Werkstuk: Andreas Vesalius
Andreas V?salius (1514- 1564)
Biografie:
Andreas Vesalius werd op 31 december 1514 te Brussel, vlakbij de galgenplaats geboren als Andreas van Wesele. Zijn voorvaderen interesseerden zich allemaal voor geneeskunde of medicijnen. Zijn vader, die eveneens Andreas heette, was hofapotheker van Keizer Karel V. Zijn grootvader Everaert en zijn overgrootvader Johannes waren lijfarts van Maria van Bourgondi?, landvoogdes der Nederlanden.
Je kan je dus al inbeelden vanwaar Andreas' interesse voor de geneeskunde vandaan kwam. Het zat hem in het bloed.
In zijn jonge jaren disseceerde Vesalius al dode honden, katten, ratten, mollen en muizen.
Vesalius liep vermoedelijk lagere school in Brussel en trok in 1529 (toen hij 15 was)naar Leuven om aan het Pedagogium Castri zijn 'middelbaar' onderwijs te volgen. Hij volgde ook taallessen aan het Collegium Trilingue, gesticht door de kanunnik Hieronymus Busleider en verder uitgebreid door Erasmus. Hij was gespecialiseerd in Latijn, maar ook Grieks en Hebreeuws had hij onder de knie.
Op 19-jarige leeftijd begon Vesalius zijn medische opleiding aan de universiteit van Parijs waar hij les kreeg van o.a. Jacubus Sylvius. Vesalius apprecieerde die man erg omdat hij af en toe een arm of een been van ??n of ander dier meebracht om te kunnen ontleden. Deze Sylvius Jacobus droeg Galenus op zijn beide handen! Deze laatste was een oude Griekse anatoom ? 131 tot 201 na Christus - die wel meer dan 250boeken achterliet over anatomie.Bijna anderhalf millennium later gebruikte de mens nog altijd dezelfde medische waarnemingen die Galenus had gemaakt en opgeschreven. Sylvius Jacobus (een leerkracht van Vesalius ) was nog altijd overtuigd van de leer van Galenus zodat hij voor niets anders open stond. Sylvius was een doordrenkte Galenist die later een bittere tegenstrever zou worden voor zijn leerling Andreas Vesalius.
De reden waarom in het begin zijn woonplaats tegenover de galgenplaats vernoemd werd, is heel simpel:
Wanneer hij eens tijd had ging Vesalius wel eens veroordeelden stelen die 's nachts aan de galg hingen om ze te kunnen disseceren. Ooit heeft hij er eens voor zijn leven moeten rennen omdat er een horde wilde honden hem achtervolgde, die razend waren geworden toen Vesalius hun 'voedsel' kwam stelen. Weet je ook waarom Vesalius verkoos om een autopsie te verrichten op een veroordeelde i.p.v. een mens dat aan een natuurlijke dood was gestorven? Normale mensen die gestorven waren aan ouderdom (dus geen ziekte, want dan ging het afbraakproces van het lichaam n?g sneller!) werden 3dagen beweend alvorens de grond in te steken. Misdadigers echter werden 3uur na de terechtstelling al begraven. Dat betekent dat het vlees van een ge?xecuteerde verser was en nog niet begon te ontbinden of uit te lopen?.
Een andere logische reden was dat criminelen niet op een kerkhof en in een kist werden begraven.
Als je gewone mensen zou opgraven, dan kon je gestraft worden voor heiligschennis. Daarbij was het kerkhof was veel te zichtbaar in het midden van de stad en het was te moeilijk om op te graven, door kist en al heen?Maar de lijken van de criminelen werden een eindje van de stad in een kuil gegooid.
Soms ook gebeurde het dat Vesalius het lijk kocht van de beul als de familie van de misdadiger het lichaam niet kwam opeisen.
Zo geraakte Vesalius toch aan zijn vele lijken om ze te kunnen ontleden.
Hij stelde vast dat de onderkaak uit ??n enkel beenstuk bestaat, dit in tegenstelling tot wat Galenus beweerde.
Zijn kennis van het menselijk geraamte was zo grondig dat hij samen met zijn vriend, Mateus Terminus, die hem hielp bij het stelen van lijken, erin slaagde om uit een stapel beenderen geblinddoekt alle beenderen kon herkennen.In 1536, op 22 jarige leeftijd, werd V?salius gedwongen naar Brabant terug te keren omdat de oorlog uitbrak tussen Keizer Karel V en Fran?ois I uit Frankrijk.
Vesalius zette zijn medische studies verder in Leuven waar hij skeletten bouwde uit beenderen van terechtgestelden.
Met de hulp van Gemma Physius (1508 ? 1553) nam hij lijken weg van het galgenveld en smokkelde het de stad in.E?n van de geraamten schonk hij aan Gisbertus Carbo, een Leuvense geneesheer.
Vesalius mocht toen ook voor het eerst in zijn leven een lijkschouwing houden in de stad.
Dit was in 18 jaar niet meer voorgevallen.
In februari/maart 1537 behaalde hij zijn baccalaureaat in de geneeskunde met een th?sis die een parafrase was op het boek van Rhazes en dat handelde over de Arabische geneesmiddelenleer. D.w.z. dat hij zijn diploma behaalde van de universiteit.
Op het einde van datzelfde jaar vinden we Vesalius terug aan de universiteit van Padua, toen de meest vooruitstrevende medische faculteit van Europa.
Op 1 en 3 december legde hij daar schitterende examens af.
