Biografie: Salvador Dali
Salvador Dali
Inleiding.
Gek, briljant, shockerend, maar boven alles Catalaan in hart en nieren. Voor Dali was Cataloni? het middelpunt van het universum. Geboren in 1904, toen de Spaanse streek een enorme bloeiperiode doormaakte, ontbrak het hem aan niks. Zijn vader was een respectabele notaris en de familie leidde een rijk leven in het dorp Figueras. Dali was trots Catalaan te zijn en leefde en schilderde daar ook naar. Vooral de rijke Catalaanse keuken is in bijna al zijn werk terug te vinden. "Ik weet wat ik eet, ik weet niet wat ik doe." Dali symbolisereerde het gevoel in zijn werk met zijn culinaire inborst.
Drie jaar voor zijn geboorte stierf zijn broer, eveneens Salvador genaamd, op zevenjarige leeftijd aan een hersenvliesontstekking. Zelf zegt Dali door deze gebeurtenis opgegroeid te zijn als een verwend kind.
In 1917 kreeg Salvador voor het eerst officieel les. Professor Juan Nunez nam hem op de Escuela Municipa de Grabado onder zijn hoede. Een jaar later exposeerde hij op 14-jarige leeftijd al een aantal werken in een theater in zijn geboorteplaats Figueras en het was niet meer dan logisch, ook al voelde zijn vader er weinig voor, dat hij naar de kunstacademie in Madrid zou gaan. Lang hield hij het daar niet uit. Dali vond het niveau van de professoren maar bedroefend. Na twee jaar werd hij van de academie afgetrapt, omdat hij had geprobeerd mede-studenten voor zich te winnen in zijn protest tegen de aanstelling van een middelmatige professor. De academie had hem trouwens toch weinig meer te bieden. Zijn werken uit die tijd spraken toen al tot de verbeelding en Salvador Dali gaat dan ook zijn eigen weg.
Een uitspraak van Dali.
Salvador Dali: "Het feit, dat ikzelf tijdens het schilderen mijn eigen beelden niet versta, betekent niet, dat die beelden geen betekenis zouden hebben; integendeel, hun betekenis is zo diep, verscheiden, samenhangend en onwillekeurig, dat ze zich aan een eenvoudige logische ontleding onttrekt. Om mijn beelden in de taal van het dagelijkse leven te kunnen beschrijven en verklaren, is het nodig, ze aan een bijzondere analyse te onderwerpen, en dat met de strengst objectieve, wetenschappelijke ernst, die mogelijk is. Alle verklaringen ontstaan aldus achteraf, aangezien het beeld als gegeven reeds bestaat."
Wie was Dali?
De weke uurwerken, zo wordt dit surrealistisch meesterwerk (zie plaatje onderaan de bladzijde) van Salvador Dali (1904-1989) ook wel eens genoemd. Dali maakte eerst deel uit van de Parijse surrealisten, maar begon midden jaren dertig aan zijn Amerikaanse carri?re. Zijn ster rees met elk extravagant optreden op wilde feestjes, vaak omringd door vrouwelijk schoon. De uitbundig besnorde Spanjaard maakte niet enkel schilderijen en beelden, maar ook films (hij heeft ooit voor Disney gewerkt, maar daar kwam niet veel van in huis), decors voor balletten en hij schreef gedichten, essays en boeken. De weke uurwerken werden zijn stokpaardje en hij zou ze ook afbeelden in zijn decorontwerpen.
Salvador Dali wordt in 1904 geboren in het Catalaanse Figueras. Als kind komt hij al heel gauw in contact met moderne schilderijen en in 1917 houdt hij zelf al een expositie bij de familie Dali thuis. In het begin van de jaren twintig gaat hij aan de academie van San Fernando waar hij Lorca en Bu?uel kennen, met wie hij later het script zal schrijven van Un Chien Andalou. Maar lang duurde zijn studie niet, want wegens het aanzetten van een studentenrebellie tegen zijn professoren wordt hij weggestuurd.
