Samenvatting: Sporen hoofdstuk 3
Geschiedenis hoofdstuk 3 par. 1 Democratie en dictatuur
Hitler gebruikte rijksdagbrand voor het stichten van een dictatuur.
Eind 1ste WO:
-1918= het Duitse keizerrijk een van de verliezers
-Duitse keizer trad af = revolutie
Er waren 2 partijen:
-communisten en radicale socialisten = wilden soort sovjetrepubliek (werden door leger tegengehouden)
-sociaal-democraten en liberalen = wilden parlementaire democratie (wonnen uiteindelijk)
Grondwet met burgerrechten. Staatshoofd = gekozen president (benoemde regering).
Na 1ste WO besloten overwinnaars oorlogsschade te betalen, kostte veel geld (verloor kolonies
Veel Duitsers vonden dit onrechtvaardig.
Volk koos in 1919 een sociaal-democraat en in 1925 een oud generaal als president.
In 1929 begon een grote economische wereldcrisis, waardoor de werkloosheid en de armoede steeg.
Nederlaag van 1918 kwam als schok voor meeste Duitsers.
E?n zwaar teleurgestelde was Adolf Hitler, dacht dat oorlog verloren was door de opstanden.
Mensen als Hitler vonden democratie ook maar niets.
Om oude, sterke Duitsland terug te krijgen, richtten de nationalisten politieke partijen op:
NSDAP:
De Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij = NSDAP, werd Hitler leider van.
-NSDAP programma:
1. vereniging van alle Duitsers in ??n groot rijk
2. afschaffing van oneerlijke vredesverslag
3. land en koloni?n voor ons volk
4. staatsburgerschap alleen voor echte Duitsers van Duits bloed, joden niet
-NSDAP kreeg weinig stemmen
-1929=Hitler probeerde staatsgreep te plegen, mislukte en Hitler gevangengenomen
-Hitler schreef boek in gevangenis ??Mein Kampf??, vol teksten tegen joden en communisten
, maakte weinig indruk
-Hitler uit de gevangenis, nog steeds weinig stemmen
-1930= aanhang groeide hard, kwam door crisis en de werkloosheid
-1933= Hitler werd minister-president, na rijksdagbrand besloot volk Hitler tot dictator temaken
-na dood president Hindenburg Hitler F?hrer (leider) noemde zichzelf zo.
-alle partijen verboden, behalve NSDAP, knokploegen (SA en SS) gebruikten terreur.
-niemand durfde zich te verzetten.
Dictatuur van Hitler liep uit op een grote oorlog in Europa, door meer land en dat Duitsers in ??n groot rijk moesten wonen.
Toen ze verloren hadden, werd Duitsland bezet door de overwinnaars en het land en Berlijn werden opgedeeld in vier bezettingszones.
Volgens drie bezetters uit westen nu democratie:
-grondwet met burgerrechten
-volksvertegenwoordiging met meerdere partijen
-ministers die regeren met instemming van volksvertegenwoordiging
Volgens Rusland democratie:
-geen ruzie makende partijen
- maar ??n partij die goed voor belangen van het volk kon opkomen (natuurlijk communistische partij)
1949 = de westelijke zones werd ??n democratische republiek, Bondsrepubliek Duitsland.
Na stichting Bondsrepubliek = Russen ook een staat oprichten, Duitse Democratische Republiek (DDR):
-niet erg democratisch, communistische partij leiding
-was eigenlijk een dictatuur, communistische leider z? machtig
-veel Duitsers vluchtten weg naar Bondsrepubliek
-grens tussen 2 staten zwaar beveiligd met prikkeldraad en wachttorens
-er werd in Berlijn een muur gebouwd tussen westelijk en oostelijk stadsdeel
1989 = DDR-bestuur kon dictatuur niet meer overeind houden, kregen geen steun meer Sovjetunie, mensen begonnen te demonstreren (eisten democratie)
1990 = DDR wordt democratie en werd weer gevoegd bij Bondsrepubliek
Paragraaf 3 Onvermijdelijk oorlog
Er waren 2 redenen voor oorlog:
- ze willen alle Duitsers en Duitssprekenden mensen in ??n groot Duits rijk
- Hitler wilde meer landbouwgrond en meer gebieden met grondstoffen (?levensruimte??)
