Samenvatting: Mens en milieu thema4
Mens en milieu.
Het milieu heeft veel invloed op de mens. Iedereen is afhankelijk van het milieu,want het milieu levert:voedsel,zuurstof,water en energie.Maar ook grondstoffen waar weer andere producten van gemaakt worden.Zoals van hout papier wordt gemaakt.Verder is het milieu belangrijk voor recreatie.Het milieu wordt ook vaak be?nvloed door de mens,doordat die vaak dingen veranderen.Daardoor kunnen er vaak milieuproblemen ontstaan.Dat kan zijn doordat de mens stoffen aan het milieu toevoegt die kan leiden tot vervuiling,of doordat sommige stoffen worden onttrokken dan is er sprake van uitputting.Maar de mens kan het milieu ook aanpassen zodat er sprake is van aantasting.De meest voorkomende oorzaken van milieuproblemen zijn:dat er een enorme bevolkingtoename is,en op de manier waarom de mensen leven.De laatste honderd jaar is er veel veranderd.Mensen gebruiken vaker machines en gebruiken meer huishoudelijke apparaten daardoor verbruiken we meer elektriciteit dan vroeger.Bij het opwekken van elektriciteit worden veel brandstoffen verbruikt en komen er veel afvalstoffen vrij.We gebruiken ook vaker kunstmatige producten.Bij het maken komen er veel afvalstoffen vrij,sommige daarvan zijn giftig.In het verleden kwamen deze afvalstoffen gewoon in de lucht,water of in de bodem terecht.Ook de landbouw is in veel grote delen van de wereld veranderd,steeds meer mensen moeten van voedsel voorzien.In Nederland zijn door ruilverkaveling grote bedrijven ontstaan,waardoor de landschappen sterk zijn veranderd.Door onze luxe levensstijl putten we de aarde uit.Voor veel planten en dieren is hun natuurlijke milieu verdwenen.Daardoor zijn de laatste eeuw veel planten en dieren soorten uitgestorven en worden er vele met uitsterven bedreigd.In Nederland komen bijna geen natuurlijke ecosystemen meer voor.De natuurlijke ecosystemen die er nog wel zijn worden vaak door verkeerswegen versnippert.Er zijn nog weinig plekken waar de dieren rust hebben en niet worden verstoord door recreanten of verkeerslawaai.Horizonvervuiling komt ook vaak voor.Dit komt doordat er veel fabrieken zijn met giftige uitstoot.
Voedselproductie
Alle mensen moeten eten om voldoende voedsel te produceren,proberen mensen al eeuwen de opbrengst van voedingsgewassen en landbouwhuisdieren zo hoog mogelijk te maken.Dit kan door abiotische en biotische factoren voor de groei en ontwikkeling zo optimaal mogelijk te laten zijn.Bij voedingsgewassen kan dat door bemesting,bodembewerking en bescherming tegen ziekten en plagen.Planten halen water en mineralen uit de bodem.Mineralen worden bij vorming van organische stoffen waaruit plant bestaat gebruikt.Door het oogsten en uitspoeling van voedingsgewassen worden mineralen aan de kringloop van stoffen op landbouwgrond onttrokken.Uitspoeling wil zeggen dat ze met regenwater wegzakken naar diepere lagen.Door bemesting worden er weer mineralen toegevoegd aan de bovenste bodemlaag.Akkers en weilanden worden vaak bemest met kunstmest en stalmest.Met kunstmes worden juist die mineralen aan de bodem toegevoegd die ze nodig hebben.Kunstmest bestaat vooral uit:stikstofhoudende mineralen.Stalmest bestaat uit:uitwerpselen en urine van dieren.De mest wordt in vaste of vloeibare vorm op het land gebracht.Bacteri?n en schimmels in de bodem breken de mest af en zo komen de mineralen vrij.Bij vaste stalmest zit vaak stro bij.Hierdoor komen niet alleen mineralen in de bodem vrij maar wordt de grond ook luchtiger en kruimelig.Doordat de bodem luchtiger is kunnen bacteri?n en schimmels hun werk beter doen,en is er meer zuurstof voor de plantenwortels aanwezig.Plantenziektes kunnen de opbrengst van voedingsgewassen sterk verminderen.Men probeert ook de gewassen tegen ziekten en insectenplagen te beschermen hierbij gebruiken ze chemische bestrijdingsmiddelen of op een biologische manier.
Chemische bestrijding. In de laatste 50jaar heeft men veel chemische bestrijdingsmiddelen ontwikkeld.We noemen chemische bestrijdingsmiddelen biociden(bios=leven,cidere=doden).Chemische bestrijdingsmiddelen doden goed ze worden ook vaak in huis of in de tuin gebruikt.Maar ze hebben ook veel nadelen. Veel biociden zijn niet-selectief,ze doden veel onschadelijke organisme.Een ander nadeel is dat bij de soort die wordt bestreden vaak al snel resistentie optreedt tegen het bestrijdingsmiddel.In veel populaties blijken individuen voor te komen die door een mutatie ongevoelig of minder gevoelig zijn voor het gebruikte bestrijdingsmiddel.We noemen deze individuen resistent.Vooral deze soort overleven en planten zich voor.Hierdoor is er na enkele generaties een resistente populatie en treedt een nieuwe plaag op.Om dat te voorkomen moet je een grotere hoeveelheid van het bestrijdingsmiddel worden gebruikt of een ander bestrijdingsmiddel.En er is nog een nadeel vaak worden chemische bestrijdingsmiddelen niet of zeer langzaam biologisch afgebroken.Bij dieren worden de bestrijdingsmiddelen opgeslagen in hun vetweefsel.En geven dat door aan de dieren die hun opeten.
Biologische bestrijding
Hierbij gebruiken ze biologische bestrijding zoals dieren,een andere manier is het lokken van bepaalde soorten schadelijke insecten met geuren of geluid.De gelokte dieren worden gedood of onvruchtbaar gemaakt.
Een biologische methode om plantenziektes te voorkomen is vruchtwisseling.Vruchtwisseling houdt in dat er geen 2jaar achtereen hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond wordt verbouwd.Men doet dit op ziektewekkers voor dit gewas uit de bodem te laten verdwijnen.
Bij landbouw wordt kunstmatige selectie toegepast.Hierbij worden uit een nakomelingenschap alleen de individuen met de meest gunstige eigenschappen gebruikt voor verdere kruisingen.Op deze manier probeert men een combinatie van gunstige eigenschappen in ??n nakomeling te verkrijgen.Het verbeteren van de eigenschappen door kunstmatige selectie wordt verdeling genoemd.
Ook bij landbouwhuisdieren wordt ge?xperimenteerd met de recombinant-DNA-techniek.Organismen die zijn ontstaan door recombinant-DNA-techniek worden transgeen genoemd.
Bij runderen wordt een techniek al veel langer toegepast.Dit techniek is kunstmatige inseminatie .Hierbij wordt sperma van een stier met gunstige eigenschappen opgevangen en ingebracht in de baarmoeder van koeien.
Een andere techniek die bij runderen wordt toegepast is in-vitrofertilisatie.Bij deze methode worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door zaadcellen.Op deze manier kunnen een koe en een stier met gunstige eigenschappen worden gekruist.De klompjes cellen die zich uit de bevruchte eicellen ontwikkelen,worden ingebracht in de baarmoeder van ?normale? koeien.Deze draagkoeien brengen zo kalfjes met een combinatie van gunstige eigenschappen ter wereld.
In de veeteelt is de voedselproductie sterk toegenomen door het gebruik van krachtvoer.Krachtvoer is veevoer dat is samengesteld uit verschillende grondstoffen.Door de speciale samenstelling van het voer leveren de landbouwhuisdieren een optimale hoeveelheid melk,vlees of eieren.Krachtvoer bevat veel energierijke stoffen en de juiste mineralen.ook kunnen aan het voer geneesmiddelen en hormonen worden toegevoegd.Ten slotte is de voedselproductie sterk toegenomen door de moderne landbouwmethoden.
Landbouwmethoden in Nederland
Vooral de laatste 40jaar is de manier van werken in de landbouw sterk veranderd.Tot die tijd waren de meeste landbouwbedrijven ?gemengde bedrijven?.De boeren bedreven zowel akkerbouw als veeteelt.Meestal werden ook groenten geteeld en stonden er bij het bedrijf een aantal fruitbomen.Tegenwoordig zijn de meeste bedrijven gespecialiseerd:er zijn akkerbouwbedrijven,veeteeltbedrijven en tuinbouwbedrijven.
Akkerbouwbedrijven zijn vaak grote bedrijven met erg veel grond.Op de meeste akkerbouwbedrijven worden enkele landbouwproducten verbouwd.Ze verbouwen vaak maar ??n soort gewas monocultuur wordt dit genoemd.
Het voordeel van de landbouwmethode is dat het land veel opbrengt.Maar er zijn ook nadelen.Monoculturen vergroten de kans op insectenplagen,en ziektes breiden zich sneller uit.Om het gewas hiertegen te beschermen,worden veel chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.
Een deel van de bestrijdingsmiddelen komt terecht in slootjes,rivieren en in het grondwater.Ons drinkwater wordt uit de grond opgepompt.Chemische bestrijdingsmiddelen bedreigen de kwaliteit van ons drinkwater.
Een ander nadeel is dat door deze landbouwmethode de bodem snel wordt uitgeput.Doordat de boer geen vee heeft wordt er kunstmest gebruikt om het land te bemesten.Een deel van de kunstmest komt net als de bestrijdingsmiddelen in slootjes,rivieren maar ook in ons grondwater terecht.
Bio-industrie
Een belangrijk deel van de veeteelt vind plaats in intensieve veehouderij.Oftewel bio-industrie.
