Boekverslag: L’avare
L?avare - Moli?re (1668)
Analyse:
ACTE PREMIER
L'action se passe ? Paris, dans la maison d?Harpagon, un riche bourgeois veuf et p?re de deux enfants, Cl?ante et ?lise . Les deux enfants d?Harpagon craignent chacun pour leurs amours respectifs car l?avarice de leur p?re risque de mettre en p?ril leurs projets de mariage : " Donner est un mot pour qui il a tant d?aversion , dit de lui La Fl?che, le valet de Cl?ante, qu?il ne dit jamais : je vous donne , mais : je vous pr?te le bon jour ".
?lise est secr?tement fianc?e ? Val?re, gentilhomme napolitain qui lui a sauv? la vie lors d?un naufrage et qui s'est introduit chez Harpagon en qualit? d'intendant. Cl?ante, lui, voudrait ?pouser Mariane, une jeune fille pauvre, dont il est amoureux. Secr?tement Cl?ante se r?volte contre l?avarice et le despotisme de son p?re qui ne lui permettent pas d?apporter de l?aide ? Mariane. Il envisage m?me de s?enfuir avec sa bien-aim?e ? l??tranger.
Harpagon lui-m?me est rong? d'inqui?tude : il a enterr? dans son jardin une cassette contenant dix mille ?cus d'or et il craint qu?on ne lui d?robe. Obs?d? par cette crainte, il soup?onne tout le monde et va m?me jusqu?? chasser brutalement, apr?s l'avoir interrog? et fouill?, La Fl?che, le valet de Cl?ante. Il soup?onne ?galement ses propres enfants . R?ussissant temporairement ? calmer ses doutes , il leur apprend qu'il a l'intention d'?pouser Mariane, de destiner ?lise ? Anselme, un vieillard de ses amis, et de donner pour femme ? Cl?ante, une veuve de sa connaissance. Comme ?lise s?oppose ?nergiquement ? ce mariage que son p?re a imagin? pour elle, Harpagon demande ? son intendant Val?re d'intervenir pour la convaincre. Ce dernier se retrouve ainsi dans un plaisant embarras. Il fait semblant de donner raison ? Harpagon mais reste vigilant et n?h?siterait pas ? fuir avec Elise si la situation le n?cessitait.
ACTE Il
Cl?ante cherche ? emprunter quinze mille francs. Son valet lui a trouv? un pr?teur , mais ce dernier r?clame un taux exorbitant et y ajoute des conditions abracadabrantes, notamment l?obligation d?y inclure un amas de vieilleries h?t?roclites ?valu?es ? un prix extravagant. Tandis qu'il s'indigne contre ces conditions tyranniques, Cl?ante d?couvre, lors de l?arriv?e de ma?tre Simon, la personne charg?e de la transaction que le pr?teur avec qui il songe ? entrer en affaires n'est autre Harpagon. Le p?re et le fils s'opposent violemment .
Frosine, une intrigante se vante aupr?s de La Fl?che d?obtenir d'Harpagon de bons subsides en ?change de services qu?elle lui rend dans la n?gociation de son mariage avec Mariane. Profitant de l?absence d?Harpagon, le valet la met en garde contre l?avarice l?gendaire de son ma?tre.
Arrive Harpagon. Frosine lui fait croire que Mariane a une pr?dilection pour les vieillards et qu?elle accepte de l??pouser. L'absence de dot tourmente pourtant Harpagon. Frosine le rassure en lui indiquant que les habitudes d'?conomie de la jeune fille pauvre constituent un r?el atout. Vient le moment pour Frosine de se faire r?tribuer. Harpagon reste sourd aux sollicitations de Frosine et pr?texte une affaire urgente pour s??clipser.
ACTE III
Harpagon, qui a invit? Mariane ? d?ner, multiplie les recommandations ? ses domestiques, en particulier ? ma?tre Jacques pour limiter le plus possible la d?pense. Devant les protestations de ce dernier Val?re se joint ? Harpagon pour inciter le cocher-cuisinier ? faire des ?conomies.
Ma?tre Jacques se querelle avec l'intendant, re?oit des coups de b?ton et jure de se venger ? la premi?re occasion. Mariane, conduite par Frosine, arrive, pleine d?appr?hension et toute tremblante ? l ?id?e de rencontrer Harpagon. Elle a une pens?e ?mue pour le myst?rieux jeune homme dont elle est amoureuse. Le physionomie d'Harpagon la rebute, elle est paralys?e. Lorsqu?elle reconna?t Cl?ante, le jeune homme qui lui a fait la cour, elle est troubl?e. Les deux jeunes gens se font comprendre l'un ? l'autre leurs v?ritables sentiments, en usant un langage ? double sens, devant un Harpagon qui a du mal ? saisir ces ?changes cod?s. Mais Harpagon explose de col?re lorsque Cl?ante lui ?te du doigt une bague de diamant pour l'offrir en son nom ? Mariane. On annonce alors la visite d'une personne qui apporte ? Harpagon de l?argent. L'avare s'empresse d'aller l?accueillir.
ACTE IV
Cl?ante et Mariane demandent ? Frosine de les aider pour convaincre Harpagon ? renoncer ? son projet de mariage. Celle-ci imagine de faire rencontrer ? l?avare une riche veuve. C?est alors qu?Harpagon survient brusquement et qu?il surprend son fils en train de baiser la main de Mariane. Il devine qu?on lui cache quelque chose. Il feint alors d'avoir renonc? ? la jeune fille pour inciter Cl?ante ? lui confier ses v?ritables sentiments. Le jeune homme tombe dans le pi?ge et avoue ? son p?re qu'il est amoureux de Mariane et lui a fait la cour. Harpagon entre dans une terrible col?re et menace de frapper son fils.
Ma?tre Jacques survient alors et entreprend de r?concilier le p?re et le fils. Il prend ? part chacun d'eux et lui fait croire que l'autre renonce ? Mariane. Apr?s le d?part de Ma?tre Jacques, les deux protagonistes prennent conscience du malentendu, et la querelle reprend avec plus de violence entre Cl?ante et Harpagon. L?avare d?sh?rite son fils, le chasse et le maudit. Arrive alors La Fl?che portant la cassette d'Harpagon, qu'il a d?rob?e. Harpagon qui a d?couvert le vol arrive affol?, furieux, et assoiff? de vengeance. Il jure de retrouver les coupables.
ACTE V
Une enqu?te est ordonn?e. Un commissaire de police, convoqu? par Harpagon, m?ne son enqu?te. Harpagon souhaite que le commissaire fasse arr?ter tous les habitants de la ville. Le policier interroge ma?tre Jacques. Ce dernier pour se venger de Val?re, l'accuse d'avoir d?rob? la cassette. Val?re arrive, et Harpagon le presse d'avouer son crime. Croyant son amour d?couvert, Val?re plaide coupable , mais il proteste de l'honn?tet? de ses intentions. Le quiproquo dure un moment jusqu?? ce qu?Harpagon, au comble de la fureur, comprenne l?idylle entre Elise et Val?re. Il menace d'enfermer sa fille et de faire pendre l'intendant.
L'arriv?e du seigneur Anselme, un aristocrate napolitain, va permettre de clarifier la situation. Pour se disculper, Val?re d?voile son identit? et raconte son histoire. On d?couvre alors que le seigneur Anselme n?est autre que le p?re de Val?re et Mariane, laiss?s jadis pour mort lors d?un naufrage.
Tout est bien qui finit bien : un double mariage va unir Val?re ? ?lise et Cl?ante ? Mariane. Harpagon retrouve sa " ch?re cassette " avec grand bonheur et le seigneur Anselme prendra ? sa charge les frais de c?r?monie et les besoins des deux m?nages.
Peronnages:
Harpagon:
Harpagon, le personnage principal est un veuf, vieux , avarice et p?re de deux enfants. Son fils s?appelle Cl?ante et sa fille Elise. Il n?aime que l?argent et il ne s?int?resse pas aux autres. Il devient fou quand les gens veulent de l?argent pour n?importe quelle raison.
Il ne veut pas que ses enfants ?pousent la personne qu?ils aiment. Il pense qu?ils doivent ?pouser quelqu?un qui a de l?argent et une bonne position sociale.