Twee dagen later promoveerde hij tot doctor in de geneeskunde.
De dag daarop volgde hij Paolo Colombo op en nam bezit van de leerstoel heelkunde.Hij werd verplicht anatomie te doceren.Op 6 december begon hij met de dissectie van een 18-arige jongen die dor zijn leerlingen uit het graf was weggehaald.Na de dissectie werd het lijk geskeletteerd volgens een nieuwe, door Vesalius ingevoerde techniek die tot op heden met weinig wijzigingen bewaard is gebleven.
In tegenstelling tot Sylvius (de fanatieke Galenist waar hij nog les van heeft gehad), ging Vesalius de verschillen van zijn waarnemingen ten opzichte van wat Galenus beweerde, bewijzen.
Op verzoek van zijn leerlingen tekende Vesalius 3 platen:
? De lever met het poortaderstelsel en de genitalia
? Het veneuze stelsel
? Het arteri?le stelsel
Dit zijn de verschillen in zijn waarnemingen ten opzichte van de Griekse anatoom Galenus.
Hij liet Stefan van Kalkar, eveneens een Vlaming; 3 skelettekeningen maken.
Het geheel van deze 6 platen werd uitgegeven als de ?Tabulatae Anatomicae sex? (= zes anatomische platen) door Vitalis Venetus uit Veneti? in 1538.
Deze 6 tekeningen vormden de eerste ernstige poging om af te beelden wat er gezien werd, maar bevatte toch nog Galenische elementen zoals de 5-lobbige lever en het sternum uit 7 delen.
Naarmate Vesalius echter meer mensenlijken ter beschikking kreeg, veranderde hij zijn ingesteldheid: hij geloofde niets meer van Galenus tot hij het zelf kon bewijzen.
In Bologna gaf hij die tijd ook veel gastcolleges waar hij diverse sectio?s ondernam o.a. op het lijk van een Franse priester waarvan hij het skelet ook heropbouwde.
Vervolgens skeletteerde hij ook een aap, om met het skelet van de priester te vergelijken.
De belangrijkste verschillen in de uitsteeksels van de lendenwervels gaven hem toen de overtuiging dat Galenus alleen dieren ontleed had, maar nooit een mens. De beide skeletten schonk hij aan het college.
In die tijd werkte Vesalius ook mee aan een groot vertaalproject van het werk van Galenus, zo een 250-tal boeken.
De jaren die daarop volgden zijn heel vaag en onzeker voor wat Vesalius toen uitsprak en dit door gebrek aan bewaarde gegevens.Men gaat er van uit dat hij enorm veel sectiewerk verrichtte .In augustus 1543 kreeg Vesalius zijn eerste exemplaar van zijn meesterwerk in handen: ?Humani Corporis Fabrica Libri Septem?, 7 boeken over de bouw van het menselijk lichaam.
Dit meesterwerk werd door Johannes Oporinus, professor van klassieke filologie en vriend van Vesalius, uitgegeven te Bazel.
Haller, een fysioloog uit Bern(1708 ? 1777) schreef over de ?Fabrica?:
?Een onsterfelijk werk, dat alle vroegere geschriften zo goed als overbodig maken?
Hij had geen ongelijk want nu nog profiteert de moderne geneeskunde nog van Vesalius? werken.
Kort na de publicatie van zijn ?Fabrica? vroeg Karel V zelf of Vesalius in dienst wou treden als zijn persoonlijke huisarts.
In diezelfde periode huwde hij met Anna van Hamme uit Vilvoorde en in juli 1545 kregen ze een dochter, hun enige kind, die ze ook Anna noemden.
De keizer was een allesbehalve gemakkelijke pati?nt. Hij leed aan jicht en verzorgde zich zeer slecht.Bovendien was hij voortdurend op reis . Hij had regelmatig maagklachten door zijn uitgebreide eetgewoontes en zijn voorkeur voor ijsgekoelde dranken.
Tot ergernis van zijn geneesheer negeerde hij diens raadgevingen en schaamde zich niet om voor zijn talrijke kwaaltjes kwakzalvers en monniken te raadplegen.
Vesalius werd niet alleen beroemd als anatoom, maar ook als geneesheer. Hij was de eerste arts die bij levenden een an?vrisma dissecans van de aorta diagnosticeerde en dat later door een autopsie werd bevestigd.
Van talrijke, meestal beroemde en adellijke personen zijn ziekteverslagen bewaard gebleven, waarbij Vesalius als medicus geraadpleegd werd.
Zo zijn er een 6-tal geschreven consultaties. Enkele namen ui de lijst: koning Hendrik II uit Frankrijk, de Infante Don Carlos van Spanje, Maximiliaan van Egmont (graaf van Buren), Bernardo Navagero (Venetiaanse ambassadeur), de prinses van Oranje ?Nassau (= vrouw van Willem van Oranje ), de zuster van Kardinaal Granvella ( graaf van Terranova en Groot-Spanje ) en de Bisschop van Limoges. De Engelse diplomatieke staf en de Franse ambassadeur behandelde hij ook en gaf raad aan Leonhard Welser (= Patrici?r uit Augsburg), enz.,?