Zijn leven kent een ingrijpende ommekeer als in '29 zijn eeuwige muze en vrouw Gala ontmoet. Het surrealisme vond zijn inspiratie in de psychoanalyse van Sigmund Freud. Dali zei ook dat hij een fotograaf was van dromen. Zijn De weke uurwerken symbool voor het verlopen van de tijd, waarmee het geheugen langzaam verdwijnt richting de mysterieuze einder? Zeker is wel dat hij de bergen van zijn geliefde Cataloni? gebruikte als achtergrond.
Het surealisme.
Surrealisme, stroming in de literatuur en beeldende kunsten, ontstaan in de eerste jaren van de 20ste eeuw. De surrealisten begonnen op grondige en systematische wijze de nog onontgonnen gebieden van de menselijke geest te ontdekken: het onderbewuste, de droom, de hallucinatie en ongewone psychische toestanden moesten de bronnen worden voor een nieuwe creatieve verbeeldingskracht. In 1924 publiceerde Andr? Breton zijn eerste surrealistisch manifest, waarin hij het programma van de groep als volgt formuleerde: 'Ik geloof in de toekomstige oplossing van deze beide uiterlijk zo tegenstrijdig schijnende toestanden - droom en werkelijkheid - in een soort van absolute werkelijkheid: van surrealiteit'.
1. Letterkunde
In de letterkunde voerden Breton en Soupault het zogenaamde automatisme in, waardoor de dichter zijn ervaringswereld zo ongecontroleerd mogelijk weergeeft (Les champs magn?tiques, 1920; Breton en Soupault). Tot de surrealistische schrijversgroep behoorden voorts o.a. Aragon, Artaud, Crevel, ?luard, Leiris, P?ret en Pr?vert. Aan de eenheid van de groep kwam een einde toen Breton (de paus van het surrealisme) in 1925 een politiek - communistisch - engagement eiste, waaraan o.a. Soupault niet wilde voldoen. In 1927 werd Breton uit de beweging gestoten.
2. Beeldende kunst
In de beeldende kunst is het surrealisme niet weg te denken. Aan de eerste surrealistische tentoonstelling in Parijs (1925) namen deel Picasso, De Chirico, Klee, Max Ernst, Masson, Man Ray, Arp, Mir? en Pierre Roy. Een van de hoofdfiguren was Tanguy, iets later Salvador Dal? (die met Bu?uel de eerste surrealistische meesterwerken op filmgebied maakte). De oorlog deed de surrealistische beweging in Frankrijk uiteengaan, maar de invloed ervan is diepgaand geweest, met name in de Verenigde Staten; ook in het nieuwe realisme uit de jaren zestig is duidelijk de invloed van de surrealistische vorm- en idee?nwereld aanwijsbaar. Het surrealisme heeft in Belgi? twee van zijn grootste vertegenwoordigers gevonden: Andr? Delvaux
Gala Diakonoff.
"Haar lichaam zag er nog uit als dat van een kind. Haar schouderbladen en lendespieren bezaten een jongensachtige, onverwacht atletische spanning. Haar schoot was echter buitengewoon vrouwelijk en opvallend en vormde een oneindig tere verbinding tussen de eigenzinnige, energieke en trotse magerheid van haar romp en haar sierlijke zitvlak, dat tegen haar overdreven slanke taille afstak en daardoor nog veel begerenswaardig werd." Deze passage uit Secret Life schets de eerste ontmoeting met zijn vrouw Gala.
Verscheurd vrouwenlichaam
In 'Het duistere spel' (of rampzalige spel) schildert hij de angst en onzekere gevoelens, die de prille verliefdheid op Gala met zich meebracht, van zich af. Een andere these is dat Dali het schilderij heeft gemaakt om toenadering te zoeken tot Gala. Op het schilderij staan afbeeldingen van besmeurde onderbroeken en een in stukken verscheurde vrouwenlichaam dat zich overgeeft aan mannelijkheidsdromen. 'De grote masturbator' en 'De aanpassing der begeerte' zijn andere voorbeelden, waarin Dali's zijn liefdesgevoelens uit.
Later als de twee al langer bij elkaar zijn, schildert hij nog 'De onzichtbare pijp, fijn en medium.' Een schilderij waarop we Gala van achteren zien terwijl ze wegloopt en waarop een man een voorhoofd heeft in de vorm van een penis die rust op een op een soort kruk.