Dans la pi?ce de Moliere c?est le personnage risible ou ridicule, le plus souvent le p?re autoritaire, qui veut donner en mariage son fils ou sa fille, et contrarie l?amour de ses enfants..
Cl?ante:
Cl?ante , il est le fils de Harpagon et le fr?re d?Elise. Il aime aussi Mariane. Malheureusement c?est la m?me fille que son p?re a choisi.Il est t?tu et il a des disputes avec son p?re. Il comprend que son p?re a son point faible, l?argent.
Cl?ante est, comme sa soeur, un des jeunes amoureux, son amour est contrari? par son p?re autoritaire. Heureusement il a l?aide des servant(e)s qui se moquent du personnage ridicule.
Elise:
Elise est la fille de Harpagon et son fr?re c?est Cl?ante. C?est une fille sensible, elle ne sait pas s?opposer ? son p?re. Il ne s?oppose pas ? sa volont? de la donner en mariage ? Anselme, un ami de Harpagon. Bien s?r, elle n?est pas d?accord avec lui. En secret, elle s?est fianc?e ? Val?re, un jeune noble napolitain, qui travaille chez Harpagon comme intendant, pour avoir la permission de Harpagon de marier Elise.
Elle aussi, elle est une des jeunes amoureux.
Valere:
Un jeune homme noble et napolitain, il travaille pour Harpagon comme intendant.
En secret il s?est fianc? ? sa fille, Elise. Il fait tout son possible pour plaire ? Harpagon et Valere lui donne raison en tout. De temps en temps ?a pose des probl?mes.
Plus tard il para?t que Valere est le fils d?Anselme et que Mariane c?est sa soeur. Leur famille avait fait naufrage.
Mariane:
Mariane est le fille que Cl?ante aime, mais il n?est pas le seul.
Son p?re, Harpagon veut l??pouser aussi.
C?est Frosine, une entremetteuse, qui fait tout pour aider Cl?ante et Mariane.
A la fin de la pi?ce il para?t qu?elle aussi est la fille d?Anselme et que Valere est son fr?re.
Anselme:
Un ami ag? de Harpagon, il veut ?pouser Elise. Il est le p?re d?un fils et d?une fille qu?on croyait mort, Valere et Mariane. Il n?est pas tellement avare que son ami, et tout finit bien parce qu?il paie les co?ts du mariage.
La Fleche, Frosine et Maitre Jacques:
Les servants et servantes de Harpagon, ils travaillent pour lui.
Frosine est l?entremetteuse, Maitre Jacques le chef de cuisine et cocher et La Fleche le valet de Harpagon.
Il est avare et il adore son argent. Il paie peu. Ails se moquent de Harpagon et le font marcher.
Th?mes:
Dans les com?dies de caract?re, comme L?Avare, Moliere se moque des d?fauts humains et agir contre la nature.
Dans ses oeuvres il critique par exemple les p?res autoritaires.
C? est Harpagon dans L?Avare.
Parce que Harpagon est avarice et m?fiant, il est comique.
Il y a des situations comiques quand Harpagon s?occupe des enfants et leur amour. Les servants se moquent du personnage ridicule, et il aident les jeunes ? se marier ou ? trouver leur amour. Dans ses oeuvres Moliere ne s?en tient pas aux r?gles classiques , ? savoir: - Cinq actes
- Unit? d? action
- Unit? de temps, l?histoire prend moins de 24 heures.
- Unit? de lieu
- Les personnages principaux sont les nobles
- Intrigue de la mythologie classique
Genre litt?raire:
L? explication du titre , c?est simple. Le titre L?Avare, c?est le personnage principal, l?avare Harpagon.
Moliere a fait plusieurs com?dies classiques:
Des com?dies de moeurs, des farces et des com?dies d?intrigue.
Dans ses com?dies il critique et se moque des d?fauts humains en g?n?ral. Il y a des personnages ridicules.
Moliere n?a pas ?crit ses com?dies suivant les r?gles classiques de cette ?poque: L?avare a cinq actes et des sc?nes, et l?unit? de lieu, dans et autour de la maison de Harpagon ? Parijs.
Point de vue:
C?est une pi?ce de th??tre.
Il n?y a pas de narrateur, mais ce sont les personnages qui disent ce qu?ils font, et ce qu?ils pensent.
Le spectateur est omniscient, parce qu?on apprend tout des personnages.
Le point de vue est une sorte de script.
Temps:
Dans L?avare il y a bien cinq actes, mais il n?y a pas d?unit? de temps, l?histoire ne se d?roule pas en moins de 24 heures.L?histoire joue entre Le Moyen Age et la Renaissance.
Lieu:
La pi?ce se d?roule dans et autour de la maison de Harpagon ? Paris
Plusieurs scenes sont dans le jardin, dans la cuisine et les chambres. Donc il y a unit? de lieu.
Vocabulaire:
l?avare - de vrek
se passe - speelt zich af
veuf - weduwnaar
craignent - vrezen
valet - knecht
napolitain - uit Napels
naufrage - schipbreuk
?pouser - trouwen
s?enfuir - vluchten
bien-aim?e - geliefde
l??tranger - het buitenland
rong? - verteerd door
enterr? - begraven
contenant - bevattende
?cus d?or - gouden munten
d?robe - berooft
soup?onne - verdenkt
intervenir - tussen beide komen
vigilant - waakzaam
emprunter - lenen
pr?teur - geldlener
taux - rente
se vante - schept op
en ?change de - in ruil voor
pr?dilection - voorkeur
dot - bruidsschat
tourmente - kwelt
atout - troef
s??clipser - zich onzichtbaar maken
se venger - zich wreken
rebute - ontmoedigt
paralys?e - verlamd
col?re - woede
une bague - een ring
renoncer ? - afzien van
baiser - zoenen
le pi?ge - de val(strik)
r?concilier - weer verzoenen
d?sh?rite - onterft
convoqu? - opgeroepen
quiproquo - misverstand
frais - onkosten
Nederlandse vertaling
Samenvatting:
Acte I: Drie Huwelijksplannen
Harpagon, de hoofdpersoon in dit toneelstuk, leren we kennen als een gierige, rijke weduwnaar en vader van Elise en Cl?ante. Zijn dochter Elise is heimelijk verloofd met de Napolitaanse edelman Val?re. Om elkaar meer te zien en om in de smaak te vallen bij haar vader gaat Val?re voor Harpagon werken als intendant (beheerder van zijn geldzaken). Harpagon mag er echter niet achterkomen wat de werkelijke reden is dat Valere voor hem gaat werken, want die accepteert hem nooit omdat hij niet van goede komaf is.
Cl?ante, op zijn beurt is verliefd geworden op mariane, een jong meisje zonder geld. Cl?ante vertelt zijn zus dat hij zijn oog heeft laten vallen op Mariane. Hij zou op zijn beurt graag met Mariane trouwen, maar Cl?ante denkt wel te weten hoe zijn vader zal reageren. Zowel Cl?ante als Elise vrezen dat hun trouwplannen zullen botsen op een onverbiddelijk verzet van hun vader, Harpagon. Toch vraagt Cl?ante zijn zus of ze voor hem erachter kan komen hoe hun vader er tegenover staat.
Harpagon is met zijn geld bezig als zijn kinderen eraan komen. Achterdochtig en verscheurd door ongerustheid (hij heeft namelijk tien miljoen gouden kronen in de tuin begraven) vraagt hij wat ze hebben gezien of gehoord. Hij laat hen echter niet uitspreken en deelt zijn kinderen mee dat hij van plan is om met Mariane te trouwen . Ook meldt hij dat hij Elise wil laten trouwen met Anselme, een oude vriend van hem en om een zekere weduwe als vrouw aan Cl?ante te geven. Elise gaat er fel tegenin en uiteindelijk gaat Harpagon aan Val?re vragen wie er gelijk heeft. Zonder echt iets te weten van het conflict zegt hij (om in de smaakt te vallen bij Harpagon) dat Harpagon gelijk heeft. Zo maakt hij, zonder het te beseffen zijn eigen positie slechter.
Cl?ante haat zijn vader omdat hij wil trouwen met Mariane en wil de trouwerij terugdraaien. La Fl?che, de knecht van Cl?ante, probeert het idee echter tevergeefs uit zijn hoofd te praten.
