Samenvatting: Solar ANW H1 t/m H5
ANW H1 t/m H5
?1.1
Sporenonderzoek
- vinger- en schoenafdrukken
- bloedsporen
- kledingstukken
- getuigen
Getuigenverklaringen zijn niet altijd betrouwbaar door:
- tijdsverloop
- alcoholgebruik
- spanning
Kenmerken van vingerafdrukken:
- het lijnenpatroon blijft je hele leven hetzelfde
- het aantal verschillende lijntekeningen dat kan voorkomen is zeer groot
- Je kunt vingerafdrukken indelen in groepen.
?1.2
Voorbehoedsmiddelen
- pessarium (vrouw)
- condoom (man)
- pil (vrouw)
- sterilisatie (beide)
De pil:
- uitgevonden in 1962
Werking Pil
- Het hormoon oestrogeen uit de pil misleidt de hypofyse Daardoor wordt de eirijping afgeremd.
- Soms komt er toch een eisprong (ovulatie). Het hormonentekort vertraagt het transport van de eicel door de eileider. De eicel sterft daardoor vroegtijdig af.
- Door het hormonentekort ontwikkelt het slijmvlies in de baarmoeder zich niet voldoende. Een bevruchte eicel kan zich dus niet innestelen
- De meeste pilsoorten bevatten een tweede hormoon, progestageen. Dit maakt de slijmprop taai en houdt bijna alle zaadcellen tegen.
?2.2
Het toilet als er wordt doorgespoeld:
- afvoerpijp wordt geopend
- stortbak loopt leeg
- afvoerpijp sluit
- stortbak loopt vol
?2.3
P5 = 5% van de mensen is kleiner dan de aangegeven maat
P95 = 5% van de mensen is groter dan de aangegeven maat
?2.4
Apparaten met een chip:
- computer
- tv
- radio
- cassetterecorder
- afstandsbediening
Apparaten met een electromotor:
- strijkijzers
- broodroosters
- koelkasten
- stofzuigers
- wasmachines
Eisen:
- Functionele eisen (welke taken)
- Ergonomische eisen en milieu-eisen (hoe zwaar mag het het milieu belasten)
- Vormgevingseisen (welke vorm en kleur moet het apparaat krijgen)
- Financi?le eisen (hoeveel mag het ontwerp kosten)
?3.1
Moeheid:
- lichamelijke ziekte
- slecht slapen
- stress
- depressie
- hevige emoties
- tijden lang niets doen
Oosters denken:
Yin(vrouwelijk) en yang(mannelijk) moeten in evenwicht zijn.
Zoniet dan wordt je ziek.
Suriname:
Winti is een geloof waarin wordt geloofd dat je ziek wordt als je je voorouders hebt beledigd.
Epidemioloog= een medische rekenmeester die zonder 1 pati?nt te zien belangrijke conclusies kunnen trekken uit dorre cijfers.
?3.2
Kraamvrouwenkoorts
~ verschijnselen:
- koorts
- dorst
- hele zwakke en snelle pols
- paarsblauwe vlekken op de huid
- alle organen ontstoken en haarden met pus
~ontdekking van Semmelweis (natuurwetenschappelijke methode)
hypothese verwerpen
probleem ?hypothese?voorspelling?experiment?resultaat?hypothese bevestigt
?3.3
Ontdekkingen:
Antoni van Leeuwenhoek
- microscoop
- micro-organismen
Pasteur:
- elke soort bacterie veroorzaakt 1 infectieziekte
- micro-organismen veroorzaken gisting en bederf
- methode om de houdbaarheid van melk, bier en wijn te verlengen
- altijd zijn er micro-organismen
Koch:
- oorzaak van TBC
Gevolgen:
- meer hygi?ne
- schoon opereren
- waterleiding
- gesloten riolering
?3.4
Eerste inenting was in 1796
B-cellen maken antistoffen waarmee ze aangetaste lichaamscellen opmerken
T-cellen herkennen de ge?nfecteerde lichaamscellen en vernietigen ze
Aids:
- medicijnen zijn te duur
- geen proefdieren
- de vorm van het virus verandert steeds zodat de T-cel hem niet kan herkennen
?4.1
Zelf jam maken
- schoongemaakte vruchten mengen met suiker
- koken tot het stroperig is
- in de koelkast zetten
