C. Egypte in Perzische handen viel, betekende dat de laatste Egyptische farao. Het einde van de Late Tijd kwam met Alexander de Grote. Hij verjoeg de gehate Perzen in 332 v.C. Vervolgens namen allerlei landen beurtelings de macht over in Egypte. Pas bij de revolutie van 1952 n.C. kwam Egypte weer in handen van de Egyptenaren.
Egypte, een fantastisch land, dat mijn interesse heeft gekregen n.a.v. de werkstuk opdracht. Waarom? Omdat de Egyptische beschaving één der grootste in de oude wereld was, en met haar duur van drieduizend jaar zeker de langst bestaande. Als je informatie opvraagt via b.v. Internet of Encarte-encyclopedie kom je altijd meteen bij de piramides en de grote sfinx bij Giza, de reusachtige tempels zoals bij Abu Simbel, Luxor of Karnak of de schatten die bewaard zijn gebleven in het droge zand van Thebe.
M.n. de manier waarop de informatie beschikbaar komt spreekt mij aan.
Het Oude Rijk loopt van 2686 v.C. tot 2181 v.C. De Egyptische beschaving werd volwassen. Het koningschap veranderde. Er kwam meer nadruk te liggen op het goddelijke van de functie. De koning werd gezien als een incarnatie van Horus en een zoon van de zonnegod Ra. Architectuur, technologie, hiërogliefenschriften en kunstuitingen bereikten nieuwe hoogtepunten. Dat is duidelijk te zien in de piramides die in deze tijd gebouwd werden. Allereest Djoser's trappenpiramide (3e dynastie) in Saqqara. Deze piramide werd ontworpen door Djoser's rechterhand Imhotep, een veelzijdig man. Hij was namelijk niet alleen architect maar ook schrijver, raadgever, dokter, priester en astronoom. De beroemde piramide van Cheops in Giza en de beroemde sfinx werden in de 4e dynastie gebouwd. De piramide is nog steeds een groot raadsel. Niemand weet hoe deze piramide gebouwd werd. Theorieën variëren van een lange sleephelling die zich in de woestijn uitstrekte en die steeds langer en hoger werd naarmate de bouw vorderde tot een sleephelling die steeg naarmate zij met met ieder hogere etage rond de piramidegevel draaide. Beide theorieën klinken echter niet echt logisch. Maar hoe gebeurde het dan wel?
De piramides bevatten nog meer raadsels. Want hoe zit het met de gangenstelsels en hoe hangen zij samen met Orion? De Franse ingenieur Bauval heeft ontdekt dat de plaats van de piramides een relatie heeft met de stand van de sterren en dat de Nijl op dezelfde plaats kronkelt als de hemelse rivier, de Melkweg. De grootste piramides vallen samen met de sterren van Orion. De piramides van Cheops, Chefren en Mykerinus staan namelijk onder de drie gordelsterren van Orion. Na een nauwkeurige bepaling van de sterrenhemel ten tijde van de bouw van de piramide van Cheops bleek dat de noordelijke schacht vanuit de koningskamer gericht stond op Thuban, de toenmalige poolster. De zuidelijke wees naar Zeta Orionis, de zuidelijkste gordelster van Orion. De schachten vanuit de koninginnekamer wezen respectievelijk naar het sterrenbeeld Kleine Beer en naar de ster Sirius.
Uit de hiërogliefen in later gebouwde piramiden weten we dat Orion gelijk stond met Osiris. Sirius was de ster van Isis, de vrouw en zuster van Osiris. Osiris was de eerste koning van Egypte. Hij werd vermoord door zijn broer, de kwade Seth, die zijn lichaam in duizend stukken sneed en over Egypte verspreidde. Isis verzamelde de lichaamsdelen en mummificeerde ze. Ze wekte het dode lichaam van Osiris tot leven en bedreef de liefde ermee. Zo raakte ze zwanger van haar zoon Horus. De jonge Horus zon op wraak en doodde zijn oom, de kwade Seth. Horus werd de tweede koning van Egypte en blies zijn dode vader, Osiris, leven in. Osiris klom op naar de sterrenhemel en werd het sterrenbeeld Orion. Voortaan was hij koning van het dodenrijk.