Acte II: Harpagon doet goede zaken
Harpagon krijgt van Ma?tre Simon, zijn financieel adviseur, te horen dat Anselme een goede partij is. Cl?ante verwijt zijn vader vervolgens dat hij er alleen maar rijker op wil worden.
Harpagon heeft ondertussen Frosine, een koppelaarster, gevraagd hem met Mariane te koppelen. Ze prijst hem de hemel in door te zeggen dat de moeder van het meisje inmiddels haar toestemming voor het huwelijk heeft gegeven en laat harpagon bovendien geloven dat Mariane een voorliefde koestert voor oudere mannen.
Desondanks zit Harpagon in over het ontbreken van een bruidsschat. Frosine probeert hem aan te tonen dat het meisje de gewoonte heeft zuinig te zijn, wat een goede eigenschap zal zijn in het aankomende huwelijk. Maar Harpagon laat zich niet zomaar overtuigen.
Frosine oppert dan het idee om Mariane uit te nodigen voor een diner.
Ondertussen probeert Cl?ante 15.000 francs te lenen, maar hij verneemt datde lener een buitensporig hoog rente-bedrag vraagt en tevens van plan is om in het bedrag van lening een bonte verzameling oude spullen op te nemen, die op een onredelijke prijs worden geschat.
Verontwaardigd over deze voorwaarden voor lening, ontdekt Cl?ante dat de gierige woekeraar niemand anders is dan Harpagon, zijn eigen vader.
Vader en zoon krijgen hierover een fikse ruzie.
Acte III: Mariane wordt ontvangen
Ma?tre Jacques, kok en koetsier, wil het diner tot een luxe maken. Harpagon gaat helemaal door het lint, want dat kost natuurlijk handen vol met geld. Val?re praat natuurlijk weer met Harpagon mee en geeft hem gelijk. Ma?tre Jacques verwijt Harpagon dat er dan veel te weinig eten op tafel zal komen. Volgens Harpagon valt dat allemaal best mee.
De maitre krijgt het vervolgens letterlijk aan de stok met Valere, de intendant en de kok krijgt hierom stokslagen van de intendant. De maitre zweert vervolgens dat hij zich wreken.
Ondertussen arriveert, begeleidt door Frosine, Mariane bij het huis van Harpagon. Frosine blijft druk bezig om Mariane over te halen om met Harpagon te trouwen. Zij vertelt het meisje dat de vrekkige man dan wel oud is, maar hij is ook al aan het einde van zijn leven is en de erfenis zal dan niet mis zijn. Maar als Mariane Harpagon ziet walgt van hem en wil zeker niet met hem trouwen trouwen. Tegen Harpagon echter zegt Frosine dat Mariane hem heel leuk vindt en dat ze juist op oude mannen valt. Dan komt plotseling Cl?ante ten tonele, hij waarin Mariane de jongen herkent die haar het hof heeft gemaakt. Cl?ante begint een gesprek met Mariane in een taal met een dubbele betekenis. Hierin maken de twee geliefden elkaars gevoelens voor de ander kenbaar en bovendien begrijpt Harpagon niet waar het werkelijk om draait.
Maar Harpagon heeft moeite zijn woede in te houden, zeker wanneer Cl?ante een diamanten ring pakt en deze aan Mariane schenkt. Harpagon ontploft bijna, maar kan er niet iets van zeggen omdat het anders lijkt alsof hij Mariane geen diamant wil geven.
Acte IV: Breuk tussen Vader en Zoon
Cl?ante is vastberaden om met Mariane te trouwen. Frosine legt ondertussen een list uit aan Cl?ante en Mariane, die ze heeft bedacht om Harpagon te doen afzien van zijn huwelijksplannen. Wanneer Cl?ante even later op het punt staat om de hand van Mariane te kussen komt plotseling de oude vrek binnen. Omdat hij vermoedens heeft van een intrige tussen de twee, doet hij alsof hij heeft afgezien van het huwelijk met Mariane. Harpagon hoopt dat zijn zoon zo zijn ware gevoelens voor Mariane aan hem zal toevertrouwen. De jongen loopt in de val en bekent zijn vader dat hij verliefd is op Mariane en van plan is haar te trouwen. Hij zegt tegen Harpagon dat trouwen met iemand een teken van liefde hoort te zijn.
Hierop volgt wederom een fikse ruzie tussen vader en zoon. Ma?tre Jacques komt echter tussenbeide. Hij wet de twee te verzoenen door tegen beiden te zeggen dat de ander zich erbij heeft neergelegd, hoewel dit natuurlijk niet zo is. Ze denken allebei dat de ander van Mariane afziet, totdat ze zich aan elkaar verontschuldigen. Dan blijkt dat de kok heeft gelogen en is het probleem helemaal nog niet opgelost. Weer volgt er een flinke ruzie tussen de twee.
Uiteindelijk komt het zover dat Cl?ante uit huis wordt gezet en wordt onterfd.
Cl?ante heeft hierdoor zo de pest aan zijn vader gekregen dat hij met hulp van La Fl?che het geld van zijn vader steelt. Als Harpagon merkt dat hij bestolen uit hij zijn gevoelens in een komische monoloog, vol razernij, wanhoop, radeloosheid en vol van wraakgevoelens.
Acte V: Eind goed, al goed
Uiteindelijk komt er een inspecteur van politie aan te pas. Ma?tre Jacques, om zich te vreken, beschuldigt Val?re van de diefstal. Hij beweert de intendant te hebben zien lopen met de cassette waarin Harpagon zijn geld bewaart. Wanneer Valere op het toneel verschijnt zet Harpagon hem onder druk om zijn misdaad te bekennen. Valere denkt echter dat het gaat om zijn geheime verhouding met Harpagon?s dochter, Elise. Hij betuigt de oprechtheid van zijn bedoelingen en dit misverstand tussen hem en Harpagon houdt een hele scene aan. Wanneer einelijk de waarheid aan het licht komt, dreigt Harpagon zijn dochter op te sluiten en de intendant te laten ophangen.
Plots verschijnt Anselme weer en wordt alles uitgelegd.
Valere onthult hier zijn echte indentiteit, om zich zo vrij te pleiten en hij vertelt zijn verhaal.
Zo komen we te weten dat hij eigenlijk de zoon is van Anselme en dat Mariane zijn zus is. En dus tevens de dochter van Anselme. Deze Napolitaanse aristocratische familie werd 16 jaar geleden namelijk uitelkaar gerukt tijdens een schipbreuk. Met dit romaneske en vooral zoetsappige moment van weerzien komt alles toch nog goed.
Cl?ante geeft Harpagon zijn geld terug in ruil voor zijn toestemming om met Mariane te trouwen. Harpagon moet dit wel accepteren als hij zijn geld terug wil. En Anselme zal voorzien in de kosten van de twee komende huwelijk. Dat van Cl?ante met Mariane en dat van Elise en Valere. En Harpagon?.?
Hij wordt weer herenigd met zijn geliefde geld.
Hoofdpersonen:
Harpagon:
Harpagon, de belangrijkste hoofdpersoon is een oude, rijke vrek, weduwnaar en vader van twee kinderen. Zijn zoon Cl?ante en zijn dochter Elise. Hij is alleen ge?nteresseerd in geld en houdt helemaal geen rekening met anderen. hij wordt helemaal gek als mensen geld van hem willen om wat voor reden dan ook.
Hij denkt alleen maar aan zichzelf en drijft zijn wil door. Zo wil niet dat zijn kinderen trouwen met een persoon waarvan ze houden. Hij vindt dat je juist met iemand moet trouwen vanwege zijn veel geld en status.
In het stuk van Moliere is hij te herkennen als de lachwekkende persoon, welke meestal wordt vertolkt door de autoritaire vader, die zijn zoon of dochter wil uithuwelijken en de liefde van zijn kinderen hiermee tegenwerkt.
Doordat we deelgenoot zijn van z?n gevoelens en gedachten, bijvoorbeeld door de onderonsjes die hij met het publiek, of de lezer voert, kunnen we hem bestempelen als een round-character.
