Werkstuk: Australië
AUSTRALI?
Inhoudsopgave:
1 Inleiding
2 Een zonnig land
2.1 Het klimaat
2.2 Belangrijke geografische elementen
2.3 Een meer dat verdwijnt
3 Het Groot Barri?re Rif
3.1 Wat is het Groot Barri?re Rif?
3.2 Het rif in gevaar
4 Dwars door het land
4.1 Wegen en spoorwegen
4.2 De ‘vliegende kangoeroe’
4.3 In contact blijven
4.4 De mensen in het binnenland
5 In de stad
5.1 ‘Gewone’ steden
5.2 De hoofdstad
5.3 Sydney en Melbourne
5.4 Koel blijven
6 De eerste bewoners
6.1 Wanneer kwamen de Aboriginals en hoe?
6.2 De Europese invasie
6.3 Gelijke rechten
7 Dieren en planten
7.1 Met het uitsterven bedreigd
7.2 Buideldieren
7.3 Vogels
7.4 Gevaarlijke dieren
7.5 Verschillende bomen
8 Het land van de schapen
9 Een leven in de openlucht
9.1 Wat doen de mensen in de openlucht?
9.2 Een sportief volk
10 Tot slot
Mijn hoofdvraag is:
Wat voor dieren leven er in Australi? en hoe leven de mensen er?
1 INLEIDING
Ik houd mijn werkstuk over Australi? omdat ik het wel een leuk en mooi land vind. Ik zag een boek over Australi? in de bieb staan, en toen dacht ik: ‘Hee, daar kan ik mijn werkstuk ook wel eens over houden!’
Hoofdstuk 1, dat is de inleiding, die ben je nu aan het lezen. Daarin vertel ik waar alle hoofdstukken over gaan en waarom ik mijn werkstuk over Australi? heb gehouden.
In hoofdstuk 2 vertel ik wat er voor klimaat in Australi? is, en in hoofdstuk 3 geef ik informatie over het Groot Barri?re Rif.. Dan, in hoofdstuk 4, vertel ik iets over de wegen en het vervoer.
Hoofdstuk 5 gaat over de hoofdstad Canberra, en de andere steden van Australi?.
In hoofdstuk 6 heb ik het over de eerste bewoners van Australi?, de Aboriginals. Daarna, in hoofdstuk 7 vertel ik wat over de dieren die in Australi? leven en de planten die er groeien.
In hoofdstuk 8 gaat het over schapen, dat Australi? het land van de schapen is. Daarna, in het ??n-nalaatste hoofstuk, hoofdstuk 9, heb ik het over het leven in de openlucht van Australi?.
In het 10e hoofdstuk, het laatste, vertel ik een slotverhaaltje.
Ik heb dit werkstuk gemaakt om informatie te geven over Australi? aan anderen.
Plaatje 1: Kaartje van Australi?
2 EEN ZONNIG LAND
2.1 Het klimaat
Australi? is ??n van de vlakste en droogste werelddelen. Tweederde van Australi? bestaat uit woestijn of halfwoestijn en daar is de gemiddelde regenval per jaar maar ongeveer 450 milimeter.De hoogste bergtop, de Mount Kosciusko, is met zijn 2228 meter maar ongeveer een kwart van de hoogte van de Mount Everest.
2.2 Belangrijke geografische elementen
Australi? heeft drie belangrijke geologische elementen: het grote westelijk plateau, het Groot Scheidingsgebergte en het centrale laagland.
Het grote westelijke plateau is een uitgestrekte laagvlakte. De rotsen hier behoren tot de oudste die bekend zijn en zijn rijk aan mineralen. Er zijn hier ook mooie rotsformaties, bijvoorbeeld de Devil’s Marbles, de Mount Olga en de Uluru, ookwel Ayers Rock. Een wandeling rond de Uluru betekendt negen kilometer lopen.
Het Groot Scheidingsgebergte strekt zich uit van Kaap York tot de Bass-Straat en verder tot het eiland Tasmani?. Het bestaat uit een aantal bergketens, zoals de Blue Mountains en de Australische Alpen. De langste rivier van Australi?, de Murray, is 2589 kilometer lang. De rivier ontspringt in de Australische Alpen en stroomt naar het zuidwesten, waar hij is de buurt van Adelaide in de zee uitmondt.
Het centrale laagland is een vlak gebied in Australi?. Et strekt zich uit van de Carpentaria Golf in het noorden tot aan de monding van de rivier de Murray in het zuiden. Hier vind je fossielen van schelpen en zeedieren uit een vroegere binnenzee.
2.3 Een meer dat verdwijnt
Het Eyremeer is een meer dat aan het verdwijnen is. Het grootste deel van het jaar is het meer een zoutpan. Het meer ligt 14 meter beneden het zeeniveau. Het meer wordt gevoegd door verschillende rivieren, bijvoorbeeld de Diamantina en de Thompsin, maar zij brengen het water niet tot ?n het meer, behalve er een hele zware regenval is geweest. Bij de zeldzame keren dat het meer zich met water vult, wordt het een prachtige oase vol met vogels, vissen en kikkers. Er groeien dan ook mooie woestijnbloemen.
Plaatje 2: De Uluru, een grote rode rots, ligt ongeveer in het midden van Australi?.
3 HET GROOT BARRI?RE RIF
3.1 Wat is het Groot Barri?re Rif?
Het Groot Barri?re Rif is een van de wonderen van de natuur op de wereld. Het gebied is nu ??n van de nationale parken van Australi?. Het rif is het langste rif ter wereld en is meer dan 2000 kilometer lang. Het heeft een omvang van 207 000 vierkante kilometer.
Het is niet ??n rif, maar een verzameling van duizenden koraalriffen en koraaleilanden.
Het rif is in de loop van de vele duizenden jaren opgebouwd uit koraalpoliepen. Wanneer een koraal levend is, heeft het een schitterende kleur, maar wanneer het sterft, wordt het kleurloos. Het rif trekt veel verschillende soorten en kleuren aan. Het vormt ook het woongebied van weekdieren, zeesterren, krabben, schildpadden, pijlstaartroggen en reuzenoesters.