Osiris en Horus waren dus de eerste koningen van Egypte. Werden de latere koningen beschouwd als een cyclus van wedergeboorten van Osiris en Horus? Volgens Bauval werd in de piramide van Cheops het ritueel van bevruchting en wedergeboorte opgevoerd. Eerst werd de gemummificeerde farao naar de koninginnekamer gebracht. Daar werd hij neergezet voor de schacht die naar Sirius wees. Zo zou de overleden koning Isis kunnen bevruchten tijdens een ritueel dat werd uitgevoerd door zijn zoon, de nieuwe koning van Egypte. Het tijdstip van het ritueel werd waarschijnlijk door de sterren bepaald. Want op het moment dat de noordelijke schacht van de koninginnekamer naar de Kleine Beer wijst, rijst Orion boven de horizon. Na het ritueel werd de mummie naar de koningskamer gedragen. Daar werd hij voor de schacht geplaatst die naar Orion wijst. Piramideteksten zeggen tot de mummie van de farao: "Leef en wees jong naast uw vader Osiris, naast Orion aan het hemelgewelf" en "Zie, de koning verrijst als deze ster die laag aan de hemel staat."
Als Robert Bauval gelijk heeft, moet een groot deel van de Egyptische geschiedenis worden herschreven. De oude Egyptenaren hadden dan dus waarschijnlijk geen zonnecultus, maar een sterrengodsdienst. Maar heeft Bauval gelijk? Hij beantwoordt bijna alle vragen. In elk geval verduidelijkt hij de positie van piramides, hun functie en de functie van de schachten in de piramide van Cheops.
De farao's van het Nieuwe Rijk (1570 v.C. tot 1070 v.C.) leefden als goden op aarde. Zij bouwden werkelijk immense tempels en drukten daarmee heel duidelijk een stempel op Egypte. Dat ook in die tijd sommige vrouwen al behoorlijk geëmancipeerd waren, blijkt als in 1498 v.C. koningin Hatsjepsoet aan de macht komt. Een wilskrachtige vrouw die weet hoe het politieke spelletje gespeeld moet worden en die zich door niets en niemand laat dwarsbomen. De lat op haar ambitieuze ladder lag hoog. Heel hoog. Zij wilde de eerste vrouwelijke koning worden. In Deir al-Bahari bouwde zij een dodentempel (gewijd aan Amon, Hathor en Anoebis) in een rotswand. Haar graf vinden we in de Vallei der Koningen. Ook in de 18e dynastie, en wel van 1334 v.C. tot 1325 v.C., heerste Toetanchamon over Egypte. Hij was negen jaar oud toen hij koning werd. En hij regeerde slechts kort. Werd hij vermoord? Lang is er gespeculeerd over de geheimzinnige dood van Toetanchamon. Een nieuw onderzoek werpt mogelijk meer licht op de duistere omstandigheden waaronder Toetanchamon aan zijn einde kwam. Het Britse tijdschrift MAG, Musea en Galerieën, publiceerde half mei 1997 de uitkomsten van een gezamenlijk onderzoek van een medisch expert en een voormalige detective van het bureau Scotland Yard. Zij komen tot de conclusie dat Toetanchamon is vermoord in een politieke intrige. De gepensioneerde neuroradioloog professor Ian Isherwood ontdekte bij zijn onderzoek naar de röntgenfoto's van de schedel van Toetanchamon een kleine ingedeukte fractuur aan de achterkant van de schedel. Isherwood zegt dat de wond waarschijnlijk het gevolg is van een klap die werd toegebracht toen de jonge farao nog leefde. Hij wist erop dat dit feit alleen nog niet betekent, dat er sprake is van moord. Daarom is het motief zo belangrijk, zo schrijft het Britse dagblad The Independent. Volgens Graham Melvin, vroeger werkzaam bij de recherche van de Metropolian Police, zijn er twee verdachten: De vizier van de koning, Ay, en de opperbevelhebber van het leger, Horemheb.