Cl?ante:
Cl?ante is de zoon van Harpagon en de broer van Elise. Bovendien is hij verliefd op Mariane. Helaas voor hem hetzelfde meisje dat zijn vader heeft uitgekozen om zelf mee te trouwen. Hij is een persoon die zich niet zomaar laat tegenhouden door zijn vader. Door zijn koppigheid en zijn grote mond krijgt hij daardoor meerdere malen ruzie met Harpagon. Hij is wel erg hard en neemt drastische maatregelen maar alleen zo kan hij tegen zijn vader op: hij ziet dat het geld van zijn vader de zwakke plek van zijn vader is en hij gebruikt dat ook om zijn vader terug te pakken.
Cl?ante is, net als zijn zus ??n van de zogenaamde jonge geliefden, wier liefde wordt tegengewerkt door de autoritaire vader. Gelukkig worden zijn geholpen hun doel te bereiken door de bediendes, die de lachwekkende persoon bespotten en hem om de tuin leiden. We zijn echter geen deelgenoot van zijn gedachtes. Hij is, voor zover je dat kunt noemen, een flat-character.
Elise:
Elise is de dochter van Harpagon en Cl?ante is haar broer. Zij is een gevoelig meisje dat niet tegen haar vader op kan. Ze legt zich bij zijn wil neer om haar uit te huwelijken aan Anselme, een goede vriend van Harpagon. Natuurlijk is ze het niet met hem eens. Zij is heimelijk verloofd met Val?re, een jonge Napolitaanse edelman, die tevens bij Harpagon in dienst is getreden als intendant (beheerder van geldzaken), om op die manier Harpagon?s goedkeuring te krijgen voo de hand van Elise.
Ook zij is ??n van de jonge geliefden, ??n van de veelgebruikte personages van Moliere.
Ook zij is te bestempelen als een flat-character.
Valere:
Hij is een jonge Napolitaanse edelman, in dienst van Harpagon als beheerder van de geldzaken.
Dit doet hij echter ook om in de smaak van zijn baas te vallen, daar hij heimelijk verloofd is met zijn dochter, Elise. Om zo goed mogelijk in de smaak van Harpagon te vallen staat Valere hem in alles bij en geeft hem in alles gelijk. Dit veroorzaakt echter nog wel eens het ??n en ander aan problemen.
Later in het verhaal blijkt echter de echte identiteit van Valere, hij is de zoon van Anselme en Mariane is zijn zus. Hun familie bleek bij een schipbreuk uitelkaar te zijn gerukt.
Ook hij is een flat-character.
Mariane:
Mariane is het meisje waarop Cl?ante zijn oog heeft laten vallen, maar hij niet alleen.
Zijn vader, Harpagon heeft haar ook uitgekozen als zijn toekomstige bruid.
Door Frosine, een koppelaarster wordt Harpagon uiteindelijk van Mariane weggedreven, om er zo voor te zorgen dat zij in de armen van haar geliefde belandt.
Ook voor haar blijkt aan het einde van het verhaal dat zij de dochter is van Anselme en dat Valere haar broer is. Mariane is, evenals haar broer een flat-character.
Anselme:
Een bejaarde vriend van Harpagon, hem wordt de hand van Elise belooft, maar dit loopt natuurlijk totaal anders. Hij blijkt de vader te zijn van zijn verloren gewaande zoon en dochter, Valere en Mariane. Hij is lang niet zo?n vrek als zijn vriend en door in alle huwelijkskosten te voorzien, komt alles toch nog goed. Ook een flat-character en waarschijnlijk ook het best te bestempelen als de persoon met het gezonde verstand, die de juiste middenweg kiest.
La Fleche, Frosine en Maitre Jacques:
Zij zijn de bediendes van Harpagon en verrichten allerlei diensten voor hem.
Frosine is de koppelaarster, Maitre Jacques de kok-koetsier en La Fleche de knecht van Harpagon. Dat zij in zijn dienst zijn wil nog niet zeggen dat ze hem mogen.
Hij is een vrek en zuinig op zijn geld. Hij betaalt hen weinig en laat weinig geld om in een goed huishouden te voorzien. Tevens bemiddelen zij ook in de vele ruzies en onderhandelingen. Zij zijn in het verhaal dan ook de bediendes, die de lachwekkende persoon bespotten en om de tuin leiden, om zo de geliefden te helpen.
Zij zijn alle flat-charcters.
Thema?s:
In de karakterkomedies, waartoe L?Avare behoort drijft Moliere de spot met de menselijke tekortkomingen en zijn handelen tegen de natuur in.
In de deze werken bekritiseert hij bv. autoritaire vaders die hun zoon of dochter tegen hun zin willen uithuwelijken, welke hij neerzet als het type, genaamd het lachwekkende persoon.
Dit is goed terug te vinden in L?Avare.
Doordat Harpagon zo vrekkerig en achterdochtig is, uit vrees zijn geld te verliezen, maakt dit hem een komisch figuur. Zeker wanneer hij in woede, wanhoop of zelfmedelijden uitbarst.
Dan zijn er natuurlijk nog zijn zoon en dochter met diens verloofden, oftewel de geliefden.
Zij zijn het altijd wier liefde wordt bemoeilijkt door de vader en dit leidt veelal tot complexe situaties. De bediendes in het verhaal zijn degene die de spot drijven met de lachwekkende persoon en op deze manier ook de geliefden helpen om te kunnen trouwen of hun liefde te vinden. In zijn werken houdt Moliere zich slechts weing aan de klassieke regels van die tijd, te weten : - Vijf bedrijven
- Eenheid van handeling, dat wil zeggen, ??n intrige en ??n held.
- Eenheid van tijd, verhaal speelt zich af binnen 24 uur.
- Eenheid van plaats
- Adellijke personen als hoofdpersonages
- Intrige bij voorkeur uit de klassieke mythologie of geschiedenis
Ook in L?Avare houdt hij zich slechts ten dele aan deze regels.
Zo kent het bijvoorbeeld niet ??n intrige, maar meerder tegelijk, die ook nog eens door elkaar gan lopen. Om het nog maar eens complexer te maken. Deze regels zal ik nog verder uitwerken.
Genre:
De verklaring van de titel van dit toneelstuk is spreekt natuurlijk voor zich.
De titel L?Avare, wat De Vrek betekent, slaat op de hoofdpersoon van dit toneelstuk, de oude, vrekkige Harpagon.
Moliere heeft als auteur van de klassieke komedies verschillende soorten komedies gemaakt.
Zo is, naast de zedenkomedie en de klucht, de karakterkomedie te onderscheiden.
In deze komedies, waarvan L?Avare wellicht de bekenste is, drijft hij de spot met de menselijke tekortkomingen in het algemeen. Vaak zijn bij deze komedies ook vaste, terugkerende types te herkennen. Moliere schreef zijn klassieke stukken vaak niet volgens de geldende ?klassieke regels?; zo kent dit toneelstul wel de gebruikelijke vijf actes, verdeeld over een aantal scenes en een eenheid van plaats, namelijk in en rondom het huis van Harpagon in Parijs.
Maar dit zijn echter de enige, te herkennen vaste regels in het spel.
Vertelperspectief:
Aangezien dit een toneelstuk is kent het een nogal specifieke vertelsituatie.
Er is geen verteller, maar de spelers/personages vertellen ons wat ze doen, voelen en denken.
Zo is het publiek wel alleswetend, omdat men van alle personages wee wat ze doen.
De vertelsituatie is waarschijnlijk het beste te omschrijven als een script, gezien het voorgaande.
Tijd:
Ook hier voor een deel toepassing van de zogenaamde ?klassieke regels?, omdat het toneelstuk wel voeldoet aan de verplichte vijf bedrijven, maar het kent geen eenheid van tijd, simpelweg omdat het verhaal zich niet binnen 24 uur afspeelt. Het isverhaal speelt zo rond de wisseling Middeleeuwen/Renaissance, maar het is mij onbekend gebleven welk seizoen of dergelijke.
Plaats:
Het hele toneelstuk speelt zich af in en rondom het huis van Harpagon en zijn kinderen.
Diverse scenes spelen zich af in de tuin, de keuken of in diverse kamers waar dan meerdere personen tesamen komen. Hiermee houdt Moliere zich tenminste aan ??n van de ?klassieke regels? in zijn stuk, iets waar hij eigenlijk weinig waarde aan hecht. Het stuk kent eenheid van plaats.