De levende schepsels, hun omgeving en hun invloed op elkaar, noem je een ecosysteem. In zo’n veelkleurige omgeving is het niet gevaarlijk om een felle kleur te hebben en het rif biedt veel verstopplaatsen om roofdieren te ontlopen.
Uit de hele wereld komen de mensen naar het rif kijken. Sommige toeristen gaan duiken met zuurstofflessen of snorkelen, anderen bezichtigen het koraal vanuit boten met een bodem van glas. Ook veel wetenschappers komen het ecosysteem van het rif bestuderen.
3.2 Het rif in gevaar.
In de jaren zestig werd het zeestersoort doornenkroon in ongebruikelijke grote aantallen aangetroffen op Green Island. Deze zeestersoort kan uitgroeien tot een doorsnee van 450 millimeter en heeft 12 tot 19 armen. Deze zeesterren aten de koraalpoliepen op en dat zou de dood van het rif betekenen. Ze vormden een ernstige bedreiging toen ze zich bleven vermenigvuldigen en in zuidelijke richting door het rif trokken. Wetenschappers denken nu dat de plotselinge toename in aantal een onverklaarbare gebeurtenis was of een natuurverschijnsel. Nu is de zeester tot zijn normale aantal teruggekeerd en vormt niet langer een bedreiging voor het rif.
Plaatje 3: Het Groot Barri?re Rif
4 DWARS DOOR HET LAND
4.1 Wegen en spoorwegen
Het is moeilijk je een voorstelling te maken van de enorme afstanden tussen de steden in Australi?. De afstand tussen Sydney en Perth, 3500 kilometer, is ongeveer net zo groot als de afstnad tussen Cairo en Londen.
Toen de Europeanen zich aan de oostkust van Australi? vestigden, merkten ze dat het erg moeilijk was om landinwaarts te reizen. Ze waren afgesneden door de bergen. Maar toen Gregory Blaxland, William Lawson en William Charles Wenworth in 1813 een pad over de Blue Mountains vonden, begon het binnenland toegankelijker te worden. Twee van de broegste vormen van vervoer waren de postkoets en de rivierboten die over de Murray en de Darling gingen. Deze beide vormen van transport weder vervangen door spoorwegen.
Helaas gebruikten de meeste steden spoorwegtrajecten met verschillende spoorwegbreedtes waardoor het vervoer tussen de verschillende staten heel lastig werd. De spoorwegbreedtes werden in de jaren zestig eindelijk op elkaar afgestemd, maar tegen die tijd was het reizen over de weg populairder dan het reizen met een trein.
Nu is er een nationale snelweg die alle hoofsteden van de staten met elkaar verbindt en de meeste goederen en mensen worden over de weg vervoerd. Vaak bestaan deze wegtransporten uit een truck met oplegger en meerdere aanhangwagens. De meeste Australi?rs hebben een auto en maken gebruik van het drukke stelsel van verkeerswegen.
Het vervoer in de stad is een combinatie van treinen, bussen en auto’s. Melbourne heeft nog steeds een tramlijn en Sydney heeft een nieuwe monorail in de binnenstad.
4.2 De ‘vliegende kangoeroe’
Australi? had een van de eerste luchtverbindingen ter wereld, toen in 1920 de luchtvaartmaatschappij van Queensland en Northem Territory (QUANTAS) in het leven werd geroepen. In 1934 werd het een internationale luchtvaartmaatschappij en tegen die tijd begonnen zich ook andere luchtvaartmaatschappijen te vestigen. Tegenwoordig kun je het symbool van de ‘vliegende kangoeroe’ voor QUANTAS overal ter wereld op vliegvelden zien.
4.3 In contact blijven
Bij Australi?rs die in het binnenland wonen, hebben de posterijen nooit brieven bezorgd. Zelfs nu nog moeten ze hun post ophalen in de dichtstbijzijnde stad. De post wordt per luchtpost in het land zelf en naar het buitenland vervoerd.
De oversteek over het midden van Australi? van Adelaide naar Darwin door Charles Sturt opende de weg voor de telegrafie over het land die in 1872 van start ging. Dit was een belangrijke verbinding met de rest van de wereld. Tot het moment dat er telecommunicatiesatellieten werden gebruikt, moesten veel Australi?rs die in het binnenland woonden radio’s gebruiken om contact met de buitenwereld te maken. Nu bevinden zich twee telecommunicatiesatellieten boven Australi? en kan iedereen telefoon hebben.
4.4 De mensen in het binnenland
De meeste Australi?rs hebben toegang tot hele goede medische voorzieningen in de stedelijke ziekenhuizen. Maar voor de mensen die in het binnenland wonen, kan het dichtstbijzijnde ziekenhuis verschillende uren ver weg liggen. Zij maken gebruik van de dienst van de Flying Doctors die in 1928 werd opgezet door John Flynn. Artsen maken gebruik van vliegtuigen om afgelegen gebieden te bereiken en voorzien op die manier in een adviesdiensten een dienst voor noodgevallen.
De schooluren in Australi? zijn van 9 uur ’s ochtends tot 3 of 4 uur ’s middags. Sommige kinderen wonen ver weg van alle scholen. Zij doen hun schoolwerk thuis. De lessen worden via de radio uitgezonden en de kinderen een keer per trimester, of een keer in het jaar!
Plaatje 4: Een vliegtuig van The Flying Doctors
5 IN DE STAD
5.1 ‘Gewone’ steden
In elke staat, behalve in Queensland, woont meer dan de helft van de bevolking in de hoofdstad. Het zijn bruisende steden met veel mensen uit verschillende landen en ze vormen het culturele en bestuurscentrum van de staten.
Veel Australische steden zijn rond plaatselijke industrie?n ontstaan. Coober Pedy is een stadjedat gebouwd is rond de opaalmijnen, maar het is een heel merkwaardig stadje! In dit gebied is het zo heet, dat veel mensen in ondergrondse huizen wonen die in de rotsen zijn gebouwd. Het postkantoor, de bank en de roomskatholieke kerk bevinden zich allemaal onder de grond. Het stadje is nu een toeristische attractie geworden en heeft nu ook een ondergronds hotel.
