Samenvatting: Hoofdstuk 1 Havo 5 blok 1
Liselotte van der Zee
De oefenvragen tot en met 1940
1) Statistisch begint de twintigste eeuw in 1900. Memo laat de twintigste eeuw beginnen rond 1880/1890.
a. Geef twee argumenten die verklaren waarom de twintigste eeuw in 1880 begint.
- de opkomst van de ?ismen.
- de opkomst moderne industrie, technische vooruitgang en vooruitgang in de wetenschap.
b. Zou je de twintigste eeuw ook later dan 1900 kunnen beginnen? Noem twee jaartallen of periodes en leg je antwoord uit.
- 1945 Na de tweede wereldoorlog. (internationale organisaties komen, als de VN)
- 1918 Na de eerste wereldoorlog. (dan ontstaan er staten bijv. Polen)
2) Ideologie: communisme fascisme
Bezit van productiemiddelen Alles was in de handen van Het is niet in de handen van
de staat.Iedereen is gelijk en de staat. Iedereen kan het
en heeft evenveel bezit. Bezitten. (fabrieken - Arbeiders hebben arbeider)
de macht.
Leiding van de staat Geen staten, maar 1 wereld 1 leider, de leider heeft
altijd gelijk.
Nationalisme nee ja
Etnische groepen Iedereen is gelijk Het arische ras, het
Minderwaardigenras
Verderfelijke ras
Positie van de vrouw iedereen is gelijk De vrouw moet voor het
gezin zorgen.
3) Noem drie dieperliggende oorzaken voor het ontstaan van WO1 en de directe aanleiding.
- nationalisme leidde tot spanningen en conflicten
- militarisme leidde tot spanningen en conflicten
- De bondgenootschappen vergroten de kans op conflicten (de Triple Entente en de Triple Alliant)
Directe aanleiding:De moord op Franz Ferdinand op 28 juni 1914 te Sarajevo.
4) Noem twee gevolgen van de WO1.
- Duitsland werd een natie met geen betekenis
- Oostenrijk en Hongarije werden gescheiden
5) Welk jaar was het keerpunt van de WO1 en waarom?
1917: onbeperkte duikbotenoorlog van Duitsland. VS verklaarde de oorlog aan Duitsland.
6) Hoe keken de Duitsers tegen de Vrede van Versailles aan? Leg uit met behulp van twee bepalingen van de Vrede van Versailles.
Het was een vernedering. Duitsland werd as de enige schuldige aangewezen.
- enorme schuldvergoeding
- ze mochten geen koloni?n meer hebben
- ze konden ook niet beginnen met het wederopbouwen van Duitsland, want voor bijv. werkgelegenheid, ze mochten geen leger.
7) Noem een aantal oorzaken die hebben geleidt tot de val van de tsaar.
- ontevredenheid bij de bevolking
- februari revolutie
- slechte resultaten 1e WO.
8) Is Hitler op legale wijze aan de macht gekomen? Leg uit.
Ja, hij heeft gewonnen met de verkiezingen.
9) Leg uit waarom de Vrede van Versailles en de economische crisis als oorzaken voor het succes van het fascisme kunnen worden gezien.
Duitsland werd benadeel Republiek van Weimar heeft geen goeie veranderingen gecraht. Hoe kan de economie verbeterd worden als je een enorme schadevergoeding moet betalen, geen koloni?n en geen leger.
10) Wat is het grote verschil tussen fascisme in Itali? en het fascisme in Duitsland?
Het fascisme in Duitsland heeft de rassenleer en de Lebensraum.
Oefenvragen vanaf 1940
1) Waarom kan 1943 als het keerpunt van WO2 worden gezien?
- de Geallieerden landen op Sicili?.
- De val van Stalingrad ( voor het eerst een Duits leger verslagen)
2) Hoe zagen de politieke verhoudingen in Europa er na 1945 uit?
Er was een blokvorming tussen oost en west.
Oost: Sovjet-Unie + Oost-Europa = communistisch
West: West-Europa + VS = Democratie
3) Wat betekent de Koude Oorlog? Kan je twee crisissituaties noemen uit de Koude Oorlog en geef van ??n een korte beschrijving.
Een oorlog dat bijna tot een militaire conflict komt. Bijv. Cubacrisis en Noord-Korea
4)
a. Welk regeringsleider kan verantwoordelijk worden gehouden voor het uiteenvallen van het Oostblok in Europa.