In de fabriek jam maken
- automatisch de goede hoeveelheid suiker en vruchten bij elkaar doen
- glucosestroop wordt op temperatuur gehouden
- alles wordt naar de kookketel gepompt
- koken gebeurt in gesloten ketels onder vacu?m
- indampen zodat het vocht dat teveel is verdwijnt
- naar de vuller gepompt
- pootten worden schoongemaakt
- afvullen van de jam en de pot sluiten
Kenmerken van grootschalige productie:
- speciale grond- en hulpstoffen
- constante kwaliteit van het eindproduct
- gebruik van meetapparatuur en regelapparatuur
?4.2
Dun staal:
- vloeibaar
- langzaam uitgieten
- snijbranden in blokken
- gekoeld
- gewalst
Ruwijzer ?staal
- uit de hoogoven halen
- smelten
- zuivere zuurstof uitblazen zodat de koolstof verbrandt
Batchproces: proces waarbij een product aan een behandeling wordt onderworpen en aan het eind wordt de reactor geheel geleegd
Continuproces: proces waarbij continu toevoer van grondstoffen, reactie en afvoer van eindproducten plaatsvindt
?4.4
Ontdekking van penicilline:
De bacteriekweken waren met een schimmel verontreinigd.
Die schimmel hield de bacteri?n op afstand en was dus een bacteriedodende stof.
De productie van de zuivere penicilline was een groot probleem.
Er werd te weinig geproduceerd.
Na 3 jaar produceerde men eindelijk grotere hoeveelheden.
Penicilline:
- kleine hoeveelheid schimmel in een voorkweektank
- in een grotere reactor wordt verder gekweekt
- de bioreactor vullen met de schimmel en voedingsvloeistof
- filtreren
- extraheren
- kristalliseren
- drogen
Belangrijke factoren voor een hoge productie:
- temperatuur
- beluchting
- gebruik van schimmelsoorten die veel penicilline produceert
Nadelen
- bestrijdt maar 1 tot 5 bacteriesoorten
- niet iedereen kan penicilline verdragen
- niet goed controleerbaar
- er blijven ziekteverwekkende bacteri?n over die ongevoelig zijn voor penicilline
?5.1
Mensen in ontwikkelingslanden nemen vaak heel veel kinderen zodat die kinderen later voor hen kunnen zorgen.
Exponenti?le groei: een toename met een vast percentage.
Lineaire groei: een bepaalde grootheid groeit steeds met een vast bedrag.
Variabelen: factoren die de voorspelling negatief kunnen be?nvloeden
Thomas Robert Maltus was bezig met groei engelse bevolking
Hij vond bevolkingsgroei te groot
Maatregelen volgens Maltus
1) mensen later trouwen
2) seksuele onthouding
Maar Maltus vergat 2 dingen
1) technische ontwikkeling
2) sociale factoren.
Club van Rome:
Rapport over toekomst van de wereld met 5 onderwerpen:
(1) bevolkingsgroei
(2) voedselproductie
(3) industrialisatie
(4) Uitputting natuurlijke hulpbronnen
(5) Milieuvervuiling
Conclusie :
- meer voedsel nodig
- milieuvervuiling
- industrialisatie
- grondstoffen raken op
Recycling: hergebruik van grondstoffen
Driewegkatalysator: een onderdeel in een auto dat schadelijke stoffen uit de verbrandingsgassen haalt.
Trein vervuilt het minste!!!!!!
Vliegtuigen:
- geluidsoverlast
- milieuvervuiling
- betrekkelijk goedkoop (geen accijns)
Voordelen van het openbaar vervoer:
- openbaar vervoer maakt spaarzaam gebruik van ruimte en energie
- relatief weinig vervuiling
- grotere veiligheid
Onderzoek naar de voeding van planten:
- in een pot met gedroogde aarde zetten
- alleen water toevoegen
- plant werd zwaarder terwijl de aarde lichter werd
- conclusie: Planten hebben dus water, zonlicht, CO2 en voedingstoffen nodig.