Analyse:
ACTE PREMIER
L'action se passe ? Paris, dans la maison d?Harpagon, un riche bourgeois veuf et p?re de deux enfants, Cl?ante et ?lise . Les deux enfants d?Harpagon craignent chacun pour leurs amours respectifs car l?avarice de leur p?re risque de mettre en p?ril leurs projets de mariage : " Donner est un mot pour qui il a tant d?aversion , dit de lui La Fl?che, le valet de Cl?ante, qu?il ne dit jamais : je vous donne , mais : je vous pr?te le bon jour ".
?lise est secr?tement fianc?e ? Val?re, gentilhomme napolitain qui lui a sauv? la vie lors d?un naufrage et qui s'est introduit chez Harpagon en qualit? d'intendant. Cl?ante, lui, voudrait ?pouser Mariane, une jeune fille pauvre, dont il est amoureux. Secr?tement Cl?ante se r?volte contre l?avarice et le despotisme de son p?re qui ne lui permettent pas d?apporter de l?aide ? Mariane. Il envisage m?me de s?enfuir avec sa bien-aim?e ? l??tranger.
Harpagon lui-m?me est rong? d'inqui?tude : il a enterr? dans son jardin une cassette contenant dix mille ?cus d'or et il craint qu?on ne lui d?robe. Obs?d? par cette crainte, il soup?onne tout le monde et va m?me jusqu?? chasser brutalement, apr?s l'avoir interrog? et fouill?, La Fl?che, le valet de Cl?ante. Il soup?onne ?galement ses propres enfants . R?ussissant temporairement ? calmer ses doutes , il leur apprend qu'il a l'intention d'?pouser Mariane, de destiner ?lise ? Anselme, un vieillard de ses amis, et de donner pour femme ? Cl?ante, une veuve de sa connaissance. Comme ?lise s?oppose ?nergiquement ? ce mariage que son p?re a imagin? pour elle, Harpagon demande ? son intendant Val?re d'intervenir pour la convaincre. Ce dernier se retrouve ainsi dans un plaisant embarras. Il fait semblant de donner raison ? Harpagon mais reste vigilant et n?h?siterait pas ? fuir avec Elise si la situation le n?cessitait.
ACTE Il
Cl?ante cherche ? emprunter quinze mille francs. Son valet lui a trouv? un pr?teur , mais ce dernier r?clame un taux exorbitant et y ajoute des conditions abracadabrantes, notamment l?obligation d?y inclure un amas de vieilleries h?t?roclites ?valu?es ? un prix extravagant. Tandis qu'il s'indigne contre ces conditions tyranniques, Cl?ante d?couvre, lors de l?arriv?e de ma?tre Simon, la personne charg?e de la transaction que le pr?teur avec qui il songe ? entrer en affaires n'est autre Harpagon. Le p?re et le fils s'opposent violemment .
Frosine, une intrigante se vante aupr?s de La Fl?che d?obtenir d'Harpagon de bons subsides en ?change de services qu?elle lui rend dans la n?gociation de son mariage avec Mariane. Profitant de l?absence d?Harpagon, le valet la met en garde contre l?avarice l?gendaire de son ma?tre.
Arrive Harpagon. Frosine lui fait croire que Mariane a une pr?dilection pour les vieillards et qu?elle accepte de l??pouser. L'absence de dot tourmente pourtant Harpagon. Frosine le rassure en lui indiquant que les habitudes d'?conomie de la jeune fille pauvre constituent un r?el atout. Vient le moment pour Frosine de se faire r?tribuer. Harpagon reste sourd aux sollicitations de Frosine et pr?texte une affaire urgente pour s??clipser.
ACTE III
Harpagon, qui a invit? Mariane ? d?ner, multiplie les recommandations ? ses domestiques, en particulier ? ma?tre Jacques pour limiter le plus possible la d?pense. Devant les protestations de ce dernier Val?re se joint ? Harpagon pour inciter le cocher-cuisinier ? faire des ?conomies.
Ma?tre Jacques se querelle avec l'intendant, re?oit des coups de b?ton et jure de se venger ? la premi?re occasion. Mariane, conduite par Frosine, arrive, pleine d?appr?hension et toute tremblante ? l ?id?e de rencontrer Harpagon. Elle a une pens?e ?mue pour le myst?rieux jeune homme dont elle est amoureuse. Le physionomie d'Harpagon la rebute, elle est paralys?e. Lorsqu?elle reconna?t Cl?ante, le jeune homme qui lui a fait la cour, elle est troubl?e. Les deux jeunes gens se font comprendre l'un ? l'autre leurs v?ritables sentiments, en usant un langage ? double sens, devant un Harpagon qui a du mal ? saisir ces ?changes cod?s. Mais Harpagon explose de col?re lorsque Cl?ante lui ?te du doigt une bague de diamant pour l'offrir en son nom ? Mariane. On annonce alors la visite d'une personne qui apporte ? Harpagon de l?argent. L'avare s'empresse d'aller l?accueillir.
ACTE IV
Cl?ante et Mariane demandent ? Frosine de les aider pour convaincre Harpagon ? renoncer ? son projet de mariage. Celle-ci imagine de faire rencontrer ? l?avare une riche veuve. C?est alors qu?Harpagon survient brusquement et qu?il surprend son fils en train de baiser la main de Mariane. Il devine qu?on lui cache quelque chose. Il feint alors d'avoir renonc? ? la jeune fille pour inciter Cl?ante ? lui confier ses v?ritables sentiments. Le jeune homme tombe dans le pi?ge et avoue ? son p?re qu'il est amoureux de Mariane et lui a fait la cour. Harpagon entre dans une terrible col?re et menace de frapper son fils.
Ma?tre Jacques survient alors et entreprend de r?concilier le p?re et le fils. Il prend ? part chacun d'eux et lui fait croire que l'autre renonce ? Mariane. Apr?s le d?part de Ma?tre Jacques, les deux protagonistes prennent conscience du malentendu, et la querelle reprend avec plus de violence entre Cl?ante et Harpagon. L?avare d?sh?rite son fils, le chasse et le maudit. Arrive alors La Fl?che portant la cassette d'Harpagon, qu'il a d?rob?e. Harpagon qui a d?couvert le vol arrive affol?, furieux, et assoiff? de vengeance. Il jure de retrouver les coupables.
ACTE V
Une enqu?te est ordonn?e. Un commissaire de police, convoqu? par Harpagon, m?ne son enqu?te. Harpagon souhaite que le commissaire fasse arr?ter tous les habitants de la ville. Le policier interroge ma?tre Jacques. Ce dernier pour se venger de Val?re, l'accuse d'avoir d?rob? la cassette. Val?re arrive, et Harpagon le presse d'avouer son crime. Croyant son amour d?couvert, Val?re plaide coupable , mais il proteste de l'honn?tet? de ses intentions. Le quiproquo dure un moment jusqu?? ce qu?Harpagon, au comble de la fureur, comprenne l?idylle entre Elise et Val?re. Il menace d'enfermer sa fille et de faire pendre l'intendant.
L'arriv?e du seigneur Anselme, un aristocrate napolitain, va permettre de clarifier la situation. Pour se disculper, Val?re d?voile son identit? et raconte son histoire. On d?couvre alors que le seigneur Anselme n?est autre que le p?re de Val?re et Mariane, laiss?s jadis pour mort lors d?un naufrage.
Tout est bien qui finit bien : un double mariage va unir Val?re ? ?lise et Cl?ante ? Mariane. Harpagon retrouve sa " ch?re cassette " avec grand bonheur et le seigneur Anselme prendra ? sa charge les frais de c?r?monie et les besoins des deux m?nages.
Peronnages:
Harpagon:
Harpagon, le personnage principal est un veuf, vieux , avarice et p?re de deux enfants. Son fils s?appelle Cl?ante et sa fille Elise. Il n?aime que l?argent et il ne s?int?resse pas aux autres. Il devient fou quand les gens veulent de l?argent pour n?importe quelle raison.
Il ne veut pas que ses enfants ?pousent la personne qu?ils aiment. Il pense qu?ils doivent ?pouser quelqu?un qui a de l?argent et une bonne position sociale.