1938 = Oostenrijkse Nazi?s zorgde ervoor dat hun land zich bij Duitsland aansloot
Daarna wou Hitler het Sudetenland (Tsjechische gebied waar Duitsers woonden) van Tsjechoslowakije. Regering gaf niet toe.
Om conflict op te lossen vergaderden regeringsleiders van Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittani? en Itali? in Munchen. Hitler kreeg zijn zin. Tsjechische regering voelde zich verraden.
1939 = Hitler viel Polen aan. Frankrijk en Groot-Brittanni? gaven niet toe, verklaarden oorlog
Polen snel veroverd.
1940 = Hitler viel Noorwegen, Denemarken, Belgi?, Nederland en Luxemburg aan
Frankrijk moest zich in juni overgeven, alleen Groot-Brittanni? zette strijd voort.
Hitler wilde nog steeds levensruimte uit Oost-Europa. Waren dunbevolkte gebieden met weinig industrie, die veel grondstoffen en voedsel konden produceren.
1941 = Hitler viel Sovjetunie binnen, bedreigde Leningrad, Moskou en Stalingrad.
Bij Stalingrad was zware veldslag in 1942/1943, Duitsers verloren. Was keerpunt in oorlog.
Vanaf december 1941 = Engelsen steun bij strijd in Westen van VS.
Pearl Harbor was opeens aangevallen door Japan.
Japan is bondgenoot van Duitsland, dus Duitsland verklaarde oorlog tegen VS.
6 juni 1944 = invasiemacht van UK en VS ging aan land in Normandi?
Duitsers moesten op 2 fronten vechten, lukte niet.
Mei 1945 = Duitsland gaf zich over nadat Russen Berlijn hadden veroverd en Hitler zelfmoord had gepleegd.
In bezette gebieden werd een dictatuur ingevoerd volgens fascistische ideologie.
Bewoners hadden keuze:
-meewerken met de vijand = collaboratie
NSB telde in NL na oorlog 80000 leden = enige toegestane politieke partij
NSB?ers werden door bezetters als belangrijk gezien.
Door andere NL?ers werd gezegd dat zij fout waren en hun land hadden verraden.
1ste WO kostte 10.000.000 mensen het leven. Weinig burgers.
2de WO kostte 55.000.000 mensen het leven. Voor de helft burgers.
1940 = Duitsers bombardeerden verschillende steden.
Later Britten en Amerikanen bombardeerden Duitse steden.
Sommige steden werden totaal platgegooid.
1945 = Amerikanen maakte atoombom en werd gebruikte die tegen Hiroshima en Nagasaki.
150000 doden en 150000 gewonden, velen stierven later door de stralingsziekte.
Was gevolg van door atoombommen verspreide radioactiviteit.
Paragraaf 4 Een racistische samenleving
Er waren betere en mindere soorten volgens NSDAP.
Beste soort = arische ras in Noordwest-Europa (blank, blond en blauwe ogen).
Andere rassen minderwaardig, minste ras = joden.
Antisemitisme = jodenhaat
Al eeuwen hebben joden als minderheid geleefd en werden gediscrimineerd.
Werkten veel als handelaar of bankier. Moesten soms in aparte wijken wonen (getto?s).
Joden waren als aparte groep duidelijk ?anders? .
Na democratische revolutie:
- gelijkheid en godsdienstvrijheid werden voor de wet ingevoerd in Europese landen.
- gold ook voor joden
- handel en financi?n werden belangrijker door industri?le revolutie
Door nationalisme kregen Europeanen meer belangstelling voor verschillen tussen volken.