Na de dood van Toetanchamon nam Ay plaats op de troon en trouwde met de weduwe van de farao. Ay was oud, dus Horemheb hoefde alleen maar af te wachten. Na de dood van Ay nam Horemheb de macht over en verwoestte de monumenten van Toetanchamon. Zelfs diens naam werd verwijderd van de lijst der koningen. De schatten die in zijn graf aangetroffen werden, zijn er echter niet minder om. Hij lag in een gouden kist en was omgeven door goud. De sarcofaag, het masker en andere schatten zijn te zien in het Egyptisch Museum in Cairo (een bezoek absoluut waard!).
In het begin van 1998 wierp een ontdekking van enkele Franse archeologen een nieuw licht op het leven van Toetanchamon. Zij ontdekten de graftombe van Maya, het kindermeisje van de farao, twintig meter onder de grond in Saqqara. Haar graftombe bestaat uit drie kamers. Twee van de drie kamers zijn inmiddels door de archeologen die onder leiding staan van Alain Zivie blootgelegd. Voorjaar 1998 beginnen ze aan de derde kamer die geblokkeerd wordt door steenblokken. Fascinerend in de graftombe is een afbeelding in een van de kamers waarop een beeldschone vrouw te zien is met op haar knieën een koning. Volgens de inscripties is zij het koninklijke kindermeisje dat de farao borstvoeding gaf.
De 19e dynastie ving aan met Ramses I, die slechts twee jaar regeerde. Te kort om zijn stempel op de Egyptische geschiedenis te kunnen drukken. Ramses II, bijnaam Ramses de Grote, deed dat wel. Geen enkele farao bouwde zoveel tempels, kolossale standbeelden en obelisken als hij. Ramses II was bovendien ook niet te beroerd om zijn naam toe te voegen aan monumenten en standbeelden van andere koningen, zodat op bijna elk bouwwerk uit het oude Egypte zijn naam staat. Hij breidde de tempels in Luxor en Karnak uit, voltooide de dodentempels van zijn vader Seti in Qoerna en in Abydos en bouwde zijn eigen tempel in Abydos. Op de westover bij Thebe liet hij een gigantische dodentempel aanleggen, het Ramesseum. De twee uit de bergwand gehakte tempels in Abu Simbel mag hij echter wel de grootste prestatie noemen.
De grootste tempel wordt geflankeerd door vier kolossale, achttien meter hoge beelden van de koning in zittende houding. Deze tempel is een wonder van ingenieurskunst. De tempel was namelijk zo gelegen dat de opkomende zon op 22 februari en 22 oktober tot in het allerheiligste van de tempel scheen. En wel zo dat drie van de vier goden verlicht werden. De vierde god. Ptah, wordt zeer toepasselijk niet verlicht, omdat deze met de onderwereld verbonden is.
Bij het aanleggen van de dam in Aswan zou deze fraaie tempel onder water komen staan. Daarom werd de tempel zorgvuldig afgebroken en op een andere, veilige plaats weer opgebouwd. Echter... alle wetenschappers (uit o.a. Amerika, Frankrijk en Nederland) die bij dit project betrokken waren, konden de tempel niet meer dusdanig situeren dat de zon op de eerdergenoemde dagen van het jaar het allerheiligste bereikt. Dus ook hierover hadden de Egyptenaren destijds blijkbaar meer kennis in huis dan wij momenteel hebben. Waar is de kennis die deze Egyptenaren hadden in hemelsnaam gebleven? En... wij denken dus wel altijd dat de mens door de tijd evolueert en steeds slimmer wordt (denk aan de computers, mensen op de maan, etc), maar is dat wel zo?
Tweeduizend jaar na aanvang begon het met de Egyptische beschaving bergafwaarts te gaan. Economisch was het land rond 1000 v.C. praktisch bankroet. Invloeden van buiten werden steeds duidelijker. Tijdens de 25e dynastie werd het land zelfs geregeerd door de voor die tijd zeer kort gehouden Nubiërs uit Upper Egypt. Toen in 343 v.C. Egypte in Perzische handen viel, betekende dat de laatste Egyptische farao. Het einde van de Late Tijd kwam met Alexander de Grote. Hij verjoeg de gehate Perzen in 332 v.C. Vervolgens namen allerlei landen beurtelings de macht over in Egypte. Pas bij de revolutie van 1952 n.C. kwam Egypte weer in handen van de Egyptenaren.