Fotosynthese: planten zetten zonlicht om in chemische energie
Koolstofkringloop
- elk koolstofatoom wordt opgenomen in het glucosemolecuul
- planten zetten die glucosemolecuul om in grotere moleculen
- de plant sterft
- de moleculen worden afgebroken tot o.a. koolstofdioxide moleculen
Zuurstofkringloop:
- je ademt 2 zuurstofatomen in
- je ademt een zuurstof atoom en een koolstofatoom uit
- de plant zet die zuurstofatoom en koolstofatoom weer om in alleen zuurstofatomen
Von Liebig: grondlegger van het gebruik van kunstmest
De groene revolutie: het verhogen van de opbrengst van landbouwgewassen
Gevolgen van de groene revolutie:
- hogere opbrengst van landbouwgewassen
- kunstmest werd duur
- arme boeren werden nog armer omdat ze niet mee konden met de rijke boeren
Balans tussen mineralen, mest en planten is verstoord door:
- opkomst van de intensieve veehouderij, door het gebruik van voer buiten het bedrijf is er een overschot aan mest
Transport van mest is duur omdat mest voor 90% uit water bestaat
Maatregelen tegen het mestoverschot:
- veestapel terugbrengen
- mineralenboekhouding bijhouden
Gevolgen van de overheidsmaatregelen:
- boeren raken deel van inkomsten kwijt
- concurrentiepositie daalt
Duurzame alternatieven:
- veehouder en akkerbouwer tegelijk zijn (geen vervoer van mest)
- grond in vruchtbare staat houden
- compost gebruiken
Compost: verteerde plantenresten die je kunt gebruiken als mest en niks kost.
Ecologisch: werken zonder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en
kunstmest
Ge?ntegreerd: werken met alle moderne technologie, maar zo min mogelijk gebruik
maken van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest
Ziekten en plagen worden bestreden met chemische middelen maar dat is weer slecht voor het milieu.
Biologische bestrijding: een bestrijding van ziekten en plagen zodat het milieu zo min
mogelijk wordt aangetast
Feromonen: vluchtige lokstoffen die vrouwelijke insecten afscheiden om de
mannetjes te lokken
?1.1
Sporenonderzoek
- vinger- en schoenafdrukken
- bloedsporen
- kledingstukken
- getuigen
Getuigenverklaringen zijn niet altijd betrouwbaar door:
- tijdsverloop
- alcoholgebruik
- spanning
Kenmerken van vingerafdrukken:
- het lijnenpatroon blijft je hele leven hetzelfde
- het aantal verschillende lijntekeningen dat kan voorkomen is zeer groot
- Je kunt vingerafdrukken indelen in groepen.
?1.2
Voorbehoedsmiddelen
- pessarium (vrouw)
- condoom (man)
- pil (vrouw)
- sterilisatie (beide)
De pil:
- uitgevonden in 1962
Werking Pil
- Het hormoon oestrogeen uit de pil misleidt de hypofyse Daardoor wordt de eirijping afgeremd.
- Soms komt er toch een eisprong (ovulatie). Het hormonentekort vertraagt het transport van de eicel door de eileider. De eicel sterft daardoor vroegtijdig af.
- Door het hormonentekort ontwikkelt het slijmvlies in de baarmoeder zich niet voldoende. Een bevruchte eicel kan zich dus niet innestelen
- De meeste pilsoorten bevatten een tweede hormoon, progestageen. Dit maakt de slijmprop taai en houdt bijna alle zaadcellen tegen.
?2.2
Het toilet als er wordt doorgespoeld:
- afvoerpijp wordt geopend
- stortbak loopt leeg
- afvoerpijp sluit
- stortbak loopt vol
?2.3
P5 = 5% van de mensen is kleiner dan de aangegeven maat
P95 = 5% van de mensen is groter dan de aangegeven maat
?2.4
Apparaten met een chip:
- computer
- tv
- radio
- cassetterecorder
- afstandsbediening
Apparaten met een electromotor:
- strijkijzers
- broodroosters
- koelkasten
- stofzuigers
- wasmachines
Eisen:
- Functionele eisen (welke taken)
- Ergonomische eisen en milieu-eisen (hoe zwaar mag het het milieu belasten)
- Vormgevingseisen (welke vorm en kleur moet het apparaat krijgen)
- Financi?le eisen (hoeveel mag het ontwerp kosten)
?3.1
Moeheid:
- lichamelijke ziekte
- slecht slapen
- stress
- depressie
- hevige emoties
- tijden lang niets doen
Oosters denken:
Yin(vrouwelijk) en yang(mannelijk) moeten in evenwicht zijn.