Gorbatsjov.
b. Ging het na de val van het communisme in 1989 beter met Oost-Europa? Beargumenteer je antwoord?
Nee, veel criminaliteit, slecht draaiende economie. Bijv. maffia. Ja, vrijheid, democratie en einde van Sovjetoverheersing.
5) De Vietnam-oorlog was een regionale oorlog waar in het klein de Koude Oorlog werd uitgevochten. Leg deze bewering uit.
Noord-Vietnam communistisch. Tegen Zuid-Vietnam en VS. De strijd werd verdergevoerd oost-west. ( uitgevochten)
6) Welke gevolgen heeft de Vietnam-oorlog gehad voor de VS? Noem er minimaal twee.
- De oorlog had het leven gekost van 57.000 Amerikanen
- Het imago van Amerika als idealistische , naar vrede strevende natie was bovendien zwaar geschonden
- 1965 protest bevolking.
Aantekeningen Liselotte van der Zee
Hoofdstuk 1. Het begin van een nieuwe eeuw.
Het boek memo laat de 20e eeuw beginnen rond 1880. argumenten daarvoor:
- Opkomst moderne industrie, technische vooruitgang in de wetenschap leidde tot zowel optimisme als pessimisme. Deze mengeling van gevoelens heet: Fin de si?cle.
- Opkomst van de ?ismen: liberalisme, socialisme, communisme, nationalisme, imperialisme.
Liberalisme: vrijheid van de individu in geestelijk, economisch en politiek opzicht.
- overheid bemoeit zich er weinig mee
- voorstander vrijemarkteconomie
- gelijke rechten voor elk individu
- voorstander parlementaire democratie
Communisme: Karl Marx + Friedrich Engels, grondleggers va het communisme. 1848 boek Communistisch Manifest.
- iedereen is gelijk
- geen werkloosheid
- geen armoede
- geen misdaad
- geen oorlog
- geen staten, maar 1 wereld
- Internationale ideologie (wilde revolutie)
- Geen godsdienst
Socialisme: ( wilde geen revolutie)
- voor de arbeiders opkomen
- Revolutie was niet nodig om op te komen voorde arbeider. Via de parlementaire democratie konden de arbeiders gesteund worden.
- Streden voor algemeen kiesrecht
Ontstaan van de 1e wereldoorlog
Directe aanleiding: moord op Franz Ferdinand op 28 juni 1914 te Sarajevo.
Oorzaken: nationalisme leidde tot spanningen en conflicten
Militarisme leidde tot spanningen en conflicten
Imperialisme leidde tot spanningen en conflicten
De bondgenootschappen vergroten de kans op conflicten ( de Triple Entente en de Triple Alliant.)
Vergissingen van politieke leiders over de bondgenootschappen en de oorlog.
1e wereldoorlog
- loopgravenoorlog: tot aan 1917 geen vooruitgang
- keerpunt 1917: Onbeperkte duikbotenoorlog van Duitsland. De VS verklaarde Duitsland de oorlog.
- Russische revolutie onder leiding van Lenin. Rusland trekt zich terug uit de oorlog.
- vrede van Versailles 28 juni 1919
Hoofdstuk 2 Vrede, hoop en een nieuwe dreiging.
Politieke situatie na 1919:
Het Duitse rijk:
- zware maatregelen maakte van Duitsland een tweederangsnatie (vrede van Versailles)
- werd een Republiek: Republiek van Weimar.
- speelt geen internationale rol meer
Oostenrijk ? Hongarije
- Oostenrijk en Hongarije werden gescheiden
- Tsjecho-Slowakije en Joegoslavi? ontstaan. En Polen word opnieuw opgericht.
Turkse rijk:
- moest delen aan Griekenland afstaan
- verloor gebied in het Midden-Oosten
- speelt geen internationale rol meer.
VS, wereldmacht: (houdt zich op de achtergrond) bemoeit zich niet met de wereldpolitiek GB/FR zijn de overwinnaars. Twee wereldmachten zonder concurrentie.
Buitenlandse politiek van het isolationisme Boaring Twenties:
- Opkomst consumptiemaatschappij (allen in de steden en bij een klein deel v/d bevolking); geld te besteden aan auto, kleding, radio, fiets etc.