Bij bio-industrie worden per bedrijf veel dieren gehouden,op een klein stukje grond.Het veevoer wordt daardoor niet zelf verbouwd maar gekocht bij veevoerbedrijven.De grondstoffen voor de productie van het veevoer komen voor een belangrijk deel uit het buitenland.
De dieren in de bio-industrie leven niet fijn.Ze worden in te kleinen hokken gestopt die goed schoon te houden zijn.
Zo leven mestvarkens op metalen roosters,zo valt het mest door de rooster en hoeft de veehouder het niet elke dag goed bij te houden.Maar de dieren kunnen ook pijn krijgen aan hun poten.Om te voorkomen dat varkens elkaars staarten afbijten worden de staarten gecoupeerd.
Legkippen worden in legbatterijen gehouden,die bestaat uit rijen gestapelde kooien.In elke kooi van 40 bij 50 cm zitten 4of5 kippen.De kleine kooien maken de kippen agressief en pikken ze elkaar dood.Om dat te voorkomen worden hun snavels afgekapt.
Vleeskippen leven met 1000 in een schuur zonder ramen,ze kunnen er wel rondlopen maar het is wel een kleine ruimte.
Veel dieren betekend veel mest.Daardoor leveren veel veehouderijbedrijven te veel mest dan dat er op het eigen bedrijf nodig is.Er is dan sprake van een mestoverschot.
Tuinbouw
Vroeger was voor in open grond veel tuinbouw.Dat betekend dat er vooral buiten tuinbouwgewassen gekweekt werden.Nu staan er overal kassen waar tuinbouwgewassen gekweekt word.In de kassen kunnen veel dingen geregeld worden zoals:de warmte,de hoeveelheid water en mineralen,de hoeveelheid licht en de optimale omstandigheden.Daardoor kan in kassen veel voedsel geproduceerd worden.
Een ander voordeel is dat ze het hele jaar door planten kunnen oogsten.
Maar er zijn ook nadelen.De zon is de belangrijkste energiebron.De zon zorgt voor warmte en licht in de kassen.?s Zomers is de zonnewarmte meestal voldoende om de planten goed te laten groeien.In andere seizoenen zorgen kachels of verwarmingsketels voor de juiste temperatuur.Bijna alle kachels en ketels die in de kassen worden gebruikt,branden op aardgas.Aardgas is een kostbare energiebron.Bij de verbranding van aardgas ontstaan veel afvalstoffen,onder andere koolstofdioxide.Koolstofdioxide zorgt voor versterking van het broeikaseffect.
De meeste planten groeien het best bij veel licht.Daarom worden in veel kassen lampen gehangen voor extra belichting.Deze lampen verbruiken veel elektriciteit.
Door het verbruik van kachels en lampen kost het verbouwen van kilogram kasgroente gemiddeld 10 keer zoveel energie als een kilogram groente van de open grond.
Biologisch landbouw
Door de gangvare landbouwmethode is er in Nederland voldoende voedsel en is dat voedsel ook betaalbaar.De gangbare landbouwmethode hebben echter nadelen voor het milieu.Steeds meer mensen vinden dat ook dat we landbouwmethoden moeten toepassen die rekening houden met het milieu.
Op een aantal bedrijven in Nederland vindt biologische landbouw plaats.
De lucht
Veel milieuproblemen hebben te maken met de uitstoot van gassen in de lucht.De uitstoot van gassen kan verschillende oorzaken hebben.Bij de verbranding van fossiele brandstoffen(steenkool,aardolie en benzine) komen koolstofdioxide,zwaveldioxide en stikstofoxiden vrij.Samen met waterdamp en zuurstof uit de lucht ontstaat uit zwaveldioxide zwavelzuur en uit stikstofoxiden salpeterzuur.Met de regen komen deze zure stoffen naar beneden.dan spreken we van zure regen.
Een deel van het zwaveldioxide en van de stikstofoxiden komt onveranderd naar beneden.In de bodem ontstaan hieruit overigens toch zwavelzuur en salpeterzuur.
In gebieden waar al zure regen valt,wordt de bodem en het water zuurder.Deze verzuring leidt onder andere tot het oplossen van bepaalde giftige metalen in de bodem.Deze metalen komen dan in hoge concentraties in het grondwater voor.Vooral een hoge concentratie van aluminium of cadmium is erg schadelijk voor planten en bodemorganismen.
In de bodem zitten belangrijke mineralen voor planten,zoals calcium,kalium en magnesium die zitten aan andere stoffen vast.Door verzuring komen deze mineralen vrij en spoelen dan uit naar diepere bodemlagen.De mineralen zijn daardoor onbereikbaar voor de wortels van planten.
Verzuring heeft verschillende schadelijke effecten op planten.Wortelharen worden beschadigd,de huidmondjes aan bladeren worden beschadigd door droge neerslag,de fotosynthese wordt geremd en de groei van de planten nemen af.Door verzuring verzwakken de planten,zodat ze minder weerstand hebben tegen ziekteverwekkers.Hierdoor worden planten sneller ziek en gaan uiteindelijk dood.
Ook dieren hebben last van zure regen.Vooral waterdieren worden getroffen door de verzuring in het water en de giftige metalen die vrijkomen.
Ook bossen worden door de verzuring aangetast.Zure regen kent geen grenzen.
Maar niet alleen de natuur wordt aangetast ook gebouwen.
Veroorzakers van zure regen
Ongeveer de helft van de zure regen in Nederland is afkomstig uit het buitenland.Vooral uit ons omringende landen komt de zure regen.Omgekeerd veroorzaken wij ook zure regen in andere landen.
In Nederland is de landbouw de grootste veroorzaker van de verzuring van de bodem.In de bio-industrie komt erg veel ammoniak vrij,onder andere als gevolg van het mestoverschot.De ammoniak komt vrij uit stallen,uit de mestopslag,bij het verspreiden van de mest over het land en ut de mest van het vee in de wei.Het ammoniakgas vormt samen met zwaveldioxide een stof die vooral met de regen in de bodem terechtkomt. Bacteri?n in de bodem zetten deze stof om in andere stoffen.Hierbij komen zure stoffen vrij die leiden tot verzuring van de bodem.Een andere belangrijke veroorzaker van zure regen is het verkeer.Het grootste deel van de stikstofoxiden in de lucht is afkomstig van het verkeer.
Een derde belangrijk veroorzaker van zure regen is de industrie.Meer dan de helft van het zwaveldioxide is afkomstig van industri?le activiteiten,onder andere van olieraffinaderijen.Daarnaast is een deel van stikstofoxiden afkomstig van de industrie en een klein deel van de ammoniak.
Ten slotte zijn elektriciteitcentrales die met kolen of olie worden gestookt belangrijke veroorzaker van zure regen.Bij de verbranding van aardgas komt vrijwel geen zwaveldioxide vrij en in verhouding weinig stikstofoxiden.Elektriciteitscentrales die met aardgas worden gestookt,worden daarom schone centrales genoemd.Ook kerncentrales veroorzaken geen zure regen.Het radioactief afval dat ontstaat is echter een groot probleem.Door radioactieve straling kunnen mutaties ontstaan.
Door de chemische industrie worden allerlei giftige gassen in de lucht uitgestoten.
Naast de afvalstoffen stoten het verkeer en de industrie koolwaterstoffen en koolstofmono-oxide uit.Onder invloed van zonlicht gaan koolwaterstoffen en koolstofmono-oxide chemische reacties aan met stikstofoxiden waardoor onder andere ozon ontstaat.Bij dieren en mensen tast ozon het longweefsel aan.Bij planten beschadigt ozon de bladeren en remt het de groei.Men neemt aan da de schade aan bossen voor een deel door ozonvorming wordt veroorzaakt.Je moet deze ozonvorming niet verwarren met de ozonlaag hoog in de dampkring.Die ozonlaag geeft bescherming tegen het doordringen van veel ultraviolette straling.
Ook zwaveldioxide tast longweefsel aan.Smog (vettige mist) bevat onder andere ozon,zwaveldioxide en roet.Vooral astmapati?nten hebben veel last van smog.
Het broeikaseffect
Het klimaat op aarde wordt voor een groot deel bepaald door de
dampkring.Dampkring is de luchtlaag rondom de aarde.En bestaat uit een
mengsel van verschillende gassen die het zonlicht doorlaten naar de aarde.Het zonlicht verwarmt de aarde.De aarde straalt de warmte ook weer uit,door een aantal gassen in de dampkring wordt deze warmte-uitstraling tegengehouden.Dit voorkomt dat de aarde teveel warmte verliest.Zonder deze gassen zou de temperatuur van de van het aardoppervlak ruim 30graden Celsius lager zijn.De gassen in de dampkring die het broeikaseffect veroorzaken worden broeikasgassen genoemd.Doordat we steeds meer broeikasgassen aan de dampkring afgeven,wordt het broeikaseffect versterkt.De dampkring zou daardoor meer warmte vasthouden,zodat de temperatuur op aarde zal stijgen.Het versterkte broeikaseffect wordt ook wel broeikasgevaar genoemd.
De belangrijkste broeikasgassen zijn waterdamp en koolstofdioxide.Vooral door de toename van koolstofdioxide in de lucht wordt het broeikaseffect versterkt.Deze toename komt vooral doordat we steeds meer energie verbruiken.
Om energie te kunnen gebruiken verbranden we steenkool, aardolie,benzine en aardgas.Bij verbranding van deze brandstoffen ontstaat koolstofdioxide.
Men schat dat ongeveer 10% van het versterkte broeikaseffect wordt veroorzaakt door het platbranden van het tropische regenwoud.