5.2 De hoofdstad
De bouw van de hoofdstad van Australi?, Canberra, werd begonnen in 1911. De stad werd ontworpen door de Amerikaanse architect Burley Griffin. Zijn ontwerp voor een stad met cirkels in plaats van vierkanten is heel ongebruikelijk en indrukwekkend. Zowel Sydney als Melbourne wilden de nationale hoofdstad worden. Canberra werd halverwege deze twee steden gebouwd. Het gebied rond Canberra noemt men het Australisch Hoofdstedelijk Gebied.
Veel bezienswaardigheden van Canberra, waaronder de Nationale Kunstgalerie, het Hooggerechtshof en het Oorlogsmonument, zijn rondom het Lake Burley Griffin, een kunstmatig meer genoemd naar de architect die de stad ontwierp, gebouwd. Het oorspronkelijke parlementsgebouw, dat voor het eerst werd gebruikt in 1927, is nu vervangen door een nieuw parlementsgebouw, dat in een heuvel achter het oude parlementsgebouw is gebouwd.
5.3 Sydney en Melbourne
Sydney heeft een spectaculaire haven en is de favoriete toeristische bestemming van het land. Sydney heeft mooie stranden, een warm klimaat en in januari het jaarlijkse Sydney festival. In Sydney waren in 2000 de Olympische Spelen, die heel veel bezoekers naar de stad trokken.
Dit zijn wat bezienswaardigheden in Sydney:
Circular Quay: De eerste landingsplaats. Het is nu de vertrekhal van waaruit je een veerboot kunt nemen om de hele haven van Sydney te zien.
The Rocks: Het oudste gedeelte van Sydney, met kleine, bochtige straten en een paar oude, mooie gebouwen.
Het Opera House: Dit was in 1973 helemaal klaar en ligt op Bennelong Point. Het werd ontworpen door een Deense architect, J?rn Utzon. Het dak lijkt op de zeilen van een klipper.
Hyde Park Barracks: Deze werden ontworpen door Francis Greenway, een veroordeelde, en gebouwd om ’s nachts 600 gevangenen te kunnen huisvesten.
Melbourne heeft veel mooie parken en tuinen in het centrum van de stad, en een beroemde paardenrace, de Melbourne Cup.
5.4 Koel blijven
De meeste Australische huizen zijn vrijstaand en ruim. Huizen en andere gebouwen worden zo gebouwd, dat ze de bewoners koel houden, met veranda’s en grote ramen.
6 DE EERSTE BEWONERS
6.1 Wanneer kwamen de Aboriginals en hoe?
De eerste inheemse Australi?rs waren de Aboriginals. Men zegt dat ze waarschijnlijk 30 000 jaar geleden vanuit Zuidoost-Azi? naar Australi? zijn gekomen, mogelijk via Papua Nieuw-Guinea. Toen de Aboriginals aankwamen, brachten zij de kennis om vuur te maken met zich mee. Het kan ook zijn dat ze een soort hond, de dingo met zich mee hebben genomen, die ze africhtten tot jachthond. Aboriginals beschilderden hun lichamen met oker voor speciale gelegenheden. Met oker versierden ze soms ook schilden en andere wapens.
In Victoria is er bewijsmateriaal gevonden van een aboriginal groep die zich hebben gevestigd en het land hebben bewerkt, maar het waren eerder jager-verzamelaars dan boeren. Ze joegen met speren en boemerangs op grote dieren zoals kangoeroes en emoes. Ze vingen ook kleinere dieren en plukten bessen en vruchten.
6.2 De Europese invasie
In 1770 landde kapitein James Cook in Botany Bay. Hij werd in 1788 gevolgd door de eerste gevangenen en kolonisten. Vanaf die tijd is er een soort ruzie tussen de twee culturen geweest. De Aboriginals ‘bezaten’ niets. Ze behoorden gewoon tot het land en ze deelden wat ze hadden. Ze doodden of verzamelden niet meer voedsel dan ze nodig hadden. Toen de Europese kolonies zich uitbreidden, werden de Aboriginals gedood, of ze werden gedwongen om naar ‘reservaten’ te verhuizen. Ze hadden geen weerstand tegen Europese ziektes, en daarom stierven velen van hen aan pokken en cholera.
6.3 Gelijke rechten
De Aboriginals kregen uiteindelijk in 1967 stemrecht. Sindsdien hebben veel mensen er hard aan gewerkt om de blanke Australi?rs bewust te maken van het onrecht dat de Aboriginals is aangedaan. In 1976 kregen sommige stammen in het Noord Territorium landrechten toegewezen. Vervolgend werd de Landraad van de Aboriginals opgericht en hebben ook andere stammen landrechten gekregen.
Plaatje 6: Een rotsschildering van de Aboriginals.
7 DIEREN EN PLANTEN
7.1 Met het uitsterven bedreigd
Omdat Australi? zolang van de buitenwereld was afgesloten, leven er veel unieke planten en dieren. Ze hebben zich aangepast aan het moeilijke klimaat en de verschillende woonomstandigheden. Helaas zijn veel soorten uitgestorven of worden met uitsterven bedreigd sinds de tijd van de Europese kolonisatie. Een deel van het natuurlandschap is vernietigd om plaats te maken voor steden en voor landbouw. Inheemse dieren moeten nu vechten om hun voedsel met dieren die door de Europeanen het land zijn binnengebracht. Daardoor zijn sommige diersoorten uitgestorven en is de manier waarop dieren en planten gebruik van elkaar maken, verstoord.
7.2 Buideldieren
De grootste groep Australische dieren zijn de buideldieren, die in de rest van de wereld zijn uitgestorven, behalve in Zuid-Amerika.
Het vrouwtje van de buideldieren heeft een huidplooi waarin ze haar jong draagt.