Ter gelegenheid van zijn abdicatie op 25 oktober 1555 ontsloeg Keizer Karel V het grootste deel van zijn huishoudpersoneel, dus ook zijn lijfarts. Als dankbetoon kreeg Vesalius op 21 april 1556 de titel van ?Commes Palatinus? of ? Graaf van het Lateraans Paleis?, 1van de hoogste onderscheidingen die economisch h??l voordelig konden zijn voor de benoemde. Hij trad vervolgens in dienst van Karel V?s zoon, Philips II, met wie hij op 23 augustus 1559 te Vlissingen inscheepte om naar Spanje te reizen. In Madrid voelde hij zich tijdens de daarop volgende jaren niet zo erg thuis, want hij had er geen enkele gelegenheid om anatomie te beoefenen.
Op het einde van 1561 schreef hij aan Gabri?le Fallopio ( 1526- 1562 ) een antwoord op diens anatomisch werk, de?Observationes Anatomicae?.
Deze brief werd zo uitgebreid dat het uitgroeide tot een heus boek! ?Gabri?li Fallopii Observationum Examen.? (= studie van de [anatomische] waarnemingen van Gabri?le Fallopio.) Dit was het laatste ven de in totaal 10 werken die Vesalius achterliet.
In april 1564 vertrok Vesalius voor een diplomatieke missie naar Palestina. Samen met zijn gezin en heel wat bagage verliet hij Spanje. In de streken van Cette, nabij Montpellier, nam hij afscheid van zijn vrouw en dochter die verder reisden naar Brabant, terwijl hijzelf via Itali? doortrok naar Palestina, waar hij veilig en wel toekwam. Enkele weken na zijn aankomst ondernam hij de terugreis naar Brabant met een pelgrimboor die uit Neurenberg kwam.Helaas belandde hij in een storm ter hoogte van het Grieks eiland Zant?, waar hij op 15 oktober 1564 stierf.
Op dat eiland staat nu de ?Hodos Vesaliou?, een ?graf? die Vesalius herdenkt en er staat ook een museum over Vesalius. Er is ook een straat en een plein naar hem genoemd op dat eiland.
Vesalius?werken.
Vesalius liet ons in totaal 10 werken na, gebundeld in verschillende boeken.
Hier, in volgorde van tijd, zijn werken:
1.Paraphrasis, in nonum librum Rhazae medici Arabis clariss. ad Regem Almansorem, de singularum corporis partium affectuum curatione, autore Andrea Wesalio Bruxellensi Medicinae candidato. Lovanii ex officina Rutgeri Rescii, mense
Februari, 1537.
Dit boek werd enkele weken later, in Maart, opnieuw uitgegeven door Robertus Winter, in Bazel. De vermelding ? Medicinae Candidato? is toen weggelaten wat betekend dat hij ondertussen gepromoveerd was tot geneesheer of dat hij dat binnenkort werd.
2. Tabulae Anatomicae Sex. Imprimebat Venetiis B. Vitalis Venetus sumptibus Joannis Stephani Calcarensis Prostrant vero in officina D. Bernardi A.,1538.
Dit waren de 6 losse platen die warden uitgegeven zonder vaste titel. Men omschrijft ze als de ?Tubulae anatomicae sex.? De 6 platen werden, volgens een brief van Vesalius aan Oporinus, vaak nagemaakt.
3. Institutionum anatomicarum secundum Galeni sententiam ad candidatos medicinae Libri quatuor, per Joannem Guinterium Andernacum medicum. Ab Andrea Wesalio Bruxellensi, auctiores et emendatiores redditi. Venetiis in officina D. Bernardini, 1538.
De ? instituiones anatomicar? van Galenus werden door Johann Guenther von Andernach in het Latijns vertaald. Hier gaat het om de door Vesalius vertaalde delen.
4. Andreae Wesalii Bruxellensis, Scholae Medicorum Patavinae professoris publici, Epistola, docens venam axillarem dextri cubiti in dolore laterali secandam: et melancholicum succum ex venae portae ramis ad sedem pertinentibus, purgari. Basileae, in officina Roberti Winter, mense aprili, anno 1539.
Dit is de aderlatischbrief, waarin duidelijk wordt gemaakt wanneer, waar en hoe men een aderlating moet toepassen. Wat nu volledig absurd is, want aderlating was zeer pijnlijk, gevaarlijk en bovendien nutteloos. Het wordt uiteraard niet meer toegepast.
5. Galeni omnia opera nunc primum in unum corpus redacta. Apud haeredes Lucae Antonii Juntae Florentini, Venetiis, 1541.
Het versameld werk van Galenus (oude griekse anatoom) dat door de Giunta-uitgeverij van Veneti? in 1541 werd HERuitgegeven. Een deel hiervan werd door Johann Geunther von Andernach vertaald, maar later door Vesalius Grondig herwerkt!
6. Andreae Vesalii Bruxellensis, Scholae medicorum Patavinae professoris, de Humani Corporis Fabrica Libri septem. Basileae, ex officina Joannis Oporini, Anno salutis reparatae 1543, mense Junio.
De? Humani Corporis Fabrica Libri Septem? of de ?Fabrica?. Zijn grootste en meest bekende meesterwerk.( Zie volgend hoofdstuk )
7. Andreae Vesalii Bruxellensis, Scholae medicorum Patavinae professoris, Suorum de Humani Corporis Fabrica Librorum Epitome. Basileae, ex officina Joannis Oporini, Anno 1543, mense Junio.
De ?Epitome?. Een ?korte? samenvatting van de ?Fabrica?, bedoeld voor de minder kapitaalskrachtige studenten. De meeste exemplaren hiervan zijn gewoon kapot ?gestudeerd?. Daarom dus de extreme zeldzaamheid van dit boek. Een goed exemplaar in nog degelijke staat wordt tegenwoordig verkocht voor een prijs van ongeveer 4 a 5 miljoen Bef.