Gevolgen van het broeikaseffect
Over de precieze gevolgen van het broeikaseffect is nog niet alles bekend.Wat wel duidelijk is dat er een klimaatverandering kan optreden doordat de gemiddelde temperatuur op aarde zal stijgen.Door het opwarmen van het zeewater zal de zeespiegel stijgen.Doordat het water warmer wordt,zet het uit en neemt het water meer ruimte in beslag.De zeespiegel zal ook gaan stijgen doordat een deel van het poolijs en van het ijs op gletsjers smelt.Door stijging van de zeespiegel lopen laaggelegen gebieden die niet of onvoldoende door dijken wordt beschermd,het gevaar onder water te verdwijnen.
Door de hogere temperatuur ontstaat er in bepaalde gebieden droogte en worden woestijnen groter.In andere gebieden zal er meer regen gaan vallen.Hittegolven ,orkanen en overstromingen zullen vaker voorkomen.
Volgens sommige wetenschappers zal de voedselvoorziening in gevaar komen doordat de landbouw in grote gebieden onmogelijk wordt.
Volgens andere kan het versterkte broeikaseffect een gunstige invloed hebben op de landbouw.Een hogere temperatuur heeft een gunstige invloed op de groei van gewassen.Bovendien zouden delen van de aarde die nu te koud zijn voor landbouw door de hogere temperatuur wel geschikt kunnen worden voor landbouw.
Het water
Oppervlaktewater zijn rivieren,kanalen,meren en de zee.Je hebt ook bodemvocht dat is het grondwater en het water in de bovenste laag van de bodem.
Natuurlijke verontreiniging van het water door organische stoffen is er altijd al geweest.Overal kom je in het oppervlaktewater dode resten van planten of dieren tegen.In het water breken de bacteri?n en schimmels de dode resten van organisme af.Ze verbruiken hierbij zuurstof.En bij het afbraken ontstaat er koolstofdioxide en komen er mineralen vrij.Deze mineralen kunnen weer door planten worden gebruikt.
Deze soort van verontreiniging noemt men zelfreinigend vermogen.
Overbemesting
Door het mestoverschot wordt landbouwgrond vaak te veel bemest met stalmest.Er is dan sprake van overbemesting.Met de regen spoelt een deel van de mest van het land af en komt in sloten terecht.Door afbraak van deze organische avalstoffen neemt de hoeveelheid mineralen in het water sterk toe.Dit wordt versterkt doordat een deel van de mineralen die in de bodem vrijkomt,bij de afbraak van stalmest uitspoelen naar het grondwater.Deze mineralen kunnen via het grondwater in het oppervlaktewater terechtkomen.
Vermesting en waterbloei
Als de hoeveelheid mineralen in het water sterk toeneemt,spreken we van vermesting.Ook het gebruik van kunstmest in de landbouw kan vermesting tot gevolg hebben.Kunstmest bestaat vooral uit stikstofhoudende mineralen en fosfaat.Deze mineralen kunnen op een vergelijkbare manier als bij stalmest via het grondwater in het oppervlaktewater terechtkomen.Water met grote hoeveelheden mineralen wordt voedselrijk genoemd.
Door vermesting zijn in Nederland veel voedselarme wateren en bodems voedselrijker geworden.Daardoor zijn er soorten planten verdwenen.
Het gevolg van vermesting van oppervlaktewater is dat sommige soorten waterplanten zich enorm kunnen uitbreiden.Een voorbeeld daarvan zijn algen daardoor kan het water heel groen kleur krijgen.En dit heet waterbloei.Vooral een overvloed aan fosfaat en nitraat in het water veroorzaakt waterbloei.
Door waterbloei wordt het water ook troebel.Hierdoor dringt licht minder ver door het water.Ook door de sterke uitbreiding van planten komt er nog maar weinig licht in het water.Doordat er minder licht doordringt sterven veel planten die onder water leven.Bepaalde roofvissen zoals snoek verdwijnen doordat ze hun prooi niet meer kunnen zien.Dat leidt tot een overvloed aan bepaalde witvissoorten zoals brasem.Deze vissoorten eten watervlooien.En juist watervlooien voeden zich met de algen.Doordat er veel watervlooien verdwijnen,ontstaat er nog meer algengroei.
Algen leven heel kort.De sterfte van algen leidt tot grote hoeveelheden organische afvalstoffen in het water.Hierdoor zullen reducenten in het water zich snel vermeerderen.
Doordat de reducenten veel zuurstof verbruiken,kan in het water zuurstofgebrek ontstaan.Daardoor sterven er veel dieren.Dit leidt tot nog meer organische afvalstoffen.Uiteindelijk kan stinkend water ontstaan.waarin vrijwel geen leven meer voorkomt.
Vervuiling met chemische afvalstoffen
Zeker zo ernstig als vermesting is de vervuiling van water met chemische afvalstoffen.Industrie?n lozen nog steeds vervuild water in de rivieren en kanalen.Dit water bevat zware metalen zoals cadmium,kwik,lood en zink.Deze stoffen zijn voor veel organismen al in kleine hoeveelheden giftig,ook voor reducenten.
Chemische afvalstoffen kunnen veelal niet door organismen worden afgebroken.In voedselketens treedt daardoor accumulatie op.Bovendien is industrieel afvalwater meestal zuurstofarm,waardoor het zelfreinigend vermogen van het oppervlaktewater afneemt.Chemische bestrijdingsmiddelen zorgen voor vervuiling van het water.
Niet alleen de industrie en de landbouw zijn verantwoordelijk.Ook in menig huisgezin wordt nog steeds chemisch afval door het riool gespoeld.
Uit onderzoek is gebleken dat ook waterbloei voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door chemisch afval en bestrijdingsmiddelen.
In Nederland is vrijwel ieder huis aangesloten op het waterleiding. Waterleidingbedrijven maken drinkwater van grondwater of van oppervlaktewater.Het water wordt gezuiverd en daarna naar de verbruikers vervoerd.Als in het grondwater of oppervlaktewater schadelijke stoffen voorkomen,moet het water extra gezuiverd worden.Dit kost meer geld.Soms kunnen niet alle schadelijke stoffen uit het water worden gehaald.Dan is watervervuiling een bedreiging door de kwaliteit van ons drinkwater.
Schoon water is ook belangrijk bij recreatie.Op vele plaatsen is de kwaliteit van het oppervlaktewater zo slecht dat je er beter niet in kunt zwemmen.
Waterzuivering
Rioolwater wordt door een groot deel gezuiverd in waterzuiveringsinstallaties.Uit het rioolwater wordt door een rooster eerst het grove vuil gefilterd.In de voorbezinktank stroomt het rioolwater langzaam.Daardoor zakt veel van het afval naar de bodem.In de beluchtingstank worden organische afvalstoffen met behulp van reducenten afgebroken.Dit heet biologische zuivering.Ten slotte komt het water terecht in de nabezinktank.Hier stroomt het water ook langzaam,zodat de laatste afvaldeeltjes kunnen bezinken.
Het gezuiverde water wordt daarna in rivieren en kanalen gepompt.Het water ziet er schoon uit maar kan nog wel schadelijk stoffen bevatten, bijvoorbeeld mineralen zoals fosfaat,nitraat en resten van klein chemisch afval.In sommige zuiveringsinstallaties wordt het water ook gezuiverd van mineralen en chemische afvalstoffen.Dit is wel duurder.
Het afval dat in de bezinktanks achterblijft heet rioolslib.Her rioolslib wordt gedroogd op slibdroogvelden en erna op gestort op vuilnisbelten of verbrand in een afvalverbrandingsoven.
De bodem
Een belangrijke oorzaak van aantasting van de bodem is ontbossing.Ontbossing leidt vaak tot erosie.Doordat de begroeiing wordt verwijderd,komt de bodem bloot te liggen.De bovenste vruchtbare humuslaag kan dan wegwaaien of worden weggespoeld door de regen.Veel vruchtbare grond is door erosie verloren gegaan.Woestijnen zijn ontstaan en breiden zich uit door erosie.
In grote delen van de wereld worden bomen gekapt voor brandhout.Tropische regenwouden worden gekapt om onder andere te voldoen aan de vraag van hardhout.Tropisch hardhout is erg geschikt als bouwmateriaal.In het amazone gebied in Zuid-Amerika worden grote stukken regenwoud platgebrand om er weiden van te maken.Op die weiden worden runderen gehouden,onder andere om te kunnen voldoen aan de vraag naar rundvlees voor hamburgers in Noord-Amerika.
Tropische regenwouden zijn belangrijk omdat ze veel soorten organismen herbergen,ook soorten die nog niet bekend zijn.Met het verdwijnen van regenwouden gaat veel erfelijke informatie verloren.Bijvoorbeeld doordat planten verdwijnen die kunnen worden gebruikt om medicijnen te ontwikkelen.
Bossen worden niet alleen bedreigd door verzuring maar ook door droogte,als gevolg van dalende grondwaterstand.In Nederland zijn veel sloten en kanalen aangelegd.Rivieren en kanalen zijn uitgediept en de bochten zijn eruit gehaald.Dit heet kanaliseren.Door kanalisering kan de waterhuishouding in landbouwgebieden worden beheerd.In natte perioden kan overtollig water snel worden afgevoerd en bij droogte kan water worden aangevoerd naar landbouwgebieden.
Kanalisering is een van de oorzaken van de daling van het grondwaterpeil.
Bodemvervuiling
Regelmatig kun je in kranten lezen dat de bodem vervuilt is,dat de grond moet worden afgegraven of moet worden gereinigd.Dan is er sprake van bodemsanering.Bodemvervuiling is vaan een gevolg van storten van afval.In het verleden is afval van de chemische industrie vaak gewoon op vuilnisbulten gestort.Later werd het verboden chemisch afval te storten,maar men verpakte het afval dan bijvoorbeeld in ijzeren vaten waarpop de naam van een ongevaarlijke stof stond.In de loop van de jaren roestten de ijzeren vaten door.Uiteindelijk kwam het chemisch afval in de bodem en in het grondwater terecht.Ook het langdurig opslaan van chemische afval heeft geleid tot bodemvervuiling.