Inleiding.
Gek, briljant, shockerend, maar boven alles Catalaan in hart en nieren. Voor Dali was Cataloni? het middelpunt van het universum. Geboren in 1904, toen de Spaanse streek een enorme bloeiperiode doormaakte, ontbrak het hem aan niks. Zijn vader was een respectabele notaris en de familie leidde een rijk leven in het dorp Figueras. Dali was trots Catalaan te zijn en leefde en schilderde daar ook naar. Vooral de rijke Catalaanse keuken is in bijna al zijn werk terug te vinden. "Ik weet wat ik eet, ik weet niet wat ik doe." Dali symbolisereerde het gevoel in zijn werk met zijn culinaire inborst.
Drie jaar voor zijn geboorte stierf zijn broer, eveneens Salvador genaamd, op zevenjarige leeftijd aan een hersenvliesontstekking. Zelf zegt Dali door deze gebeurtenis opgegroeid te zijn als een verwend kind.
In 1917 kreeg Salvador voor het eerst officieel les. Professor Juan Nunez nam hem op de Escuela Municipa de Grabado onder zijn hoede. Een jaar later exposeerde hij op 14-jarige leeftijd al een aantal werken in een theater in zijn geboorteplaats Figueras en het was niet meer dan logisch, ook al voelde zijn vader er weinig voor, dat hij naar de kunstacademie in Madrid zou gaan. Lang hield hij het daar niet uit. Dali vond het niveau van de professoren maar bedroefend. Na twee jaar werd hij van de academie afgetrapt, omdat hij had geprobeerd mede-studenten voor zich te winnen in zijn protest tegen de aanstelling van een middelmatige professor. De academie had hem trouwens toch weinig meer te bieden. Zijn werken uit die tijd spraken toen al tot de verbeelding en Salvador Dali gaat dan ook zijn eigen weg.
Een uitspraak van Dali.
Salvador Dali: "Het feit, dat ikzelf tijdens het schilderen mijn eigen beelden niet versta, betekent niet, dat die beelden geen betekenis zouden hebben; integendeel, hun betekenis is zo diep, verscheiden, samenhangend en onwillekeurig, dat ze zich aan een eenvoudige logische ontleding onttrekt. Om mijn beelden in de taal van het dagelijkse leven te kunnen beschrijven en verklaren, is het nodig, ze aan een bijzondere analyse te onderwerpen, en dat met de strengst objectieve, wetenschappelijke ernst, die mogelijk is. Alle verklaringen ontstaan aldus achteraf, aangezien het beeld als gegeven reeds bestaat."
Wie was Dali?
De weke uurwerken, zo wordt dit surrealistisch meesterwerk (zie plaatje onderaan de bladzijde) van Salvador Dali (1904-1989) ook wel eens genoemd. Dali maakte eerst deel uit van de Parijse surrealisten, maar begon midden jaren dertig aan zijn Amerikaanse carri?re. Zijn ster rees met elk extravagant optreden op wilde feestjes, vaak omringd door vrouwelijk schoon. De uitbundig besnorde Spanjaard maakte niet enkel schilderijen en beelden, maar ook films (hij heeft ooit voor Disney gewerkt, maar daar kwam niet veel van in huis), decors voor balletten en hij schreef gedichten, essays en boeken. De weke uurwerken werden zijn stokpaardje en hij zou ze ook afbeelden in zijn decorontwerpen.
Salvador Dali wordt in 1904 geboren in het Catalaanse Figueras. Als kind komt hij al heel gauw in contact met moderne schilderijen en in 1917 houdt hij zelf al een expositie bij de familie Dali thuis. In het begin van de jaren twintig gaat hij aan de academie van San Fernando waar hij Lorca en Bu?uel kennen, met wie hij later het script zal schrijven van Un Chien Andalou. Maar lang duurde zijn studie niet, want wegens het aanzetten van een studentenrebellie tegen zijn professoren wordt hij weggestuurd.