De meest bekende buideldiersoort is de kangoeroe en zijn kleinere soortgenoot de wallaby. Deze plantenetende dieren (herbivoren) kunnen in een heel droog klimaat overleven. De grootste kangoeroe is de rode reuzenkangoeroe, die met uitsterven wordt bedreigd omdat steeds meer mensen zich in ‘zijn’ gebied vestigen.
Een ander met uitsterven bedreigd buideldier is de koala, die er lief uit ziet maar hele scherpe klauwen heeft! De koala heeft zijn klauwen nodig om naar zijn hol in de gomboom of eucalyptus te klimmen. Andere buideldieren zijn de wombat, de buidelrat en de Tasmaanse duivel.
Plaatje 7: Twee kangoeroes Plaatje 8: Een koala
7.3 Vogels
De Australische ‘bush’ is het woongebied van honderden soorten kleurige vogels. Dat zijn de grote geelkuifkaketoe, de roze, de witte en de zwarte kaketoe, de grijze en roze ros?kakatoe en veel papagaaisoorten, grasparkieten en prachtlori’s. Er is een bijzondere Australische ijsvogel die de kookaburra wordt genoemd. Hij heeft een opvallende ‘grinnik’ en wordt ook wel lachvogel genoemd.
De op ??n na grootste loopvogel, de emoe, rent ook door de bush van Australi?. Een andere loopvogel, de kasuaris, zie je in het regenwoud in het noorden van Queensland. Hij is heel verlegen en je ziet hem zelden. Op zijn kop heeft hij een soort helm die hem helpt een weg te banen door het kreupelhout.
7.4 Gevaarlijke dieren
In Australi? leven de meeste dodelijke spinnen en reptielen van de wereld. De kleinste spin, de roodrugspin, is ook een van de meest dodelijke spinnen. Zijn beet kan kinderen doden als ze niet behandeld worden. De dodelijkste slang, de taipan, kun je vinden in het noordoosten van Australi?, waar hij in riviermondingen leeft.
De allergevaarlijkste Australi?r is echter de zoetwaterkrokodil. Hij komt voor in het noorden van Australi?, waar hij ook in riviermondingen leeft.
Plaatje 9: De zoetwaterkrokodil in het noorden van Australi?.
7.5 Verschillende bomen
De bekendste Australische boom is de gomboon of eucalyptus. Gombomen verliezen hun bladeren niet bij seizoenswisseling, en hun zaaddoosjes zien eruit als noten.
Twee bomen die zich heel goed hebben aangepast aan hun omgeving zijn de Australische grasboom en de baobab of apenbroodboom. De grasboom kan bij superhete temperaturen overleven. De apenbroodboom heeft zijn eigen watervoorraad in zijn brede stam.
8 HET LAND VAN DE SCHAPEN
8.1 Wat doen de mensen in de openlucht?
Vanaf de eerste tijd van de Europese koloni?n, werd de wol van het merinoschaap naar Engeland uitgevoerd.
De verkoop van deze wol leidde tot welvaart in Australi?. Men zei dat het land leefde van ‘de rug van het schaap’. Ook nu nog is wol het belangrijkste exportproduct van Australi?. Overal in de halfwoestijnen van Australi? zijn grote schapen- en veeboerderijen. Een zo’n boerderij in het Noord-Territorium is bijna net zo groot als Belgi?!!! Een deel van het vlees van deze dieren wordt in Australi? zelf gegeten, maar het meeste ervan wordt uitgevoerd.
8.2 Een sportief volk
Australi?rs hebben met hun warme klimaat lange tijd een voorsprong in de sport gehad. Ze konden het hele jaar door trainen. Nu er in veel landen op de wereld ook overdekte sportterreinen zijn, is dit natuurlijke voordeel niet zo groot meer. Maar veel atleten uit andere landen gaan nog steeds naar Australi? om te trainen. De Australi?rs ze zeggen ze dat ze ‘sportfanaten’ zijn!
De twee meest beoefende sporten in Australi? zijn tennis en vissen.
Australi? doet met de meeste sporten op het hoogste niveau mee en behaalt goede resultaten op de Olympische Spelen en de Britse Gemenebestspelen. Australi? is ??n van de slechts vijf landen die een deelnemer heeft gehad bij elk van de moderne Olympische Spelen.
9 EEN LEVEN IN DE OPENLUCHT
Het klimaat speelt een grote rol in ons leven. In Australi? is het weer de meeste tijd zo goed, dat de meeste Australi?rs een heleboel vrije tijd buiten doorbrengen. Ze houden van sport, wandelen, tijd doorbrengen in het park of op het strand, of het organiseren van een barbecue.
Wanneer het mooi weer is, zijn er altijd heel veel mensen bij het strand of bij een rivier om daar lekker af te koelen.
Watersporten zoals zwemmen, waterski?n en snorkelen zijn allemaal populair. Zeilen is in Australi? een belangrijke nationale sport. Elk weekend zie je kinderen en volwassenen met allerlei boten meedoen aan verschillende wedstrijden, die vaak worden gehouden in de haven van Sydney en andere plaatsen.
Plaatje 10: Een bootrace in Nieuw-Zuid-Wales
Plaatje 11: Wandelaars in het Kosciusko National Park
10 TOT SLOT
Jaarlijks komen er ongeveer 3 miljoen toeristen in Australi?. Dat komt door het warme klimaat wat veel mensen aantrekt. In 2000 waren de Olympische Spelen in Sydney. Die trok ook heel erg veel bezoekers.
Verder heeft Australi? ook nog veel bezienswaardigheden, denk maar aan het Opera House in Sydney. Ook in Melbourne heb je genoeg te kijken, er zijn daar mooie parken en tuinen.
Australi? staat ook wel bekend om zijn dieren, die alleen daar leven. Bijvoorbeeld de koala en de kangoeroe. Ook heb je er veel speciale vogelsoorten en er zijn ook mooie unieke planten en bomensoorten.
Als je dus zoveel speciale dingen in je land hebt, kom je zo aan die 3 miljoen toeristen! En het worden er zelfs elk jaar meer!