Een ander voorbeeld van bodemvervuiling is het verkeer.Tot zo?n 5jaar geleden werd aan alle benzine lood toegevoegd.Het lood was nodig om bepaalde motoronderdelen te smeren,zodat de motor soepel liep.Via de uitlaatgassen kwam het lood in de wegbermen terecht.
Per jaar werd de bodem zo met meer dan 1miljoen kg loodverbindingen vervuild.Tegenwoordig komt er minder lood in de bodem doordat de meeste auto?s op loodvrije benzine rijden.Sinds een aantal jaren hebben nieuwe auto?s een katalysator,die kan alleen worden toegepast bij het gebruik van loodvrije benzine.Desondanks bevindt zich in de bodem langs autowegen vrij veel lood.
Afval en afvalinzameling
In Nederland wordt jaarlijks zo?n 9miljard kg huishoudelijk afval geproduceerd.Dit bestaat uit huisvuil en grofvuil.De industrie?n produceren daarnaast nog zo?n 16miljard kg afval per jaar.Dat zijn vooral autowrakken,oude autobanden,landbouwafval en dergelijke.Al dat afval moet worden ingezameld en verwerkt.Tegenwoordig wordt in vrijwel alle gemeenten van Nederland het huisvuil gescheiden ingezameld.
Daarvoor hebben mensen thuis aparte containers.Voor groente en fruit,papier en karton en overig afval.In sommige gemeente moet ook voor het restafval een vuilniszak worden gebruikt.
In veel gemeente staan aparte bakken voor bijvoorbeeld glas,papier,blik en textiel.
Ook wordt er in veel gemeente het klein chemisch afval apart verzameld.En in gemeentes staan een depot waar het kca kan worden ingeleverd.In sommige gemeentes wordt het opgehaald met een chemocar.De mensen hebben dan thuis een milieubox waarin ze dit afval kunnen bewaren.
Verder kun je klein chemisch afval inleveren bij bedrijven waar je de producten hebt gekocht.
Door gescheiden inzameling van afval kunnen veel afvalproducten op een milieuvriendelijke manier worden verwerkt.
Methoden van afvalverwerking
Er zijn 4methoden van afvalverwerking :recycling,composteren,storten en verbranden.
Bij recycling worden afvalproducten gebruikt als grondstoffen voor nieuwe producten.Van oud glas wordt nieuw glas gemaakt.Door recycling hoeven er minder grondstoffen aan de natuur te worden onttrokken.
Doordat gft-afval biologisch afbreekbaar is kan het worden gecomposteerd.De NV VAM verwerkt het gft-afval van een groot aantal Nederlandse gemeenten.Het afval wordt op grote hopen gegooid en reducenten breken het gft-afval af.De VAM stopt het composteren voordat de reducenten het afval volledig hebben afgebroken.De overgebleven resten worden gedroogd en erna gezeefd om er steentjes,stukjes plastic en dergelijke eruit te halen.Nu wordt het afval compost genoemd.Compost wordt gebruikt om de bodem te verbeteren.
Er zijn ook gemeenten die zelf zorgen voor het composteren van het gft-afval.Vaak kun je daar de compost gratis afhalen.
Een belangrijk deel van het afval wordt gestort op vuilnisbelten.Storten is goedkoopste en gemakkelijkste manier van afvalverwerking.Storten heeft ook nadelen.
Chemisch afval mag nu niet meer worden gestort op vuilnisbelten.Industrieel afval wordt hierop gecontroleerd.Huisvuil wordt niet gecontroleerd,klein chemisch afval kan dus gewoon in het huisvuil zitten.
Door het aanleggen van vuilnisbelten ontstaat er een kunstmatige heuvel.Vuilnisbelten kunnen daardoor het landschap verstoren.Verder heeft het storten van afval verspilling van grondstoffen tot gevolg.
De 4de methode van afvalverwerking is verbranden in grote verbrandingsovens.Verbranding neemt weinig ruimte in beslag.Maar bij het verbranden komt er energie vrij.Een groot deel van deze energie is nodig om het verbrandingsproces in stand te houden.De rest van de energie gaat als warmte de lucht in.Bij sommige verbrandingsovens wordt de energie gebruikt,bijvoorbeeld voor het opwekken van elektriciteit of het verwarmen van huizen of kassen.Bij het verbranden treedt luchtvervuiling op,onder andere door het vrijkomen van stikstofoxiden en kankerverwerkende stoffen.Moderne afvalverbrandingsinstallaties hebben filters waarmee vrijwel alle schadelijke gassen uit de rook worden gehaald.In de ovens blijven verbrandingsresten(slakken) achter die giftig zijn.Deze moeten worden opgeslagen.Net als bij storten heeft verbranding verspilling van grondstoffen tot gevolg.
Een deel van het klein chemisch afval wordt verbrand in speciale verbrandingsovens.Een ander deel is nog niet verwerkbaar.Ook een deel van het industrieel afval is nog niet verwerkbaar.Dit afval wordt opgeslagen in loodsen.Er zijn plannen om radioactief afval op te slaan in afgegraven zoutlagen in de bodem.
Milieubeleid en milieubeheer
Steeds meer mensen zijn zich ervan bewust dat er iets aan het milieu gedaan moet worden om het leefbaar te houden,ook voor generaties die naar ons komen.Mensen moeten gezond kunnen leven.Met alles wat we doen moet er rekening gehouden worden met het milieu.We noemen deze omgang met het milieu duurzame ontwikkeling.
Hierbij zullen steeds meer keuzes gemaakt moeten worden,door de overheid,door de bedrijven en ieder persoonlijk.
Milieubeleid
De overheid heeft een aantal maatregelen genomen om de uitstoot van koolstofdioxide,zwaveldioxide,stikstofdioxiden en andere afvalgassen te beperken.De belangrijkste maatregel is het beperken van het energiegebruik.De industrie en elektriciteitcentrales moeten zuiniger omgaan met energie.Verder stimuleert de overheid de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie .Deze bronnen zijn veiliger voor het milieu en raken nooit op.We spreken dan van duurzame energiebronnen.
De landen van de Verenigde naties hebben samen met de Japanse stad Kyoto afgesproken dat ze in 2012 de uitstoot van koolstofdioxide met 5% verminderen wereldwijd.De Verenigde Staten zijn op deze uitspraak teruggekomen.
Zwaveldioxide is vooral afkomstig van olieraffinaderijen en elektriciteitcentrales.Bij veel bedrijven zijn installaties gebouwd waarmee de rookgassen worden gezuiverd,daardoor is de uitstoot van zwaveldioxide verminderd.Een nadeel is dat bij deze rookgasreiniging giftig restmateriaal overblijft dat moet worden gestort.Er worden onderzoeken gedaan om andere en betere methodes van rookgasreiniging te ontwikkelen.
Het grootste deel van stikstofoxiden en koolstofdioxide is afkomstig van het verkeer.De overheid wil het gebruik van de auto terugdringen en het openbaar vervoer bevorderen.En nieuwe auto?s moeten voorzien zijn van een katalysator.Dankzij een katalysator worden de uitlaatgassen van een auto gereinigd.En ze ontwikkeld de auto-industrie auto?s die steeds zuiniger gaan rijden en minder koolstofdioxide uitstoten.
Landbouwbeleid
Landbouwbeleid zorgt ervoor dat er minder materialen in het milieu terechtkomt en dat de uitstoot van ammoniak en methaan wordt verminderd.
Op boerenbedrijven worden de hoeveelheden mineralen die het bedrijf binnen komen en verlaten genoteerd.Dit wordt mineralenboekhouding genoemd.Aan het eind van het jaar moet de mineralen balans worden opgemaakt.De afvoer van mineralen moet worden afgetrokken van de aanvoer van mineralen.Het overschot heet het mineralenverlies.Dat is de hoeveelheid mineralen die in het milieu terechtkomen.
De overheid heeft vastgesteld welke hoeveelheden mineralen in het milieu mogen terechtkomen.Een bedrijf dat een groter mineralenverlies heeft moet een boete betalen.
Er zijn een aantal maatregelen om de uitstoot van ammoniak en methaan te verminderen.Bedrijven zijn verplicht de mestopslag af te dekken.Bij het uitrijden van mest op het land moeten technieken worden gebruikt die de uitstoot van ammoniak zoveel mogelijk beperken.Vloeibare mest wordt in de grond gespoten dat heet mestinjectie.Verder is het uitrijden van mest in bepaalde periode verboden.De overheid stimuleert ook de bouw van de stallen om uitstoot te verkomen.In deze stallen wordt de vaste mest en drijfmest enkele keren per dag automatisch afgevoerd naar een afgesloten ruimte.
Een andere maatregel is de oprichting van mestbanken.Veehouders kunnen zo hun mestoverschot kwijt,maar ze moeten er wel voor betalen.De mest die wordt ingeleverd worden naar gebieden gebracht waar een mesttekort is.De mest kan ook worden verwerkt tot mestkorrels,en er kan uit de mest biogas worden gehaald.
Volgens de overheid kan alleen een sterke vermindering van het aantal landbouwhuisdieren het mestprobleem oplossen.
Landbouworganisaties verzetten zicht tegen deze sanering omdat dit leidt tot bedrijfssluiting voor vele boerenbedrijven.
Milieubeheer
Er zijn allerlei organisaties die zich bezighouden met het milieubeleid,De oudste organisatie is de Vereniging Natuurmonumenten. Natuurmonumenten heeft met steun van de overheid zo?n 70 000hectare natuurgebied in beheer.Maar de overheid beheert ook natuurgebieden een voorbeeld daarvan is het nationaal park de Hoge Veluwe.
In Nederland komt 26% van het energiegebruik voor rekening van woningen en huishoudens.
Leren en werken
Voorbeelden van beroepen die met mens en milieu te maken hebben zijn : boswachter,milieubeheerder en milieu-inspecteur.