Niet alleen cultuur maar ook lichamelijke kenmerken. Vonden eigen ?ras? beter dan ander ?ras
Er is geen sprake van ene soort sterker of slimmer dan andere. Maar Hitler dacht daar anders over.
1933 = Duitsers begonnen Hitler te geloven en de antisemitisme gaven ze gelijk.
Begon met discriminatie in openbare leven. (joden niet meer in caf?s o.i.d.)
Moesten gele ster dragen. Joden mochten niet meer in dienst van overheid werken of onderwijs. Kwam wet dat joden niet mochten trouwen met niet-joden.
Zo kon Duitse ?ras? zuiver blijven.
Volgens Nazi?s nog niet genoeg, alle joden moesten weg.
Daarom joden naar werkkampen.
Januari 1942 = joden in Duitsland en bezette gebieden werden vermoord (besloten Nazi?s)
In bezette Polen en Rusland werden joden door SS-soldaten aan rand grote kuilen doodgeschoten. Werd teveel voor SS-soldaten. Nazi?s bedachten effici?ntere moordmethode.
Dat waren vernietigingskampen:
-speciale gaskamers met gifgas
-lijken werden dan in hoogovens verbrand.
-soort industri?le moordmachine.
1945:
- nazi?s hadden 6.000.000 joden vermoord.
- eindoplossing (Endl?sung) van joodse probleem volgens hun
Het is moeilijk om voor deze gebeurtenis ??n naam te geven.
Serie gaf Holocaust (brandoffer voor God)---Film gaf Shoah (vernietiging)
Duitsers na oorlog:
- zeiden dat ze niet wisten wat er met joden gebeurden die weggevoerd werden
- andere mensen zeiden dat ze het wel wisten maar zich niet durfden te verzetten.
Leek of Duitsers vastbesloten waren nooit meer zoiets te doen.
Velen namen zich voor om het anders te gaan doen.
In westen Duitsland ontstond welvarend, democratisch en gastvrij land.
Hitler gebruikte rijksdagbrand voor het stichten van een dictatuur.
Eind 1ste WO:
-1918= het Duitse keizerrijk een van de verliezers
-Duitse keizer trad af = revolutie
Er waren 2 partijen:
-communisten en radicale socialisten = wilden soort sovjetrepubliek (werden door leger tegengehouden)
-sociaal-democraten en liberalen = wilden parlementaire democratie (wonnen uiteindelijk)
Grondwet met burgerrechten. Staatshoofd = gekozen president (benoemde regering).
Na 1ste WO besloten overwinnaars oorlogsschade te betalen, kostte veel geld (verloor kolonies
Veel Duitsers vonden dit onrechtvaardig.
Volk koos in 1919 een sociaal-democraat en in 1925 een oud generaal als president.
In 1929 begon een grote economische wereldcrisis, waardoor de werkloosheid en de armoede steeg.
Nederlaag van 1918 kwam als schok voor meeste Duitsers.
E?n zwaar teleurgestelde was Adolf Hitler, dacht dat oorlog verloren was door de opstanden.
Mensen als Hitler vonden democratie ook maar niets.
Om oude, sterke Duitsland terug te krijgen, richtten de nationalisten politieke partijen op:
NSDAP:
De Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij = NSDAP, werd Hitler leider van.
-NSDAP programma:
1. vereniging van alle Duitsers in ??n groot rijk
2. afschaffing van oneerlijke vredesverslag
3. land en koloni?n voor ons volk
4. staatsburgerschap alleen voor echte Duitsers van Duits bloed, joden niet
-NSDAP kreeg weinig stemmen
-1929=Hitler probeerde staatsgreep te plegen, mislukte en Hitler gevangengenomen
-Hitler schreef boek in gevangenis ??Mein Kampf??, vol teksten tegen joden en communisten
, maakte weinig indruk
-Hitler uit de gevangenis, nog steeds weinig stemmen
-1930= aanhang groeide hard, kwam door crisis en de werkloosheid
-1933= Hitler werd minister-president, na rijksdagbrand besloot volk Hitler tot dictator temaken
-na dood president Hindenburg Hitler F?hrer (leider) noemde zichzelf zo.