- angst voor het communisme
- vrouwenemancipatie 1919 vrouwenkiesrecht
Binnenlands beleid:
1920 t/m 1933 Drooglegging
1929 Beurscrisis te Wallstreet
weinig overheidsbemoeienis
1932 Roosevelt, overheid heeft verantwoordelijkheid.
New Deal bijv. Aantal sociale wetten.
Rusland voor 1917
- Tsaar Nicolas 2e aan de macht
- Russische revolutie 1917
- Februarirevolutie: tsaar werd afgezet door liberale leden van de Doema
- Oktoberrevolutie: Lenin begint communistische revolutie ( hij wou Rusland uit de
oorlog halen, hij kreeg geld van de Duitsers)
- 1917-1921 Burgeroorlog tussen de roden en de witten. (roden = communisten, witten = iedereen die eigenlijk tegen de communisten waren)
- Lenin ging dood in 1924. opvolgingscrisis. Lenin had opgeschreven dan Stalin niet de macht mocht hebben, dat opschrift werd verborgen.
Regeerperiode Stalin 1924-1953
- machtige alleenheerser die zijn vijanden uit de weg ruimde. Terreur
- de SU ontwikkelde zich tot een totalitaire staat
- 5-jarenplan, het land in een versneld tempo te industrialiseren nadruk op zware industrie.,
- wilde de SU eert uitbouwen tot een economisch en militaristisch grootmacht.
- Collectivisatie van de landbouw
Opkomst fascisme in Duitsland
Oorzaken van succes:
- Hitler, man met charisma
- Propaganda
- Angst voor het communisme
- Terreur
Omstandigheden:
- vrede van Versailles
- Economische crisis 1929
Opkomst van Hitler
1923 staatsgreep mislukt
1924-1927 = NSDAP ? Nationale Socialistische Duitse Arbeidspartij groeit.
1929-1932 = NSDAP 1 van de grootste partijen in Duitsland.
1933 Marinus van de Lubbe steekt Rijksdag in brandt. Hitler voert wetten in.
Vanaf 1933 werd Duitsland een totalitaire staat
Hoofdstuk 3 Van grote Alliantie naar Koude Oorlog
1) Wanneer begon de WO2?
1 september 1939 met de inval van Polen
2) Wanneer begon voor Nederland de WO2?
10 mei 1940 (operatie Fall Gerb)
3) Wanneer viel Hitler de Sovjet-Unie aan?
22 juni 1941 operatie Barberossa
4) Wanneer en waardoor raakte de VS betrokken bij de WO2?
7 december 1941 met de Japanse aanval op Pearl Harbor.
5) Welk jaar was het keerpunt in de WO2 en waarom?
1943:Geallieerden landen op Sicili?
de val van Stalingrad
6) Wanneer gaf Duitsland zich onvoorwaardelijk over?
7 mei 1945
7) Wanneer werd Nederland bevrijd?
5 mei 1945
8) Wanneer was de WO2 ten einde?
2 september 1945
Blokvorming WO2
West: Oost
West-Europa + VS Sovjet-Unie + Oost-Europa
Democratisch communistisch
NAVO 1949 Warschaupact
Duitsland
BRD DDR
Bouw Berlijnse muur 1961
Vijandige houding tussen oost en west
- 1950 Korea oorlog: Noord-Korea viel met steun van de SU, Zuid-Korea aan.
- 1962 Cuba crisis
West-Europa na 1945
- gebombardeerd
- geen infrastructuur meer
- volksverhuizing
Nederland was ??n van de zwaarst getroffen landen. 10% stond onder water, de helft van de fabrieken en treinen was weg. Europa kreeg hulp van Amerika d.m.v. het Marshallplan. Goederen, diensten en geld werd gegeven en geleend. Geen enkel Oost Europees land mocht het Marshallplan aannemen van de SU. Na de jaren 50 kwam er een Europese samenwerking (eerst alleen economisch het breidde steeds uit).
1951 EGKS
1957 EEG
1965 EG
1992 EU
Hoofdstuk 4 van flowerpower tot Perestrojka
Einde koude oorlog 1989
1985 Gorbatsjov, secretaris-generaal van de SU
Glasnost: openheid, meer persvrijheid, meer vrijheid van meningsuiting = redelijk geslaagd
Perestrojka: Economische hervormingen = gefaald
Gorbatsjov voerde een zeer geslaagde buitenlandse politiek.