8. Andreae Vesalii Bruxellensis, medici caesarei epistola, rationem modumque propinandi radicis Chynae decocti, quo nuper invictissimus Carolus V. Imperator usus est, pertractans... Basileae, ex officina Joannis Oporini, Anno salutis humanae 1546, mense octobri.
De ?Kynawortelbrief?. Hierin verduidelijkt Vesalius het gebruiken van de Kynawortel. In deze ?brief? biecht Vesalius op dat hij (en daar heeft hij later ook zeer veel spijt van!) zeer belangrijke notities over geneeskunde in een vlaag van woede verbrandde.
Vesalius? meesterwerk: de ?Humani Corporis Fabrica Libri Septem.
Of kortweg de ?Fabrica? is een boek dat maar liefst 7kg weegt!
Het is 7cm dik. 1pagina is maar liefst 42cm hoog en wanneer men het boek openslaat, dan heeft het een breedte van 61cm. Men kan het dus bijgevolg onmogelijk ?eventjes bij de hand nemen? en een aandachtige studie van de tekst is alleen mogelijk wanner het boek op een grote tafel ligt en men zich bovendien rechtopstaand over de foliant heen buigt.
Gaat men zitten, dan bevinden de bovenste regels zich te ver om nog leesbaar te zijn, zeker wanneer men wat schrijfgerief en een woordenboek bij de hand wil.( wat zeker nodig is want het is een zeer zware, logge Latijnse tekst met een heel ingewikkelde structuur.)
Een bijkomende handicap aan dit werk is het ontbreken van hoofdstukken en paragrafen en pagina-aanduidingen in de tekst. Het is dus onmogelijk om het boek ?even ? dicht te klappen om naslagwerken van de ?Fabrica? te raadplegen.
De tekst zelf is een ware doordenker en verwijst vaan kaar tijdgenoten en anekdotes van toen. Er zijn ook veel biografische elementen en platen.
Bijkomende problemen om de tekst te kunnen verstaan zijn het gebruik van spreektaal en talrijkje anatomische begrippen die toen nog niet gedefinieerd termen en dus telkens een andere toegepaste naam kregen.
Achteraan het boek heeft Vesalius hiervoor een lijst toegevoegd van de meest gebruikte termen en met verwijzingen naar de plaats op de figuren.
Deze ?Fabrica? is het belangrijkste medische boekwerk dat ooit gepubliceerd werd.
Dankzij dit werk, en de vele andere werken van hem, spreekt men in de geneeskunde tegenwoordig nog altijd over Vesalius. Hij heeft grootse dingen verricht voor de geneeskunde
Samenvatting Vesalius. (1514-1564)
Andreas van Wesele of Andreas Vesalius werd geboren op 31 december 1514 te Brussel. Zijn voorouders interesseerden zich ook allen voor geneeskunde.
Andreas Vesalius trok in 1529 naar Leuven om er aan de Pedagogium Castri te studeren. Deze studie combineerde hij met de lessen die hij volgde aan het Collegium Trilingue, gesticht door de kanunnik Hieronymus Busleider en uitgebouwd door Erasmus. Hij kende zeer goed Latijn, Grieks en een beetje Hebreeuws.
Op 19-jarige leeftijd begon Vesalius zijn medische opleiding aan de universiteit van Parijs.
Vesalius stal ook vaak lijken uit de grond of kocht ze van een beul om kunnen ontleden.
Hij verkoos lijken van misdadigers omdat die 3uur na de veroordeling (een opzettelijke dood, geen ziekte, want dan ging het afbraakproces n?g sneller!) in de grond buiten de stad werden gestoken= vers vlees, want het verloor nog geen vocht, het vlees verrotte nog niet (i.p.v. gewone mensen die na 3 dagen de grond ingingen)
In 1536 werd Vesalius gedwongen om terug te keren naar Brabant omdat er oorlog uitbrak in Frankrijk. Zo studeerde hij verder in Leuven waar hij zijn eerste skelet heropstelde (uit echte beenderen). Hij behaalde zijn diploma aan de universiteit in 1537.
Hij ontdekte meerdere verschillen tussen de waarnemingen van de oude Griekse anatoom Galenus en wat hij waarnam en ontdekte zo dat Galenus alleen dieren ontleed had.
In augustus 1543 werd Vesalius?s eerste exemplaar van zijn meesterwerk ?Fabrica? uitgegeven.
Kort hierna trad Vesalius in dienst bij Karel V. Hij huwde met Anna van Hamme uit Vilvoorde en ze kregen een dochter, ook Anna genoemd, hun enigste kind.
Vesalius was ook een goede geneesheer, hij had tal van belangrijke personen behandeld en ontdekte op een levende een hoofdslagader-afwijking.
Karel V ontsloeg Vesalius op 25 oktober 1555 en op 21 april 1556 kreeg hij de titel van ?Graaf van Heilig Latteraans Paleis?: 1van de hoogste onderscheidingen.
Hij werd op 23 augustus 1559 in dienst genomen door PhilipII en vertrok met hem naar Spanje.Rond 1561 schreef hij een brief naar Gabri?le Fallopii ( een antwoordt op diens anatomisch werk ) dat uitdraaide tot een heus boek, zijn laatste werk.
In april 1564 vertrok Vesalius naar Palestina. Het schip waarmee hij voer kwam op 15oktober 1564 in een storm terecht, waar Vesalius ook stierf, ter hoogte van het Griekse eilandje Zant?