Dans la pi?ce de Moliere c?est le personnage risible ou ridicule, le plus souvent le p?re autoritaire, qui veut donner en mariage son fils ou sa fille, et contrarie l?amour de ses enfants..
Cl?ante:
Cl?ante , il est le fils de Harpagon et le fr?re d?Elise. Il aime aussi Mariane. Malheureusement c?est la m?me fille que son p?re a choisi.Il est t?tu et il a des disputes avec son p?re. Il comprend que son p?re a son point faible, l?argent.
Cl?ante est, comme sa soeur, un des jeunes amoureux, son amour est contrari? par son p?re autoritaire. Heureusement il a l?aide des servant(e)s qui se moquent du personnage ridicule.
Elise:
Elise est la fille de Harpagon et son fr?re c?est Cl?ante. C?est une fille sensible, elle ne sait pas s?opposer ? son p?re. Il ne s?oppose pas ? sa volont? de la donner en mariage ? Anselme, un ami de Harpagon. Bien s?r, elle n?est pas d?accord avec lui. En secret, elle s?est fianc?e ? Val?re, un jeune noble napolitain, qui travaille chez Harpagon comme intendant, pour avoir la permission de Harpagon de marier Elise.
Elle aussi, elle est une des jeunes amoureux.
Valere:
Un jeune homme noble et napolitain, il travaille pour Harpagon comme intendant.
En secret il s?est fianc? ? sa fille, Elise. Il fait tout son possible pour plaire ? Harpagon et Valere lui donne raison en tout. De temps en temps ?a pose des probl?mes.
Plus tard il para?t que Valere est le fils d?Anselme et que Mariane c?est sa soeur. Leur famille avait fait naufrage.
Mariane:
Mariane est le fille que Cl?ante aime, mais il n?est pas le seul.
Son p?re, Harpagon veut l??pouser aussi.
C?est Frosine, une entremetteuse, qui fait tout pour aider Cl?ante et Mariane.
A la fin de la pi?ce il para?t qu?elle aussi est la fille d?Anselme et que Valere est son fr?re.
Anselme:
Un ami ag? de Harpagon, il veut ?pouser Elise. Il est le p?re d?un fils et d?une fille qu?on croyait mort, Valere et Mariane. Il n?est pas tellement avare que son ami, et tout finit bien parce qu?il paie les co?ts du mariage.
La Fleche, Frosine et Maitre Jacques:
Les servants et servantes de Harpagon, ils travaillent pour lui.
Frosine est l?entremetteuse, Maitre Jacques le chef de cuisine et cocher et La Fleche le valet de Harpagon.
Il est avare et il adore son argent. Il paie peu. Ails se moquent de Harpagon et le font marcher.
Th?mes:
Dans les com?dies de caract?re, comme L?Avare, Moliere se moque des d?fauts humains et agir contre la nature.
Dans ses oeuvres il critique par exemple les p?res autoritaires.
C? est Harpagon dans L?Avare.
Parce que Harpagon est avarice et m?fiant, il est comique.
Il y a des situations comiques quand Harpagon s?occupe des enfants et leur amour. Les servants se moquent du personnage ridicule, et il aident les jeunes ? se marier ou ? trouver leur amour. Dans ses oeuvres Moliere ne s?en tient pas aux r?gles classiques , ? savoir: - Cinq actes
- Unit? d? action
- Unit? de temps, l?histoire prend moins de 24 heures.
- Unit? de lieu
- Les personnages principaux sont les nobles
- Intrigue de la mythologie classique
Genre litt?raire:
L? explication du titre , c?est simple. Le titre L?Avare, c?est le personnage principal, l?avare Harpagon.
Moliere a fait plusieurs com?dies classiques:
Des com?dies de moeurs, des farces et des com?dies d?intrigue.
Dans ses com?dies il critique et se moque des d?fauts humains en g?n?ral. Il y a des personnages ridicules.
Moliere n?a pas ?crit ses com?dies suivant les r?gles classiques de cette ?poque: L?avare a cinq actes et des sc?nes, et l?unit? de lieu, dans et autour de la maison de Harpagon ? Parijs.
Point de vue:
C?est une pi?ce de th??tre.
Il n?y a pas de narrateur, mais ce sont les personnages qui disent ce qu?ils font, et ce qu?ils pensent.
Le spectateur est omniscient, parce qu?on apprend tout des personnages.
Le point de vue est une sorte de script.
Temps:
Dans L?avare il y a bien cinq actes, mais il n?y a pas d?unit? de temps, l?histoire ne se d?roule pas en moins de 24 heures.L?histoire joue entre Le Moyen Age et la Renaissance.
Lieu:
La pi?ce se d?roule dans et autour de la maison de Harpagon ? Paris
Plusieurs scenes sont dans le jardin, dans la cuisine et les chambres. Donc il y a unit? de lieu.
Vocabulaire:
l?avare - de vrek
se passe - speelt zich af
veuf - weduwnaar
craignent - vrezen
valet - knecht
napolitain - uit Napels
naufrage - schipbreuk
?pouser - trouwen
s?enfuir - vluchten
bien-aim?e - geliefde
l??tranger - het buitenland
rong? - verteerd door
enterr? - begraven
contenant - bevattende
?cus d?or - gouden munten
d?robe - berooft
soup?onne - verdenkt
intervenir - tussen beide komen
vigilant - waakzaam
emprunter - lenen
pr?teur - geldlener
taux - rente
se vante - schept op
en ?change de - in ruil voor
pr?dilection - voorkeur
dot - bruidsschat
tourmente - kwelt
atout - troef
s??clipser - zich onzichtbaar maken
se venger - zich wreken
rebute - ontmoedigt
paralys?e - verlamd
col?re - woede
une bague - een ring
renoncer ? - afzien van
baiser - zoenen
le pi?ge - de val(strik)
r?concilier - weer verzoenen
d?sh?rite - onterft
convoqu? - opgeroepen
quiproquo - misverstand
frais - onkosten
Nederlandse vertaling
Samenvatting:
Acte I: Drie Huwelijksplannen
Harpagon, de hoofdpersoon in dit toneelstuk, leren we kennen als een gierige, rijke weduwnaar en vader van Elise en Cl?ante. Zijn dochter Elise is heimelijk verloofd met de Napolitaanse edelman Val?re. Om elkaar meer te zien en om in de smaak te vallen bij haar vader gaat Val?re voor Harpagon werken als intendant (beheerder van zijn geldzaken). Harpagon mag er echter niet achterkomen wat de werkelijke reden is dat Valere voor hem gaat werken, want die accepteert hem nooit omdat hij niet van goede komaf is.
Cl?ante, op zijn beurt is verliefd geworden op mariane, een jong meisje zonder geld. Cl?ante vertelt zijn zus dat hij zijn oog heeft laten vallen op Mariane. Hij zou op zijn beurt graag met Mariane trouwen, maar Cl?ante denkt wel te weten hoe zijn vader zal reageren. Zowel Cl?ante als Elise vrezen dat hun trouwplannen zullen botsen op een onverbiddelijk verzet van hun vader, Harpagon. Toch vraagt Cl?ante zijn zus of ze voor hem erachter kan komen hoe hun vader er tegenover staat.
Harpagon is met zijn geld bezig als zijn kinderen eraan komen. Achterdochtig en verscheurd door ongerustheid (hij heeft namelijk tien miljoen gouden kronen in de tuin begraven) vraagt hij wat ze hebben gezien of gehoord. Hij laat hen echter niet uitspreken en deelt zijn kinderen mee dat hij van plan is om met Mariane te trouwen . Ook meldt hij dat hij Elise wil laten trouwen met Anselme, een oude vriend van hem en om een zekere weduwe als vrouw aan Cl?ante te geven. Elise gaat er fel tegenin en uiteindelijk gaat Harpagon aan Val?re vragen wie er gelijk heeft. Zonder echt iets te weten van het conflict zegt hij (om in de smaakt te vallen bij Harpagon) dat Harpagon gelijk heeft. Zo maakt hij, zonder het te beseffen zijn eigen positie slechter.
Cl?ante haat zijn vader omdat hij wil trouwen met Mariane en wil de trouwerij terugdraaien. La Fl?che, de knecht van Cl?ante, probeert het idee echter tevergeefs uit zijn hoofd te praten.