- ontwapening
- toenadering tot het westen
De SU gaat zich niet meer bemoeien met het binnenlandse probleem in Oost-Europa
19-11-1989 val Berlijnse muur
De oefenvragen tot en met 1940
1) Statistisch begint de twintigste eeuw in 1900. Memo laat de twintigste eeuw beginnen rond 1880/1890.
a. Geef twee argumenten die verklaren waarom de twintigste eeuw in 1880 begint.
- de opkomst van de ?ismen.
- de opkomst moderne industrie, technische vooruitgang en vooruitgang in de wetenschap.
b. Zou je de twintigste eeuw ook later dan 1900 kunnen beginnen? Noem twee jaartallen of periodes en leg je antwoord uit.
- 1945 Na de tweede wereldoorlog. (internationale organisaties komen, als de VN)
- 1918 Na de eerste wereldoorlog. (dan ontstaan er staten bijv. Polen)
2) Ideologie: communisme fascisme
Bezit van productiemiddelen Alles was in de handen van Het is niet in de handen van
de staat.Iedereen is gelijk en de staat. Iedereen kan het
en heeft evenveel bezit. Bezitten. (fabrieken - Arbeiders hebben arbeider)
de macht.
Leiding van de staat Geen staten, maar 1 wereld 1 leider, de leider heeft
altijd gelijk.
Nationalisme nee ja
Etnische groepen Iedereen is gelijk Het arische ras, het
Minderwaardigenras
Verderfelijke ras
Positie van de vrouw iedereen is gelijk De vrouw moet voor het
gezin zorgen.
3) Noem drie dieperliggende oorzaken voor het ontstaan van WO1 en de directe aanleiding.
- nationalisme leidde tot spanningen en conflicten
- militarisme leidde tot spanningen en conflicten
- De bondgenootschappen vergroten de kans op conflicten (de Triple Entente en de Triple Alliant)
Directe aanleiding:De moord op Franz Ferdinand op 28 juni 1914 te Sarajevo.
4) Noem twee gevolgen van de WO1.
- Duitsland werd een natie met geen betekenis
- Oostenrijk en Hongarije werden gescheiden
5) Welk jaar was het keerpunt van de WO1 en waarom?
1917: onbeperkte duikbotenoorlog van Duitsland. VS verklaarde de oorlog aan Duitsland.
6) Hoe keken de Duitsers tegen de Vrede van Versailles aan? Leg uit met behulp van twee bepalingen van de Vrede van Versailles.
Het was een vernedering. Duitsland werd as de enige schuldige aangewezen.
- enorme schuldvergoeding
- ze mochten geen koloni?n meer hebben
- ze konden ook niet beginnen met het wederopbouwen van Duitsland, want voor bijv. werkgelegenheid, ze mochten geen leger.
7) Noem een aantal oorzaken die hebben geleidt tot de val van de tsaar.
- ontevredenheid bij de bevolking
- februari revolutie
- slechte resultaten 1e WO.
8) Is Hitler op legale wijze aan de macht gekomen? Leg uit.
Ja, hij heeft gewonnen met de verkiezingen.
9) Leg uit waarom de Vrede van Versailles en de economische crisis als oorzaken voor het succes van het fascisme kunnen worden gezien.
Duitsland werd benadeel Republiek van Weimar heeft geen goeie veranderingen gecraht. Hoe kan de economie verbeterd worden als je een enorme schadevergoeding moet betalen, geen koloni?n en geen leger.
10) Wat is het grote verschil tussen fascisme in Itali? en het fascisme in Duitsland?
Het fascisme in Duitsland heeft de rassenleer en de Lebensraum.
Oefenvragen vanaf 1940
1) Waarom kan 1943 als het keerpunt van WO2 worden gezien?
- de Geallieerden landen op Sicili?.
- De val van Stalingrad ( voor het eerst een Duits leger verslagen)
2) Hoe zagen de politieke verhoudingen in Europa er na 1945 uit?
Er was een blokvorming tussen oost en west.
Oost: Sovjet-Unie + Oost-Europa = communistisch
West: West-Europa + VS = Democratie
3) Wat betekent de Koude Oorlog? Kan je twee crisissituaties noemen uit de Koude Oorlog en geef van ??n een korte beschrijving.
Een oorlog dat bijna tot een militaire conflict komt. Bijv. Cubacrisis en Noord-Korea
4)
a. Welk regeringsleider kan verantwoordelijk worden gehouden voor het uiteenvallen van het Oostblok in Europa.