Inhoudsopgave:
1 Inleiding
2 Een zonnig land
2.1 Het klimaat
2.2 Belangrijke geografische elementen
2.3 Een meer dat verdwijnt
3 Het Groot Barri?re Rif
3.1 Wat is het Groot Barri?re Rif?
3.2 Het rif in gevaar
4 Dwars door het land
4.1 Wegen en spoorwegen
4.2 De ‘vliegende kangoeroe’
4.3 In contact blijven
4.4 De mensen in het binnenland
5 In de stad
5.1 ‘Gewone’ steden
5.2 De hoofdstad
5.3 Sydney en Melbourne
5.4 Koel blijven
6 De eerste bewoners
6.1 Wanneer kwamen de Aboriginals en hoe?
6.2 De Europese invasie
6.3 Gelijke rechten
7 Dieren en planten
7.1 Met het uitsterven bedreigd
7.2 Buideldieren
7.3 Vogels
7.4 Gevaarlijke dieren
7.5 Verschillende bomen
8 Het land van de schapen
9 Een leven in de openlucht
9.1 Wat doen de mensen in de openlucht?
9.2 Een sportief volk
10 Tot slot
Mijn hoofdvraag is:
Wat voor dieren leven er in Australi? en hoe leven de mensen er?
1 INLEIDING
Ik houd mijn werkstuk over Australi? omdat ik het wel een leuk en mooi land vind. Ik zag een boek over Australi? in de bieb staan, en toen dacht ik: ‘Hee, daar kan ik mijn werkstuk ook wel eens over houden!’
Hoofdstuk 1, dat is de inleiding, die ben je nu aan het lezen. Daarin vertel ik waar alle hoofdstukken over gaan en waarom ik mijn werkstuk over Australi? heb gehouden.
In hoofdstuk 2 vertel ik wat er voor klimaat in Australi? is, en in hoofdstuk 3 geef ik informatie over het Groot Barri?re Rif.. Dan, in hoofdstuk 4, vertel ik iets over de wegen en het vervoer.
Hoofdstuk 5 gaat over de hoofdstad Canberra, en de andere steden van Australi?.
In hoofdstuk 6 heb ik het over de eerste bewoners van Australi?, de Aboriginals. Daarna, in hoofdstuk 7 vertel ik wat over de dieren die in Australi? leven en de planten die er groeien.
In hoofdstuk 8 gaat het over schapen, dat Australi? het land van de schapen is. Daarna, in het ??n-nalaatste hoofstuk, hoofdstuk 9, heb ik het over het leven in de openlucht van Australi?.
In het 10e hoofdstuk, het laatste, vertel ik een slotverhaaltje.
Ik heb dit werkstuk gemaakt om informatie te geven over Australi? aan anderen.
Plaatje 1: Kaartje van Australi?
2 EEN ZONNIG LAND
2.1 Het klimaat
Australi? is ??n van de vlakste en droogste werelddelen. Tweederde van Australi? bestaat uit woestijn of halfwoestijn en daar is de gemiddelde regenval per jaar maar ongeveer 450 milimeter.De hoogste bergtop, de Mount Kosciusko, is met zijn 2228 meter maar ongeveer een kwart van de hoogte van de Mount Everest.
2.2 Belangrijke geografische elementen
Australi? heeft drie belangrijke geologische elementen: het grote westelijk plateau, het Groot Scheidingsgebergte en het centrale laagland.
Het grote westelijke plateau is een uitgestrekte laagvlakte. De rotsen hier behoren tot de oudste die bekend zijn en zijn rijk aan mineralen. Er zijn hier ook mooie rotsformaties, bijvoorbeeld de Devil’s Marbles, de Mount Olga en de Uluru, ookwel Ayers Rock. Een wandeling rond de Uluru betekendt negen kilometer lopen.
Het Groot Scheidingsgebergte strekt zich uit van Kaap York tot de Bass-Straat en verder tot het eiland Tasmani?. Het bestaat uit een aantal bergketens, zoals de Blue Mountains en de Australische Alpen. De langste rivier van Australi?, de Murray, is 2589 kilometer lang. De rivier ontspringt in de Australische Alpen en stroomt naar het zuidwesten, waar hij is de buurt van Adelaide in de zee uitmondt.
Het centrale laagland is een vlak gebied in Australi?. Et strekt zich uit van de Carpentaria Golf in het noorden tot aan de monding van de rivier de Murray in het zuiden. Hier vind je fossielen van schelpen en zeedieren uit een vroegere binnenzee.
2.3 Een meer dat verdwijnt
Het Eyremeer is een meer dat aan het verdwijnen is. Het grootste deel van het jaar is het meer een zoutpan. Het meer ligt 14 meter beneden het zeeniveau. Het meer wordt gevoegd door verschillende rivieren, bijvoorbeeld de Diamantina en de Thompsin, maar zij brengen het water niet tot ?n het meer, behalve er een hele zware regenval is geweest. Bij de zeldzame keren dat het meer zich met water vult, wordt het een prachtige oase vol met vogels, vissen en kikkers. Er groeien dan ook mooie woestijnbloemen.
Plaatje 2: De Uluru, een grote rode rots, ligt ongeveer in het midden van Australi?.
3 HET GROOT BARRI?RE RIF
3.1 Wat is het Groot Barri?re Rif?
Het Groot Barri?re Rif is een van de wonderen van de natuur op de wereld. Het gebied is nu ??n van de nationale parken van Australi?. Het rif is het langste rif ter wereld en is meer dan 2000 kilometer lang. Het heeft een omvang van 207 000 vierkante kilometer.
Het is niet ??n rif, maar een verzameling van duizenden koraalriffen en koraaleilanden.
Het rif is in de loop van de vele duizenden jaren opgebouwd uit koraalpoliepen. Wanneer een koraal levend is, heeft het een schitterende kleur, maar wanneer het sterft, wordt het kleurloos. Het rif trekt veel verschillende soorten en kleuren aan. Het vormt ook het woongebied van weekdieren, zeesterren, krabben, schildpadden, pijlstaartroggen en reuzenoesters.