Acte II: Harpagon doet goede zaken
Harpagon krijgt van Ma?tre Simon, zijn financieel adviseur, te horen dat Anselme een goede partij is. Cl?ante verwijt zijn vader vervolgens dat hij er alleen maar rijker op wil worden.
Harpagon heeft ondertussen Frosine, een koppelaarster, gevraagd hem met Mariane te koppelen. Ze prijst hem de hemel in door te zeggen dat de moeder van het meisje inmiddels haar toestemming voor het huwelijk heeft gegeven en laat harpagon bovendien geloven dat Mariane een voorliefde koestert voor oudere mannen.
Desondanks zit Harpagon in over het ontbreken van een bruidsschat. Frosine probeert hem aan te tonen dat het meisje de gewoonte heeft zuinig te zijn, wat een goede eigenschap zal zijn in het aankomende huwelijk. Maar Harpagon laat zich niet zomaar overtuigen.
Frosine oppert dan het idee om Mariane uit te nodigen voor een diner.
Ondertussen probeert Cl?ante 15.000 francs te lenen, maar hij verneemt datde lener een buitensporig hoog rente-bedrag vraagt en tevens van plan is om in het bedrag van lening een bonte verzameling oude spullen op te nemen, die op een onredelijke prijs worden geschat.
Verontwaardigd over deze voorwaarden voor lening, ontdekt Cl?ante dat de gierige woekeraar niemand anders is dan Harpagon, zijn eigen vader.
Vader en zoon krijgen hierover een fikse ruzie.
Acte III: Mariane wordt ontvangen
Ma?tre Jacques, kok en koetsier, wil het diner tot een luxe maken. Harpagon gaat helemaal door het lint, want dat kost natuurlijk handen vol met geld. Val?re praat natuurlijk weer met Harpagon mee en geeft hem gelijk. Ma?tre Jacques verwijt Harpagon dat er dan veel te weinig eten op tafel zal komen. Volgens Harpagon valt dat allemaal best mee.
De maitre krijgt het vervolgens letterlijk aan de stok met Valere, de intendant en de kok krijgt hierom stokslagen van de intendant. De maitre zweert vervolgens dat hij zich wreken.
Ondertussen arriveert, begeleidt door Frosine, Mariane bij het huis van Harpagon. Frosine blijft druk bezig om Mariane over te halen om met Harpagon te trouwen. Zij vertelt het meisje dat de vrekkige man dan wel oud is, maar hij is ook al aan het einde van zijn leven is en de erfenis zal dan niet mis zijn. Maar als Mariane Harpagon ziet walgt van hem en wil zeker niet met hem trouwen trouwen. Tegen Harpagon echter zegt Frosine dat Mariane hem heel leuk vindt en dat ze juist op oude mannen valt. Dan komt plotseling Cl?ante ten tonele, hij waarin Mariane de jongen herkent die haar het hof heeft gemaakt. Cl?ante begint een gesprek met Mariane in een taal met een dubbele betekenis. Hierin maken de twee geliefden elkaars gevoelens voor de ander kenbaar en bovendien begrijpt Harpagon niet waar het werkelijk om draait.
Maar Harpagon heeft moeite zijn woede in te houden, zeker wanneer Cl?ante een diamanten ring pakt en deze aan Mariane schenkt. Harpagon ontploft bijna, maar kan er niet iets van zeggen omdat het anders lijkt alsof hij Mariane geen diamant wil geven.
Acte IV: Breuk tussen Vader en Zoon
Cl?ante is vastberaden om met Mariane te trouwen. Frosine legt ondertussen een list uit aan Cl?ante en Mariane, die ze heeft bedacht om Harpagon te doen afzien van zijn huwelijksplannen. Wanneer Cl?ante even later op het punt staat om de hand van Mariane te kussen komt plotseling de oude vrek binnen. Omdat hij vermoedens heeft van een intrige tussen de twee, doet hij alsof hij heeft afgezien van het huwelijk met Mariane. Harpagon hoopt dat zijn zoon zo zijn ware gevoelens voor Mariane aan hem zal toevertrouwen. De jongen loopt in de val en bekent zijn vader dat hij verliefd is op Mariane en van plan is haar te trouwen. Hij zegt tegen Harpagon dat trouwen met iemand een teken van liefde hoort te zijn.
Hierop volgt wederom een fikse ruzie tussen vader en zoon. Ma?tre Jacques komt echter tussenbeide. Hij wet de twee te verzoenen door tegen beiden te zeggen dat de ander zich erbij heeft neergelegd, hoewel dit natuurlijk niet zo is. Ze denken allebei dat de ander van Mariane afziet, totdat ze zich aan elkaar verontschuldigen. Dan blijkt dat de kok heeft gelogen en is het probleem helemaal nog niet opgelost. Weer volgt er een flinke ruzie tussen de twee.
Uiteindelijk komt het zover dat Cl?ante uit huis wordt gezet en wordt onterfd.
Cl?ante heeft hierdoor zo de pest aan zijn vader gekregen dat hij met hulp van La Fl?che het geld van zijn vader steelt. Als Harpagon merkt dat hij bestolen uit hij zijn gevoelens in een komische monoloog, vol razernij, wanhoop, radeloosheid en vol van wraakgevoelens.
Acte V: Eind goed, al goed
Uiteindelijk komt er een inspecteur van politie aan te pas. Ma?tre Jacques, om zich te vreken, beschuldigt Val?re van de diefstal. Hij beweert de intendant te hebben zien lopen met de cassette waarin Harpagon zijn geld bewaart. Wanneer Valere op het toneel verschijnt zet Harpagon hem onder druk om zijn misdaad te bekennen. Valere denkt echter dat het gaat om zijn geheime verhouding met Harpagon?s dochter, Elise. Hij betuigt de oprechtheid van zijn bedoelingen en dit misverstand tussen hem en Harpagon houdt een hele scene aan. Wanneer einelijk de waarheid aan het licht komt, dreigt Harpagon zijn dochter op te sluiten en de intendant te laten ophangen.
Plots verschijnt Anselme weer en wordt alles uitgelegd.
Valere onthult hier zijn echte indentiteit, om zich zo vrij te pleiten en hij vertelt zijn verhaal.
Zo komen we te weten dat hij eigenlijk de zoon is van Anselme en dat Mariane zijn zus is. En dus tevens de dochter van Anselme. Deze Napolitaanse aristocratische familie werd 16 jaar geleden namelijk uitelkaar gerukt tijdens een schipbreuk. Met dit romaneske en vooral zoetsappige moment van weerzien komt alles toch nog goed.
Cl?ante geeft Harpagon zijn geld terug in ruil voor zijn toestemming om met Mariane te trouwen. Harpagon moet dit wel accepteren als hij zijn geld terug wil. En Anselme zal voorzien in de kosten van de twee komende huwelijk. Dat van Cl?ante met Mariane en dat van Elise en Valere. En Harpagon?.?
Hij wordt weer herenigd met zijn geliefde geld.
Hoofdpersonen:
Harpagon:
Harpagon, de belangrijkste hoofdpersoon is een oude, rijke vrek, weduwnaar en vader van twee kinderen. Zijn zoon Cl?ante en zijn dochter Elise. Hij is alleen ge?nteresseerd in geld en houdt helemaal geen rekening met anderen. hij wordt helemaal gek als mensen geld van hem willen om wat voor reden dan ook.
Hij denkt alleen maar aan zichzelf en drijft zijn wil door. Zo wil niet dat zijn kinderen trouwen met een persoon waarvan ze houden. Hij vindt dat je juist met iemand moet trouwen vanwege zijn veel geld en status.
In het stuk van Moliere is hij te herkennen als de lachwekkende persoon, welke meestal wordt vertolkt door de autoritaire vader, die zijn zoon of dochter wil uithuwelijken en de liefde van zijn kinderen hiermee tegenwerkt.
Doordat we deelgenoot zijn van z?n gevoelens en gedachten, bijvoorbeeld door de onderonsjes die hij met het publiek, of de lezer voert, kunnen we hem bestempelen als een round-character.