Gorbatsjov.
b. Ging het na de val van het communisme in 1989 beter met Oost-Europa? Beargumenteer je antwoord?
Nee, veel criminaliteit, slecht draaiende economie. Bijv. maffia. Ja, vrijheid, democratie en einde van Sovjetoverheersing.
5) De Vietnam-oorlog was een regionale oorlog waar in het klein de Koude Oorlog werd uitgevochten. Leg deze bewering uit.
Noord-Vietnam communistisch. Tegen Zuid-Vietnam en VS. De strijd werd verdergevoerd oost-west. ( uitgevochten)
6) Welke gevolgen heeft de Vietnam-oorlog gehad voor de VS? Noem er minimaal twee.
- De oorlog had het leven gekost van 57.000 Amerikanen
- Het imago van Amerika als idealistische , naar vrede strevende natie was bovendien zwaar geschonden
- 1965 protest bevolking.
Aantekeningen Liselotte van der Zee
Hoofdstuk 1. Het begin van een nieuwe eeuw.
Het boek memo laat de 20e eeuw beginnen rond 1880. argumenten daarvoor:
- Opkomst moderne industrie, technische vooruitgang in de wetenschap leidde tot zowel optimisme als pessimisme. Deze mengeling van gevoelens heet: Fin de si?cle.
- Opkomst van de ?ismen: liberalisme, socialisme, communisme, nationalisme, imperialisme.
Liberalisme: vrijheid van de individu in geestelijk, economisch en politiek opzicht.
- overheid bemoeit zich er weinig mee
- voorstander vrijemarkteconomie
- gelijke rechten voor elk individu
- voorstander parlementaire democratie
Communisme: Karl Marx + Friedrich Engels, grondleggers va het communisme. 1848 boek Communistisch Manifest.
- iedereen is gelijk
- geen werkloosheid
- geen armoede
- geen misdaad
- geen oorlog
- geen staten, maar 1 wereld
- Internationale ideologie (wilde revolutie)
- Geen godsdienst
Socialisme: ( wilde geen revolutie)
- voor de arbeiders opkomen
- Revolutie was niet nodig om op te komen voorde arbeider. Via de parlementaire democratie konden de arbeiders gesteund worden.
- Streden voor algemeen kiesrecht
Ontstaan van de 1e wereldoorlog
Directe aanleiding: moord op Franz Ferdinand op 28 juni 1914 te Sarajevo.
Oorzaken: nationalisme leidde tot spanningen en conflicten
Militarisme leidde tot spanningen en conflicten
Imperialisme leidde tot spanningen en conflicten
De bondgenootschappen vergroten de kans op conflicten ( de Triple Entente en de Triple Alliant.)
Vergissingen van politieke leiders over de bondgenootschappen en de oorlog.
1e wereldoorlog
- loopgravenoorlog: tot aan 1917 geen vooruitgang
- keerpunt 1917: Onbeperkte duikbotenoorlog van Duitsland. De VS verklaarde Duitsland de oorlog.
- Russische revolutie onder leiding van Lenin. Rusland trekt zich terug uit de oorlog.
- vrede van Versailles 28 juni 1919
Hoofdstuk 2 Vrede, hoop en een nieuwe dreiging.
Politieke situatie na 1919:
Het Duitse rijk:
- zware maatregelen maakte van Duitsland een tweederangsnatie (vrede van Versailles)
- werd een Republiek: Republiek van Weimar.
- speelt geen internationale rol meer
Oostenrijk ? Hongarije
- Oostenrijk en Hongarije werden gescheiden
- Tsjecho-Slowakije en Joegoslavi? ontstaan. En Polen word opnieuw opgericht.
Turkse rijk:
- moest delen aan Griekenland afstaan
- verloor gebied in het Midden-Oosten
- speelt geen internationale rol meer.
VS, wereldmacht: (houdt zich op de achtergrond) bemoeit zich niet met de wereldpolitiek GB/FR zijn de overwinnaars. Twee wereldmachten zonder concurrentie.
Buitenlandse politiek van het isolationisme Boaring Twenties:
- Opkomst consumptiemaatschappij (allen in de steden en bij een klein deel v/d bevolking); geld te besteden aan auto, kleding, radio, fiets etc.
- angst voor het communisme
- vrouwenemancipatie 1919 vrouwenkiesrecht
Binnenlands beleid:
1920 t/m 1933 Drooglegging
1929 Beurscrisis te Wallstreet
weinig overheidsbemoeienis
1932 Roosevelt, overheid heeft verantwoordelijkheid.
New Deal bijv. Aantal sociale wetten.