Zoniet dan wordt je ziek.
Suriname:
Winti is een geloof waarin wordt geloofd dat je ziek wordt als je je voorouders hebt beledigd.
Epidemioloog= een medische rekenmeester die zonder 1 pati?nt te zien belangrijke conclusies kunnen trekken uit dorre cijfers.
?3.2
Kraamvrouwenkoorts
~ verschijnselen:
- koorts
- dorst
- hele zwakke en snelle pols
- paarsblauwe vlekken op de huid
- alle organen ontstoken en haarden met pus
~ontdekking van Semmelweis (natuurwetenschappelijke methode)
hypothese verwerpen
probleem ?hypothese?voorspelling?experiment?resultaat?hypothese bevestigt
?3.3
Ontdekkingen:
Antoni van Leeuwenhoek
- microscoop
- micro-organismen
Pasteur:
- elke soort bacterie veroorzaakt 1 infectieziekte
- micro-organismen veroorzaken gisting en bederf
- methode om de houdbaarheid van melk, bier en wijn te verlengen
- altijd zijn er micro-organismen
Koch:
- oorzaak van TBC
Gevolgen:
- meer hygi?ne
- schoon opereren
- waterleiding
- gesloten riolering
?3.4
Eerste inenting was in 1796
B-cellen maken antistoffen waarmee ze aangetaste lichaamscellen opmerken
T-cellen herkennen de ge?nfecteerde lichaamscellen en vernietigen ze
Aids:
- medicijnen zijn te duur
- geen proefdieren
- de vorm van het virus verandert steeds zodat de T-cel hem niet kan herkennen
?4.1
Zelf jam maken
- schoongemaakte vruchten mengen met suiker
- koken tot het stroperig is
- in de koelkast zetten
In de fabriek jam maken
- automatisch de goede hoeveelheid suiker en vruchten bij elkaar doen
- glucosestroop wordt op temperatuur gehouden
- alles wordt naar de kookketel gepompt
- koken gebeurt in gesloten ketels onder vacu?m
- indampen zodat het vocht dat teveel is verdwijnt
- naar de vuller gepompt
- pootten worden schoongemaakt
- afvullen van de jam en de pot sluiten
Kenmerken van grootschalige productie:
- speciale grond- en hulpstoffen
- constante kwaliteit van het eindproduct
- gebruik van meetapparatuur en regelapparatuur
?4.2
Dun staal:
- vloeibaar
- langzaam uitgieten
- snijbranden in blokken
- gekoeld
- gewalst
Ruwijzer ?staal
- uit de hoogoven halen
- smelten
- zuivere zuurstof uitblazen zodat de koolstof verbrandt
Batchproces: proces waarbij een product aan een behandeling wordt onderworpen en aan het eind wordt de reactor geheel geleegd
Continuproces: proces waarbij continu toevoer van grondstoffen, reactie en afvoer van eindproducten plaatsvindt
?4.4
Ontdekking van penicilline:
De bacteriekweken waren met een schimmel verontreinigd.
Die schimmel hield de bacteri?n op afstand en was dus een bacteriedodende stof.
De productie van de zuivere penicilline was een groot probleem.
Er werd te weinig geproduceerd.
Na 3 jaar produceerde men eindelijk grotere hoeveelheden.
Penicilline:
- kleine hoeveelheid schimmel in een voorkweektank
- in een grotere reactor wordt verder gekweekt
- de bioreactor vullen met de schimmel en voedingsvloeistof
- filtreren
- extraheren
- kristalliseren
- drogen
Belangrijke factoren voor een hoge productie:
- temperatuur
- beluchting
- gebruik van schimmelsoorten die veel penicilline produceert
Nadelen
- bestrijdt maar 1 tot 5 bacteriesoorten
- niet iedereen kan penicilline verdragen
- niet goed controleerbaar
- er blijven ziekteverwekkende bacteri?n over die ongevoelig zijn voor penicilline
?5.1
Mensen in ontwikkelingslanden nemen vaak heel veel kinderen zodat die kinderen later voor hen kunnen zorgen.