Cl?ante:
Cl?ante is de zoon van Harpagon en de broer van Elise. Bovendien is hij verliefd op Mariane. Helaas voor hem hetzelfde meisje dat zijn vader heeft uitgekozen om zelf mee te trouwen. Hij is een persoon die zich niet zomaar laat tegenhouden door zijn vader. Door zijn koppigheid en zijn grote mond krijgt hij daardoor meerdere malen ruzie met Harpagon. Hij is wel erg hard en neemt drastische maatregelen maar alleen zo kan hij tegen zijn vader op: hij ziet dat het geld van zijn vader de zwakke plek van zijn vader is en hij gebruikt dat ook om zijn vader terug te pakken.
Cl?ante is, net als zijn zus ??n van de zogenaamde jonge geliefden, wier liefde wordt tegengewerkt door de autoritaire vader. Gelukkig worden zijn geholpen hun doel te bereiken door de bediendes, die de lachwekkende persoon bespotten en hem om de tuin leiden. We zijn echter geen deelgenoot van zijn gedachtes. Hij is, voor zover je dat kunt noemen, een flat-character.
Elise:
Elise is de dochter van Harpagon en Cl?ante is haar broer. Zij is een gevoelig meisje dat niet tegen haar vader op kan. Ze legt zich bij zijn wil neer om haar uit te huwelijken aan Anselme, een goede vriend van Harpagon. Natuurlijk is ze het niet met hem eens. Zij is heimelijk verloofd met Val?re, een jonge Napolitaanse edelman, die tevens bij Harpagon in dienst is getreden als intendant (beheerder van geldzaken), om op die manier Harpagon?s goedkeuring te krijgen voo de hand van Elise.
Ook zij is ??n van de jonge geliefden, ??n van de veelgebruikte personages van Moliere.
Ook zij is te bestempelen als een flat-character.
Valere:
Hij is een jonge Napolitaanse edelman, in dienst van Harpagon als beheerder van de geldzaken.
Dit doet hij echter ook om in de smaak van zijn baas te vallen, daar hij heimelijk verloofd is met zijn dochter, Elise. Om zo goed mogelijk in de smaak van Harpagon te vallen staat Valere hem in alles bij en geeft hem in alles gelijk. Dit veroorzaakt echter nog wel eens het ??n en ander aan problemen.
Later in het verhaal blijkt echter de echte identiteit van Valere, hij is de zoon van Anselme en Mariane is zijn zus. Hun familie bleek bij een schipbreuk uitelkaar te zijn gerukt.
Ook hij is een flat-character.
Mariane:
Mariane is het meisje waarop Cl?ante zijn oog heeft laten vallen, maar hij niet alleen.
Zijn vader, Harpagon heeft haar ook uitgekozen als zijn toekomstige bruid.
Door Frosine, een koppelaarster wordt Harpagon uiteindelijk van Mariane weggedreven, om er zo voor te zorgen dat zij in de armen van haar geliefde belandt.
Ook voor haar blijkt aan het einde van het verhaal dat zij de dochter is van Anselme en dat Valere haar broer is. Mariane is, evenals haar broer een flat-character.
Anselme:
Een bejaarde vriend van Harpagon, hem wordt de hand van Elise belooft, maar dit loopt natuurlijk totaal anders. Hij blijkt de vader te zijn van zijn verloren gewaande zoon en dochter, Valere en Mariane. Hij is lang niet zo?n vrek als zijn vriend en door in alle huwelijkskosten te voorzien, komt alles toch nog goed. Ook een flat-character en waarschijnlijk ook het best te bestempelen als de persoon met het gezonde verstand, die de juiste middenweg kiest.
La Fleche, Frosine en Maitre Jacques:
Zij zijn de bediendes van Harpagon en verrichten allerlei diensten voor hem.
Frosine is de koppelaarster, Maitre Jacques de kok-koetsier en La Fleche de knecht van Harpagon. Dat zij in zijn dienst zijn wil nog niet zeggen dat ze hem mogen.
Hij is een vrek en zuinig op zijn geld. Hij betaalt hen weinig en laat weinig geld om in een goed huishouden te voorzien. Tevens bemiddelen zij ook in de vele ruzies en onderhandelingen. Zij zijn in het verhaal dan ook de bediendes, die de lachwekkende persoon bespotten en om de tuin leiden, om zo de geliefden te helpen.
Zij zijn alle flat-charcters.
Thema?s:
In de karakterkomedies, waartoe L?Avare behoort drijft Moliere de spot met de menselijke tekortkomingen en zijn handelen tegen de natuur in.
In de deze werken bekritiseert hij bv. autoritaire vaders die hun zoon of dochter tegen hun zin willen uithuwelijken, welke hij neerzet als het type, genaamd het lachwekkende persoon.
Dit is goed terug te vinden in L?Avare.
Doordat Harpagon zo vrekkerig en achterdochtig is, uit vrees zijn geld te verliezen, maakt dit hem een komisch figuur. Zeker wanneer hij in woede, wanhoop of zelfmedelijden uitbarst.
Dan zijn er natuurlijk nog zijn zoon en dochter met diens verloofden, oftewel de geliefden.
Zij zijn het altijd wier liefde wordt bemoeilijkt door de vader en dit leidt veelal tot complexe situaties. De bediendes in het verhaal zijn degene die de spot drijven met de lachwekkende persoon en op deze manier ook de geliefden helpen om te kunnen trouwen of hun liefde te vinden. In zijn werken houdt Moliere zich slechts weing aan de klassieke regels van die tijd, te weten : - Vijf bedrijven
- Eenheid van handeling, dat wil zeggen, ??n intrige en ??n held.
- Eenheid van tijd, verhaal speelt zich af binnen 24 uur.
- Eenheid van plaats
- Adellijke personen als hoofdpersonages
- Intrige bij voorkeur uit de klassieke mythologie of geschiedenis
Ook in L?Avare houdt hij zich slechts ten dele aan deze regels.
Zo kent het bijvoorbeeld niet ??n intrige, maar meerder tegelijk, die ook nog eens door elkaar gan lopen. Om het nog maar eens complexer te maken. Deze regels zal ik nog verder uitwerken.
Genre:
De verklaring van de titel van dit toneelstuk is spreekt natuurlijk voor zich.
De titel L?Avare, wat De Vrek betekent, slaat op de hoofdpersoon van dit toneelstuk, de oude, vrekkige Harpagon.
Moliere heeft als auteur van de klassieke komedies verschillende soorten komedies gemaakt.
Zo is, naast de zedenkomedie en de klucht, de karakterkomedie te onderscheiden.
In deze komedies, waarvan L?Avare wellicht de bekenste is, drijft hij de spot met de menselijke tekortkomingen in het algemeen. Vaak zijn bij deze komedies ook vaste, terugkerende types te herkennen. Moliere schreef zijn klassieke stukken vaak niet volgens de geldende ?klassieke regels?; zo kent dit toneelstul wel de gebruikelijke vijf actes, verdeeld over een aantal scenes en een eenheid van plaats, namelijk in en rondom het huis van Harpagon in Parijs.
Maar dit zijn echter de enige, te herkennen vaste regels in het spel.
Vertelperspectief:
Aangezien dit een toneelstuk is kent het een nogal specifieke vertelsituatie.
Er is geen verteller, maar de spelers/personages vertellen ons wat ze doen, voelen en denken.
Zo is het publiek wel alleswetend, omdat men van alle personages wee wat ze doen.
De vertelsituatie is waarschijnlijk het beste te omschrijven als een script, gezien het voorgaande.
Tijd:
Ook hier voor een deel toepassing van de zogenaamde ?klassieke regels?, omdat het toneelstuk wel voeldoet aan de verplichte vijf bedrijven, maar het kent geen eenheid van tijd, simpelweg omdat het verhaal zich niet binnen 24 uur afspeelt. Het isverhaal speelt zo rond de wisseling Middeleeuwen/Renaissance, maar het is mij onbekend gebleven welk seizoen of dergelijke.
Plaats:
Het hele toneelstuk speelt zich af in en rondom het huis van Harpagon en zijn kinderen.
Diverse scenes spelen zich af in de tuin, de keuken of in diverse kamers waar dan meerdere personen tesamen komen. Hiermee houdt Moliere zich tenminste aan ??n van de ?klassieke regels? in zijn stuk, iets waar hij eigenlijk weinig waarde aan hecht. Het stuk kent eenheid van plaats.