Het milieu heeft veel invloed op de mens. Iedereen is afhankelijk van het milieu,want het milieu levert:voedsel,zuurstof,water en energie.Maar ook grondstoffen waar weer andere producten van gemaakt worden.Zoals van hout papier wordt gemaakt.Verder is het milieu belangrijk voor recreatie.Het milieu wordt ook vaak be?nvloed door de mens,doordat die vaak dingen veranderen.Daardoor kunnen er vaak milieuproblemen ontstaan.Dat kan zijn doordat de mens stoffen aan het milieu toevoegt die kan leiden tot vervuiling,of doordat sommige stoffen worden onttrokken dan is er sprake van uitputting.Maar de mens kan het milieu ook aanpassen zodat er sprake is van aantasting.De meest voorkomende oorzaken van milieuproblemen zijn:dat er een enorme bevolkingtoename is,en op de manier waarom de mensen leven.De laatste honderd jaar is er veel veranderd.Mensen gebruiken vaker machines en gebruiken meer huishoudelijke apparaten daardoor verbruiken we meer elektriciteit dan vroeger.Bij het opwekken van elektriciteit worden veel brandstoffen verbruikt en komen er veel afvalstoffen vrij.We gebruiken ook vaker kunstmatige producten.Bij het maken komen er veel afvalstoffen vrij,sommige daarvan zijn giftig.In het verleden kwamen deze afvalstoffen gewoon in de lucht,water of in de bodem terecht.Ook de landbouw is in veel grote delen van de wereld veranderd,steeds meer mensen moeten van voedsel voorzien.In Nederland zijn door ruilverkaveling grote bedrijven ontstaan,waardoor de landschappen sterk zijn veranderd.Door onze luxe levensstijl putten we de aarde uit.Voor veel planten en dieren is hun natuurlijke milieu verdwenen.Daardoor zijn de laatste eeuw veel planten en dieren soorten uitgestorven en worden er vele met uitsterven bedreigd.In Nederland komen bijna geen natuurlijke ecosystemen meer voor.De natuurlijke ecosystemen die er nog wel zijn worden vaak door verkeerswegen versnippert.Er zijn nog weinig plekken waar de dieren rust hebben en niet worden verstoord door recreanten of verkeerslawaai.Horizonvervuiling komt ook vaak voor.Dit komt doordat er veel fabrieken zijn met giftige uitstoot.
Voedselproductie
Alle mensen moeten eten om voldoende voedsel te produceren,proberen mensen al eeuwen de opbrengst van voedingsgewassen en landbouwhuisdieren zo hoog mogelijk te maken.Dit kan door abiotische en biotische factoren voor de groei en ontwikkeling zo optimaal mogelijk te laten zijn.Bij voedingsgewassen kan dat door bemesting,bodembewerking en bescherming tegen ziekten en plagen.Planten halen water en mineralen uit de bodem.Mineralen worden bij vorming van organische stoffen waaruit plant bestaat gebruikt.Door het oogsten en uitspoeling van voedingsgewassen worden mineralen aan de kringloop van stoffen op landbouwgrond onttrokken.Uitspoeling wil zeggen dat ze met regenwater wegzakken naar diepere lagen.Door bemesting worden er weer mineralen toegevoegd aan de bovenste bodemlaag.Akkers en weilanden worden vaak bemest met kunstmest en stalmest.Met kunstmes worden juist die mineralen aan de bodem toegevoegd die ze nodig hebben.Kunstmest bestaat vooral uit:stikstofhoudende mineralen.Stalmest bestaat uit:uitwerpselen en urine van dieren.De mest wordt in vaste of vloeibare vorm op het land gebracht.Bacteri?n en schimmels in de bodem breken de mest af en zo komen de mineralen vrij.Bij vaste stalmest zit vaak stro bij.Hierdoor komen niet alleen mineralen in de bodem vrij maar wordt de grond ook luchtiger en kruimelig.Doordat de bodem luchtiger is kunnen bacteri?n en schimmels hun werk beter doen,en is er meer zuurstof voor de plantenwortels aanwezig.Plantenziektes kunnen de opbrengst van voedingsgewassen sterk verminderen.Men probeert ook de gewassen tegen ziekten en insectenplagen te beschermen hierbij gebruiken ze chemische bestrijdingsmiddelen of op een biologische manier.
Chemische bestrijding. In de laatste 50jaar heeft men veel chemische bestrijdingsmiddelen ontwikkeld.We noemen chemische bestrijdingsmiddelen biociden(bios=leven,cidere=doden).Chemische bestrijdingsmiddelen doden goed ze worden ook vaak in huis of in de tuin gebruikt.Maar ze hebben ook veel nadelen. Veel biociden zijn niet-selectief,ze doden veel onschadelijke organisme.Een ander nadeel is dat bij de soort die wordt bestreden vaak al snel resistentie optreedt tegen het bestrijdingsmiddel.In veel populaties blijken individuen voor te komen die door een mutatie ongevoelig of minder gevoelig zijn voor het gebruikte bestrijdingsmiddel.We noemen deze individuen resistent.Vooral deze soort overleven en planten zich voor.Hierdoor is er na enkele generaties een resistente populatie en treedt een nieuwe plaag op.Om dat te voorkomen moet je een grotere hoeveelheid van het bestrijdingsmiddel worden gebruikt of een ander bestrijdingsmiddel.En er is nog een nadeel vaak worden chemische bestrijdingsmiddelen niet of zeer langzaam biologisch afgebroken.Bij dieren worden de bestrijdingsmiddelen opgeslagen in hun vetweefsel.En geven dat door aan de dieren die hun opeten.
Biologische bestrijding
Hierbij gebruiken ze biologische bestrijding zoals dieren,een andere manier is het lokken van bepaalde soorten schadelijke insecten met geuren of geluid.De gelokte dieren worden gedood of onvruchtbaar gemaakt.
Een biologische methode om plantenziektes te voorkomen is vruchtwisseling.Vruchtwisseling houdt in dat er geen 2jaar achtereen hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond wordt verbouwd.Men doet dit op ziektewekkers voor dit gewas uit de bodem te laten verdwijnen.
Bij landbouw wordt kunstmatige selectie toegepast.Hierbij worden uit een nakomelingenschap alleen de individuen met de meest gunstige eigenschappen gebruikt voor verdere kruisingen.Op deze manier probeert men een combinatie van gunstige eigenschappen in ??n nakomeling te verkrijgen.Het verbeteren van de eigenschappen door kunstmatige selectie wordt verdeling genoemd.
Ook bij landbouwhuisdieren wordt ge?xperimenteerd met de recombinant-DNA-techniek.Organismen die zijn ontstaan door recombinant-DNA-techniek worden transgeen genoemd.
Bij runderen wordt een techniek al veel langer toegepast.Dit techniek is kunstmatige inseminatie .Hierbij wordt sperma van een stier met gunstige eigenschappen opgevangen en ingebracht in de baarmoeder van koeien.
Een andere techniek die bij runderen wordt toegepast is in-vitrofertilisatie.Bij deze methode worden eicellen buiten het lichaam bevrucht door zaadcellen.Op deze manier kunnen een koe en een stier met gunstige eigenschappen worden gekruist.De klompjes cellen die zich uit de bevruchte eicellen ontwikkelen,worden ingebracht in de baarmoeder van ?normale? koeien.Deze draagkoeien brengen zo kalfjes met een combinatie van gunstige eigenschappen ter wereld.
In de veeteelt is de voedselproductie sterk toegenomen door het gebruik van krachtvoer.Krachtvoer is veevoer dat is samengesteld uit verschillende grondstoffen.Door de speciale samenstelling van het voer leveren de landbouwhuisdieren een optimale hoeveelheid melk,vlees of eieren.Krachtvoer bevat veel energierijke stoffen en de juiste mineralen.ook kunnen aan het voer geneesmiddelen en hormonen worden toegevoegd.Ten slotte is de voedselproductie sterk toegenomen door de moderne landbouwmethoden.
Landbouwmethoden in Nederland
Vooral de laatste 40jaar is de manier van werken in de landbouw sterk veranderd.Tot die tijd waren de meeste landbouwbedrijven ?gemengde bedrijven?.De boeren bedreven zowel akkerbouw als veeteelt.Meestal werden ook groenten geteeld en stonden er bij het bedrijf een aantal fruitbomen.Tegenwoordig zijn de meeste bedrijven gespecialiseerd:er zijn akkerbouwbedrijven,veeteeltbedrijven en tuinbouwbedrijven.
Akkerbouwbedrijven zijn vaak grote bedrijven met erg veel grond.Op de meeste akkerbouwbedrijven worden enkele landbouwproducten verbouwd.Ze verbouwen vaak maar ??n soort gewas monocultuur wordt dit genoemd.
Het voordeel van de landbouwmethode is dat het land veel opbrengt.Maar er zijn ook nadelen.Monoculturen vergroten de kans op insectenplagen,en ziektes breiden zich sneller uit.Om het gewas hiertegen te beschermen,worden veel chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.
Een deel van de bestrijdingsmiddelen komt terecht in slootjes,rivieren en in het grondwater.Ons drinkwater wordt uit de grond opgepompt.Chemische bestrijdingsmiddelen bedreigen de kwaliteit van ons drinkwater.
Een ander nadeel is dat door deze landbouwmethode de bodem snel wordt uitgeput.Doordat de boer geen vee heeft wordt er kunstmest gebruikt om het land te bemesten.Een deel van de kunstmest komt net als de bestrijdingsmiddelen in slootjes,rivieren maar ook in ons grondwater terecht.
Bio-industrie
Een belangrijk deel van de veeteelt vind plaats in intensieve veehouderij.Oftewel bio-industrie.