Rusland voor 1917
- Tsaar Nicolas 2e aan de macht
- Russische revolutie 1917
- Februarirevolutie: tsaar werd afgezet door liberale leden van de Doema
- Oktoberrevolutie: Lenin begint communistische revolutie ( hij wou Rusland uit de
oorlog halen, hij kreeg geld van de Duitsers)
- 1917-1921 Burgeroorlog tussen de roden en de witten. (roden = communisten, witten = iedereen die eigenlijk tegen de communisten waren)
- Lenin ging dood in 1924. opvolgingscrisis. Lenin had opgeschreven dan Stalin niet de macht mocht hebben, dat opschrift werd verborgen.
Regeerperiode Stalin 1924-1953
- machtige alleenheerser die zijn vijanden uit de weg ruimde. Terreur
- de SU ontwikkelde zich tot een totalitaire staat
- 5-jarenplan, het land in een versneld tempo te industrialiseren nadruk op zware industrie.,
- wilde de SU eert uitbouwen tot een economisch en militaristisch grootmacht.
- Collectivisatie van de landbouw
Opkomst fascisme in Duitsland
Oorzaken van succes:
- Hitler, man met charisma
- Propaganda
- Angst voor het communisme
- Terreur
Omstandigheden:
- vrede van Versailles
- Economische crisis 1929
Opkomst van Hitler
1923 staatsgreep mislukt
1924-1927 = NSDAP ? Nationale Socialistische Duitse Arbeidspartij groeit.
1929-1932 = NSDAP 1 van de grootste partijen in Duitsland.
1933 Marinus van de Lubbe steekt Rijksdag in brandt. Hitler voert wetten in.
Vanaf 1933 werd Duitsland een totalitaire staat
Hoofdstuk 3 Van grote Alliantie naar Koude Oorlog
1) Wanneer begon de WO2?
1 september 1939 met de inval van Polen
2) Wanneer begon voor Nederland de WO2?
10 mei 1940 (operatie Fall Gerb)
3) Wanneer viel Hitler de Sovjet-Unie aan?
22 juni 1941 operatie Barberossa
4) Wanneer en waardoor raakte de VS betrokken bij de WO2?
7 december 1941 met de Japanse aanval op Pearl Harbor.
5) Welk jaar was het keerpunt in de WO2 en waarom?
1943:Geallieerden landen op Sicili?
de val van Stalingrad
6) Wanneer gaf Duitsland zich onvoorwaardelijk over?
7 mei 1945
7) Wanneer werd Nederland bevrijd?
5 mei 1945
8) Wanneer was de WO2 ten einde?
2 september 1945
Blokvorming WO2
West: Oost
West-Europa + VS Sovjet-Unie + Oost-Europa
Democratisch communistisch
NAVO 1949 Warschaupact
Duitsland
BRD DDR
Bouw Berlijnse muur 1961
Vijandige houding tussen oost en west
- 1950 Korea oorlog: Noord-Korea viel met steun van de SU, Zuid-Korea aan.
- 1962 Cuba crisis
West-Europa na 1945
- gebombardeerd
- geen infrastructuur meer
- volksverhuizing
Nederland was ??n van de zwaarst getroffen landen. 10% stond onder water, de helft van de fabrieken en treinen was weg. Europa kreeg hulp van Amerika d.m.v. het Marshallplan. Goederen, diensten en geld werd gegeven en geleend. Geen enkel Oost Europees land mocht het Marshallplan aannemen van de SU. Na de jaren 50 kwam er een Europese samenwerking (eerst alleen economisch het breidde steeds uit).
1951 EGKS
1957 EEG
1965 EG
1992 EU
Hoofdstuk 4 van flowerpower tot Perestrojka
Einde koude oorlog 1989
1985 Gorbatsjov, secretaris-generaal van de SU
Glasnost: openheid, meer persvrijheid, meer vrijheid van meningsuiting = redelijk geslaagd
Perestrojka: Economische hervormingen = gefaald
Gorbatsjov voerde een zeer geslaagde buitenlandse politiek.
- ontwapening
- toenadering tot het westen
De SU gaat zich niet meer bemoeien met het binnenlandse probleem in Oost-Europa
19-11-1989 val Berlijnse muur