De levende schepsels, hun omgeving en hun invloed op elkaar, noem je een ecosysteem. In zo’n veelkleurige omgeving is het niet gevaarlijk om een felle kleur te hebben en het rif biedt veel verstopplaatsen om roofdieren te ontlopen.
Uit de hele wereld komen de mensen naar het rif kijken. Sommige toeristen gaan duiken met zuurstofflessen of snorkelen, anderen bezichtigen het koraal vanuit boten met een bodem van glas. Ook veel wetenschappers komen het ecosysteem van het rif bestuderen.
3.2 Het rif in gevaar.
In de jaren zestig werd het zeestersoort doornenkroon in ongebruikelijke grote aantallen aangetroffen op Green Island. Deze zeestersoort kan uitgroeien tot een doorsnee van 450 millimeter en heeft 12 tot 19 armen. Deze zeesterren aten de koraalpoliepen op en dat zou de dood van het rif betekenen. Ze vormden een ernstige bedreiging toen ze zich bleven vermenigvuldigen en in zuidelijke richting door het rif trokken. Wetenschappers denken nu dat de plotselinge toename in aantal een onverklaarbare gebeurtenis was of een natuurverschijnsel. Nu is de zeester tot zijn normale aantal teruggekeerd en vormt niet langer een bedreiging voor het rif.
Plaatje 3: Het Groot Barri?re Rif
4 DWARS DOOR HET LAND
4.1 Wegen en spoorwegen
Het is moeilijk je een voorstelling te maken van de enorme afstanden tussen de steden in Australi?. De afstand tussen Sydney en Perth, 3500 kilometer, is ongeveer net zo groot als de afstnad tussen Cairo en Londen.
Toen de Europeanen zich aan de oostkust van Australi? vestigden, merkten ze dat het erg moeilijk was om landinwaarts te reizen. Ze waren afgesneden door de bergen. Maar toen Gregory Blaxland, William Lawson en William Charles Wenworth in 1813 een pad over de Blue Mountains vonden, begon het binnenland toegankelijker te worden. Twee van de broegste vormen van vervoer waren de postkoets en de rivierboten die over de Murray en de Darling gingen. Deze beide vormen van transport weder vervangen door spoorwegen.
Helaas gebruikten de meeste steden spoorwegtrajecten met verschillende spoorwegbreedtes waardoor het vervoer tussen de verschillende staten heel lastig werd. De spoorwegbreedtes werden in de jaren zestig eindelijk op elkaar afgestemd, maar tegen die tijd was het reizen over de weg populairder dan het reizen met een trein.
Nu is er een nationale snelweg die alle hoofsteden van de staten met elkaar verbindt en de meeste goederen en mensen worden over de weg vervoerd. Vaak bestaan deze wegtransporten uit een truck met oplegger en meerdere aanhangwagens. De meeste Australi?rs hebben een auto en maken gebruik van het drukke stelsel van verkeerswegen.
Het vervoer in de stad is een combinatie van treinen, bussen en auto’s. Melbourne heeft nog steeds een tramlijn en Sydney heeft een nieuwe monorail in de binnenstad.
4.2 De ‘vliegende kangoeroe’
Australi? had een van de eerste luchtverbindingen ter wereld, toen in 1920 de luchtvaartmaatschappij van Queensland en Northem Territory (QUANTAS) in het leven werd geroepen. In 1934 werd het een internationale luchtvaartmaatschappij en tegen die tijd begonnen zich ook andere luchtvaartmaatschappijen te vestigen. Tegenwoordig kun je het symbool van de ‘vliegende kangoeroe’ voor QUANTAS overal ter wereld op vliegvelden zien.
4.3 In contact blijven
Bij Australi?rs die in het binnenland wonen, hebben de posterijen nooit brieven bezorgd. Zelfs nu nog moeten ze hun post ophalen in de dichtstbijzijnde stad. De post wordt per luchtpost in het land zelf en naar het buitenland vervoerd.
De oversteek over het midden van Australi? van Adelaide naar Darwin door Charles Sturt opende de weg voor de telegrafie over het land die in 1872 van start ging. Dit was een belangrijke verbinding met de rest van de wereld. Tot het moment dat er telecommunicatiesatellieten werden gebruikt, moesten veel Australi?rs die in het binnenland woonden radio’s gebruiken om contact met de buitenwereld te maken. Nu bevinden zich twee telecommunicatiesatellieten boven Australi? en kan iedereen telefoon hebben.
4.4 De mensen in het binnenland
De meeste Australi?rs hebben toegang tot hele goede medische voorzieningen in de stedelijke ziekenhuizen. Maar voor de mensen die in het binnenland wonen, kan het dichtstbijzijnde ziekenhuis verschillende uren ver weg liggen. Zij maken gebruik van de dienst van de Flying Doctors die in 1928 werd opgezet door John Flynn. Artsen maken gebruik van vliegtuigen om afgelegen gebieden te bereiken en voorzien op die manier in een adviesdiensten een dienst voor noodgevallen.
De schooluren in Australi? zijn van 9 uur ’s ochtends tot 3 of 4 uur ’s middags. Sommige kinderen wonen ver weg van alle scholen. Zij doen hun schoolwerk thuis. De lessen worden via de radio uitgezonden en de kinderen een keer per trimester, of een keer in het jaar!
Plaatje 4: Een vliegtuig van The Flying Doctors
5 IN DE STAD
5.1 ‘Gewone’ steden
In elke staat, behalve in Queensland, woont meer dan de helft van de bevolking in de hoofdstad. Het zijn bruisende steden met veel mensen uit verschillende landen en ze vormen het culturele en bestuurscentrum van de staten.
Veel Australische steden zijn rond plaatselijke industrie?n ontstaan. Coober Pedy is een stadjedat gebouwd is rond de opaalmijnen, maar het is een heel merkwaardig stadje! In dit gebied is het zo heet, dat veel mensen in ondergrondse huizen wonen die in de rotsen zijn gebouwd. Het postkantoor, de bank en de roomskatholieke kerk bevinden zich allemaal onder de grond. Het stadje is nu een toeristische attractie geworden en heeft nu ook een ondergronds hotel.