-alle partijen verboden, behalve NSDAP, knokploegen (SA en SS) gebruikten terreur.
-niemand durfde zich te verzetten.
Dictatuur van Hitler liep uit op een grote oorlog in Europa, door meer land en dat Duitsers in ??n groot rijk moesten wonen.
Toen ze verloren hadden, werd Duitsland bezet door de overwinnaars en het land en Berlijn werden opgedeeld in vier bezettingszones.
Volgens drie bezetters uit westen nu democratie:
-grondwet met burgerrechten
-volksvertegenwoordiging met meerdere partijen
-ministers die regeren met instemming van volksvertegenwoordiging
Volgens Rusland democratie:
-geen ruzie makende partijen
- maar ??n partij die goed voor belangen van het volk kon opkomen (natuurlijk communistische partij)
1949 = de westelijke zones werd ??n democratische republiek, Bondsrepubliek Duitsland.
Na stichting Bondsrepubliek = Russen ook een staat oprichten, Duitse Democratische Republiek (DDR):
-niet erg democratisch, communistische partij leiding
-was eigenlijk een dictatuur, communistische leider z? machtig
-veel Duitsers vluchtten weg naar Bondsrepubliek
-grens tussen 2 staten zwaar beveiligd met prikkeldraad en wachttorens
-er werd in Berlijn een muur gebouwd tussen westelijk en oostelijk stadsdeel
1989 = DDR-bestuur kon dictatuur niet meer overeind houden, kregen geen steun meer Sovjetunie, mensen begonnen te demonstreren (eisten democratie)
1990 = DDR wordt democratie en werd weer gevoegd bij Bondsrepubliek
Paragraaf 3 Onvermijdelijk oorlog
Er waren 2 redenen voor oorlog:
- ze willen alle Duitsers en Duitssprekenden mensen in ??n groot Duits rijk
- Hitler wilde meer landbouwgrond en meer gebieden met grondstoffen (?levensruimte??)
1938 = Oostenrijkse Nazi?s zorgde ervoor dat hun land zich bij Duitsland aansloot
Daarna wou Hitler het Sudetenland (Tsjechische gebied waar Duitsers woonden) van Tsjechoslowakije. Regering gaf niet toe.
Om conflict op te lossen vergaderden regeringsleiders van Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittani? en Itali? in Munchen. Hitler kreeg zijn zin. Tsjechische regering voelde zich verraden.
1939 = Hitler viel Polen aan. Frankrijk en Groot-Brittanni? gaven niet toe, verklaarden oorlog
Polen snel veroverd.
1940 = Hitler viel Noorwegen, Denemarken, Belgi?, Nederland en Luxemburg aan
Frankrijk moest zich in juni overgeven, alleen Groot-Brittanni? zette strijd voort.
Hitler wilde nog steeds levensruimte uit Oost-Europa. Waren dunbevolkte gebieden met weinig industrie, die veel grondstoffen en voedsel konden produceren.
1941 = Hitler viel Sovjetunie binnen, bedreigde Leningrad, Moskou en Stalingrad.
Bij Stalingrad was zware veldslag in 1942/1943, Duitsers verloren. Was keerpunt in oorlog.
Vanaf december 1941 = Engelsen steun bij strijd in Westen van VS.
Pearl Harbor was opeens aangevallen door Japan.
Japan is bondgenoot van Duitsland, dus Duitsland verklaarde oorlog tegen VS.
6 juni 1944 = invasiemacht van UK en VS ging aan land in Normandi?
Duitsers moesten op 2 fronten vechten, lukte niet.