Biografie:
Andreas Vesalius werd op 31 december 1514 te Brussel, vlakbij de galgenplaats geboren als Andreas van Wesele. Zijn voorvaderen interesseerden zich allemaal voor geneeskunde of medicijnen. Zijn vader, die eveneens Andreas heette, was hofapotheker van Keizer Karel V. Zijn grootvader Everaert en zijn overgrootvader Johannes waren lijfarts van Maria van Bourgondi?, landvoogdes der Nederlanden.
Je kan je dus al inbeelden vanwaar Andreas' interesse voor de geneeskunde vandaan kwam. Het zat hem in het bloed.
In zijn jonge jaren disseceerde Vesalius al dode honden, katten, ratten, mollen en muizen.
Vesalius liep vermoedelijk lagere school in Brussel en trok in 1529 (toen hij 15 was)naar Leuven om aan het Pedagogium Castri zijn 'middelbaar' onderwijs te volgen. Hij volgde ook taallessen aan het Collegium Trilingue, gesticht door de kanunnik Hieronymus Busleider en verder uitgebreid door Erasmus. Hij was gespecialiseerd in Latijn, maar ook Grieks en Hebreeuws had hij onder de knie.
Op 19-jarige leeftijd begon Vesalius zijn medische opleiding aan de universiteit van Parijs waar hij les kreeg van o.a. Jacubus Sylvius. Vesalius apprecieerde die man erg omdat hij af en toe een arm of een been van ??n of ander dier meebracht om te kunnen ontleden. Deze Sylvius Jacobus droeg Galenus op zijn beide handen! Deze laatste was een oude Griekse anatoom ? 131 tot 201 na Christus - die wel meer dan 250boeken achterliet over anatomie.Bijna anderhalf millennium later gebruikte de mens nog altijd dezelfde medische waarnemingen die Galenus had gemaakt en opgeschreven. Sylvius Jacobus (een leerkracht van Vesalius ) was nog altijd overtuigd van de leer van Galenus zodat hij voor niets anders open stond. Sylvius was een doordrenkte Galenist die later een bittere tegenstrever zou worden voor zijn leerling Andreas Vesalius.
De reden waarom in het begin zijn woonplaats tegenover de galgenplaats vernoemd werd, is heel simpel:
Wanneer hij eens tijd had ging Vesalius wel eens veroordeelden stelen die 's nachts aan de galg hingen om ze te kunnen disseceren. Ooit heeft hij er eens voor zijn leven moeten rennen omdat er een horde wilde honden hem achtervolgde, die razend waren geworden toen Vesalius hun 'voedsel' kwam stelen. Weet je ook waarom Vesalius verkoos om een autopsie te verrichten op een veroordeelde i.p.v. een mens dat aan een natuurlijke dood was gestorven? Normale mensen die gestorven waren aan ouderdom (dus geen ziekte, want dan ging het afbraakproces van het lichaam n?g sneller!) werden 3dagen beweend alvorens de grond in te steken. Misdadigers echter werden 3uur na de terechtstelling al begraven. Dat betekent dat het vlees van een ge?xecuteerde verser was en nog niet begon te ontbinden of uit te lopen?.
Een andere logische reden was dat criminelen niet op een kerkhof en in een kist werden begraven.
Als je gewone mensen zou opgraven, dan kon je gestraft worden voor heiligschennis. Daarbij was het kerkhof was veel te zichtbaar in het midden van de stad en het was te moeilijk om op te graven, door kist en al heen?Maar de lijken van de criminelen werden een eindje van de stad in een kuil gegooid.
Soms ook gebeurde het dat Vesalius het lijk kocht van de beul als de familie van de misdadiger het lichaam niet kwam opeisen.
Zo geraakte Vesalius toch aan zijn vele lijken om ze te kunnen ontleden.
Hij stelde vast dat de onderkaak uit ??n enkel beenstuk bestaat, dit in tegenstelling tot wat Galenus beweerde.
Zijn kennis van het menselijk geraamte was zo grondig dat hij samen met zijn vriend, Mateus Terminus, die hem hielp bij het stelen van lijken, erin slaagde om uit een stapel beenderen geblinddoekt alle beenderen kon herkennen.In 1536, op 22 jarige leeftijd, werd V?salius gedwongen naar Brabant terug te keren omdat de oorlog uitbrak tussen Keizer Karel V en Fran?ois I uit Frankrijk.
Vesalius zette zijn medische studies verder in Leuven waar hij skeletten bouwde uit beenderen van terechtgestelden.
Met de hulp van Gemma Physius (1508 ? 1553) nam hij lijken weg van het galgenveld en smokkelde het de stad in.E?n van de geraamten schonk hij aan Gisbertus Carbo, een Leuvense geneesheer.
Vesalius mocht toen ook voor het eerst in zijn leven een lijkschouwing houden in de stad.
Dit was in 18 jaar niet meer voorgevallen.
In februari/maart 1537 behaalde hij zijn baccalaureaat in de geneeskunde met een th?sis die een parafrase was op het boek van Rhazes en dat handelde over de Arabische geneesmiddelenleer. D.w.z. dat hij zijn diploma behaalde van de universiteit.
Op het einde van datzelfde jaar vinden we Vesalius terug aan de universiteit van Padua, toen de meest vooruitstrevende medische faculteit van Europa.
Op 1 en 3 december legde hij daar schitterende examens af.
Twee dagen later promoveerde hij tot doctor in de geneeskunde.