Bij bio-industrie worden per bedrijf veel dieren gehouden,op een klein stukje grond.Het veevoer wordt daardoor niet zelf verbouwd maar gekocht bij veevoerbedrijven.De grondstoffen voor de productie van het veevoer komen voor een belangrijk deel uit het buitenland.
De dieren in de bio-industrie leven niet fijn.Ze worden in te kleinen hokken gestopt die goed schoon te houden zijn.
Zo leven mestvarkens op metalen roosters,zo valt het mest door de rooster en hoeft de veehouder het niet elke dag goed bij te houden.Maar de dieren kunnen ook pijn krijgen aan hun poten.Om te voorkomen dat varkens elkaars staarten afbijten worden de staarten gecoupeerd.
Legkippen worden in legbatterijen gehouden,die bestaat uit rijen gestapelde kooien.In elke kooi van 40 bij 50 cm zitten 4of5 kippen.De kleine kooien maken de kippen agressief en pikken ze elkaar dood.Om dat te voorkomen worden hun snavels afgekapt.
Vleeskippen leven met 1000 in een schuur zonder ramen,ze kunnen er wel rondlopen maar het is wel een kleine ruimte.
Veel dieren betekend veel mest.Daardoor leveren veel veehouderijbedrijven te veel mest dan dat er op het eigen bedrijf nodig is.Er is dan sprake van een mestoverschot.
Tuinbouw
Vroeger was voor in open grond veel tuinbouw.Dat betekend dat er vooral buiten tuinbouwgewassen gekweekt werden.Nu staan er overal kassen waar tuinbouwgewassen gekweekt word.In de kassen kunnen veel dingen geregeld worden zoals:de warmte,de hoeveelheid water en mineralen,de hoeveelheid licht en de optimale omstandigheden.Daardoor kan in kassen veel voedsel geproduceerd worden.
Een ander voordeel is dat ze het hele jaar door planten kunnen oogsten.
Maar er zijn ook nadelen.De zon is de belangrijkste energiebron.De zon zorgt voor warmte en licht in de kassen.?s Zomers is de zonnewarmte meestal voldoende om de planten goed te laten groeien.In andere seizoenen zorgen kachels of verwarmingsketels voor de juiste temperatuur.Bijna alle kachels en ketels die in de kassen worden gebruikt,branden op aardgas.Aardgas is een kostbare energiebron.Bij de verbranding van aardgas ontstaan veel afvalstoffen,onder andere koolstofdioxide.Koolstofdioxide zorgt voor versterking van het broeikaseffect.
De meeste planten groeien het best bij veel licht.Daarom worden in veel kassen lampen gehangen voor extra belichting.Deze lampen verbruiken veel elektriciteit.
Door het verbruik van kachels en lampen kost het verbouwen van kilogram kasgroente gemiddeld 10 keer zoveel energie als een kilogram groente van de open grond.
Biologisch landbouw
Door de gangvare landbouwmethode is er in Nederland voldoende voedsel en is dat voedsel ook betaalbaar.De gangbare landbouwmethode hebben echter nadelen voor het milieu.Steeds meer mensen vinden dat ook dat we landbouwmethoden moeten toepassen die rekening houden met het milieu.
Op een aantal bedrijven in Nederland vindt biologische landbouw plaats.
De lucht
Veel milieuproblemen hebben te maken met de uitstoot van gassen in de lucht.De uitstoot van gassen kan verschillende oorzaken hebben.Bij de verbranding van fossiele brandstoffen(steenkool,aardolie en benzine) komen koolstofdioxide,zwaveldioxide en stikstofoxiden vrij.Samen met waterdamp en zuurstof uit de lucht ontstaat uit zwaveldioxide zwavelzuur en uit stikstofoxiden salpeterzuur.Met de regen komen deze zure stoffen naar beneden.dan spreken we van zure regen.
Een deel van het zwaveldioxide en van de stikstofoxiden komt onveranderd naar beneden.In de bodem ontstaan hieruit overigens toch zwavelzuur en salpeterzuur.
In gebieden waar al zure regen valt,wordt de bodem en het water zuurder.Deze verzuring leidt onder andere tot het oplossen van bepaalde giftige metalen in de bodem.Deze metalen komen dan in hoge concentraties in het grondwater voor.Vooral een hoge concentratie van aluminium of cadmium is erg schadelijk voor planten en bodemorganismen.
In de bodem zitten belangrijke mineralen voor planten,zoals calcium,kalium en magnesium die zitten aan andere stoffen vast.Door verzuring komen deze mineralen vrij en spoelen dan uit naar diepere bodemlagen.De mineralen zijn daardoor onbereikbaar voor de wortels van planten.
Verzuring heeft verschillende schadelijke effecten op planten.Wortelharen worden beschadigd,de huidmondjes aan bladeren worden beschadigd door droge neerslag,de fotosynthese wordt geremd en de groei van de planten nemen af.Door verzuring verzwakken de planten,zodat ze minder weerstand hebben tegen ziekteverwekkers.Hierdoor worden planten sneller ziek en gaan uiteindelijk dood.
Ook dieren hebben last van zure regen.Vooral waterdieren worden getroffen door de verzuring in het water en de giftige metalen die vrijkomen.
Ook bossen worden door de verzuring aangetast.Zure regen kent geen grenzen.
Maar niet alleen de natuur wordt aangetast ook gebouwen.
Veroorzakers van zure regen
Ongeveer de helft van de zure regen in Nederland is afkomstig uit het buitenland.Vooral uit ons omringende landen komt de zure regen.Omgekeerd veroorzaken wij ook zure regen in andere landen.
In Nederland is de landbouw de grootste veroorzaker van de verzuring van de bodem.In de bio-industrie komt erg veel ammoniak vrij,onder andere als gevolg van het mestoverschot.De ammoniak komt vrij uit stallen,uit de mestopslag,bij het verspreiden van de mest over het land en ut de mest van het vee in de wei.Het ammoniakgas vormt samen met zwaveldioxide een stof die vooral met de regen in de bodem terechtkomt. Bacteri?n in de bodem zetten deze stof om in andere stoffen.Hierbij komen zure stoffen vrij die leiden tot verzuring van de bodem.Een andere belangrijke veroorzaker van zure regen is het verkeer.Het grootste deel van de stikstofoxiden in de lucht is afkomstig van het verkeer.
Een derde belangrijk veroorzaker van zure regen is de industrie.Meer dan de helft van het zwaveldioxide is afkomstig van industri?le activiteiten,onder andere van olieraffinaderijen.Daarnaast is een deel van stikstofoxiden afkomstig van de industrie en een klein deel van de ammoniak.
Ten slotte zijn elektriciteitcentrales die met kolen of olie worden gestookt belangrijke veroorzaker van zure regen.Bij de verbranding van aardgas komt vrijwel geen zwaveldioxide vrij en in verhouding weinig stikstofoxiden.Elektriciteitscentrales die met aardgas worden gestookt,worden daarom schone centrales genoemd.Ook kerncentrales veroorzaken geen zure regen.Het radioactief afval dat ontstaat is echter een groot probleem.Door radioactieve straling kunnen mutaties ontstaan.
Door de chemische industrie worden allerlei giftige gassen in de lucht uitgestoten.
Naast de afvalstoffen stoten het verkeer en de industrie koolwaterstoffen en koolstofmono-oxide uit.Onder invloed van zonlicht gaan koolwaterstoffen en koolstofmono-oxide chemische reacties aan met stikstofoxiden waardoor onder andere ozon ontstaat.Bij dieren en mensen tast ozon het longweefsel aan.Bij planten beschadigt ozon de bladeren en remt het de groei.Men neemt aan da de schade aan bossen voor een deel door ozonvorming wordt veroorzaakt.Je moet deze ozonvorming niet verwarren met de ozonlaag hoog in de dampkring.Die ozonlaag geeft bescherming tegen het doordringen van veel ultraviolette straling.
Ook zwaveldioxide tast longweefsel aan.Smog (vettige mist) bevat onder andere ozon,zwaveldioxide en roet.Vooral astmapati?nten hebben veel last van smog.
Het broeikaseffect
Het klimaat op aarde wordt voor een groot deel bepaald door de
dampkring.Dampkring is de luchtlaag rondom de aarde.En bestaat uit een
mengsel van verschillende gassen die het zonlicht doorlaten naar de aarde.Het zonlicht verwarmt de aarde.De aarde straalt de warmte ook weer uit,door een aantal gassen in de dampkring wordt deze warmte-uitstraling tegengehouden.Dit voorkomt dat de aarde teveel warmte verliest.Zonder deze gassen zou de temperatuur van de van het aardoppervlak ruim 30graden Celsius lager zijn.De gassen in de dampkring die het broeikaseffect veroorzaken worden broeikasgassen genoemd.Doordat we steeds meer broeikasgassen aan de dampkring afgeven,wordt het broeikaseffect versterkt.De dampkring zou daardoor meer warmte vasthouden,zodat de temperatuur op aarde zal stijgen.Het versterkte broeikaseffect wordt ook wel broeikasgevaar genoemd.
De belangrijkste broeikasgassen zijn waterdamp en koolstofdioxide.Vooral door de toename van koolstofdioxide in de lucht wordt het broeikaseffect versterkt.Deze toename komt vooral doordat we steeds meer energie verbruiken.
Om energie te kunnen gebruiken verbranden we steenkool, aardolie,benzine en aardgas.Bij verbranding van deze brandstoffen ontstaat koolstofdioxide.
Men schat dat ongeveer 10% van het versterkte broeikaseffect wordt veroorzaakt door het platbranden van het tropische regenwoud.
Gevolgen van het broeikaseffect
Over de precieze gevolgen van het broeikaseffect is nog niet alles bekend.Wat wel duidelijk is dat er een klimaatverandering kan optreden doordat de gemiddelde temperatuur op aarde zal stijgen.Door het opwarmen van het zeewater zal de zeespiegel stijgen.Doordat het water warmer wordt,zet het uit en neemt het water meer ruimte in beslag.De zeespiegel zal ook gaan stijgen doordat een deel van het poolijs en van het ijs op gletsjers smelt.Door stijging van de zeespiegel lopen laaggelegen gebieden die niet of onvoldoende door dijken wordt beschermd,het gevaar onder water te verdwijnen.