5.2 De hoofdstad
De bouw van de hoofdstad van Australi?, Canberra, werd begonnen in 1911. De stad werd ontworpen door de Amerikaanse architect Burley Griffin. Zijn ontwerp voor een stad met cirkels in plaats van vierkanten is heel ongebruikelijk en indrukwekkend. Zowel Sydney als Melbourne wilden de nationale hoofdstad worden. Canberra werd halverwege deze twee steden gebouwd. Het gebied rond Canberra noemt men het Australisch Hoofdstedelijk Gebied.
Veel bezienswaardigheden van Canberra, waaronder de Nationale Kunstgalerie, het Hooggerechtshof en het Oorlogsmonument, zijn rondom het Lake Burley Griffin, een kunstmatig meer genoemd naar de architect die de stad ontwierp, gebouwd. Het oorspronkelijke parlementsgebouw, dat voor het eerst werd gebruikt in 1927, is nu vervangen door een nieuw parlementsgebouw, dat in een heuvel achter het oude parlementsgebouw is gebouwd.
5.3 Sydney en Melbourne
Sydney heeft een spectaculaire haven en is de favoriete toeristische bestemming van het land. Sydney heeft mooie stranden, een warm klimaat en in januari het jaarlijkse Sydney festival. In Sydney waren in 2000 de Olympische Spelen, die heel veel bezoekers naar de stad trokken.
Dit zijn wat bezienswaardigheden in Sydney:
Circular Quay: De eerste landingsplaats. Het is nu de vertrekhal van waaruit je een veerboot kunt nemen om de hele haven van Sydney te zien.
The Rocks: Het oudste gedeelte van Sydney, met kleine, bochtige straten en een paar oude, mooie gebouwen.
Het Opera House: Dit was in 1973 helemaal klaar en ligt op Bennelong Point. Het werd ontworpen door een Deense architect, J?rn Utzon. Het dak lijkt op de zeilen van een klipper.
Hyde Park Barracks: Deze werden ontworpen door Francis Greenway, een veroordeelde, en gebouwd om ’s nachts 600 gevangenen te kunnen huisvesten.
Melbourne heeft veel mooie parken en tuinen in het centrum van de stad, en een beroemde paardenrace, de Melbourne Cup.
5.4 Koel blijven
De meeste Australische huizen zijn vrijstaand en ruim. Huizen en andere gebouwen worden zo gebouwd, dat ze de bewoners koel houden, met veranda’s en grote ramen.
6 DE EERSTE BEWONERS
6.1 Wanneer kwamen de Aboriginals en hoe?
De eerste inheemse Australi?rs waren de Aboriginals. Men zegt dat ze waarschijnlijk 30 000 jaar geleden vanuit Zuidoost-Azi? naar Australi? zijn gekomen, mogelijk via Papua Nieuw-Guinea. Toen de Aboriginals aankwamen, brachten zij de kennis om vuur te maken met zich mee. Het kan ook zijn dat ze een soort hond, de dingo met zich mee hebben genomen, die ze africhtten tot jachthond. Aboriginals beschilderden hun lichamen met oker voor speciale gelegenheden. Met oker versierden ze soms ook schilden en andere wapens.
In Victoria is er bewijsmateriaal gevonden van een aboriginal groep die zich hebben gevestigd en het land hebben bewerkt, maar het waren eerder jager-verzamelaars dan boeren. Ze joegen met speren en boemerangs op grote dieren zoals kangoeroes en emoes. Ze vingen ook kleinere dieren en plukten bessen en vruchten.
6.2 De Europese invasie
In 1770 landde kapitein James Cook in Botany Bay. Hij werd in 1788 gevolgd door de eerste gevangenen en kolonisten. Vanaf die tijd is er een soort ruzie tussen de twee culturen geweest. De Aboriginals ‘bezaten’ niets. Ze behoorden gewoon tot het land en ze deelden wat ze hadden. Ze doodden of verzamelden niet meer voedsel dan ze nodig hadden. Toen de Europese kolonies zich uitbreidden, werden de Aboriginals gedood, of ze werden gedwongen om naar ‘reservaten’ te verhuizen. Ze hadden geen weerstand tegen Europese ziektes, en daarom stierven velen van hen aan pokken en cholera.
6.3 Gelijke rechten
De Aboriginals kregen uiteindelijk in 1967 stemrecht. Sindsdien hebben veel mensen er hard aan gewerkt om de blanke Australi?rs bewust te maken van het onrecht dat de Aboriginals is aangedaan. In 1976 kregen sommige stammen in het Noord Territorium landrechten toegewezen. Vervolgend werd de Landraad van de Aboriginals opgericht en hebben ook andere stammen landrechten gekregen.
Plaatje 6: Een rotsschildering van de Aboriginals.
7 DIEREN EN PLANTEN
7.1 Met het uitsterven bedreigd
Omdat Australi? zolang van de buitenwereld was afgesloten, leven er veel unieke planten en dieren. Ze hebben zich aangepast aan het moeilijke klimaat en de verschillende woonomstandigheden. Helaas zijn veel soorten uitgestorven of worden met uitsterven bedreigd sinds de tijd van de Europese kolonisatie. Een deel van het natuurlandschap is vernietigd om plaats te maken voor steden en voor landbouw. Inheemse dieren moeten nu vechten om hun voedsel met dieren die door de Europeanen het land zijn binnengebracht. Daardoor zijn sommige diersoorten uitgestorven en is de manier waarop dieren en planten gebruik van elkaar maken, verstoord.
7.2 Buideldieren
De grootste groep Australische dieren zijn de buideldieren, die in de rest van de wereld zijn uitgestorven, behalve in Zuid-Amerika.
Het vrouwtje van de buideldieren heeft een huidplooi waarin ze haar jong draagt.