De dag daarop volgde hij Paolo Colombo op en nam bezit van de leerstoel heelkunde.Hij werd verplicht anatomie te doceren.Op 6 december begon hij met de dissectie van een 18-arige jongen die dor zijn leerlingen uit het graf was weggehaald.Na de dissectie werd het lijk geskeletteerd volgens een nieuwe, door Vesalius ingevoerde techniek die tot op heden met weinig wijzigingen bewaard is gebleven.
In tegenstelling tot Sylvius (de fanatieke Galenist waar hij nog les van heeft gehad), ging Vesalius de verschillen van zijn waarnemingen ten opzichte van wat Galenus beweerde, bewijzen.
Op verzoek van zijn leerlingen tekende Vesalius 3 platen:
? De lever met het poortaderstelsel en de genitalia
? Het veneuze stelsel
? Het arteri?le stelsel
Dit zijn de verschillen in zijn waarnemingen ten opzichte van de Griekse anatoom Galenus.
Hij liet Stefan van Kalkar, eveneens een Vlaming; 3 skelettekeningen maken.
Het geheel van deze 6 platen werd uitgegeven als de ?Tabulatae Anatomicae sex? (= zes anatomische platen) door Vitalis Venetus uit Veneti? in 1538.
Deze 6 tekeningen vormden de eerste ernstige poging om af te beelden wat er gezien werd, maar bevatte toch nog Galenische elementen zoals de 5-lobbige lever en het sternum uit 7 delen.
Naarmate Vesalius echter meer mensenlijken ter beschikking kreeg, veranderde hij zijn ingesteldheid: hij geloofde niets meer van Galenus tot hij het zelf kon bewijzen.
In Bologna gaf hij die tijd ook veel gastcolleges waar hij diverse sectio?s ondernam o.a. op het lijk van een Franse priester waarvan hij het skelet ook heropbouwde.
Vervolgens skeletteerde hij ook een aap, om met het skelet van de priester te vergelijken.
De belangrijkste verschillen in de uitsteeksels van de lendenwervels gaven hem toen de overtuiging dat Galenus alleen dieren ontleed had, maar nooit een mens. De beide skeletten schonk hij aan het college.
In die tijd werkte Vesalius ook mee aan een groot vertaalproject van het werk van Galenus, zo een 250-tal boeken.
De jaren die daarop volgden zijn heel vaag en onzeker voor wat Vesalius toen uitsprak en dit door gebrek aan bewaarde gegevens.Men gaat er van uit dat hij enorm veel sectiewerk verrichtte .In augustus 1543 kreeg Vesalius zijn eerste exemplaar van zijn meesterwerk in handen: ?Humani Corporis Fabrica Libri Septem?, 7 boeken over de bouw van het menselijk lichaam.
Dit meesterwerk werd door Johannes Oporinus, professor van klassieke filologie en vriend van Vesalius, uitgegeven te Bazel.
Haller, een fysioloog uit Bern(1708 ? 1777) schreef over de ?Fabrica?:
?Een onsterfelijk werk, dat alle vroegere geschriften zo goed als overbodig maken?
Hij had geen ongelijk want nu nog profiteert de moderne geneeskunde nog van Vesalius? werken.
Kort na de publicatie van zijn ?Fabrica? vroeg Karel V zelf of Vesalius in dienst wou treden als zijn persoonlijke huisarts.
In diezelfde periode huwde hij met Anna van Hamme uit Vilvoorde en in juli 1545 kregen ze een dochter, hun enige kind, die ze ook Anna noemden.
De keizer was een allesbehalve gemakkelijke pati?nt. Hij leed aan jicht en verzorgde zich zeer slecht.Bovendien was hij voortdurend op reis . Hij had regelmatig maagklachten door zijn uitgebreide eetgewoontes en zijn voorkeur voor ijsgekoelde dranken.
Tot ergernis van zijn geneesheer negeerde hij diens raadgevingen en schaamde zich niet om voor zijn talrijke kwaaltjes kwakzalvers en monniken te raadplegen.
Vesalius werd niet alleen beroemd als anatoom, maar ook als geneesheer. Hij was de eerste arts die bij levenden een an?vrisma dissecans van de aorta diagnosticeerde en dat later door een autopsie werd bevestigd.
Van talrijke, meestal beroemde en adellijke personen zijn ziekteverslagen bewaard gebleven, waarbij Vesalius als medicus geraadpleegd werd.
Zo zijn er een 6-tal geschreven consultaties. Enkele namen ui de lijst: koning Hendrik II uit Frankrijk, de Infante Don Carlos van Spanje, Maximiliaan van Egmont (graaf van Buren), Bernardo Navagero (Venetiaanse ambassadeur), de prinses van Oranje ?Nassau (= vrouw van Willem van Oranje ), de zuster van Kardinaal Granvella ( graaf van Terranova en Groot-Spanje ) en de Bisschop van Limoges. De Engelse diplomatieke staf en de Franse ambassadeur behandelde hij ook en gaf raad aan Leonhard Welser (= Patrici?r uit Augsburg), enz.,?
Ter gelegenheid van zijn abdicatie op 25 oktober 1555 ontsloeg Keizer Karel V het grootste deel van zijn huishoudpersoneel, dus ook zijn lijfarts. Als dankbetoon kreeg Vesalius op 21 april 1556 de titel van ?Commes Palatinus? of ? Graaf van het Lateraans Paleis?, 1van de hoogste onderscheidingen die economisch h??l voordelig konden zijn voor de benoemde. Hij trad vervolgens in dienst van Karel V?s zoon, Philips II, met wie hij op 23 augustus 1559 te Vlissingen inscheepte om naar Spanje te reizen. In Madrid voelde hij zich tijdens de daarop volgende jaren niet zo erg thuis, want hij had er geen enkele gelegenheid om anatomie te beoefenen.