Exponenti?le groei: een toename met een vast percentage.
Lineaire groei: een bepaalde grootheid groeit steeds met een vast bedrag.
Variabelen: factoren die de voorspelling negatief kunnen be?nvloeden
Thomas Robert Maltus was bezig met groei engelse bevolking
Hij vond bevolkingsgroei te groot
Maatregelen volgens Maltus
1) mensen later trouwen
2) seksuele onthouding
Maar Maltus vergat 2 dingen
1) technische ontwikkeling
2) sociale factoren.
Club van Rome:
Rapport over toekomst van de wereld met 5 onderwerpen:
(1) bevolkingsgroei
(2) voedselproductie
(3) industrialisatie
(4) Uitputting natuurlijke hulpbronnen
(5) Milieuvervuiling
Conclusie :
- meer voedsel nodig
- milieuvervuiling
- industrialisatie
- grondstoffen raken op
Recycling: hergebruik van grondstoffen
Driewegkatalysator: een onderdeel in een auto dat schadelijke stoffen uit de verbrandingsgassen haalt.
Trein vervuilt het minste!!!!!!
Vliegtuigen:
- geluidsoverlast
- milieuvervuiling
- betrekkelijk goedkoop (geen accijns)
Voordelen van het openbaar vervoer:
- openbaar vervoer maakt spaarzaam gebruik van ruimte en energie
- relatief weinig vervuiling
- grotere veiligheid
Onderzoek naar de voeding van planten:
- in een pot met gedroogde aarde zetten
- alleen water toevoegen
- plant werd zwaarder terwijl de aarde lichter werd
- conclusie: Planten hebben dus water, zonlicht, CO2 en voedingstoffen nodig.
Fotosynthese: planten zetten zonlicht om in chemische energie
Koolstofkringloop
- elk koolstofatoom wordt opgenomen in het glucosemolecuul
- planten zetten die glucosemolecuul om in grotere moleculen
- de plant sterft
- de moleculen worden afgebroken tot o.a. koolstofdioxide moleculen
Zuurstofkringloop:
- je ademt 2 zuurstofatomen in
- je ademt een zuurstof atoom en een koolstofatoom uit
- de plant zet die zuurstofatoom en koolstofatoom weer om in alleen zuurstofatomen
Von Liebig: grondlegger van het gebruik van kunstmest
De groene revolutie: het verhogen van de opbrengst van landbouwgewassen
Gevolgen van de groene revolutie:
- hogere opbrengst van landbouwgewassen
- kunstmest werd duur
- arme boeren werden nog armer omdat ze niet mee konden met de rijke boeren
Balans tussen mineralen, mest en planten is verstoord door:
- opkomst van de intensieve veehouderij, door het gebruik van voer buiten het bedrijf is er een overschot aan mest
Transport van mest is duur omdat mest voor 90% uit water bestaat
Maatregelen tegen het mestoverschot:
- veestapel terugbrengen
- mineralenboekhouding bijhouden
Gevolgen van de overheidsmaatregelen:
- boeren raken deel van inkomsten kwijt
- concurrentiepositie daalt
Duurzame alternatieven:
- veehouder en akkerbouwer tegelijk zijn (geen vervoer van mest)
- grond in vruchtbare staat houden
- compost gebruiken
Compost: verteerde plantenresten die je kunt gebruiken als mest en niks kost.
Ecologisch: werken zonder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en
kunstmest
Ge?ntegreerd: werken met alle moderne technologie, maar zo min mogelijk gebruik
maken van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest
Ziekten en plagen worden bestreden met chemische middelen maar dat is weer slecht voor het milieu.
Biologische bestrijding: een bestrijding van ziekten en plagen zodat het milieu zo min
mogelijk wordt aangetast
Feromonen: vluchtige lokstoffen die vrouwelijke insecten afscheiden om de
mannetjes te lokken