Mei 1945 = Duitsland gaf zich over nadat Russen Berlijn hadden veroverd en Hitler zelfmoord had gepleegd.
In bezette gebieden werd een dictatuur ingevoerd volgens fascistische ideologie.
Bewoners hadden keuze:
-meewerken met de vijand = collaboratie
NSB telde in NL na oorlog 80000 leden = enige toegestane politieke partij
NSB?ers werden door bezetters als belangrijk gezien.
Door andere NL?ers werd gezegd dat zij fout waren en hun land hadden verraden.
1ste WO kostte 10.000.000 mensen het leven. Weinig burgers.
2de WO kostte 55.000.000 mensen het leven. Voor de helft burgers.
1940 = Duitsers bombardeerden verschillende steden.
Later Britten en Amerikanen bombardeerden Duitse steden.
Sommige steden werden totaal platgegooid.
1945 = Amerikanen maakte atoombom en werd gebruikte die tegen Hiroshima en Nagasaki.
150000 doden en 150000 gewonden, velen stierven later door de stralingsziekte.
Was gevolg van door atoombommen verspreide radioactiviteit.
Paragraaf 4 Een racistische samenleving
Er waren betere en mindere soorten volgens NSDAP.
Beste soort = arische ras in Noordwest-Europa (blank, blond en blauwe ogen).
Andere rassen minderwaardig, minste ras = joden.
Antisemitisme = jodenhaat
Al eeuwen hebben joden als minderheid geleefd en werden gediscrimineerd.
Werkten veel als handelaar of bankier. Moesten soms in aparte wijken wonen (getto?s).
Joden waren als aparte groep duidelijk ?anders? .
Na democratische revolutie:
- gelijkheid en godsdienstvrijheid werden voor de wet ingevoerd in Europese landen.
- gold ook voor joden
- handel en financi?n werden belangrijker door industri?le revolutie
Door nationalisme kregen Europeanen meer belangstelling voor verschillen tussen volken.
Niet alleen cultuur maar ook lichamelijke kenmerken. Vonden eigen ?ras? beter dan ander ?ras
Er is geen sprake van ene soort sterker of slimmer dan andere. Maar Hitler dacht daar anders over.
1933 = Duitsers begonnen Hitler te geloven en de antisemitisme gaven ze gelijk.
Begon met discriminatie in openbare leven. (joden niet meer in caf?s o.i.d.)
Moesten gele ster dragen. Joden mochten niet meer in dienst van overheid werken of onderwijs. Kwam wet dat joden niet mochten trouwen met niet-joden.
Zo kon Duitse ?ras? zuiver blijven.
Volgens Nazi?s nog niet genoeg, alle joden moesten weg.
Daarom joden naar werkkampen.
Januari 1942 = joden in Duitsland en bezette gebieden werden vermoord (besloten Nazi?s)
In bezette Polen en Rusland werden joden door SS-soldaten aan rand grote kuilen doodgeschoten. Werd teveel voor SS-soldaten. Nazi?s bedachten effici?ntere moordmethode.
Dat waren vernietigingskampen:
-speciale gaskamers met gifgas
-lijken werden dan in hoogovens verbrand.
-soort industri?le moordmachine.
1945:
- nazi?s hadden 6.000.000 joden vermoord.
- eindoplossing (Endl?sung) van joodse probleem volgens hun
Het is moeilijk om voor deze gebeurtenis ??n naam te geven.
Serie gaf Holocaust (brandoffer voor God)---Film gaf Shoah (vernietiging)
Duitsers na oorlog:
- zeiden dat ze niet wisten wat er met joden gebeurden die weggevoerd werden
- andere mensen zeiden dat ze het wel wisten maar zich niet durfden te verzetten.
Leek of Duitsers vastbesloten waren nooit meer zoiets te doen.
Velen namen zich voor om het anders te gaan doen.
In westen Duitsland ontstond welvarend, democratisch en gastvrij land.