Op het einde van 1561 schreef hij aan Gabri?le Fallopio ( 1526- 1562 ) een antwoord op diens anatomisch werk, de?Observationes Anatomicae?.
Deze brief werd zo uitgebreid dat het uitgroeide tot een heus boek! ?Gabri?li Fallopii Observationum Examen.? (= studie van de [anatomische] waarnemingen van Gabri?le Fallopio.) Dit was het laatste ven de in totaal 10 werken die Vesalius achterliet.
In april 1564 vertrok Vesalius voor een diplomatieke missie naar Palestina. Samen met zijn gezin en heel wat bagage verliet hij Spanje. In de streken van Cette, nabij Montpellier, nam hij afscheid van zijn vrouw en dochter die verder reisden naar Brabant, terwijl hijzelf via Itali? doortrok naar Palestina, waar hij veilig en wel toekwam. Enkele weken na zijn aankomst ondernam hij de terugreis naar Brabant met een pelgrimboor die uit Neurenberg kwam.Helaas belandde hij in een storm ter hoogte van het Grieks eiland Zant?, waar hij op 15 oktober 1564 stierf.
Op dat eiland staat nu de ?Hodos Vesaliou?, een ?graf? die Vesalius herdenkt en er staat ook een museum over Vesalius. Er is ook een straat en een plein naar hem genoemd op dat eiland.
Vesalius?werken.
Vesalius liet ons in totaal 10 werken na, gebundeld in verschillende boeken.
Hier, in volgorde van tijd, zijn werken:
1.Paraphrasis, in nonum librum Rhazae medici Arabis clariss. ad Regem Almansorem, de singularum corporis partium affectuum curatione, autore Andrea Wesalio Bruxellensi Medicinae candidato. Lovanii ex officina Rutgeri Rescii, mense
Februari, 1537.
Dit boek werd enkele weken later, in Maart, opnieuw uitgegeven door Robertus Winter, in Bazel. De vermelding ? Medicinae Candidato? is toen weggelaten wat betekend dat hij ondertussen gepromoveerd was tot geneesheer of dat hij dat binnenkort werd.
2. Tabulae Anatomicae Sex. Imprimebat Venetiis B. Vitalis Venetus sumptibus Joannis Stephani Calcarensis Prostrant vero in officina D. Bernardi A.,1538.
Dit waren de 6 losse platen die warden uitgegeven zonder vaste titel. Men omschrijft ze als de ?Tubulae anatomicae sex.? De 6 platen werden, volgens een brief van Vesalius aan Oporinus, vaak nagemaakt.
3. Institutionum anatomicarum secundum Galeni sententiam ad candidatos medicinae Libri quatuor, per Joannem Guinterium Andernacum medicum. Ab Andrea Wesalio Bruxellensi, auctiores et emendatiores redditi. Venetiis in officina D. Bernardini, 1538.
De ? instituiones anatomicar? van Galenus werden door Johann Guenther von Andernach in het Latijns vertaald. Hier gaat het om de door Vesalius vertaalde delen.
4. Andreae Wesalii Bruxellensis, Scholae Medicorum Patavinae professoris publici, Epistola, docens venam axillarem dextri cubiti in dolore laterali secandam: et melancholicum succum ex venae portae ramis ad sedem pertinentibus, purgari. Basileae, in officina Roberti Winter, mense aprili, anno 1539.
Dit is de aderlatischbrief, waarin duidelijk wordt gemaakt wanneer, waar en hoe men een aderlating moet toepassen. Wat nu volledig absurd is, want aderlating was zeer pijnlijk, gevaarlijk en bovendien nutteloos. Het wordt uiteraard niet meer toegepast.
5. Galeni omnia opera nunc primum in unum corpus redacta. Apud haeredes Lucae Antonii Juntae Florentini, Venetiis, 1541.
Het versameld werk van Galenus (oude griekse anatoom) dat door de Giunta-uitgeverij van Veneti? in 1541 werd HERuitgegeven. Een deel hiervan werd door Johann Geunther von Andernach vertaald, maar later door Vesalius Grondig herwerkt!
6. Andreae Vesalii Bruxellensis, Scholae medicorum Patavinae professoris, de Humani Corporis Fabrica Libri septem. Basileae, ex officina Joannis Oporini, Anno salutis reparatae 1543, mense Junio.
De? Humani Corporis Fabrica Libri Septem? of de ?Fabrica?. Zijn grootste en meest bekende meesterwerk.( Zie volgend hoofdstuk )
7. Andreae Vesalii Bruxellensis, Scholae medicorum Patavinae professoris, Suorum de Humani Corporis Fabrica Librorum Epitome. Basileae, ex officina Joannis Oporini, Anno 1543, mense Junio.
De ?Epitome?. Een ?korte? samenvatting van de ?Fabrica?, bedoeld voor de minder kapitaalskrachtige studenten. De meeste exemplaren hiervan zijn gewoon kapot ?gestudeerd?. Daarom dus de extreme zeldzaamheid van dit boek. Een goed exemplaar in nog degelijke staat wordt tegenwoordig verkocht voor een prijs van ongeveer 4 a 5 miljoen Bef.