De meest bekende buideldiersoort is de kangoeroe en zijn kleinere soortgenoot de wallaby. Deze plantenetende dieren (herbivoren) kunnen in een heel droog klimaat overleven. De grootste kangoeroe is de rode reuzenkangoeroe, die met uitsterven wordt bedreigd omdat steeds meer mensen zich in ‘zijn’ gebied vestigen.
Een ander met uitsterven bedreigd buideldier is de koala, die er lief uit ziet maar hele scherpe klauwen heeft! De koala heeft zijn klauwen nodig om naar zijn hol in de gomboom of eucalyptus te klimmen. Andere buideldieren zijn de wombat, de buidelrat en de Tasmaanse duivel.
Plaatje 7: Twee kangoeroes Plaatje 8: Een koala
7.3 Vogels
De Australische ‘bush’ is het woongebied van honderden soorten kleurige vogels. Dat zijn de grote geelkuifkaketoe, de roze, de witte en de zwarte kaketoe, de grijze en roze ros?kakatoe en veel papagaaisoorten, grasparkieten en prachtlori’s. Er is een bijzondere Australische ijsvogel die de kookaburra wordt genoemd. Hij heeft een opvallende ‘grinnik’ en wordt ook wel lachvogel genoemd.
De op ??n na grootste loopvogel, de emoe, rent ook door de bush van Australi?. Een andere loopvogel, de kasuaris, zie je in het regenwoud in het noorden van Queensland. Hij is heel verlegen en je ziet hem zelden. Op zijn kop heeft hij een soort helm die hem helpt een weg te banen door het kreupelhout.
7.4 Gevaarlijke dieren
In Australi? leven de meeste dodelijke spinnen en reptielen van de wereld. De kleinste spin, de roodrugspin, is ook een van de meest dodelijke spinnen. Zijn beet kan kinderen doden als ze niet behandeld worden. De dodelijkste slang, de taipan, kun je vinden in het noordoosten van Australi?, waar hij in riviermondingen leeft.
De allergevaarlijkste Australi?r is echter de zoetwaterkrokodil. Hij komt voor in het noorden van Australi?, waar hij ook in riviermondingen leeft.
Plaatje 9: De zoetwaterkrokodil in het noorden van Australi?.
7.5 Verschillende bomen
De bekendste Australische boom is de gomboon of eucalyptus. Gombomen verliezen hun bladeren niet bij seizoenswisseling, en hun zaaddoosjes zien eruit als noten.
Twee bomen die zich heel goed hebben aangepast aan hun omgeving zijn de Australische grasboom en de baobab of apenbroodboom. De grasboom kan bij superhete temperaturen overleven. De apenbroodboom heeft zijn eigen watervoorraad in zijn brede stam.
8 HET LAND VAN DE SCHAPEN
8.1 Wat doen de mensen in de openlucht?
Vanaf de eerste tijd van de Europese koloni?n, werd de wol van het merinoschaap naar Engeland uitgevoerd.
De verkoop van deze wol leidde tot welvaart in Australi?. Men zei dat het land leefde van ‘de rug van het schaap’. Ook nu nog is wol het belangrijkste exportproduct van Australi?. Overal in de halfwoestijnen van Australi? zijn grote schapen- en veeboerderijen. Een zo’n boerderij in het Noord-Territorium is bijna net zo groot als Belgi?!!! Een deel van het vlees van deze dieren wordt in Australi? zelf gegeten, maar het meeste ervan wordt uitgevoerd.
8.2 Een sportief volk
Australi?rs hebben met hun warme klimaat lange tijd een voorsprong in de sport gehad. Ze konden het hele jaar door trainen. Nu er in veel landen op de wereld ook overdekte sportterreinen zijn, is dit natuurlijke voordeel niet zo groot meer. Maar veel atleten uit andere landen gaan nog steeds naar Australi? om te trainen. De Australi?rs ze zeggen ze dat ze ‘sportfanaten’ zijn!
De twee meest beoefende sporten in Australi? zijn tennis en vissen.
Australi? doet met de meeste sporten op het hoogste niveau mee en behaalt goede resultaten op de Olympische Spelen en de Britse Gemenebestspelen. Australi? is ??n van de slechts vijf landen die een deelnemer heeft gehad bij elk van de moderne Olympische Spelen.
9 EEN LEVEN IN DE OPENLUCHT
Het klimaat speelt een grote rol in ons leven. In Australi? is het weer de meeste tijd zo goed, dat de meeste Australi?rs een heleboel vrije tijd buiten doorbrengen. Ze houden van sport, wandelen, tijd doorbrengen in het park of op het strand, of het organiseren van een barbecue.
Wanneer het mooi weer is, zijn er altijd heel veel mensen bij het strand of bij een rivier om daar lekker af te koelen.
Watersporten zoals zwemmen, waterski?n en snorkelen zijn allemaal populair. Zeilen is in Australi? een belangrijke nationale sport. Elk weekend zie je kinderen en volwassenen met allerlei boten meedoen aan verschillende wedstrijden, die vaak worden gehouden in de haven van Sydney en andere plaatsen.
Plaatje 10: Een bootrace in Nieuw-Zuid-Wales
Plaatje 11: Wandelaars in het Kosciusko National Park
10 TOT SLOT
Jaarlijks komen er ongeveer 3 miljoen toeristen in Australi?. Dat komt door het warme klimaat wat veel mensen aantrekt. In 2000 waren de Olympische Spelen in Sydney. Die trok ook heel erg veel bezoekers.
Verder heeft Australi? ook nog veel bezienswaardigheden, denk maar aan het Opera House in Sydney. Ook in Melbourne heb je genoeg te kijken, er zijn daar mooie parken en tuinen.
Australi? staat ook wel bekend om zijn dieren, die alleen daar leven. Bijvoorbeeld de koala en de kangoeroe. Ook heb je er veel speciale vogelsoorten en er zijn ook mooie unieke planten en bomensoorten.
Als je dus zoveel speciale dingen in je land hebt, kom je zo aan die 3 miljoen toeristen! En het worden er zelfs elk jaar meer!