Door de hogere temperatuur ontstaat er in bepaalde gebieden droogte en worden woestijnen groter.In andere gebieden zal er meer regen gaan vallen.Hittegolven ,orkanen en overstromingen zullen vaker voorkomen.
Volgens sommige wetenschappers zal de voedselvoorziening in gevaar komen doordat de landbouw in grote gebieden onmogelijk wordt.
Volgens andere kan het versterkte broeikaseffect een gunstige invloed hebben op de landbouw.Een hogere temperatuur heeft een gunstige invloed op de groei van gewassen.Bovendien zouden delen van de aarde die nu te koud zijn voor landbouw door de hogere temperatuur wel geschikt kunnen worden voor landbouw.
Het water
Oppervlaktewater zijn rivieren,kanalen,meren en de zee.Je hebt ook bodemvocht dat is het grondwater en het water in de bovenste laag van de bodem.
Natuurlijke verontreiniging van het water door organische stoffen is er altijd al geweest.Overal kom je in het oppervlaktewater dode resten van planten of dieren tegen.In het water breken de bacteri?n en schimmels de dode resten van organisme af.Ze verbruiken hierbij zuurstof.En bij het afbraken ontstaat er koolstofdioxide en komen er mineralen vrij.Deze mineralen kunnen weer door planten worden gebruikt.
Deze soort van verontreiniging noemt men zelfreinigend vermogen.
Overbemesting
Door het mestoverschot wordt landbouwgrond vaak te veel bemest met stalmest.Er is dan sprake van overbemesting.Met de regen spoelt een deel van de mest van het land af en komt in sloten terecht.Door afbraak van deze organische avalstoffen neemt de hoeveelheid mineralen in het water sterk toe.Dit wordt versterkt doordat een deel van de mineralen die in de bodem vrijkomt,bij de afbraak van stalmest uitspoelen naar het grondwater.Deze mineralen kunnen via het grondwater in het oppervlaktewater terechtkomen.
Vermesting en waterbloei
Als de hoeveelheid mineralen in het water sterk toeneemt,spreken we van vermesting.Ook het gebruik van kunstmest in de landbouw kan vermesting tot gevolg hebben.Kunstmest bestaat vooral uit stikstofhoudende mineralen en fosfaat.Deze mineralen kunnen op een vergelijkbare manier als bij stalmest via het grondwater in het oppervlaktewater terechtkomen.Water met grote hoeveelheden mineralen wordt voedselrijk genoemd.
Door vermesting zijn in Nederland veel voedselarme wateren en bodems voedselrijker geworden.Daardoor zijn er soorten planten verdwenen.
Het gevolg van vermesting van oppervlaktewater is dat sommige soorten waterplanten zich enorm kunnen uitbreiden.Een voorbeeld daarvan zijn algen daardoor kan het water heel groen kleur krijgen.En dit heet waterbloei.Vooral een overvloed aan fosfaat en nitraat in het water veroorzaakt waterbloei.
Door waterbloei wordt het water ook troebel.Hierdoor dringt licht minder ver door het water.Ook door de sterke uitbreiding van planten komt er nog maar weinig licht in het water.Doordat er minder licht doordringt sterven veel planten die onder water leven.Bepaalde roofvissen zoals snoek verdwijnen doordat ze hun prooi niet meer kunnen zien.Dat leidt tot een overvloed aan bepaalde witvissoorten zoals brasem.Deze vissoorten eten watervlooien.En juist watervlooien voeden zich met de algen.Doordat er veel watervlooien verdwijnen,ontstaat er nog meer algengroei.
Algen leven heel kort.De sterfte van algen leidt tot grote hoeveelheden organische afvalstoffen in het water.Hierdoor zullen reducenten in het water zich snel vermeerderen.
Doordat de reducenten veel zuurstof verbruiken,kan in het water zuurstofgebrek ontstaan.Daardoor sterven er veel dieren.Dit leidt tot nog meer organische afvalstoffen.Uiteindelijk kan stinkend water ontstaan.waarin vrijwel geen leven meer voorkomt.
Vervuiling met chemische afvalstoffen
Zeker zo ernstig als vermesting is de vervuiling van water met chemische afvalstoffen.Industrie?n lozen nog steeds vervuild water in de rivieren en kanalen.Dit water bevat zware metalen zoals cadmium,kwik,lood en zink.Deze stoffen zijn voor veel organismen al in kleine hoeveelheden giftig,ook voor reducenten.
Chemische afvalstoffen kunnen veelal niet door organismen worden afgebroken.In voedselketens treedt daardoor accumulatie op.Bovendien is industrieel afvalwater meestal zuurstofarm,waardoor het zelfreinigend vermogen van het oppervlaktewater afneemt.Chemische bestrijdingsmiddelen zorgen voor vervuiling van het water.
Niet alleen de industrie en de landbouw zijn verantwoordelijk.Ook in menig huisgezin wordt nog steeds chemisch afval door het riool gespoeld.
Uit onderzoek is gebleken dat ook waterbloei voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door chemisch afval en bestrijdingsmiddelen.
In Nederland is vrijwel ieder huis aangesloten op het waterleiding. Waterleidingbedrijven maken drinkwater van grondwater of van oppervlaktewater.Het water wordt gezuiverd en daarna naar de verbruikers vervoerd.Als in het grondwater of oppervlaktewater schadelijke stoffen voorkomen,moet het water extra gezuiverd worden.Dit kost meer geld.Soms kunnen niet alle schadelijke stoffen uit het water worden gehaald.Dan is watervervuiling een bedreiging door de kwaliteit van ons drinkwater.
Schoon water is ook belangrijk bij recreatie.Op vele plaatsen is de kwaliteit van het oppervlaktewater zo slecht dat je er beter niet in kunt zwemmen.
Waterzuivering
Rioolwater wordt door een groot deel gezuiverd in waterzuiveringsinstallaties.Uit het rioolwater wordt door een rooster eerst het grove vuil gefilterd.In de voorbezinktank stroomt het rioolwater langzaam.Daardoor zakt veel van het afval naar de bodem.In de beluchtingstank worden organische afvalstoffen met behulp van reducenten afgebroken.Dit heet biologische zuivering.Ten slotte komt het water terecht in de nabezinktank.Hier stroomt het water ook langzaam,zodat de laatste afvaldeeltjes kunnen bezinken.
Het gezuiverde water wordt daarna in rivieren en kanalen gepompt.Het water ziet er schoon uit maar kan nog wel schadelijk stoffen bevatten, bijvoorbeeld mineralen zoals fosfaat,nitraat en resten van klein chemisch afval.In sommige zuiveringsinstallaties wordt het water ook gezuiverd van mineralen en chemische afvalstoffen.Dit is wel duurder.
Het afval dat in de bezinktanks achterblijft heet rioolslib.Her rioolslib wordt gedroogd op slibdroogvelden en erna op gestort op vuilnisbelten of verbrand in een afvalverbrandingsoven.
De bodem
Een belangrijke oorzaak van aantasting van de bodem is ontbossing.Ontbossing leidt vaak tot erosie.Doordat de begroeiing wordt verwijderd,komt de bodem bloot te liggen.De bovenste vruchtbare humuslaag kan dan wegwaaien of worden weggespoeld door de regen.Veel vruchtbare grond is door erosie verloren gegaan.Woestijnen zijn ontstaan en breiden zich uit door erosie.
In grote delen van de wereld worden bomen gekapt voor brandhout.Tropische regenwouden worden gekapt om onder andere te voldoen aan de vraag van hardhout.Tropisch hardhout is erg geschikt als bouwmateriaal.In het amazone gebied in Zuid-Amerika worden grote stukken regenwoud platgebrand om er weiden van te maken.Op die weiden worden runderen gehouden,onder andere om te kunnen voldoen aan de vraag naar rundvlees voor hamburgers in Noord-Amerika.
Tropische regenwouden zijn belangrijk omdat ze veel soorten organismen herbergen,ook soorten die nog niet bekend zijn.Met het verdwijnen van regenwouden gaat veel erfelijke informatie verloren.Bijvoorbeeld doordat planten verdwijnen die kunnen worden gebruikt om medicijnen te ontwikkelen.
Bossen worden niet alleen bedreigd door verzuring maar ook door droogte,als gevolg van dalende grondwaterstand.In Nederland zijn veel sloten en kanalen aangelegd.Rivieren en kanalen zijn uitgediept en de bochten zijn eruit gehaald.Dit heet kanaliseren.Door kanalisering kan de waterhuishouding in landbouwgebieden worden beheerd.In natte perioden kan overtollig water snel worden afgevoerd en bij droogte kan water worden aangevoerd naar landbouwgebieden.
Kanalisering is een van de oorzaken van de daling van het grondwaterpeil.
Bodemvervuiling
Regelmatig kun je in kranten lezen dat de bodem vervuilt is,dat de grond moet worden afgegraven of moet worden gereinigd.Dan is er sprake van bodemsanering.Bodemvervuiling is vaan een gevolg van storten van afval.In het verleden is afval van de chemische industrie vaak gewoon op vuilnisbulten gestort.Later werd het verboden chemisch afval te storten,maar men verpakte het afval dan bijvoorbeeld in ijzeren vaten waarpop de naam van een ongevaarlijke stof stond.In de loop van de jaren roestten de ijzeren vaten door.Uiteindelijk kwam het chemisch afval in de bodem en in het grondwater terecht.Ook het langdurig opslaan van chemische afval heeft geleid tot bodemvervuiling.