8. Andreae Vesalii Bruxellensis, medici caesarei epistola, rationem modumque propinandi radicis Chynae decocti, quo nuper invictissimus Carolus V. Imperator usus est, pertractans... Basileae, ex officina Joannis Oporini, Anno salutis humanae 1546, mense octobri.
De ?Kynawortelbrief?. Hierin verduidelijkt Vesalius het gebruiken van de Kynawortel. In deze ?brief? biecht Vesalius op dat hij (en daar heeft hij later ook zeer veel spijt van!) zeer belangrijke notities over geneeskunde in een vlaag van woede verbrandde.
Vesalius? meesterwerk: de ?Humani Corporis Fabrica Libri Septem.
Of kortweg de ?Fabrica? is een boek dat maar liefst 7kg weegt!
Het is 7cm dik. 1pagina is maar liefst 42cm hoog en wanneer men het boek openslaat, dan heeft het een breedte van 61cm. Men kan het dus bijgevolg onmogelijk ?eventjes bij de hand nemen? en een aandachtige studie van de tekst is alleen mogelijk wanner het boek op een grote tafel ligt en men zich bovendien rechtopstaand over de foliant heen buigt.
Gaat men zitten, dan bevinden de bovenste regels zich te ver om nog leesbaar te zijn, zeker wanneer men wat schrijfgerief en een woordenboek bij de hand wil.( wat zeker nodig is want het is een zeer zware, logge Latijnse tekst met een heel ingewikkelde structuur.)
Een bijkomende handicap aan dit werk is het ontbreken van hoofdstukken en paragrafen en pagina-aanduidingen in de tekst. Het is dus onmogelijk om het boek ?even ? dicht te klappen om naslagwerken van de ?Fabrica? te raadplegen.
De tekst zelf is een ware doordenker en verwijst vaan kaar tijdgenoten en anekdotes van toen. Er zijn ook veel biografische elementen en platen.
Bijkomende problemen om de tekst te kunnen verstaan zijn het gebruik van spreektaal en talrijkje anatomische begrippen die toen nog niet gedefinieerd termen en dus telkens een andere toegepaste naam kregen.
Achteraan het boek heeft Vesalius hiervoor een lijst toegevoegd van de meest gebruikte termen en met verwijzingen naar de plaats op de figuren.
Deze ?Fabrica? is het belangrijkste medische boekwerk dat ooit gepubliceerd werd.
Dankzij dit werk, en de vele andere werken van hem, spreekt men in de geneeskunde tegenwoordig nog altijd over Vesalius. Hij heeft grootse dingen verricht voor de geneeskunde
Samenvatting Vesalius. (1514-1564)
Andreas van Wesele of Andreas Vesalius werd geboren op 31 december 1514 te Brussel. Zijn voorouders interesseerden zich ook allen voor geneeskunde.
Andreas Vesalius trok in 1529 naar Leuven om er aan de Pedagogium Castri te studeren. Deze studie combineerde hij met de lessen die hij volgde aan het Collegium Trilingue, gesticht door de kanunnik Hieronymus Busleider en uitgebouwd door Erasmus. Hij kende zeer goed Latijn, Grieks en een beetje Hebreeuws.
Op 19-jarige leeftijd begon Vesalius zijn medische opleiding aan de universiteit van Parijs.
Vesalius stal ook vaak lijken uit de grond of kocht ze van een beul om kunnen ontleden.
Hij verkoos lijken van misdadigers omdat die 3uur na de veroordeling (een opzettelijke dood, geen ziekte, want dan ging het afbraakproces n?g sneller!) in de grond buiten de stad werden gestoken= vers vlees, want het verloor nog geen vocht, het vlees verrotte nog niet (i.p.v. gewone mensen die na 3 dagen de grond ingingen)
In 1536 werd Vesalius gedwongen om terug te keren naar Brabant omdat er oorlog uitbrak in Frankrijk. Zo studeerde hij verder in Leuven waar hij zijn eerste skelet heropstelde (uit echte beenderen). Hij behaalde zijn diploma aan de universiteit in 1537.
Hij ontdekte meerdere verschillen tussen de waarnemingen van de oude Griekse anatoom Galenus en wat hij waarnam en ontdekte zo dat Galenus alleen dieren ontleed had.
In augustus 1543 werd Vesalius?s eerste exemplaar van zijn meesterwerk ?Fabrica? uitgegeven.
Kort hierna trad Vesalius in dienst bij Karel V. Hij huwde met Anna van Hamme uit Vilvoorde en ze kregen een dochter, ook Anna genoemd, hun enigste kind.
Vesalius was ook een goede geneesheer, hij had tal van belangrijke personen behandeld en ontdekte op een levende een hoofdslagader-afwijking.
Karel V ontsloeg Vesalius op 25 oktober 1555 en op 21 april 1556 kreeg hij de titel van ?Graaf van Heilig Latteraans Paleis?: 1van de hoogste onderscheidingen.
Hij werd op 23 augustus 1559 in dienst genomen door PhilipII en vertrok met hem naar Spanje.Rond 1561 schreef hij een brief naar Gabri?le Fallopii ( een antwoordt op diens anatomisch werk ) dat uitdraaide tot een heus boek, zijn laatste werk.
In april 1564 vertrok Vesalius naar Palestina. Het schip waarmee hij voer kwam op 15oktober 1564 in een storm terecht, waar Vesalius ook stierf, ter hoogte van het Griekse eilandje Zant?