Zijn leven kent een ingrijpende ommekeer als in '29 zijn eeuwige muze en vrouw Gala ontmoet. Het surrealisme vond zijn inspiratie in de psychoanalyse van Sigmund Freud. Dali zei ook dat hij een fotograaf was van dromen. Zijn De weke uurwerken symbool voor het verlopen van de tijd, waarmee het geheugen langzaam verdwijnt richting de mysterieuze einder? Zeker is wel dat hij de bergen van zijn geliefde Cataloni? gebruikte als achtergrond.
Het surealisme.
Surrealisme, stroming in de literatuur en beeldende kunsten, ontstaan in de eerste jaren van de 20ste eeuw. De surrealisten begonnen op grondige en systematische wijze de nog onontgonnen gebieden van de menselijke geest te ontdekken: het onderbewuste, de droom, de hallucinatie en ongewone psychische toestanden moesten de bronnen worden voor een nieuwe creatieve verbeeldingskracht. In 1924 publiceerde Andr? Breton zijn eerste surrealistisch manifest, waarin hij het programma van de groep als volgt formuleerde: 'Ik geloof in de toekomstige oplossing van deze beide uiterlijk zo tegenstrijdig schijnende toestanden - droom en werkelijkheid - in een soort van absolute werkelijkheid: van surrealiteit'.
1. Letterkunde
In de letterkunde voerden Breton en Soupault het zogenaamde automatisme in, waardoor de dichter zijn ervaringswereld zo ongecontroleerd mogelijk weergeeft (Les champs magn?tiques, 1920; Breton en Soupault). Tot de surrealistische schrijversgroep behoorden voorts o.a. Aragon, Artaud, Crevel, ?luard, Leiris, P?ret en Pr?vert. Aan de eenheid van de groep kwam een einde toen Breton (de paus van het surrealisme) in 1925 een politiek - communistisch - engagement eiste, waaraan o.a. Soupault niet wilde voldoen. In 1927 werd Breton uit de beweging gestoten.
2. Beeldende kunst
In de beeldende kunst is het surrealisme niet weg te denken. Aan de eerste surrealistische tentoonstelling in Parijs (1925) namen deel Picasso, De Chirico, Klee, Max Ernst, Masson, Man Ray, Arp, Mir? en Pierre Roy. Een van de hoofdfiguren was Tanguy, iets later Salvador Dal? (die met Bu?uel de eerste surrealistische meesterwerken op filmgebied maakte). De oorlog deed de surrealistische beweging in Frankrijk uiteengaan, maar de invloed ervan is diepgaand geweest, met name in de Verenigde Staten; ook in het nieuwe realisme uit de jaren zestig is duidelijk de invloed van de surrealistische vorm- en idee?nwereld aanwijsbaar. Het surrealisme heeft in Belgi? twee van zijn grootste vertegenwoordigers gevonden: Andr? Delvaux
Gala Diakonoff.
"Haar lichaam zag er nog uit als dat van een kind. Haar schouderbladen en lendespieren bezaten een jongensachtige, onverwacht atletische spanning. Haar schoot was echter buitengewoon vrouwelijk en opvallend en vormde een oneindig tere verbinding tussen de eigenzinnige, energieke en trotse magerheid van haar romp en haar sierlijke zitvlak, dat tegen haar overdreven slanke taille afstak en daardoor nog veel begerenswaardig werd." Deze passage uit Secret Life schets de eerste ontmoeting met zijn vrouw Gala.
Verscheurd vrouwenlichaam
In 'Het duistere spel' (of rampzalige spel) schildert hij de angst en onzekere gevoelens, die de prille verliefdheid op Gala met zich meebracht, van zich af. Een andere these is dat Dali het schilderij heeft gemaakt om toenadering te zoeken tot Gala. Op het schilderij staan afbeeldingen van besmeurde onderbroeken en een in stukken verscheurde vrouwenlichaam dat zich overgeeft aan mannelijkheidsdromen. 'De grote masturbator' en 'De aanpassing der begeerte' zijn andere voorbeelden, waarin Dali's zijn liefdesgevoelens uit.
Later als de twee al langer bij elkaar zijn, schildert hij nog 'De onzichtbare pijp, fijn en medium.' Een schilderij waarop we Gala van achteren zien terwijl ze wegloopt en waarop een man een voorhoofd heeft in de vorm van een penis die rust op een op een soort kruk.