Een ander voorbeeld van bodemvervuiling is het verkeer.Tot zo?n 5jaar geleden werd aan alle benzine lood toegevoegd.Het lood was nodig om bepaalde motoronderdelen te smeren,zodat de motor soepel liep.Via de uitlaatgassen kwam het lood in de wegbermen terecht.
Per jaar werd de bodem zo met meer dan 1miljoen kg loodverbindingen vervuild.Tegenwoordig komt er minder lood in de bodem doordat de meeste auto?s op loodvrije benzine rijden.Sinds een aantal jaren hebben nieuwe auto?s een katalysator,die kan alleen worden toegepast bij het gebruik van loodvrije benzine.Desondanks bevindt zich in de bodem langs autowegen vrij veel lood.
Afval en afvalinzameling
In Nederland wordt jaarlijks zo?n 9miljard kg huishoudelijk afval geproduceerd.Dit bestaat uit huisvuil en grofvuil.De industrie?n produceren daarnaast nog zo?n 16miljard kg afval per jaar.Dat zijn vooral autowrakken,oude autobanden,landbouwafval en dergelijke.Al dat afval moet worden ingezameld en verwerkt.Tegenwoordig wordt in vrijwel alle gemeenten van Nederland het huisvuil gescheiden ingezameld.
Daarvoor hebben mensen thuis aparte containers.Voor groente en fruit,papier en karton en overig afval.In sommige gemeente moet ook voor het restafval een vuilniszak worden gebruikt.
In veel gemeente staan aparte bakken voor bijvoorbeeld glas,papier,blik en textiel.
Ook wordt er in veel gemeente het klein chemisch afval apart verzameld.En in gemeentes staan een depot waar het kca kan worden ingeleverd.In sommige gemeentes wordt het opgehaald met een chemocar.De mensen hebben dan thuis een milieubox waarin ze dit afval kunnen bewaren.
Verder kun je klein chemisch afval inleveren bij bedrijven waar je de producten hebt gekocht.
Door gescheiden inzameling van afval kunnen veel afvalproducten op een milieuvriendelijke manier worden verwerkt.
Methoden van afvalverwerking
Er zijn 4methoden van afvalverwerking :recycling,composteren,storten en verbranden.
Bij recycling worden afvalproducten gebruikt als grondstoffen voor nieuwe producten.Van oud glas wordt nieuw glas gemaakt.Door recycling hoeven er minder grondstoffen aan de natuur te worden onttrokken.
Doordat gft-afval biologisch afbreekbaar is kan het worden gecomposteerd.De NV VAM verwerkt het gft-afval van een groot aantal Nederlandse gemeenten.Het afval wordt op grote hopen gegooid en reducenten breken het gft-afval af.De VAM stopt het composteren voordat de reducenten het afval volledig hebben afgebroken.De overgebleven resten worden gedroogd en erna gezeefd om er steentjes,stukjes plastic en dergelijke eruit te halen.Nu wordt het afval compost genoemd.Compost wordt gebruikt om de bodem te verbeteren.
Er zijn ook gemeenten die zelf zorgen voor het composteren van het gft-afval.Vaak kun je daar de compost gratis afhalen.
Een belangrijk deel van het afval wordt gestort op vuilnisbelten.Storten is goedkoopste en gemakkelijkste manier van afvalverwerking.Storten heeft ook nadelen.
Chemisch afval mag nu niet meer worden gestort op vuilnisbelten.Industrieel afval wordt hierop gecontroleerd.Huisvuil wordt niet gecontroleerd,klein chemisch afval kan dus gewoon in het huisvuil zitten.
Door het aanleggen van vuilnisbelten ontstaat er een kunstmatige heuvel.Vuilnisbelten kunnen daardoor het landschap verstoren.Verder heeft het storten van afval verspilling van grondstoffen tot gevolg.
De 4de methode van afvalverwerking is verbranden in grote verbrandingsovens.Verbranding neemt weinig ruimte in beslag.Maar bij het verbranden komt er energie vrij.Een groot deel van deze energie is nodig om het verbrandingsproces in stand te houden.De rest van de energie gaat als warmte de lucht in.Bij sommige verbrandingsovens wordt de energie gebruikt,bijvoorbeeld voor het opwekken van elektriciteit of het verwarmen van huizen of kassen.Bij het verbranden treedt luchtvervuiling op,onder andere door het vrijkomen van stikstofoxiden en kankerverwerkende stoffen.Moderne afvalverbrandingsinstallaties hebben filters waarmee vrijwel alle schadelijke gassen uit de rook worden gehaald.In de ovens blijven verbrandingsresten(slakken) achter die giftig zijn.Deze moeten worden opgeslagen.Net als bij storten heeft verbranding verspilling van grondstoffen tot gevolg.
Een deel van het klein chemisch afval wordt verbrand in speciale verbrandingsovens.Een ander deel is nog niet verwerkbaar.Ook een deel van het industrieel afval is nog niet verwerkbaar.Dit afval wordt opgeslagen in loodsen.Er zijn plannen om radioactief afval op te slaan in afgegraven zoutlagen in de bodem.
Milieubeleid en milieubeheer
Steeds meer mensen zijn zich ervan bewust dat er iets aan het milieu gedaan moet worden om het leefbaar te houden,ook voor generaties die naar ons komen.Mensen moeten gezond kunnen leven.Met alles wat we doen moet er rekening gehouden worden met het milieu.We noemen deze omgang met het milieu duurzame ontwikkeling.
Hierbij zullen steeds meer keuzes gemaakt moeten worden,door de overheid,door de bedrijven en ieder persoonlijk.
Milieubeleid
De overheid heeft een aantal maatregelen genomen om de uitstoot van koolstofdioxide,zwaveldioxide,stikstofdioxiden en andere afvalgassen te beperken.De belangrijkste maatregel is het beperken van het energiegebruik.De industrie en elektriciteitcentrales moeten zuiniger omgaan met energie.Verder stimuleert de overheid de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie .Deze bronnen zijn veiliger voor het milieu en raken nooit op.We spreken dan van duurzame energiebronnen.
De landen van de Verenigde naties hebben samen met de Japanse stad Kyoto afgesproken dat ze in 2012 de uitstoot van koolstofdioxide met 5% verminderen wereldwijd.De Verenigde Staten zijn op deze uitspraak teruggekomen.
Zwaveldioxide is vooral afkomstig van olieraffinaderijen en elektriciteitcentrales.Bij veel bedrijven zijn installaties gebouwd waarmee de rookgassen worden gezuiverd,daardoor is de uitstoot van zwaveldioxide verminderd.Een nadeel is dat bij deze rookgasreiniging giftig restmateriaal overblijft dat moet worden gestort.Er worden onderzoeken gedaan om andere en betere methodes van rookgasreiniging te ontwikkelen.
Het grootste deel van stikstofoxiden en koolstofdioxide is afkomstig van het verkeer.De overheid wil het gebruik van de auto terugdringen en het openbaar vervoer bevorderen.En nieuwe auto?s moeten voorzien zijn van een katalysator.Dankzij een katalysator worden de uitlaatgassen van een auto gereinigd.En ze ontwikkeld de auto-industrie auto?s die steeds zuiniger gaan rijden en minder koolstofdioxide uitstoten.
Landbouwbeleid
Landbouwbeleid zorgt ervoor dat er minder materialen in het milieu terechtkomt en dat de uitstoot van ammoniak en methaan wordt verminderd.
Op boerenbedrijven worden de hoeveelheden mineralen die het bedrijf binnen komen en verlaten genoteerd.Dit wordt mineralenboekhouding genoemd.Aan het eind van het jaar moet de mineralen balans worden opgemaakt.De afvoer van mineralen moet worden afgetrokken van de aanvoer van mineralen.Het overschot heet het mineralenverlies.Dat is de hoeveelheid mineralen die in het milieu terechtkomen.
De overheid heeft vastgesteld welke hoeveelheden mineralen in het milieu mogen terechtkomen.Een bedrijf dat een groter mineralenverlies heeft moet een boete betalen.
Er zijn een aantal maatregelen om de uitstoot van ammoniak en methaan te verminderen.Bedrijven zijn verplicht de mestopslag af te dekken.Bij het uitrijden van mest op het land moeten technieken worden gebruikt die de uitstoot van ammoniak zoveel mogelijk beperken.Vloeibare mest wordt in de grond gespoten dat heet mestinjectie.Verder is het uitrijden van mest in bepaalde periode verboden.De overheid stimuleert ook de bouw van de stallen om uitstoot te verkomen.In deze stallen wordt de vaste mest en drijfmest enkele keren per dag automatisch afgevoerd naar een afgesloten ruimte.
Een andere maatregel is de oprichting van mestbanken.Veehouders kunnen zo hun mestoverschot kwijt,maar ze moeten er wel voor betalen.De mest die wordt ingeleverd worden naar gebieden gebracht waar een mesttekort is.De mest kan ook worden verwerkt tot mestkorrels,en er kan uit de mest biogas worden gehaald.
Volgens de overheid kan alleen een sterke vermindering van het aantal landbouwhuisdieren het mestprobleem oplossen.
Landbouworganisaties verzetten zicht tegen deze sanering omdat dit leidt tot bedrijfssluiting voor vele boerenbedrijven.
Milieubeheer
Er zijn allerlei organisaties die zich bezighouden met het milieubeleid,De oudste organisatie is de Vereniging Natuurmonumenten. Natuurmonumenten heeft met steun van de overheid zo?n 70 000hectare natuurgebied in beheer.Maar de overheid beheert ook natuurgebieden een voorbeeld daarvan is het nationaal park de Hoge Veluwe.
In Nederland komt 26% van het energiegebruik voor rekening van woningen en huishoudens.
Leren en werken
Voorbeelden van beroepen die met mens en milieu te maken hebben zijn : boswachter,milieubeheerder en milieu-inspecteur.